nu volgende jaren 1880 en 1881 staan in de
geschiedenis onzer Vereeniging met gulden letteren
aangeteekend.
Velen onzerzoo niet allen zullen zonder eenige
inspanning van den geest zich nog deze jaargangen
kunnen herinneren met al het goede, met de grootsche
en veel omvattende arbeid op het gebied der zuivel
bereiding; zoo uitgebreid dat het een onbegonnen werk
zou zjjn een geregeld verslagin dezen beknopten
vorm hiervan te trachten op te stellen.
Wij hebben gemeend, deze 2 jaren, zoo nauw tot
elkander in verband staande, dan ook als aanverwanten
in eonen adem te moeten noemen. Nogmaalswij
achten het een daad van ruw gewelduit de nauw
keurige verslagen van de zuivelbereidingsproeven te
Berkhout en Wieringerwaard een uittreksel aan u op
te dragen. Alleen dient gezegd dat de proef in 1880
te Berkhout hoofdzakelijk ten doel hadom grondig
te onderzoeken en daarna uit te maken wat met het
meeste voordeel in ons, zoo vruchbaar Noordholiand
kan worden gefabriceerd kaas of wel boter.
De uitkomst hiervan en het keurige verslagis ons
allen bekend evenzoo de beschouwingdoor den op
volgenden Voorzitter aan dit veislag toegevoegd, waar
door men op voorstel van het bestuur besloot in de
najaarsvergadering van 1880 een volgende proet aan
te vangen in 1881 te Wieringerwaard waaruit moest
blijken of het ook mogelijk kon zijn, dat boter, met in
achtneming van alle mogelijke voordeelenmet nog
meer winst zou kunnen worden gefabriceerd en daardoor
meer nabjj de concurrentie komen tegenover het maken
van kaas. Ook deze proef, welke drieledig werd uit
gevoerd, mag met recht belangrijk heeten. Ben woord
van dank aan allendie hiertoe hebben medegewerkt
en deze proeven zoo belangeloos met hunne krachten
hebben gesteund, mag ons hier, dunkt mij, van de lip
pen vloeien. Evenzeerhoe wij ons onthouden van
het noemen van namen een woord van hulde aan
onze wakkere leden J. L. T. Groneman en Th. J. Wal
ler, die beiden als Voorzitter hebben getoond, hart en
hoofd genoeg te bezitten om bij zulke grootsche on
dernemingen ontwerpers en uitvoerders tevens te kun
nen zyn.
Maar niet alleen de zuivelbereiding hield de aan
dacht der Vereeniging onledig. Met genoegen kunnen
wij mededeelen dat ook nog andere zeer belangrijke
zaken werden behartigd ja zelfs met bijna onmerk-
baren ijver werden voortgezet. Op de punten van be
schrijving der Maartvergadering in 1880 komen zeer
belangrijke rapporten vooro.a. bet eindrapport der
driejaarlijksche proefneming met negen verschillende
meststoffen tegenover onbemest land. Dit rapport
hetwelk als hoogst gewichtig wordt beschouwd getuigt
van de toewijding en opgewektheid der commissie van
uitvoering voor bare taak en is om hare belangrijkheid,
met toevoeging der uitvoerige tabellen, opgenomen in het
Maandblad der Hollnndsche Maatschappij van Landbouw.
Als antwoord op het ingediend verzjekschrifttot
opheffing van het obligatie recht en van de rechten
op den overgang van onroerende goederen wordt door
zijn Excellentie den Minister van financiën, medegedeeld,
dat de regeering deze zaken ernstig in overweging
hielden met belangstelling de toegezegde gegevens
als toelichting te gemoet ziet. Deze toelichtingbe
staande in eeDe uitvoerige opgaaf van de verschillende
afrondingen en verspreide ligging der hoeven in de
gemeente Twist, wordt met begeleidend schrijven, waar
in een en ander zeer verduidelijkt werdt door een daar
voor expres in kaart gebracht overzichtaan den mi
nister toegezonden.
