rli No. 119. Acht en tachtigste Jaargang. 1886. FEUILLETON. De Caricatuur. ZONDAG 3 OCTOBER. EERSTE BLAD. Deze Courant wordt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond uitgegeven. Abonnementsprijs per 8 maanden voor Alkmaar f 0,80; franco door het geheele Rijk f 1, Prijs der gewone Advertentiën: Dit nummer bestaat uit twee bladen. HUMORESKE Otto Girudt. 7) ALKMAARSCHE COURANT. De 3 nummers f 0-06. Per regel f 0,15. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de Uitgevers HEBMs. COS- TER ZOON. In het begin vau dit jaar hebben wij onder de mid delen waardoor onze landbouw tot grooter ontwikkeling en daardoor tot hoogeren bloei gebracht zou kunnen worden ook de verbetering van bet landbouw-crediet genoemd en gewezen op hetgeen Mr. P. S. van Nierop daarover in „de Gids" van December 1885 bad ge schreven. De denkbeelden door dezen schrijver ont wikkeld blijken instemming gevonden te hebben. Hij vestigde er de aandacht op, hoe moeilijk de landbouwer in vele streken des lands het noodige kapitaal voorz.jn bedrijf kan bekomen, op welke bezwarende voorwaarden hij het geld moet leenen waaraan hij tijdelijk behoefte heeft. Hij wees inzonderheid op de in Schotland en de Rijnstreken bestaande banken en voorschotkassen en betoogde de wenschelijkheid der oprichting van cre- dietinstellingen van gelijken aard in ons land. Het Nederlandsch Landbouw-comité, uit vertegenwoordigers van al onze provinciën bestaandeheeft een onderzoek ingesteld en de uitkomst daarvan heeft belanghebben den en belangstellenden bevestigd in hun overtuiging dat in deze behoefte van onze landbouwende bevolking over het algemeen op zeer gebrekkige wijze wordt voorzien. Geldleening onder hypothecair verband van onroerend goed blijft ontegenzeggelijk altijd een geschikt middel om voor langen tijd een niet te onbelangrijke som op te nemen maar voor kleinere sommen en ter voorzie ning in tijdelijke behoeften is het ten eeuen male ver werpelijk. Het is daarvoor te duur, te omslachtig, het noodzaakt den geldopnemer om voortdurend rente te betalen voor gelden die bij slechts tijdelijk noodig heeft en die dus ook slechts tijdelijk voordeel voor hem opleveren. Daarenboven hebben niet alle landbouwers vast goed tot zekerheid aan te bieden en ook onder hen zijn er zoovelen die met crediet geholpen zouden kunnen worden en die hulp verdienen. In sommige streken vooral in Noord-Holland bestaaD een aantal kleine banken zij zijn ons allen bekend welker oprichters en bestuurders er zich op kunnen beroemen voor de behoeften van den landbouwer een open oog gehad te hebben en zich te hebben beijverd om in die behoefte te voorzien. Buiten deze banken zijn bet in ons geheele land inzonderheid de notarissen die zich de rol van bankier moeten laten welgevallen. Het ont breken van andere gelegenheden en niet minder de prikkel der concurrentie maken het hun schier onmo gelijk zoowel het hun door den een gebrachte geld af te wijzen als de aanvragen om geld van anderen te weigeren. Zoo worden zij meermalen niet alleen de tusschenpersonende bemiddelaars tusschen geldop- nemers en geldschieters maar zeiven de rechtstreeks VAN Nu stond ook Reinwald ongeduldig op: „Ik geloof, dat het noodig is u een recept voor te schrijven. Gij hebt u tot heden steeds over uw ongeluk beklaagd maar gij schijnt vrij wel tot die menschen te behooren, die geen grein geluk kunnen verdragenzonder tot dol wordens toe overmoedig te worden." Asmus bleef niet in gebreke te antwoorden „Uwe woorden laten aan duidelijkheid niets te wenschen over." Plotseling vervolgde hij echter op zijn