aiUyUi.
stelling van een voorloopig kiesreglement voor toekom
stige regelingen van het kiesrecht. Die eisch behoeft
geen vijandige strekking tegenover de regeering in zich
te sluiten. Zij wildat deze regeering meer dan nu
rekening zal honden hiermede, dat de staatkundige ont
wikkeling van een volk vooruitgaat en datzal de
nieuwe grondwet een nationale kracht zijn de bepa
lingen omtrent het kiesrecht zoo ruim moeten zijn dat
de toekomstige wetgever vrij is. Zij wildat geen
bepaald kiesrecht in de grondwet zelf worde opgenomen.
De regeering vreest alleen dat hierdoor te zeer alge
meen stemrecht zou worden bereikt. Dit is echter in
elk stelsel in de toepassing mogelijk. Zij is er niet
tegen dat de grondwet bepaledat er eischen van
staatkundige geschiktheid zijnmaar wel is zij er
tegen dat die eischen in de grondwet zelf worden
opgenomen. Daarna bestrijdt hij het amendement.
Deministervanbinnenl. zaken verklaarde
namens zijne ambtgenooten als het eenparig gevoelen
van het ministerie, dat het de invoering van een alge
meen stemrechtwaarbij ook diegenen het recht zonden
verkrijgendie tot de proletariërs behooren die geen
opvoeding gehad hebben en onder de zorgen voor hun
dagelijksch brood zoozeer zijn gebuktdat zij zich met
de staatszaken niet kunnen bemoeien en onmogelijk de
kennis, daartoe vereischt hebben kunnen verwerven,
verwerft. De staatsmandie het thans voorsteltzal
in groote mate populariteit verwerven. Hem zullen
ovatiën zeker niet ontbrekenmaar de dag komt
waarop hij diep berouw zal gevoelen over zijne daad.
Het algemeen stemrecht is hier in Nederland nooit ge
wild ook niet in de dagen van de meest opgewonden
revolutie-tijden. Hij herinnert aan de gevolgen van het
algemeen stemrecht in Frankryk en meentdatals
de krachtige wil van een dictator ontbreekthet leidt
tot anarchie of heerschappij van het min goedemin
ontwikkelde deel der maatschappij. Ons vaderland aan
die proef te onderwerpen waagt de regeering niet. Is
er iemand belust, die weldaad aan het vaderland te ver
schaffen zij niet. Zij zal dan kalm hare plaats ruimen
voor hendie haar vervangen willen. Wil men gemeen
overleg om meerdere ruimte te geven aan den gewonen
wetgever, dan verklaart hij op dien voet gemeen overleg
aan te nemen maar wil men den gewonen wetgever
volkomen vrijheid geven zoodat hij vrij is het stem
recht algemeen te maken, dan kan de regeering dat niet.
Dan is de crisis daar. De Kamer neme akte ernstig en
deugdelijk der verklaringdatindien deze paragraat
bedoelt de deur open te zetten voor algemeen stem
recht ze voor de regeering onaannemelijk is. Tegenover
Koning en volk was zy niet verantwoord. Anders echter
is de regeering bereid tot gemeen overleg. De kamer
kan hare wenschen in het voorl. verslag over de grond
wetsherziening kenbaar makendan zal de regeering
hare gezindheid tot gemeen overleg toonen. Wil de
Kamer dit niet, zij doe het spoedig blijken.
De heer Schaepman ontkentdat de geschied
kundige les des ministers volkomen juist is de vraag
is slechtsof het mogelijk is krachtens de grondwet
algemeen stemrecht mogelijk te maken. Hij eischt van de
linkerzijde, zich over dat beginsel te verklaren, tenzij ze
liever gemaskerd blijve. Hij betwijfelt, of al hare leden
samengaan op het punt van kiesrecht en beroept zich
op de verkiezingsantwoorden van sommige heeren. Geeft
de linkerzijde antwoord dat dat zoo isdan zou hij
recht hebben te spreken evenals de heer Gleichman
over art. 194van handel drijven en sjachelen over
art. 70.