Naar aanleiding der min gunstige beschikking van
den Minister van binnenlandsche zakon op het ver
zoek het goedaardig mond- en klauwzeer bij de wet
op de veeartsenijkunde op te nemen, wordt aangedron
gen op een door onbevooroordeelde deskundigen, in
te stellen onderzoek naar den aard dezer ziekte. Ook
hierin teleurgesteld, wendt zich de Vereeniging tot de
gedeputeerde staten van Noordholiandmet het ver
zoek dat door H. E. G. A. worde aangedrongen bij de
provinciale staten eene verordening voor deze provincie
in het leven te roepen ter beteugeling van deze zoo
algemeen erkende en zeer gevreesde besmettelijke ziekte.
Ais hoogst gewichtigdient vooral te worden ge
noemd de indiening van een adrei aan den Minister
van binnenlandsche zakeninhoudende het verzoek
om voortaan geen uitzonderingen te verleenen op art.
254 der wet van 29 Juni 1851 staatsblad No. 85,
aangezien in verschillende steden van Noordholland
op de kaasmarktenwik- en weegloonen worden
geheven tot een veel hooger bedrag dan benoodigd is
tot onderhoud en uitvoering.
Nog werd Cit jaar een prijsvraag uitgeschreven voor
een beknoptdoelmatig en goedkoop aanteekening-
boekje voor landbouwers en veehouders.
Ook het laatste der twee genoemde jaren kan niet
tegenstaande het groote werk op zeer te waardeeren
handelingen wijzen. Onder meer werd een in te stellen
onderzoek naar het niet gaar koken van erwten in
verband met den bodem en daarvoor aangewezen mid
delen, voorbereid. Eenige monsters zout, afkomstig van
verschillende fabrieken werden opgezonden naar het
proefstation te Wageningen, met verzoek een nauwkeurig
opgave te doen van de gehalte der zoutdeelen Op het
adres aan den gemeenteraad van Alkmaar tot uitvaar
diging eener voldoende verordening op het rotkreupel
bij schapenwordt afwijzend beschikt.
Nogmaals dringt men daarna, nu bij de Prov. Staten
van Noordholland, aan op de noodige bescherming in
dezeditmaal met gunstigen uitslag. Het verzoek
der GelderscheEriesche en Hollandsche Maatschappij
van Landbouw gericht aan den Minister van water
staat, handel en nijverheid, waarin medewerking wordt
gevraagd voor eene inzending vee en artikelen, zuivel
bereiding betreffende, op de tentoonstelling te Bir
mingham, wordt door onze Vereeniging krachtig gesteund.
Het getal der contribueerende leden telde dit jaar 210.
Ofschoon de Vereeniging bij de intrede van het jaar
1882 zich, wat haar programma van werkzaamheid ba-
trpft, had te schikken naar den toestand der financiële
kracht, die door de twee voorgaan le jaren wel eenig-
zins was besnoeidtoch vond men arbeidsveld waarop
met inachtneming daarvan met vrucht kon worden
gewerkt, Onder de verrichtingen, die wij dit jaar vinden
opgeteeken mogen wij zeer veel goeds opmerken. In
de eerste plaats werd de prijsvraag voor het doelmatigste
aanteekeuingboekje waarop 23 antwoorden zijn inge
komen door eene commissie toegekend aan den heer
C. Treurnietwelk boekje aan elk der leden wordt
uitgereikt en door den ontwerper in den handel ge
bracht. Eene daartoe benoemde commissie hield zich
gedurende dezen zomer bezig met een onderzoek naar
het niet gaar kunnen koken der erwten, en gaf in de
najaarsvergadering een zeer belangwekkendvolledig
overzicht van de bevindingen daarmede opgedaan en
de uitkomsten verkregen.
Het planin 1884 eene internationale landbouw
tentoonstelling te houden te Amsterdam werd met
kracht en aandrang ondersteund terwijl tevens werd
besloten, van wege de Vereeniging altman een prijs van
300 uit te ioven voor den besten pinkstier van het
nederlaadsche veeslag.
