FEUILLETON.
No. 101.
Acht en tachtigste Jaargang.
1886.
ZONDAG
22 AUGUSTUS.
Nieuwe denkbeelden.
Mevr. Harrington's geheim.
Prijs der gewone Advertentiën:
Dit nummer bestaat uit twee bladen.
EERSTE BLAD.
Naar liet Engelscli.
Sismcttlaub.
Eene schaduw.
A LKM AARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt Dinsdag-, Donderdag-en
Saterdagavond uitgegeven. Abonnementsprijs
per 3 maanden voor Alkmaar f 0,80; franco door
bet geheele B-ijk f 1,
De 3 nummers f 0.08.
Per regel f 0,15. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de Uitgevers HEBMs. C08-
TEB ZOON.
Is het pas honderd jaar geleden dat Frederik de
Groote is gestorven? Wij kunnen het nauwelijks ge-
looven nu de berichten uit Berlijn umtrent de viering
van den sterfdag des grooten Konings er ons aan her
inneren. Daar staat hij voor onze verbeelding de
welbekende karakteristieke figuur in de niet minder
welbekende uniform, en wij denken aan zijn tijd aan
den Btaat en de maatschappij van zijn tijd, en op nieuw
verrast ons het feit dat die tijd slechts een eeuw achter
ons ligt. Den jongeren moge dat tijdperk van een
„eeuwlang schijnen zij die zeiven een halve eeuw
hebben geleefd achten het een korte spanne tijd. Hoe
is de wereld in die eeuw veranderd, en welke verande
ringen staan ons missehien nog te wachten voordat
de negentiende voorbij is. Welke veranderingen staan
ons te wachten Dat was ook de vraag die men zich
ten tijde van den „grooten Frits" deed; want ofschoon
het oude stelsel staat en maatschappij nog beheerscbte,
men gevoelde men zagzoo al niet te Berlijn dan
toch te Parijsdat het uitgediend had. En wat te
Parijs in wording waszou zijn invloed te Berlijn en
elders doen gevoelen. Nieuwe denkbeelden wonnen
veld. 's Konings vriend Voltaire droeg er krachtig toe
bij en wat bij schreef vond ingang in veel ruimer kring
dan den Koning wenschelijk voorkwam. Nieuwe denk
beelden vragen echter evenmin naar de vergunning
eens Konings hoe machtig ook als naar de goed
keuring van den wijze en den staatsman. De Frausche
revolutie was bij 's Konings overlijden in aantocht
Napoleon trad op in haar gevolg, en nauweljjks waren
twintig jaren na den dood van den grooten Pruisischen
Koning verloopen of de door hem bevestigde mach
tige staat lag diep vernederd aan de voeten van den
Franschen Keizer.
Nieuwe denkbeelden worden ook thans dagelijks ver
kondigd de sprekers worden niet moede hunne stem
te laten hoorenen de belangstelling der hoorders
neemt niet af. Onder de werklieden van alle landen
wordt met meer of minder gunstig gevolg de leer ge
predikt dat de staat krachtiger moet optreden in hun
belangmaatregelen moet nemen tot hun lotsverbe
tering. Hoe dit moet geschieden staat weinigen
duidelijk voor oogen. Velen zijn van meening, dat de
Btaat op dit gebied bitter weinig vermag. Anderen zijn
hoopvoller doch tevens overtuigd dat zonder groote
omzichtigheid de middelen tot verbetering het kwaad
wel eens zouden kunnen doen toenemen in plaats van
het te verminderen. Alleen de sociaal-democraten
wijfelen niet, zij wenschen een uitbreiding van de
30)
Het huis was blijkbaar omringd door eene menigte
inboorlingen. Schot op schot werd op de donkere ge
daanten afgevuurd die zooals bij bet lichten te zien
was bet huis naderden. Het onweer nam toe in hevig
heid, de wind stak op terwijl de geweerschoten schel
tusschen bet gerommel van den donder knalden.
„Houdt ze terugriep Butler luid. „Indien zij het
huis in brand steken, zijn wij verloren."
