No. 37. Negen en tachtigste Jaargang. 1887 ZONDAG Het nieuwe kiesrecht. Onder de eerepoort. 27 MAART. EERSTE BLAD. Deze Courant wordt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond uitgegeven. Abonnementsprijs per 8 maanden voor Alkmaar f 0,801 franco door Prijs der gewone Advertentiën: Dit nummer bestaat uit twee bladen. (Officieel ffiSebcettc. FBUIIaLBTON, Bewerkt naar het Duitsch ALKMAARSCHE COURANT. het geheele Bijk f 1, De 3 nummers f 0.06. Per regel f 0,15» Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de Uitgevers HEBMb. COS- TEB ZOON. BURGEMEESTER en WETHOUDERS van ALKMAAR brengen ter algemeene kennis, dat ARIE BRUIN alhier hun vergunning gevraagd heeftmet I April a.s. den verkoop van sterken drank in het klein te mogen voortzetten in het perceel aan de Laat, wijk A Nr. 139, waarin tot heden die verkoop plaats heeft gevonden door D. SMIT. Burgemeester en Wethouders voornoemd Alkmaar, A. MACLAINE PONT. 24 Maart 1887. De Secretaris, NUHOUT van der VEEN. De VOORZITTER van den GEMEENTERAAD te ALK MAAR brengt, overeenkomstig art 31 der wet van 4 Juli 1850 (Staatsblad Nr. 37) ter algemeene kennis dat de lijsten van kiezers voor leden van de Tweede Kamer der Staten Generaal de Provinciale Staten en den Gemeenteraad, op heden door hem geslotenop nieuw aan het raadhuis zijn aangeplakt en gedu rende alsnog acht dagen ter gemeente-secretarie ter lezing blijven liggen. Alkmaar, De Voorzitter voornoemd, 25 Maart 1887. A. MACLAINE PONT. BURGEMEESTER en WETHOUDERS van ALKMAAR brengen ter algemeene kennis: dat heden op de gemeente-secretarie ter visie is gelegd het aan hen ingediende verzoek met de Dijlagen van P. G. M. BLIJS, om vergunning tot het oprichten van eene koperslagerij in het perceel aan de Oudegrachtwijk ANo. 1en dat op Zaterdag, 9 April 1887, 's middags te twaalf uren, ten raadhuize gelegenheid wordt gegeven om tegen het oprichten van die koperslagerij bezwaren in te dienen. Burgemeester en Wethouders voornoemd Alkmaar A. MACLAINE PONT. 25 Maart 1887. De Secretaris, NUHOUT van der VEEN. De belangrijkste beslissing bij de geheele grondwets herziening is Woensdag 1.1. met groote meerderheid door de Tweede Kamer genomen. Zij nam met 68 tegen 15 stemmen het artikel aan dat art. 76 der tegenwoordige Grondwet moet vervangen en de bepa lingen omtrent het kiesrecht bevat. Men kent het te genwoordige artikel, dat het kiesrecht afkankelijk stelt van het betalen van zekere som in de directe rijksbe lastingen die overeenkomstig de plaatselijke gesteldheid wordt bepaaldmaar niet beneden de f 20 noch boven de 160 mag zijn. Bekend zijn de bezwaren die tegen deze regeling van het kiesrecht bestaan. Sinds jaren is op een andere regeling aangedrongenen de groote meerderheid waarmee het bestaande artikel door een ander is vervangen geeft bijna de zekerheiddat na de ontbinding der tegenwoordige Kamers in de nieuw gekozen Kamers de vereischte meerderheid van twee derden der stemmen voor de nieuwe bepaling niet zal VAN SOPHIE JUNGHAUS. 13) Georg antwoordde op deze vragen slechts met een ongeduldig schouderophalen. Hans Veit was steeds zijn vertrouweling geweest, zooverre Georgs eigenmachtig, tot snel en willekeurig handelen geneigd karakter zulk een behoefde. In Bologna had hij van Georgs avonturen alles geweten, te meer omdat de duitsche stu denten aldaar steeds bereid moesten zyn, allen voor elk ander in te staan in geval van gevaar, dat bij zulke gelegenheden zelden ontbrak. Maar van Hilde had hij sedert den dag zijner thuiskomst nog met geen enkel woord tot zijn vriend gesproken. Hans Veit vroeg nooit, maar hield zijne oogen