gewonen toon„Geef mij de hand, Robert en laat ons vrienden blijvenDat ik door de ervaringen van heden mijn beetje verstand werkelijk niet verloren heb is een bewijs dat ik door het lot tot nog iets beters bestemd ben dan voor het gekkenhuis. Gij hebt ons beiden in dit geval verwikkeld nu voor zwarigheden terug te deinzenzou onmanlijk zijn. Wie is die Goldbaum, dat hij ons zou kunnen doen beven? Zooals ik gezegd heb morgen begin ik aan Luitgards portret en vier- en-twintig uur later zult gij reeds kunnen beslissen of ik verder schilderen of het penseel wegwerpen zal. Uw oordeel mag ons orakel zijn is het portret afdan vieren wij bruiloftniet over jaren maar weldra." „Ga naar huis, ge verlangt het onmogelijke", vermaande Reinwald. „Ik ga liever met u naar een goede restauratie", antwoordde Asmus„te meer omdat ik van middag niet gegeten heb. Als men honger heeft is de geest van den mensch traag; mogelijk dat bij een belanghebbenden, de bankiers voor eigen rekening. Wat ons omtrent andere wijzen van geldopneming wordt medegedeeldmoet wel strekken om de behoefte aan een betere gelegenheid levendiger te doen gevoelen. Sommige landbouwers ontvangen voorschot van boter en kaaskoopers van graanhandelaars en suikerfabri kanten maar worden daardoor van deze personen afhankelijk en verliezen de vrijheid om hun producten te verkoopeu waar en aan wie zij verkiezen. Dit ver hindert hen om de voordeeligste markt te zoeken en ieder begrijpt dat deze gewoonte op die wijze een druk kan worden waaronder zij ten laatste bezwijken. Nog verderflijker is een middel om aan kontanten te komen, dat in verschillende streken van ons laad in gebruik schijnt te zijn. 't Is haast ongelooflijkmaar nu ook het verslag van het onderzoek van net landbouw-comite ons verzekert dat het bestaat, kunnen wij er niet meer aan twijfelen. Wanneer er namelijk verkoopingeu worden gehouden op zoogenaamde erf- of boedelhuizen, koopen de landbouwers bet vee op credietwaarvoor de koop prijs met 10 percent wordt verhoogd. Het aldus ge kochte, maar nog niet betaalde vee wordt nu door den kooper terstond weer verkocht tegen kontant gelden met dit geld is hij tijdelijk geholpen. Men begrijpt hoe duur dit huismiddeltje uitkomt, en hoe groot het verlies kan zijn, indien het gekochte vee bij den daarop volgenden veekoop minder opbrengt dan de geldbe hoevende landbouwer er voor betaald heelt. Toch moet dit, dunkt ons, niet zelden het geval zijn, vooral als meer dan één in geldnood zitten en het middelije willen te baat nemen terwijl de latere kooper van het vee kan weten dat de tijdelijke eigenaar er mee verlegen zit en het spoedig weer moet verkoopen om de zoo vurig begeerde kontanten te krijgen. Deze gebrekkige en nadeelige toestanden hebben eenige mannen uit alle oorden des lands 42 in ge tal en grootenaeels van zeer bekende en vertrouwbare namen het plan doen opvatten om een poging te doen tot oprichting van een Nederlandsche Landbouw- bank. In een vergadering ujlaugs te Amsterdam ge houden werd reeds de akte van oprichting onder voor behoud van de koninklijke goedkeuring vastgesteld en een circulaire opgemaakt, waarin met warmte op deel neming in deze onderneming wordt aangedrongen. Blykhaar wenscht men het voorbeeld van andere landen, inzonderheid van Duitschlandte volgenwaar ver schillende kleinere banken bestaan die in de streek waar zij de menschen en de toestanden kennen den landbouwers de noodige gelden leenenen op hare beurt daartoe in staat gesteld worden door de eene of' andere grootere bank die haar de noodige sommen verschaft. Zonder zeer deugdelijken