De heer van der Kaay licht nader zijne bedoeling
toe en komt op tegen den ministerdat zijne rede
gevaarlijk is. Hij drijft niet naar algemeen stemrecht
maar wil den toekomstigen wetgever die een ander
gevoelen mocht hebben niet binden.
De heer van Houten wijst er op, dat de linker
zijde wel degelijk kan samengaande een door zijn
stap te verhaastende ander door zijn stap in te
krimpen en dat hij zich daarover verheugtomdat nu
de linkerzijde de overzijde kan bestrijden aan wie in
het belang des vaderlands de regeering niet zou zijn
toevertrouwd. De aanval der regeering tegen algemeen
stemrecht geldt niet de Kamer, want zij sprak van
ovatiën op straat. Die heeft niemand hier verdedigd.
En de voorstanders van algemeen stemrocht hebben
zelfs den heer Heldt in de ban gedaan, omdat bij nog
beperkingen wilde. Hij vraagtis de homogeneïteit
waarop de regeering boogtbetreffende de uitsluiting
van het algemeen stemrecht wel voldoende? Hij ver
wacht van de samenwerking met de regeering veel en
vertrouwtdat binnen kort eene samenstelling van
nieuwe Staten-Generaal zal plaats hebbenwaarin de
invloed van het parlementair regeerings-stelsel beter
wordt geeerbiedigd.
De heer Borgesius doet uitkomen dat de mi
nister nu ook wil medewerken om het voorloopig kies
reglement in de zin der commissie te ontwerpen. Hij
meentdat na deze verklaring mot vertrouwen het
werk der grondwetsherziening kan worden voortgezet
en de regeering zelf zal overwegen de wijzigingen die
in haar kiesreehtvoorstellen noodig worden.
De heer Heldt ziet weinig of niets van eenstem
migheid en meent, dat veeleer zichtbaar is een zucht
in den geest van het woord van den heer Kappeyne
omtrent algemeen stemrechtdat indertijd door het
volk met diepe verachting is gehoord.
De Voorzitter verzoekt hem, zulke uitdrukkingen
na te laten.
De heer Heldt antwoordtdat 't woord hem van
de lippen gleed. Hij bestrijdt den heer van der Kaay
en den minister en verzekert den laatsteudat de
proletariërs wel degelijk belanghebbenden zijnmeer
misschien dan het tegenwoordige kiezerscorpsmaar
zeker sterker belangstellenden. Overigens ziet bij geen
enkelen grond, om in de grondwet het algemeen stem
recht nog misschien voor oen halve eeuw uit te sluiten.
Kan hij die vrijheid in de grondwet niet krijgen dan
kan art. 76 blijven gelijk het is of worden ingekrom
pen want elke uitzetting van het kiezerspersoneel
brengt ons veel verder af van het doel om het recht
van keuze der vertegenwoordiging te brengen tot gansch
het volk. "Waarom beroept men zich voor de werking
van het algemeen stemrecht steeds op Frankrijk en
Amerikain plaats van op Zwitserland waar het zeer
kalme uitwerking heeft? Hij zal tegen de paragraaf
stemmen.
De minister zegt volstrekt geen minachting te
hebben uitgesproken voor de mindere standen maar is
uitgegaan van het denkbeelddat zij die geen belas
ting betalen niet tevens belasting moeten opleggen.
De heer Schaepman trekt zijn amendement in.
De heer L o h m a n brengt hulde aan den heer
Heldt voor zijne openhartigheid.
Paragraaf 4 wordt aangenomen mot 45 tegen 30
stemmen.
Tegen alle aanwezige leden der rechterzijde met den
heer Heldt. Voor de liberalen. De heer K e r k w ij k
was door treurige familie-omstandigheden afwezig.
Het geheele ontwerp-adres wordt aangenomen met
45 tegen 30 stemmen.