open, reeds half door het vriendschappelijk gevoel dat hij in geval van nood of verlegenheid ook hier misschien te hulp moest komen. Nu sprak hij echter na een tamelijk lange pauze„Mijmer niet langer, Georg. Die geschie denis schijnt je meer te treffen dan goed is. Ik heb je nog nooit zoo gezien. Die weversdochter moet duivels lastig zijn. Wat is er met haar Nu bleef Georg staan en nam zijn vriend bij de hand. „Ze is ziek, Hans!" sprak hij met eene gejaagde stem. „Ziek 1" antwoordde de ander verrast. „Nu, dan zal ze wel weer gezond worden. „Een ziek liefje dat is zeker een lastig geval." „Noem haar zoo niet", sprak Georg. „Je weet niet hij hield op en dwong zich een anderen toon aan te nemenbeter voor zijn vriend verstaanbaar. „Dit is een geval, dat wij nog niet kenden Zie mij aan - ontbreken. Alle liberale leden der Tweede Kamer hebben er voor gestemd behalve den heer Heldt. Zeven katholieken stemden voor, en tien tegen. Van de 18 antirevolutionairen onthielden slechts drie leden hunne stem aan de nieuwe bepalingen het conservatieve lid de heer Corver Hooft stemde tegen. Afwezig waren één antirevolutionair en twee katholieke leden. En wat bepaalt nu het nieuwe Grondwetsartikel Wie zullen nu in 't vervolg de leden der Tweede Kamer kiezen? Dat bepaalt het nieuwe artikel evenmin als het bestaande. Wat meer is terwijl het bestaande artikel althaas voorschrijft dat voor de toekenning van het kiesrecht het betalen van een zekere som in de directe belastingen vereischt wordtdie nader in de kieswet wordt bepaald maar waarvan de Grondwet de grenzen vaststelt is het nieuwe artikel een uitvloeisel van het beginseldat de Grondwet de regeling van het kiesrecht bijna geheel aan de gewone wet moet overla ten. Het denkbeeld ligt daaraan ten grondslag dat de wetgever de gelegenheid moet hebben hec kies recht uit te breiden overeenkomstig de eischen des tijds en daarin door geene bepalingen der Grondwet belem merd moet worden; dat het niet goed is, het kiesrecht alleen afhankelijk te maken van het betalen van belasting, omdat elke wijziging in de belastingen dien ten gevolge verandering in het kiesrecht medebrengt, en dat het de voorkeur verdient den wetgever vrij te laten in het stellen van de eischen die voor de toekenning van het kiesrecht gevorderd worden vrij te laten om het kies recht te verbinden niet aan ééne maar aan verschil lende voorwaarden en het toe te kennen aan allen wien men het om de eene of andere omstandigheid meent te kunnen toevertrouwen hetzij dan omdat zij een zekere som in de belastingeen zeker bedrag aan huis- of landhuur betalen zekere ambten of beroepen uitoefe nen of daarvoor althans de bepaalde vereischten heb ben of eenig ander kenmerk bezitten waaraan de wet de kiesbevoegdheid meent te kunnen vastknoopen. Overeenkomstig dat denkbeeld bepaalt nu het nieuwe Grondwetsartikel dat de leden der Tweede Kamer worden gekozen door de mannelijke ingezetenen die Nederlanders zijn, den leeftijd hebben bereikt dien de kieswet zal bepalen docb die niet lager gesteld zal mogen worden dan 23 jaren en de door de kieswet te bepalen kenteekenen van geschiktheid en maatschappe- lijken welstand bezitten. Inderdaad laat dus de Grondwet aan den wetgever groote vrijheid. Aan zijne wijsheidaan zijn inzicht in betgeen 's lands belang vordertwordt de gewichtige taak toevertrouwd de eischen te stellen voor de toe kenning van het kiesrecht. Algemeen stemrecht alleen wordt in beginsel uitgesloten. In plaats van allen be voegd te verklaren die niet om bijzondere redenen uit gezonderd moeten worden bepaalt het artikel dat de kieswet zekere