waarborg crediet te verleenen in zeer ruimen kring, waar men de menschen niet van nabij en de toestanden niet dan oppervlakkig kentis altijd gevaarlijk beter gaat dat in kleine kringenwaar men het vermogen en vooral ook het persoonlijk karakter van den aanvrager en zijn borgen Kan kennenen het doel waarvoor het geld wordt wijn nog een geniaal denkbeeld in mij opkomtdat ons beiden van dienst kan zyn." „Ga naar huis", ried Robert nogmaals„ik ben niet in eene stemmingom met je meê te gaan." „Ik zou wel willen weten", sprak Paul, „waarom gij zoo op eens het hoofd laat hangen. Zou het dau niet hoogst belangwekkend zijn, als wij zwagers werden? Eene inwendige stem roept mij toe: het zal geen droom blijven." Reinald rimpelde het voorhoofd en stampte met den voet. Nu nam de schilder zijn hoed „Vaar wel ik zie nudat er heden met u geene zaken meer te doen zijn. Doch geef mij eene handDe ander reikte hem deze zwijgend. „Vaarwel, beste vriend", sprak Paul met oprechte hartelijkheid en verhei het huig. De achterblijvende schreed de kamer op en neder. „Ik had dit bij zijne levendige natuur vooruit kunnen zien. Als hij vermoedde door welk middel ik hem aan geld geholpen heb! Nu tracht hij het onmogelijke te be reiken en ik lijd met hem schipbreuk v. Goldbaum haat in hem den teekenaar der caricatuur en komt het uitdat dit onwaar isdan keert hij natuurlijk zjjne woede verdubbeld tegen mij. Ik zou mij een kogel door den kop kunnen jagen 1" sprak hij wanhopig. Weldra kwam hij echter tot andere gedachten en begaf hij zich naar den heer v. Ingermann. Deze was juist op het punt met zijne vrouw naar den schouwburg te gaan niettegenstaande ditwerd Reinwald binnengelaten. Zijne bieeke gelaatskleur en verward haar deden hen zeer ontstellen; zij zagen dade lijk dat hun jongen vriend iets buitengewoons moest overkomen zijn en gaven hun plan, om uit te gaan, op hij zou bij hen zijn hart uitstorten. Hij biechtte van A tot Z. De vrouw van den staatsraad was met tevre den vóór hij beloofde den geheelen avond te blijven er werd last gegeven elk ander bezoek af te wijzen. Men overlegde veelzonder een eigenlijken uitweg uit dezen doolhof te vinden. De staatsraad sprak eindelijk „Laat mij tijd tot morgen 1 Een oud spreekwoord zegt goede raad komt 's nachts; misschien blijkt dit ook gevraagd kan beoordeeleo. Het is dan ook volstrekt niet de bedoeling der oprichters van de Nederlandsche Landbouwbank de kleinere crediet-instellingen de provinciale of' plaatselijke banken te verdringen. Integen deel zij wenscht ze krachtig te steunenhaar zoo noodig ruimere geldmiddelen te verschaffen en haar daarvoor nog beter in staat te stellen om aan haar doel te beantwoorden, overal in het land waar er behoefte aan bestaat nieuwe banken op te richten. De Nederlandsche Landbouwbank moet het groote lichaam zijn dat haar alle steunt en helpt. Op allerlei wijze stellen de ontwerpers zich voor den landbouw van dienst te zijn. Zoo zouden landbouwers ol kooplieden voorschot kunnen bekomen op veldvruchten, granen zaden enz. die niet onmiddelijk met voordeel te plaatsen zijn. Die producten zouden voor rekening van de eigenaars behoorlijk gezolderd en bewaard, of op de hoofdmarkt van het artikel verkocht kunnen worden. Inkoopen van veevoeder, meststoffen, landbouwwerktui gen zaaizaden zouden in het groot kunnen geschieden en b. v. aan vereenigingen ten platte lande op crediet kunnen worden overgedaan. De bank zou de oprichting van onderlinge handelsvereenigingen of transportdiensten kunnen bevorderen en steunen. Zoo zou de afzet van het een of ander product in