Mochten wij meermalen ook in voorgaande jaargan
gen de lust tot veredelen van het vee bij de Ver
eeniging opmerken, dit was ook het doel, toen zij eene
som van f 50 toekende aan de jaarlijksche veetentoon
stelling te Alkmaar. Voortj werd eveneens in dezen geest
voor bet volgend jaar een plan ontworpen tot het sta
tioneeren van zes uitstekende rijstieren op daarvoor
aan te wyzen plaatsen.
Het ledental der Vereeniging bedroeg bij het einde
van 1882 191.
Wanneer wij, M. H., de geschiedenis van het ver
leden onzer Vereeniging voortzetten en de vele en
velerlei werkzaamheden in dit verslag u trachten weêr
te geven dan rijst by ons de vraag, of met het lezen
daarvan in eene vergadering als deze niet te veel van
uw geduid wordt gevergd en te weinig gelet op den
voor ons allen kostbaren tijd. Nu, wij nemen ons
voor, het laatste gedeelte, nog overig, in aanmerking
nemende, dat wij allen meer en meer van nabij de
feiten nog zullen kennen en op bekend terrein komen,
zoo kort mogelijk af te werken.
Het jaar 1883 was ook alweder een belangrijk, werk
zaam tijdperk. Het stationeeren van de zooeven ge
noemde rijstieren mocht op algemeene deelneming en
belangstelling rekenen. Men ontzag geene moeite tot
nog toe vreemd aan noordhoilandsche veehouders, om
hunne koeien op verren afstand ter dekking aan te
bieden. Dat hiermede zeer veel werd gedaan tot de
veredeling van onzen veestapelzullen allen erkennen,
die de uitkomsten hiervan hebben nagegaan.
Niettegenstaande over de geldmiddelen, blijkens de
begrooting, door deze werkzaamheid nagenoeg was be
schikt bood het bestuur de commissie voor de inter
nationale tentoonstelling in '84 te Arasterdam aan, den
wedstryd met hooibouwwerktuigen voor hare rekening
te nemen. Dit aanbod werd zeer dankbaar aange
nomen en de wedstrijd gehouden den 25 Juli te Heiloo.
Mededingenden waren verplicht, hunne werktuigen op
genoemde tentoonstelling in te zenden.
Verder werd per adres aan de booge regeering
adbaesie geschonken aan dat der Eriesche Maatschappij
van Landbouw, omtrent den voor onzen veehandel zoo
gevaarlijken toestand in het spoelingsdistrict, en op af
making aangedrongen. Tegelijk werd aanleiding gevon
den, het belastingvoorstel der heeren van Delden c. s. door
gepaste maatregelen krachtig te steunen.
Was het ledental ia 1883 gedaald tot 183, bij den
aanvang van het jaar 1884 mogen wij tot ons genoegen
zien dat dit wederom was geklommen tot 100.
Aangezien het stationeeren van rijstieren het vorig
jaar met zulk een gunstigen uitslag werd bekroond
werd door het bestuur met vrijmoedigheid opnieuw aan
de leden voorgedragen, deze algemeen geprezen hande
ling te herhalen.
Met algemeene instemming werd tot dit voorstel
besloten dit jaar echter 5 stuks te stationeeren. Al
weder bleek de deelneming dezer zaak overwaardig.
De inzending van land- en tuinbouwvoortbrengeselen
benevens zuivelproducten, van wege de Vereeniging op
de internationale tentoonstelling te Amsterdam gaf
den belangstellenden een goeden indruk en werd met
goud bekroond.
Der commissie tot het aank lopen van zweedsche zaai
granen om die gratis ter uitzaaiing te verspreiden
mocht bet niet gelukken het voor dit doel beoogde
zaad machtig te worden waarom zij in de najaarsver
gadering in de hoop op beteren uitslag, werd diligent
verklaard.