eischen zal stellen waaraan de ingeze tenen moeten voldoen, om onder de kiezers te worden opgenomen, zekere kenteekenen die zij moeten bezitten. Dat het kiesrecht alleen aan de mannen wordt ge- dat heeft nog geene van mij gemaaktdaarvoor moest ik bij eene heilige komen Dag en nacht laat het mij geen rust en weken vergaan voor ik haar eens te zien krijg." Hij had zijn vriend zijn gelaattoe'gewend. Daarop wa ren zeker duidelijke sporen van rustelooze dagen en doorwaakte nachten te vinden. De blauwe oogen schenen dieper te liggen en zagen er vermoeid uitop den balfluiden uitroep van Hans, die de welwillende afkeuring van zulk een gemoedsgesteldheid uitdrukte, had Georg slechts een halven snel verdwijnenden lach. „Het doet er niet toe", sprak hij en zijne oogen glins terden weder. „Nog zou ik geen dag uit mijn leven willen missen. Maar nu moet je me helpen Hans Nog voor heden avond moet ik wetenhoe het met haar is Gij, vindingrijke Odysseus, zult mij niet voor niet3 in den weg gekomen zijn. Ga naar buiten ge kunt daar komen zonder dat iemand achterdocht koestert. Misschien ontmoet je eene buurvrouw de oude is in de stad verlies dus geen tijd Hans Veit was bereid dit te doenging en ont moette zooals afgesproken was, zyn vriend weder in den raadskelder. Georg zat in den donkersten hoek van het schemerige gebouw. Zwijgend schoot hij den ander een bank toe. Hans Veit nam plaats en bevochtig de eerst rijkelijk zijne keel. Daarna vertelde hij uit voerig hoe slim bij de zaak aangevat had opdat eene buurvrouw van Hilde waarmede hij gesproken had niet den minsten argwaan kon koesteren waarom het eigenlijk te doen was. „Die vrome vrouwtjes gaan haar om de beurt verplegen", sprak hij schertsend. „Dat is gewoonte bij die lui maar het schijntdat je arme schat niet veel verpleging uoodig heeft. Zij ligt steeds stil en heeft een bijzonderen afkeer van alle spijzen haar vader denktdat het de gevolgen van een hevigen schrik zyn de buurvrouw meende echter, datzij 's nachts een bovenaardscbe verschijning gehad heeft die komen van tijd tot lijd wel in de gemeente voor. De zaak ziet er bedenkelijk voor je uitman want wat kan geven bewijst wel dat de toekenning van het kiesrecht aan de vrouwen hier te lande al zeer weinig voorstan ders telten voor de kwestie zelve bijzonder weinig belangstelling bestaat. Dat men het kiesrecht niet aan de vrouwen althans aan de ongehuwde vrouwen geeft, zal niemand bevreemden maar dat de Grondwet dit uitdrukkelijk verbiedt dat zij de vrouwen bepaaldelijk uitsluitzoodat de wetgever aan geene vrouw het kies recht zal kunnen geven ook al meende hij dat daarvoor grond bestaat dat wel een enkele stem zich tegen die bepaling heelt doen hoorenmaar er zelfs geen voor stel is gedaan om haar te doen vervallen dat alles is een afdoend bewijs dat althans deze zaak het Neder- laodsche volk nog volkomen koud laat. De bepaling dat alleen zij kiezers znllen zyn die de door de kieswet te bepalen kenteekenen van geschikt heid en maatschappeiijken welstand bezitten heeft tot veel bezwaren veel misverstand en langdurige ge dacht en wisseling aanleiding gegeven. De uitleggingen van deze woorden liepen zeer uiteenen de toelichtin gen die de Begeering op verschillende plaatsen had gegeven lieten aan klaarheid en duidelijkheid veel te weuschen over. De laatste toelichtingen en ophelde ringen van de Begeering hebben echter de nevelen genoegzaam weggevaagd en den wetgever voldoend licht gegeven omtrent hetgeen hij volgens de Grond wet zal te doen hebben. Hij zal in de kieswet zekere kenteekenen van geschiktheid en maatschappeiijken wel stand moeten