het buitenland gemakkelijk gemaakt kunnen worden en zich kunnen uitbreiden. Waar pogingen worden gedaan om vooral in het be lang van den landbouw tramwegen lokaal- of buurt spoorwegen aan te leggen zou de bank deze onder nemingen kunnen steunen. Te recht heeft men echter begrepen dat de bank hare werkzaamheden niet uitsluitend tot landbouw- crediet en bevordering van landbouwbelangen moet bepalen. Dit is wel haar doel het doel dat zij nimmer uit het oog zal moeten verliezen maar om dat doel te bereiken behoort zij ook nog andere mid delen te gebruiken. De landbouw heeft het geheele jaar door gelijke behoefte aan geld. In sommige maanden zal er daarom veel minder geld gevraagd worden en veel meer geld beschikbaar blyven dan in andere maanden. Dat geld moet gebruikt wordenzal de bank met voordeel kunnen blijven werken en daarom zal zij zich ook met gewone bankzaken bezig houden gelden ter belegginga deposito of op prolongatie ontvangen en daarvoor winstgevende plaatsing zoeken. De ontwerpers doen een krachtig beroep op de mede werking van alle belangstellendenen die zullen velen zijn. Om veler medewerking mogelijk te maken, worden de aandeelen in het bankkapitaal gesteld op f 200. In de door alle oprichters onderteekende circulaire wendeu zij zich met deze woorden tot hunne landgenooten „De ondergeteekenden zyn doordrongen van de nood zakelijkheid om den Nederlandschen landbouw te steunen in den grooten strijd om het bestaan tegenover de veelvuldige en machtige concurrentie, die hem van alle kanten met vernietiging dreigt. Zij willen eene poging wa gen om te gemoet te komen aan eenige groote bezwaren, die de landbouwers hier te lande in hun bedrijf ontmoeten. thans waar." Reinwald nam van de goede lieden af scheid hij had zijne kalmte geheel herwonnenook deed het hem goed zijne verlegenheid medegedeeld en ongeveinsde deelneming gevonden te hebben. Weldra sliep hij onbekommerd in en verwonderde zich bij zijn ontwaken te zien dat de morgen reeds weder aange- broken was. III Een ander begroette den nieuweu dag met gezang nog voor hij opgestaan washij bad zich in een leeuwerik willen veranderenom in den blauwen wolkeloozen hemel op te stijgen en een uur later weder in meuschelijke gedaante op de aarde terug te komen het was Paul Asmus. Met zijn schilderstoilet was hij gewoonlijk zeer snel klaar, heden ging het nog vlugger. Zoodra er genoeg licht door het hooge raam van het atelier vielstond hij met het palet voor een doek dat hij reeds den vorigen avond opgespannen had. De kleine potloodschets van Luidgards portret was boven het raam van het doek bevestigd frisch en vroolijk toog de schilder aan het werk. Maar niet lang. De eerste ronde van den brievenbesteller bracht hem een brief, waarvan het blijkbaar haastig geschreven adres eene koopmanshand verried. „Van Goldbaum 1 riep hij uit, toen hy den omslag opengemaakt en wegge worpen had. Hij las het korte niet verzoekende doch bijna bevelende berichtzich onverwijld naar het huis van den bankier te begeven en zich bij den portier aan te melden. „Aha", dacht hij, „het is gegaan, zooals mejuffrouw Elvira gevreesd heeft de oude beer is verstoord dat men hem van eene vergissing durft verdenkenDes te beter! Wie weet, tot welke verklaringen deze ont moeting aanleiding geven kan I Sedert gisteren hoop ik niet zonder grondhet beste. Zou ik mijn rob aantrekken Neen 1" sprak hij. „Dat zou al te eerbiedig zyn, ik ga thans uit voor zaken." Hij wilde de kamer uitgaan, doch bleef staan. „Maar wa'.rom niet?

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1886 | | pagina 1