So. 80.
Negentigste Jaargang
1888
Landbouwonderwijs.
ZONDAG
1 JULI.
Deze Courant wordt Dinsdag-, Donderdag-en
Zaterdagavond uitgegeven. Abonnementsprijs
per 3 maanden voor Alkmaar f 0,80; franco door
het geheele rijk f 1,
De 3 nummers f 0,06.
Prijs der gewone Advertentiën:
Per regel f 0,15. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de Uitgevers HEEM». COS-
TEE ZOON.
Dit nummer bestaat uit twee bladen.
EERSTE BLAD.
Plaatsgebrek noodzaakt ons het
Feuilleton achterteege te laten.
Yan de bestaande Rijks-landbouwschool te Wage-
ningen wenscht de Landbouwcommissiezooals wij
reeds hebben vermeldde hoogere afdeelingvoor
aanstaande landbouwersdie hun bedrijf op groote
schaal uitoefenen, in hoofdzaak onveranderd te laten
behoudens, zoo mogelijk, een verkorting van den
driejarigen leertijd met een half jaar. Wat de andere
afdeeling betreft, die voor de opleiding van den ge
wonen landbouwer op kleine,schaal is bestemd, wenscht
zij vereenvoudiging van [het onderwijs door afzonder
lijke leeraren te geven verlaging van de kosten voor
de iüwonende leerlingen en oprichting van soortgelijke
scholen in andere deelen des lands.
Deze inrichtingen van landbouwonderwijs behooren
gerangschikt te blijven onder het mi d delbaar
onderwijs. De vraag doet zich daarom voor: moet
ook bij het hoog er en het lager onderwijs land
bouwonderwijs gegeven worden De Landbouwcom
missie is van oordeel, dat er werkelijk in ons land
behoefte bestaat aan de oprichting van bijzondere
leerstoelen voor landbouwkunde aan ééne onzer univer
siteiten waar alleen toegelaten zouden moeten worden
leerlingen, die het eind-examen van de hoogere afdee
ling der landbouwschool te Wageningen met goed
gevolg hebben afgelegd. Er wordt natuurlijk niet
aan gedacht, een afzonderlijke hoogeschool voor aan
staande landbouwers te stichtenaan onze universi
teiten worden reeds een aantal vakken onderwezen
die voor de aanstaande doctoren in de landbouwkunde
noodig zijnaanvulling met enkele leerstoelen aan
ééne universiteit is voldoende. Voor een aantal onder
zoekingen voor den landbouw van het grootste be
lang, wordt een hoogere vorming gevorderd dan aan
de school te Wageningen verkregen kan worden; zoons
van groote landeigenaren die zeiven hunne goederen
willen beheeren, zullen aan deze universiteit een weten
schappelijke opleiding kunnen ontvangen, en eindelijk
zullen er de leeraren voor ons middelbaar landbouw
onderwijs gevormd kunnen worden, die tot nog toe
alleen buiten 's lands daartoe voldoende gelegenheid
vinden. Hoe wenschelijk echter ook de opneming
van het landbouwonderwijs iu ons h o o g e r onderwijs
moge zijn, de Landbouwcommissie is echter van mee
ning dat eerst in dringender behoefte moet worden
voorzien, en daarin heeft zij ongetwijfeld groot gelijk.
Eerst het noodige, eerst dat onderwijs en die voorlich
ting voor den gewonen landbouwer, waaraan de meest
dringende behoefte bestaat.