Bij kon besluit van den 7 is aan regenten van
het cellenbroederenhuis „de Ellendige'' en andere broe
derschappen te Nijmegen als medebestuurders van de
bewaarplaats voor krankzinnigen aldaar vergunning ver
leend die bewaarplaats te laten voortbestaan, onder
voorwaarde dat het maximum van het aantal verpleeg
den zal bedragen 10 en het minimum van het aantal
geneeskundigen één.
Den 20 is te Vlaardingen de heer M. Versteene,
kandidaat der anti-revolutionairen met 252 stemmen
gekozen tot lid van den gemeenteraad tegen 189 stem
men op den liberalen kandidaat.
Bij kon. besluit van den 20 is aan den heer jhr.
mr. M. J. Schuurbeque Boeije op zijn verzoek met 1
Aug. a. s. eervol ontslag verleend als president der
arr. rechtbank te Zierikzee, met dankbetuiging voor
de door hem in rechterlijke betrekkingen bewezen
diensten.
Te Breda is den 20 een meisje op eene bleekerij
door eene zonnesteek getroflen en den 21 overleden.
Den 20, des morgens werden te Houtrijk en
Polanen, na het hevige onweder, onder een paar popu
lieren 480 doode musschen gevonden.
Den 21 is door den directeur der marine te
Willemsoord in het openbaar aanbesteed hot verrichten
van verschillende werkzaamheden in en nabij het fort
Oostoever te Nieuwediep, Van 18 inschrijvers was de
heer B. Boon te Helder voor 6900 de laagste.
Bij de den 21 te Zwolle gehouden nationale hard
draverij snet paarden van zessen klaar, gespannen voor
tweewielige rijtuigen waaraan 14 paarden deel namen,
is de prijs f 250 gewonnen door den zwarten ruin
Willom III van J. Koster te Haarlemmermeer, berijder
J. Koster.
Den 21 heeft de gemeenteraad van VVageningen
besloten tot de verbetering der buitenhaven en het werk
gegund aan den laagsten inschrijver bij de openbare
aanbesteding den heer A. Kraijenveld te ïSliedrecht
voor 49980.
Den 21 is te Amsterdam bij den bouw van de
kerk op de Prins Hendrikkade een metselaar van den
toren gevallen, aan de gevolgen waarvan hij overleden is.
Bij kon. besluit van den 21 is benoemd tot gou
verneur der Kon. Militaire Akademie de kolonel J. N.
A. baron Taets van Amerongen van den generalen staf,
die in verband daarmede terug geplaatst wordt bij het
wapen der infanterie,
Den 21 is bij den gemeenteraad van Helder
een brief' van den schoolopziener in het district Haar
lem ingekomen, ten geleide van een schrijven van den
inspecteur voor het geneeskundig staatstoezicht in
Noordholland betreffende den ongunstigen toestand van
eenige schoollokalen aldaar en v n de woning van het
hoofd van een der scholen.
De Prov. Staten van Noord-Brabant hebben den
21 aan de gemeente Woensdrecht eene bijdrage ver
leend van 60 pet, in de kosten van aanleg van een
keiweguitgaande van den provincialen weg Borgen
op Zoom-Puttenabij de kom van Woensdrecht tot
aan den bestaanden kunstweg aldaar en wol tot
een bedrag van ten hoogste 12.380en aan het ge
meentebestuur van Roozendaal en Nispen eene bijdrage
van 40 pet. in de kosten van aauleg en het eenjarig
onderhoud van een keiweg van Roozendaal naar het
gehucht Wouwscbe Hil, tot een bedrag van ten hoogste
49.000. Afgewezen werd het verleenen eener bij
drage van 20 pet. in de kosten van aanleg van eenen
keiweg van af den communalen grindweg Gastel Ouden-
bosch tot den provincialen weg Oudenbosch—Stand-
daarbuiten.
Onder de op den 21 en 22 te Amsterdam voor
de hoofdacte geslaagden behoort A. Bakker, onderwijzer
te Enkhuizen.
De gemeenteraad van Leiden heeft den 22 be
sloten tot de demping der Kool- en Brandewijngraehten.