stellendie de kiezers zullen moeten bezitten. Op beide op geschiktheid en welstand zal de wetgever bij het bepalen zijner kenteekenen moeten letten. Hij zal kenteekenen van welstand kunnen memen, die mogen doen onderstellen dat hij die ze bezit vol doende geschiktheid heeft om kiezer te zijn. Iemand die een huis of land bezitof ook maar een huis be woont dat voor zeker bedrag in de persooeele belasting is aangeslagen of bij gebreke van zoodanige belasting op zekere huurwaarde is geschatal is dat nederig en burgerlijk, zal geacht kunnen worden door den betrek- kelijken welstand dien hij genietvoldoend belang bij het welzijn der maatschappij en genoegzaam doorzicht te hebben om voor de uitoefening van het kiesrecht geschikt geoordeeld te kunnen worden. Maar ook hij die geen eigen huis geen land geen kapitaalgeen afzonderlijke woning heeft, maar een zekere bevoegdheid, een zeker rad'caal bezit, b. v. een officier, een notaris, een apotheker, een onderwijzer, heeft in die bevoegdheid, in dat radicaal in het examen dat hij heeft afgelegd zoowel een kenteeken van geschiktheid als van welstand; van welstand omdat bij er zijn brood mee verdienen kan. De ingenieur die nog geen betrekking de ge ëxamineerde apotheker die nog geen apotheek de ad- vokaat die geen praktijkde onderwijzer die geen standplaats heeftbezit in zijn titel reeds een „intel lectueel kapitaal", zooals de Minister van Binnenlandsche Zaken het noemde en daarenboven een kenmerk van voldoende geschiktheid. Ook hij zal dus kiezer kunnen zijn. Hoever de wetgever bij de regeling dezer zaak bij men niet verwachten bij luidie daar boven zooveel crediet genieten Misschien heeft zij van daar eene waarschuwing ontvangenmet u schurftig sohaap, niets meer te doen te hebben." Deze poging tot scherts miste hare uitwerking. Georg liet zijn hoofd op zijne handen rusten en doorwoelde zyn dicht blond haar. Hans Veit begreep hem in bet geheel niet meer. Het zou hem begrijpelijker voorge komen zijn als door deze ongesteldheid ook Georgs verliefdheid verdwenen was. Maar het was nu niet zoo. Sinds het eerste oogenblik, dat hij van hare ziekte gehoord had, had hij de overtuiging gekregen dat hij zelf, die zulk eene verandering in haar leven gebracht had, ook met de oorzaak barer ziekte in verband stond. „Nu?" vroeg Hans Veit, toen Georg "éindelijk lang zaam als een vermoeid man van zijn zetel opstond. „Je komt me vreemd voor Georgzit de zaak zoo diep? Nu, hoor eens als de oudste van beiden gevoelde Hans zich gerechtigd ook nu en dan de recht vaardige zaak der toekomstige echtgenoote te verdedi gen „dat kon Bosine je toch eigenlijk kwalijk nemen." Georg antwoordde nietde naam Bosine Külwetter was thans een ijdele klank voor hem. Zijn besluit was genomen. Hij moest Hilde zelf zien en spreken in het openbaarals het niet anders kon misschien was zij wel ziek omdat hij haar nog niet bezocht had. Hilde had den morgen na hare onmacht die meer eene langdurige verdooving harer zintuigen scheen hare legerstede niet verlaten. Haar vader was diep bekommerd in zijne oogen las zij dat hij begreep, dat zij ziek was, maar hoe haar anders ook alle kommer van hem aan het hart ging heden bleet zij geheel gevoelloos. Wat zich om haar bewoog vader buren en buurvrouwenscheen haar een schaduw al het leven in haar, had zich als het ware teruggetrokken in een gevoel van doffe smart. Slechts in zooverre zij dit gevoelde, leefde zij nog; elke andere deelneming aan het levendat zij tot heden gekend had bleef I haar als afgesloten. Wordt vervolgd.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1887 | | pagina 1