FEUILLETON. No. 131. Acht en tachtigste Jaargang. 1886. ZO NDAG 31 OCTOBER. Clnadelnpe. Prijs der gewone Advertentiën: Dit nummer bestaat uit twee bladen, EERSTE BLAD. De Mohammedanen onder Neder- landsch gezag. Xaar het lloogdnitscb ffhmsnlftttb. CHECO ANT Deze Courant wordt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond uitgegeven. Abonnementsprijs per 8 maanden voor Alkmaar f 0,80; franco door het geheele Rijk f 1, De 3 nummers f O 00. iflTBw pffrffTWll Per regel f 0,15. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de Uitgevers HERMe. COS- TEE ZOON. i. Het bevolkingscijfer van geheel Nederlandsch-Indië kan niet mei juistheid worden opgegeven. Bepalen wij cns alleen tot Java en Maduradan vinden wij een getal van 20J millioen inlanders, ruim 228.000 vreemde Oosterlingen en ruim 37600 Europeanen of met Eu ropeanen gelijkgestelde Christenen. Die 20$ millioen inlanders zijn Mohammedanen evenals de 14000 Ara bieren en andere vreemde oosterlingen. Bedenken wij nu, dat de leer van den Islam elke heerschappij van niet-Mohammedanen over hare belijders onrechtmatig noemt en veroordeelt, dan zal ieder begrijpen, dat die toestand iets bedenkelijks in zich heeft, en dat er veel beleid en voorzichtigheid noodig zijn om de bezwaren daaraan verbonden te ontgaan. Wat Atjeh betrelt, wet9n wij wélke kracht de vijandige hoofden en priesters aan het verschil van godsdienst ontleenenom de bevolking tot blijvend verzet en voortdurende verontrusting van onze bezetting aan te sporen. Tegen den ongeloovige zijn alle mid delen, list, woordbreuk en verraad geoorloofd. Omtrent Sumatra's Westkust wordt in het laatste Koloniaal Verslag vermelddat bier en daar onder de Moham- medaansche bevolking een meer opgewekt godsdienstig leven was waargenomen, dat echter niet tot uitspattingen kwammaar wel soms aanleiding gaf tot geschillen tussehen de wettig erkende Mohammedaansche geeste lijkheid gesteund door de volkshoofden en sommige ijveraars en hunne volgelingendie met de adat of gewijde overlevering strijd ge leeringen trachtten te verbreiden. In vele bedehuizen werd een zoogenaamde droombrief uit Medina bekend gemaaktdie onder anderen de aanmaning bevatte om allen omgang met twijfelachtige of onverschillige Islamieten af te breken. Droomgezichten, waarin de profeet zelf, een engel of een heilige verschijnt om vermanin gen en bevelen aan de geloovigen te geven zijn uit den aard der zaak uiterst geschikte middelen om de godsdienstige dweepzucht op te wekken. Komt nu een bericht van zulk een droomgezicht uit het land waar de bakermat van het geloof heeft gestaan uit het heilig Arabieuit Medinadan valt het licht te be grijpen dat de verspreiding van den bedoelden droom brief godsdienstige opwinding ten gevolge had niet alleen aan Sumatra's Westkustmaar ook in andere deelen van dit groote eilandin Benkoelen en de Lampongsche districten. Het Europeesch gezag mengde zich verstandiglijk niet in deze godsdienstige geschillen, maar hield den wettig erkenden Mobammedaansehen VA» CLARA B I L L E R. 2) Hoe ruw en woest Maleos ook wastoch vergold hij de kinderlijke liefde van zijne dochter op zijne wijze; bij vloekte minder in hare tegenwoordigheid en sprak haar zelfs nu en dan vriendelijk toe. Ook was zij naast de loterijhet liefste wat hij op de wereld bezat, ofschoon hij om haar zijne levenswijze natuurlijk niet veranderen wilde. Toch kon hij nu en dan met bezorgdheid aan haar toekomst denken. Wat toch zou hij doenals de winst wegbleef hij had alle gedachten er aan reeds opgegeven en de oude Canelo hemniettegenstaande ditzijnen zoon zondom hem zijne dochter weg te halenzijne kleinelieve huishoudster Canelo had hiertoe het recht er was te dien opzichte over het al of niet betalen van de winst geen bepaling gemaakt. Op zulke oogenblikken en die waren niet zoo zeldzaam, want de tien jaren waren om kon hij bieronder dikwijls gebukt gaan. Dan vatte hij Lu's hand en zag hij haar ernstig aan. Zij begreep hem dan niet. Wel had haar vader haar dikwijls zijne „grootmoedigheid" jegens zijn valschen vriend verhaald, maar nooit had hij de andere afspraak aangeroerd, die met hare toekomst in verband stond. Zij lachte hem zelfs uit of trok den knoop van zijn afgedragen das losom dien weder op nieuw vast te knoopen, terwijl zij lachend uitriep„Ik wil u eens opsieren papa I" of de diepe rimpels van zijn voor hoofd met hare fijne vingers trachtte weg te strijken en vroolijk met hem d6 kamer rond danste. Want Lu had zich binnen de oude puinhoopen van geestelijken de hand boven het hoofd tegen de ijveraars en de uit de heilige plaatsen