Ook dit jaar gaf op het gebied van den landbouw
inzonderheid door de internationale tentoonstelling te
Amsterdam waaraan ook de Vereeniging hare be
scheiden krachten ten beste gaf, veel stof tot ontwikke-
ling en onderzoek voor den landbouwenden en zuivel-
produceerend n landman.
Bij het nalezen der bladzijden over het jaar 1885
doet het ons goed daarin als immer den geest van
werkzaamheid voorop gezet te zien en te mogen op
merken, dat nog altijd zoo veel practische en nuttige
handelingen het grogramma uitmaken. Streelend is
de gedachte aan ds waardeering en sympathie, die wij
overal ontmoeten waar de werking der Vereeniging zich
openbaart. Bij den alom gevoelden teruggang van den
landbouwenden stand mocht het een verblijdend ver
schijnsel heetendat toch het ledental met 4 werd
aangevuld.
Den 29 April werd te Hoorn eene tentoonstelling
gehouden van stieren pinken en schapen waarbij als
hoofddoel was gesteld, de resultaten van het stationeeren
der s ieren in het vorig jaar na te gaan. Deze tentoon
stelling naar wensch geslaagd bewees door de vele
prachtexemplaren vooral van het rundvee met welke
schreden men op dit gebied, de laatste jaren, was vooruit
gegaan en welken invloed de werking onzer Vereeniging
ook op dit hooge belang heeft uitgeoefend.
De sluimerende plannen tot verbetering van het
paardenras mochten dit jaar tot rijpheid komen en
eischten van de kas dar Vereeniging de belangrijke som
van f 1500,als driejarige subsidie aan twee
overeenkomstig de bedoeling der Vereenigingopge
richte Hengsten-vereenigingen te Wieringerwaard en
Alkmaar.
In hoeverre ook dit loffelijke streven ons een goede
uitkomst- waarborgtwij allen slaan met belangstelling
de welgeslaagde pogingen dier wakkere mannen gade.
Moge ook dit werk, waaraan de gewaardeerde aandacht
van zijne Excell. den Minister van oorlog niet werd
onthouden, blijken vruchtdragend en van blijvenden
aard te zyn.
Opnieuw werd met krachtige hand de zaak der wik-
en weegloonen aangegrepen en werden daarvoor bereids
de noodige maatregelen in het werk gesteld. De groote
belangstelling echter, die de Hollandsche Maatschappij
in deze zaak aan den dag legde, heeft de Vereeniging
doen besluiten, haar werk in deze voorloopig te staken,
in afwachting weik licht door de Hollandsche Maat
schappij van Landbouw zou worden ontstoken. Ook
dit jaar werd in aanmerking nemende de toenemende
belangrijkheid der tentoonstelling voor fokvee te Alk
maar, aan dit beituur een som van 50 toegezegd;
eene som van f 25 bijgedragen voor den u welbekenden
Sloetprijs, als hulde aan de nagedachtenis van hem
die zooveel heeft willen doen in het belang van ons
alier streven.
Ook de weinige belangstelling, die in onze streken
is op te merken bij de va-kens'okkerijwerd een punt
van overweging en hoewel dit jaar niet tot werkelijk
heid gebracht, neemt de Vereeniging zich voor, deze
zaak niet uit het oog te verliezen.
Het al of niet wenschelijke over het gewichtig en
ingewikkeld vraagstuk der beschermende rechten, wordt
in eene der vergaderingen ernstig overwogen. De
Vereenigingook hier sprak zich beslist bij groote
meerderheid van stemmen uit en beschouwde bescher
mende rechten ais een groote ramp voor geheel het
vaderland. Op verzoek van enkele ieden en onder
goedkeuring der vergadering worden verzoekschriften
ingediend tot verlenging der termijn van 30 dagen
tot het ter visie liggen der schalen van schatting van
de herziening der belastbare opbrengst der ongebouwde
eigendommen.
De poging, aangewend bij het amerikaansche rundvee
stamboek om bij het verwisselen van naam, dien meer
in overeenstemming te brengen met den naam, dien ons
vee draagtmislukte.