De zwarten schenen dit ook te begrijpen telkens
poogden zij brandende stukken hout in de warande te
werpen. Vijf keeren reeds was er een genaderd en vijf
keeren hadden Butler en Sandy de brandstichters neer
geschoten. Gelukkig begon het te regenen.
„Naar do waranda riep Butler eenige oogenblikken
later„ik hoor daar leven
Er komendevonden zij Langen Tom, die naar den
ingang gekropen was en de touwen waarmede zijne
handen gebonden geweest warenlosgerukt hadbezig
de versperringen weg te breken.
„Verraderriep Butler„ontvang je loon De
banneling zonkdoor een revolverschot getroffen
dood neder.
Het gevecht werd heviger. Telkens kwam er een
speer met vlijmscherpe punt naar binnen vliegen vier
mannen van Butler waren zwaar gewond. Plotseling
sloeg er een vlam uit een der hoeken van het gebouw.
De vijanden waren er in geslaagd het huis in brand
te steken en gilden en dansten van blijdschap over
hunne vermeende overwinning.
„Ben Ben wy zijn verloren riep Mevr. Butler
uit „Ach God Onze kinderen Mijne lievelingen
Haar echtgenoot poogde haar gerust te stellen
ofschoon hij even goed als zij het verschrikkelijk lot
staatsbemoeiing, die in onze samenleving, in de onder
linge verhoudingen tusschen de burgers, in den maat-
schappelijken arbeidin de wijze waarop in de ver
schillende behoeften wordt voorzien en waarop ieder
voor zich en de zijnen het noodigo tracht te verkrijgen,
een algeheele omkeering zou to weeg brengen. Alle
kapitaal, dat is: alles wat noodig is om met behulp
van menschelijken arbeidiets voort te brengen en
vruchten af te werpen, in de eerste plaats de grond,
de fabrieken en groote mackineriën zouden in het bezit
van den staat komenieder mensch zou voorts in de
groote staatsinrichtingen werkzaam kunnen zijn naar
gelang van zijn bekwaamheid en geschiktheid ot naar
eigen verkiezing kunnen deelnemen aan den overigen
maatschappelijken arbeidwaartoe geen ot niet noe
menswaardig kapitaal wordt vereischt. Op die wijze
zou volgens de aanhangers dezer leer ieder in de ge
legenheid gesteld worden om door eigen arbeid in
meer of minder ruime mate in de behoeften van zich
en zijn gezin te voorzien maar niemand kunnen leven
van de vruchten van vroegeren arbeid hetzij dan van
den arbeid van ouders ot grootouders oi van eigen vlijt.
Wel zouden allen met op denzelfden voet leven, enkelen
door ijver en bekwaamheid, meer kunnen verdienen en
daardoor ook meer kunnen genieten dan anderen,
maar het verschil zou wel geringer zijn dan in de
tegenwoordige maatschappij en om te kunnen leven
zon ieder zelf moeten werken. Gelegenheid om te
sparen voor de toekomst hetzij voor zich zeiven ot
voor zijn kinderen zou niet bestaan. Voor tijden van
ziekte of hoogen ouderdom zou door pensioenen en
waarborgfondsen kunnen gezorgd worden.
Wii hebben meer dan eens ons ongeloof aan de
mogelijkheid om een dergelijke maatschappij te grond
vesten beledenen du gronden voor dat ongeloof
uiteengezet. Inzonderheid komt het ons voor dat in
zulk een maatschappij de groote drijfveer voor allen
goeden en vruchtbaren arbeid, de voorziening in eigen
behoeften en de begeerte naar eigen lotsverbetering
en het verwerven van eenig vermogen voor zich en de
zijnen, niet krachtig genoeg zou werken om algemeenen
achteruitgang en gemeenschappelijke verarming te ver
hoeden. Ieder voor zich zou er natuurlijk op uit zijn,
met zoo weinig arbeid te kunnen volstaan als maar
eenigszins mogelijk zou zijn en daarom by het staats
bestuur al zijn invloed gebruiken om het werk zóó te
regelen dat hij in korten tijd genoeg zou kunnen
verdienen. Werkt de mensch voor zichzelf, kan hij
de vruchten van zijn arbeid ten eigen bate verkoopen,
verruilen verhandelen hij spant zijn krachten in om
veel en goed werk te leveren. Maar wie durft hetzelfde
verwachten, als de mensch werkt voor de gemeenschap,
voor de gemeenschappelijke voorraadschurenwaaruit
het geheele volk voorzien zal moeten worden Behalve
tal van andere bezwaren waarop wij stuiten, wanneer
wij trachten ons een denkbeeld te vormen van de
kende, dat hen allen wachtte als zij in handen der
inboorlingen vielen.