De gemeenteraad van Leiden heeft den 22 be
sloten, eene vaste commissie uit zijn midden te benoemen
om burg. en weth. in hun toezicht op het oud-archief
bij te staan. Tot leden dier commissie, waarvan de
voorzitter door burg en weth. uit hun midden wordt
sangewezenzijn benoemd de heeren dr. W. N. du
Rieu en mr. S, J. Fockema Andre®.
Den 22 heeft voor het gerechtshof te 's Graven-
hage in hooger beroep gediend de zaak van C. Croll,
door de arr. Rechtbank aldaar tot f 50 boete veroor
deeld wegens bet schrijven en doen plaatsen in het
weekblad Recht voor allen van een stuk, getiteld:
De alavenkolonie Enschede en de slavendrijver van der Zee,
waarin beleedigende en honende uitdrukkingen voor
kwamen tegen den burgemeester van Enschede, Den
23 is het vonnis overeenkomstig den eisch bevestigd.
Croll ontkendede bedoeling te bebben gehad den
burgemeester te beleedigen, maar alleen kritiek op zijne
handelingen te hebben willen uitoefenen. Hij achtte
het overigens beneden zich om zich op nieuw te ver
dedigen voor dit hof', dat aangesteld was door den
zelfden Koningdietor belooning van burgertrouw,
genoemden burgemeester benoemd had tot ridder der
orde van den Nederl. Leeuw.
Den 30 is de inschrijving opengesteld op eene
3% geldleening ten laste van de gemeente Arnhem
groot f 260.000.
Aan het toelatingsexamen der kweekschool voor
onderwijzers en onderwijzeressen te Amsterdam namen
100 kandidaten deel. Daarvan werden toegelaten 8
mannelijke en 33 vrouwelijketerwijl 59 afgewezen
werden.
Te Groningen is als apothekersbediende geslaagd
de heer N. Rusting te Hoorn.
Het kweldergewas achter den Reiderwolderpolder,
behoorende aan de gemeente Groningen, is verpacht
voor f 6852 tegen f 9104 in 1885.
De Geldersch-Overijselsche Landbouwmaatschappij
is te Zwolle onder het voorzitterschap van den heer mr.
C. J. Sickesz vergaderd geweest. Het getal der afdeelingen
was van 14 tot 22dat der leden van 3444 tot 3562
geklommen. De begrooting voor 1887 werd op f 8200
vastgesteld. In 1887 wordt de vergadering te Tiel
gehouden.
De door het Nederl. Handelsmuseum te Amster
dam uitgeschreven wedstrijd en tentoonstelling van ver-
warmings-en verlichtingstoestellen gaat door, daar het
getal deelnemers 38 bedraagt. Deze deelnemers zullen
ongeveer inzenden35 salonhaarden40 huiskamer
kachels 20 groote keukenfornuizen 20 kleine id. en
keukenkachels, 20 salon- en 15 huiskamerlampen. De
termijn voor inzending der voorwerpen is bepaald van
13 tot 15 September, zoodat de jury den 16 bare werk
zaamheden beginnen ban.
De maatschappij tot bevordering van geneeskunde
heeft besloten, zich tot de Hooge regeering te wenden
met het verzoek de wetregelende de opleiding der
geneeskundigen in dien zin te herzien dat de arts
examens door andere examinatoren worden afgenomen
dan door de leermeesters der kandidaten.
De lijn Zwaluwe—Waalwijk woidt bij den aanvang
van den winterdienst op den 1 October geopend.
Aangenomen het beroep naar de christ. geref.
gemeente te Dordrecht door H. G. de Jonge, predikant
te Enkhuizen en bedankt voor het beroep naar die
gemeente te Weesp door ds. ten Hoorn te Oppe-does.
Aan de firma Benjamin Davidson Co. te Haar
lem is als laagste inschrijvers gegund de levering der
dienstkleedingstukken, benoodigd voor hoofdconducteurs,
conducteurs enz. der maatschappij tot exploitatie der
staatsspoorwegen voor f 62.822.72%.