Nog kan worden vermeld, dat ook de Vereeniging
het initatief nam tot het opr.chten van een nederlandsch
paardenstamboek en daartoe eene commissie benoemde,
die zich met eenige liefhebbers van de paardenfokkerij
zon vereenigentevens besloot men in het volgend
jaar eene tentoonstelling te houden van fokveezoowel
runderen als schapen.
En nu mijne heeren genaderd tot de laatste blad
zijde dezer geschiedenisvinden wij diehoewel niet
onbestemd, toch nog onbeschreven; wat zal de inhoud
daarvan worden wat worden toegevoegd aan datgene,
wat reeds in dit jaar is verricht en als steeds getuigt
van de blijvende sympathie die onze Vereeniging aan
de ontwikkeling van den Landbouw toedraagt.
Er zou nog kunnen worden gewezen op de Tentoon
stelling gehouden te Schagen die wat het beginsel en
de uitvoering betreft, met welwillende medewerking
van de Afdeeling Schagen der Hollandsche Maatschappij
van Landbouw een der welgeslaagde mag heeten op
de bemoeiingen Ook weder in zake der wik- en weeg
loonen op die in de zaak Boekei ten opzichte van zijn
systeem zuivelbereiding en zooveel wat het programma
van werkzaamheid aantoontdat door het bestuur
werd behartigd.
Maar waar zouden wy kunnen eindigen waar moe-
ten eindigen ware niet een zeer beknopte wijze van
uiteenzetting der gebeurtenissen of liever een hoogst
moeielijke inkrimping der geschiedenis reeds bij den
aativang van dit verslag vooropgezet. Of dit jammer
is Da waarde van een verslag uitmakende de ge
schiedenis van eene Vereeniging als die tot Ontwikke
ling van den Landbouw in Hollands Noorderkwartier
moet daarbij veel hebben verloren.
Ongetwijfeld zon bij maar volledigheid meer duide
lijke omschrijving van de uitwerking en haren invloed
uitgeoefend zeer vele hoogst verdienstelijke zaken meer
en ^dankbaarder in hat gewenschte licht zijn gesteld.
Men zou daarin beter hebben kunnen aanschouwen
wat de Vereeniging deedwat zij verkreeg en hare
verdiensten tot op dezen dag zijn helderder kunnen
ontwaren dat de geest onzer Vereeniging niet ten
doel heeft te hervormenmaar om geleidelijke ont
wikkeling tot beter op te roepen en aan te kweeken.
En toch, toch vertrouwen wij, dat, mocht het alleen
een woord tot herinnering zijn wij allen daardoor ge
noegzaam guns.ig gestemd zullen worden bevonden
waar het geldtnn en latermede te werken tot den
bloei dezer Vereeniging, wij allen in hooge mate haar
die liefde en achting kunnen toedragen waarop zij ten
volle aanspraak heeft. Moge dan al wat in het ver
leden onzer Vereeniging ligt opgesloten, ons aansporen
de bladzijde van het jaar 1886 en volgende schoon en
waardig ie vullen.
En nu ten slotteWaar mij de vereerende opdracht
door het bestuur werd gedaandit verslag bijeen te
zamelen en uit te brengen in deze vergaderingheb
ik gesteund op uwe mij meermalen geblekene toegeef
lijkheid, niet geaarzeld, dit op mij te nemen ik
dank u zeer voor het geduld waarmede gy mij hebt
gevolgd en hoop hiermede iets bijgedragen te hebben
dat u als bewijs kan strekken ook van mijnen goeden
wil en gezindheid jegens de Vereeniging.
En hiermede zou ik kunnen eindigen, ware het niet
dat ik een woord van hulde niet kan onthouden aan
de wakkere mannen die velen onzer zijn voorgegaan,
met toewijding en geestkracht eene zoo belangryke
Vereeniging als de Vereeniging tot Ontwikkeling van
den Landbouw in Hollands Noorderkwartier in M