„Is er geen hoop vroeg Lilian opstaande. „Ik
kan zoo niet sterven, is er geen redding meer mogelijk?"
„Neen wij moeten hier sterven. De hemel vergeve
my", sprak Butler smartelijk, „u hier gebracht te
hebben Lilian."
Mevr. Butler omhelsde hare kinderenkrampachtig
snikkende.
„Sandy is beneden", sprak Butler met de kalmte
der wanhoop. „Het is beter ons zeiven te dooden
dan in handen dier ellendelingen te vallen."
Hy haalde twee revolvers te voorschijn en nam een
kind vau de bijna waanzinnige moeder bij zich. Het
kleine meisje sloeg hare armpjes om zijnen hals en
drukte zich angstig tegen hem aan.
„Kus mijlieveling", sprak hij.
Toen hij zich over haar boog om haar te kassen
hoorde men een hevig gonzend geluid; tegelijkertijd
echoot een vurige slang naar buitente midden en
over de verschrikte inboorlingen.
Hun gegil hield op en voor zij tot zioh zeiven konden
komen geboot er nog een en nog een uit den bran
denden hoek van het huis in verschillende richtingen
te voorschijnButler en zijne huisgenooten wierpen
zich weder op den grond.
„De vuurpijlen Den bemel zij gedanktIk maakte
ze voor de kinderenmogelijk zullen ze ons nu nog
redden
Nog terwijl hij sprakvlogen er een aantal gon
zend kronkelendvurigsissend de lucht in. De
duisternis verdween voor eenige oogenblikken en bij
het licht der pijlen en het schijnsel van het weerlicht
zagen zij de wilden in den grootsten angst en ver
warring de vlucht nemen.
„Gode zij dankriep Butler uit„wy zijn gered
Waar is Lilian Hij wilde opstaandoch zonk neder;
hij was door een speer gewond.
Lilian was verdwenen
nieuwe maatschappijdie de sociaal-democraten ons
voorspiegelenmeenen wij daarom dat er alie grond
bestaat om te vreezen dat er wel een groote mate
van gelijkheid zou kunnen heerscben, maar ongelukkig
een gelijkheid in armoede en niet in rijkdom. Alle men-
schen zouden nagenoeg even rijk zijn zeggen zij. Als
zij zeiden even arm, zou de uitdrukking onzes inziens
juister wezen.