in Arabie terugge keerde bedevaar.gangers die deu rang en de kleeding van hadji verworven hebben. De verspreiding van den droombrief trachtte het Nederlandsch bestuur zooveel mogelijk tegen te gaan door de inlandsche hoofden ernstig te herinneren aan hunne verant woordelijkheid voor de rust in hunne districten. Het wist te verhinderen dat de brief ook naar Pa- lembang zijn weg vond en twee hadji's die er leer stellingen verkondigden waardoor orde en rust in ge vaar gebracht konden wordenwerden verwijderd. Voorts vernemen wij dat aan Sumatra's Oostkust door een vijftal geestdrijvers geschriften werden verspreid waarin de Islamieten niet alleen tot nauwgezette waar neming hunner godsdienstplichten maar ook tot ge loofshaat werden aangespoord. In Benkoelen werd hulp geweigerd aan doortrekkende geloofsgenooten die de godsdieustige gebruiken niet ijverig in acht namen, en predikten eenige hadji's de afzondering in onbewoon de streken met bidden en godsdienstige overpeinzingen. Ofschoon ook in het Koloniaal Verslag van de goede vruchten melding wordt gemaaktdie bet werk der Christen-zendelingen hier en daar mocht dragen houden de berichten omtrent het veld winnen van den Islam onder de heiaensche volksstammen en de buiten gewone opgewektheid van den Mohammedaanschen ge loofsijver toch verre de overhand zoowel op Sumatra als in het gouvernement van Celebes en in Menado. Ook Java bleef van deze godsdienstige beweging niet vrij. Wij lezen, dat in eenige afdeelingen der Preanger Regentschappen do aanhangers van verschillende Mo hammedaansche seeten op gespannen voet tegenover elkander stonden. Het aantal aanhangers van de secte der Naksabandyah's of Nagsjibendi's nam steeds toe. Dit wekte den naijver op hunner tegenstanders en inzonderheid van een Arabier te Soekaboemi, die vroe ger priester (panghoeloe) te Kotta Radja in Atjeh was geweest. Hem werd het verblijf in de Preanger Re gentschappen ontzegden door tussehenkomst van de inlandsche hoofden werd tegen de buitensporigheden der genoemde sekte gewaakt. In Krawang wist de Regent de poging van een hadji om die secte aldaar ingang te doen vinden te verijdelen. Een paar geest drijvers in RembaDg en een viertal predikers in Soe- rakartadie meer oplichters dan godsdienstijveraars bleken te zijnwerden door de politie onschadelijk gemaakten te Batavia legde het bestuur de hand op eenige godsdienstige geschriften van gevaarlijke strek king die in het bezit gevonden werden van twee uit Singapore aangekomen fanatieke hadji's. Uit een en ander blijkt, dunkt ons, voldoende, dat er in den Indiechen Archipel onder de Mohamme daansche bevolking bijzondere opgewektheid heerseht en de ijveraars bezig zijn met zooveel mogelijk overal de godsdienstige hartstochten in beweging te brengen het kasteel nog nooit zoo wel bevonden als juist nu. Dit had zijne reden en wel eene zeer tastbare, namelijk in de gedaante van een jong opzichterdie sedert eenige dagen in het oude paleis rondliep en daarbij druk aan het meten en rekenen was. De eigenaar bad hem met een brief naar José Mateos gezonden, waarin hem gemeld werd in alles den heer Felipe Currito van dienst te zijnterwijl deze eenige opmetingen deed voor eene begrooting van de noodige herstellingen aan een der vleugels vau het gebouw. Lu was juist met haar werk naar buiten gegaan toen hij bij haren vader gekomen waslater terugko mende, vond deze het niet noodig haar met dit bezoek in kennis te stellen. Ronduit gezegd, vond hij de zaak zeer onaangenaam. Zulk een dwarskijker kon veel opmerken en aan 't licht brengen dat hem bij zijn beschermer benadeelen kon. Hoe minder men zich over 't algemeen met eene onaangename zaak bezig hieldhoe beter 't wasdacht Mateos. Lu was dus den volgenden morgen als altijd aan haar werk daar de lentezon reeds warm begon te worden, had zij zich een schaduwrijk plekje uitgezocht, dicht bij de fontein op de binnenplaats van het kasteel onder de breede bladeren van een bloeienden kastanjeboom. Geen zon nestraal drong door dit looverdak heen. Lu was van plan eens recht vlijtig te arbeidenwant er was aan alles gebrek in huis. Haar vader had zooeven toen zij om een paar realen vroeg, vloekende de ledige schuiflade opengetrokken en gevraagdof zij er nog iets uithalen kon „Ik moet langer werken, of ellende en gebrek staan voor de deur dacht Luhare handen bewogen zich nog sneller dan gewoonlijk terwijl eene ernstige uit drukking op haar gelaat kwam. Felipe Currito, de vreemde opzichter, was intusschen onbemerkt in den zuilengang verschenendie langs de binnenplaats liep en had haar een tijd lang met