De jaarwedde van den ontvanger der gemeente
Warmenhuizen is met ingang van 1 Januari 1886 vast
gesteld op f 300.
De heer Kidorlon Jr. heeft bij den internatio
nalen wielrijderswedstrijd te Gent bij de drie nommers,
waaraan hij deel nam den eersten prijs gewonnen. De
baan was zeer slechtalle rijders vielen alleen de
heer Kiderlen niet.
Benoemd tot onderwijzer te West-Graftdyk A. J.
Schreuder te Haarlem en tot hoofd der school 4e klasse
No. 1 te Leiden J. M. Prinsonderwijzer te Helder
die tevens n°. 1 staat op de voordracht voor hoofd
eener openb. school te Amsterdam.
De provinciale staten van Noordbrabant hebben
aangenomen het voorstel tot het converteeren van een
deel der provinciale 4 pet. schuldten bedrage van
1.035.500, in eene 3J pet. schuld, groot f 1.057.000.
De Gorinchemyche waterleiding wordt den 27 ge
opend.
Te Medemblik zijn de hoeren C. Inpeta Sr. en
C. Gijzelaar tot leden van den gemeenteraad gekozen.
Het kohier der straatgeldbelasting te Maastricht
voor 1886 bedraagt 12553,69.
Het kerkbestuur der herv. gemeente te Leider
dorp heeft zich aan het toezicht der synode onttrokken.
Door het omvallen van een hooiwagen te Lienden,
waarop 3 jongens gezeten warenwerd één15 jaar
oud dood van onder het hooi gehaaldeen bleef
sprakeloos en brak een arm en de derde vielzonder
eenig ietsel te bekomen in eene sloot.
Bij de uitgevers G. B. van Goor en Zonen, te Gouda, is
eene nederlandsche vertaling verschenen van een werkje
van dr. Oberstadt over de badplaats LangenSchwal-
bach en hare staalwerkende bronnen.
De Volksstem, uit de Transvaal schrijft: In het
begin van Juni werd den president der Transvaal-
sche Republiek een tranvaalsch kaasje overhandigd
door den hr. J. H. Janson Jr.namens den hr. G. A.
Ablers, een van de bewoners der nederzetting van de hol
landsche emigranten op de plaatsen „Groot Suikerbosch-
kop" en „Elandslaagte" in het district Lydenburg. Dit
echt tranavaalseh product, geheel op hollandsche wijze
bereid behoort tot de soort, in Nederland „Edammer
kaas" geheetenwelk artikel door dat land bij milli-
oenen ponden de wereld wordt ingezonden en eene
rijke bron van welvaart sinds eeuwen heeft opgeleverd.
De kaas nu, hier te lande in de genoemde nederzetting
bereid, behoeft j naar ons wordt medegedeeld, volstrekt
niet in hoedanigheid en smaak onder te doen voor de
ware hollandsche kaas en moet een ruimen aftrek
vindi n in de buurt der lijdeoburgsehe markten waar
voor de nederzetting eene zeer gunstige ligging schijnt
te hebben. Bovenstaand feit levert het bewijs, dat ten
minste deze emigratie van Hollanders goede gevolgen
voor de welvaart van deze republiek kan hebben.
De noorweegsche Kamer heeft eene wet aangenomen
op den boterhandel waarbij strenge bepalingen aan
gaande kunstboter zijn gemaakt. De boter moet in
bijzondere vaten verpaktvan een merk voorzien zijn
en als zoodanig op de grenzen aangegeven worden.
Zonder dit merk worden de vaten door de douanen
aangehouden. Ingeval er twijfel ontstaat aan de echt
heid van natuurboter, zal een onderzoek ingesteld, en
indien de verdenking gegiond blijkt, door den overtre
der betaald moeten worden. Overtredingen worden met
boeten van 20 tot 1500 kronen gestraft. Ldb. Ct.
Stoomdr. Herms. Co»ter Zoon te Alkmaar.