De ie ders en woordvoerders der sociaal-democraten
hebben echter voor deze bezwaren geen ooren. Zij
zijn aanstonds gereed met ze toe te schrijven aan eigen
belang, aan voldaanheid met eigen toestand, aan
tevredenheid met de bestaande maatschappijomdat
men het daarin zelf nog zoo kwaad niet heeft, aan gemis
aan liefde tot den naaste en daaruit voortvloeienden
weerzin om overeen beteren maatschappelijken toestand
na te denken. Waar zooveel wantrouwen bestaat is
elke gedachtenwisseiing in den regel nutteloos. Men
gelooft niet, dat de redenen die de tegenstander opgeeft
de ware redenen zijn en daardoor is de mogelijkheid
om elkander te overtuigen buitengesloten. De volgelin
gen van deze leiders en woordvoerders missen bijna
allen zoowel den tijd om over het gehoorde na te denken
als de vereischte opleiding en voorbereidende studie
om hetgeen voor en tegen de nieuwe leer wordt aan
gevoerd te beoordeelen en de wederzijdsehe gronden
tegen elkander te wikken en te wegen. Hunne rede
naars zoo sterk mogelijk toe te juichen, de tegenstanders
te overschreeuwen, uit te jouwen en verdacht te maken,
de geheele maatschappij te bedreigen met wanorde
met oproer en geweld met doods'ag en brandstichting,
zijn in hunne oogen de beste middelen om zoo spoedig
mogelijk do bestaande maatschappij te vernietigen en
de nieuwe te grondvesten. Zij zullen echter toch ook
wel begrijpen dat die woeste onstuimigheid die be
dreigingen, dat nietopzien tegen gewei dat aanprijzen
van oproer nu juist niet de beste middelen zijn om de
ongeloovigen en weifelenden te bekeeren en van hunne
edele gezindheid te overtuigen. Zij zullen begrijpen
dat vele niet zullen kunnen besluiten een algemeen of
nagenoeg algemeen stemrecht in te voeren, wanneer er
gevaar bestaat dat het zou moeten dienen om in den
staat en de maatschappij een geheele ombeering tot
stand te brengen die naar onze overtuiging niet tot
aller welzijn, maar tot aller ellende zou moeten leiden.
Dit bezwaar zal ongetwijfeld bij velen zoo zwaar wegen,
dat zij liever zolven het stemrecht blijven missen dan
het te deelen met hen die het zouden gebruiken om
een zoo gevaarljjk maatschappelijk stelsel in te voeren.
De Unie-collecte bracht den 17 te Enkhuizen
f 228.87% op.
Op de paardenmarktden 18 te Sloten gehou
den waren 24-0 stuks aangevoerd meest werkpaarden.
Bij tragen handel liepon de prijzen van f 75 tot/375.
HOOFDSTUK XXVIII.
Mevr. Harrington en Donald Mackenzie ademden
vrijer nu John en het' ongelukkig slachtoffer van hun
onderhandschen koop Engeland verlaten hadden. Het
testament was onbetwist gebleven de vertegenwoor
digers van wijlen den heer Faithfull konden niets tegen
de beschikking over de eigendommen inbrengen. Wel
adverteerden zij om vermiste stukkendoch bewijzen
van valschheid in geschrift hadden zij niet.
De klerk van Mr. Faithfull was echter in geenen
deele voldaan. Men zal zich herinneren dat hij zwaar
gewond was bij het spoorwegongeluk, waarbij zijn patroon
bet leven had verloren. Hij was volkomen op de hoogte
van den inhoud van het testament, hetwelk hij zelf
geschreven had. Mevr. Harrington en Donald rekenden
volstrekt niet op zijn hersteldoor den gunstigen uit
slag, waarbij hunne plannen bekroond waren, waanden
zij zioh volsomen veilig. De in omloop zijnde geruch
ten bereikten even weinig hunne ooren als de praatjes
die in den „Hengelaar" verteld werden.
De tijd verstreek schijnbaar genoegelijk op Ivy Lodge,
naar het uiterlijk te oordeelen in werkelijkheid deden
de rozen bare doornen scherp gevoelen en verkeerde
Mevr. Harrington voortdurend in ongerustheid. Zij
had haar geheim bewaard, zooals zij geloofde; niemand,
zelfs Donald niet, vermoedde echter den angst, die
zich nu en dan van haar meester maakte.
Alice begreep de verandering van haar moeders
karakter in 't geheel niet een vertrouwelijk gesprek
scheen zij niet meer te kunnen voeren. Menigmaal
was het meisje op het punt geweest te vragen naar
den gildien zij gehoord had in den nacht dat Aaron
Harrington overleden was. Eens had zjj den moed
gehad te beginnen over de ongerustheid die zij toen
gevoeld had, doch het driftige antwoord met het streng
bevel over zulke zaken te zwijgen en haar niet met
kinderachtigheden lastig te vallenhadden 't Alice
raadzaam doen achten de zaak te laten rusten.