een onderzoekenden blik aangestaardals iemanddie 't een of ander beschouwt, waarin hij groot belang stelt. Zijn blik werkte als eene magnetische kracht. Lu en de dweepzucht aan te wakkeren. Ligt daarin voor onze heerschappij in Indië eenig gevaar Er zijn er die dit gering achten. De Islam zeggen zijis den Javanen en Maleiera niet zoozeer in merg en been gedrongen, dat dit tot ernstige bezorgdheid aanleiding moet geven zij zijn met hunne godsdienstleer weinig bekend en weinig nauwgezet in de vervulling hunner godsdienstplichten hun Mohammedanisme ia zeer op pervlakkigen hun geloofsijver zeer flauw. Van die zijde bedreigt ons aizoonaar de meening van die zoo spreken luttel gevaar. Deze geruststellende beschouwing vindt tegenspraak bij iemand die zeker alleszins bevoegd is om over dit onderwerp zijn gevoelen te zeggen. Het is de jeugdige Nederlandsehe geleerde dr. C. Suouck Hurgronje, die, om zijne kennis van de godsdienstleer de plechtigheden en gebruikenhet recht en de gewoonte van de Isla mieten te voltooien te Djeddah vertoefde, met de daar wonende of vjrtoevende Javanen en Maleiers verkeerde, en tot in de heilige stad Mekka doordrong, waar hij gerui- men tijd omgang had met in de heilige wetenschappen doorknede Mohammedanen, totdat kleingeestige naijver zijn verder verblijf er gevaarlijk maakte. In de Nieuwe Rot- terdamsche Courant heeft deze kenner van den Islam en het godsdienstig leven der Mohammedanen een paar artikelen geschreven waarin bij waarschuwt tegen geringschatting van het gevaar dat ook onze heer schappij in Indië van die zijde zou kunnen bedreigen. Alleen door fijnen takt en groot beleid kan zijns inziens een landje als het onze zijD gezag over millioenen Mohammedanen op den duur handhaven. Groote fouten zijn naar zijne meening in dit opzicht begaan, en daarom tracht hij ons duidelijk te maken onder welke soort van Mohammedanen, langs welken weg en door welke middelen de brandstof schier onmerkbaar kan worden opgehoopt die lang verborgen kan blijven, maar eeus- kiapszooals gewoonlijk onverwachts, kan ontvlammen. Wat is volgens dezen schrijver de politieke beteekenis van den Islam voor Oost-Indieen waar schuilt het gevaar De 2e Kamer is ter hervatting der werkzaamheden bijeengeroepen tegen 4 November, des namiddags te 1 uur. Van de 61 vrouweljke en 76 mannelijke kandi daten voor de onderwijzersakte in Noordholland zijn toegelaten 25 vrouwelijke d. i. 41 27 mannel jke d. i. 35% pet., alzoo gemiddeld 38 pet. De gemeenteraad van Breda heeft besloten den rente-standaard der bank van leening aldaar voorloopig te behouden op 10 pet. Het bedrag van het presentiegeld voor de leden van den raad der gemeente Terschelling is met ingang van 1 Januari 1887 vastgesteld op f 300. moest onwillekeurig opzien en ontmoette daarbj twee donkere oogenwaarvoor zij de hare snel nedersloeg zoodat zjj den vreemdeling niet eens gelegenheid gaf haar te groeten. Wat wilde hij Hij was in huis gekomen zonder de schel over te trekken zag hij haar nog aan „Guadeiupe", riep haar vader, die intusschen ook op de binnenplaats gekomen was„onze Excellentie heeft mijnheer Currito zoo stelde hij den vreem deling aan haar voor opgedragen de vleermuizen en hagedissen uit de oude steenen aan de overzijde te verdrijven en nieuwe muren te bouwen. Maar mijnheer zal het niet lang bij ons uithoudener is niet veel genoegen aanonze Excellentie zal ook niet licht iemand vinden", sprak hij op ontevreden toon „die zoo geduldig als ik in deze gevangenis wacht houdt." „Men kan niet overal even gelukkig zijn", sprak bet jonge meisjedat die harde woorden gaarne ver zachten wilde. „En zijt gij hier gelukkig vroeg de vreemdeling voor 't eerst het woord tot haar richtende. De stem beviel haar; ze had een weiluidenden, diepen klank. Als de doordringende oogen er maar niet ge weest waren, want daar werd zij bijna btng voor; door deze gedachten vergat zij te antwoordenzoodat de ander zijne vraag herhaalde „Zijt gij hier gelukkig P" „Waarom zou ik dit niet zijn antwoordde zjj ont wijkend. „Anderen komen wel van verre landen om de oude schoone stad waarin wij altijd woneneens te bezien is het niet zoo „Ja, eene stad die over de tweeduizend jaar oud is, schijnt ook wel de moeite waard om bezichtigd te worden „Twee duizend jaar" riep Lu verwonderd uit, zonder dit getal eigenlijk te begrijpen. „Maar wie hier geboren is", vervolgde hij, „en lang genoeg op deze hooge rots') genesteld heeftverlangt er naar in de vlakte te gaan wonen." Segovia is op eene hooge rots gebouwd.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1886 | | pagina 1