Behoort daartoe ook de opneming van landbouw
onderwijs aan onze gewone lagere scholen De Land
bouwcommissie is ten aanzien van de beantwoording
dezer vraag niet geheel eenstemmig. De groote meer
derheid der commissie is er voormaar een viertal
leden verklaart er zich tegen. Vooralsnog zouden wij
overhellen tot het gevoelen dezer vier heeren. De
gewone lagere school moet dienen voor de algemeene
ontwikkeling van alle kinderendaarvoor heeft zij
reeds vakken genoegde landbouwkunde er nog bij
te nemen komt ook ons bedenkelijk voor; ook al liet
men een paar van de gewone vakken van lager onderwijs
weg of besteedde men daaraan wat minder tijder
zou voor landbouwonderwijsvreezen wijtoch te
weinig tijd overblijven om er veel van te mogen ver
wachten. Een nog grooter bezwaar zien wij in de
opleiding der onderwijzersreeds nu hebben zij zich
voor vele vakken te bekwamenkomt de landbouw
kunde er bij wij zonden meenen dat de vrees niet
ongegrond is, dat de kennis, die zij in dat vak zouden
opdoenzich tot eenige oppervlakkige boekenwijsheid
zou bepalen waaruit kinderen beneden de 12 of 13
jaren niet veel nut zouden trekken. De Landbouw
commissie zou echter het grootste voordeel verwachten
van het herhalingsonderwijsdat ook tot het lager
onderwijs behoort en aan kinderen boven de 12
jaren wordt gegeven. Inderdaad zou het landbouw
onderwijs daar meer nut kunnen stichten, maar dan
zou er vrij wat meer tijd aan besteed moeten
worden dan aan de andere vakken en zou het eigen
lijk ook geen herhalingsonderwijs kunnen heeten. Er
zijn hier en daar proeven mee genomen, die deels on
gunstig, deels gunstig worden genoemd In Engeland en
Frankrijk gaat men dezen weg op. De landbouw
commissie zou wenschendat aan onderwijzers die
behalve hunne gewone akte van onderwijzer een akte
voor landbouwonderwijs bezittenvan Rijkswege een
afzonderlijke toelage boven hunne jaarwedde werd
verleendmaar daarenboven zou dan voor hunne op
leiding in dit vak aan sommige kweekscholen en nor
maallessen gezorgd moeten worden. Schuilt daar niet
voor het tegenwoordige althans het groote bezwaar
Vanwaar zullen de leeraars voor dit vak komen
Misschien is het denkbeeld voor de toekomst niet
verwerpelijkals wij eerst in het bezit zijn van de
landbouwleeraarsdie wij voor andere inrichtingen
behoeven kan beter beoordeeld wordenwat overeen
komstig den wensch der Landbouwcommissie zou
kunnen worden gedaan. Voor het tegenwoordige zou
dit punt op de verlanglijst kunnen blijven staan om
al aanstonds werk te maken van datgene waaraan de
behoefte meer algemeen wordt erkend.
Daartoe behooren in de eerste plaats de landbouw-
vakscholen, waarvoor reeds gelden op de staatsbegroo-
ting zijn uitgetrokken eenvoudige praktische scholen,
waar een of ander landbouwbedrijf wordt behandeld,
geheel met het oog op de praktijk waar men ziet
werken en leert werkenhier een vakschool voor de
bereiding van boter en kaas, daar een voor den bosch-
bouw, op een andere plaats een voor de tabaksteelt.
Niet de Staat zou ze moeten oprichtenmaar parti
culieren landbouwmaatschappijen, vereenigingen ge
meenten of provinciën, overeenkomstig den aard van het
landbouwbedrijf in de streek waar men de school wil ves
tigen; het Kijk zou de helft van de kosten kunnen dragen.
Dat onderwijs kan gegeven worden op een boerderij
of landbouwhoeve maar bovendien kan op het voor
beeld van Engeland een leeraar rondreizen die zijn
gereedschappen en benoodigdheden met zich voert en
van plaats tot plaats trekt om aan alle belangstel
lenden b v. de beste wijze van boter- of kaasbereiding
te wijzen en duidelijk te maken. Naast de landbouw-
vakscholen zouden de winter cursussen moeten komen;
naast de praktijk de theorieeenvoudig en voor den
gewonen landbouwer berekendook geheel met het
oog op den aard van het landbouwbedrijf in den
omtrek. De winter is daarvoor het geschiktstdan
hebben de landbouwers den tijd om de voordrachten
bij te wonen, die wel inzonderheid zich tot de leer,
tot verklaringen en inlichtingen moeten bepalen, maar
toch altijd verband moeten houden met de praktijk
en met enkele voorbeelden opgehelderd kunnen worden.
Ook deze winterlessen zouden van wege landbouw
maatschappijen of vereenigingen met hulp van ge
meente of provincie gegeven moeten worden en bet
Eijk zou de helft van de kosten betalen.
Op dezelfde wijze zouden de proefvelden tot stand
moeten komenwaarvan zich de Landbouwcommissie
veel nut voorstelt. In Frankrijk en vooral in België
staan zij hoog aangeschreven, en ook in Groningen is
er een begin mee gemaakt. Een proefveld behoeft
niet groot te zijnten hoogste anderhalve bunder is
voldoende. De grond moet kosteloos door een maat
schappij een vereeniging of een gemeente worden
gegevenhier en daar zal er wel een particulier zijn
die den noodigen grond beschikbaar steltte meer
omdat hij de producten ontvangt die er op geteeld
worden. Deze proefvelden zijn niet bestemd om er
proeven op te doen met nieuweonbekende zaken
maar om proeven te leveren van uitkomsten die elders
reeds zijn verkregenom het nut en de behandeling
aan te toonen van minder bekende landbouwwerktuigen,
de werking van sommige meststoffen, de uitkomst van
het gebruik van deze of gene zaden, van een zekere
wijze van bewerking, van wisseling van veldvruchten
enz. Daarop zal de landbouwer kunnen zien, wat er
van komtals de grond op de eene of op de andere
manier wordt bewerktals deze of een andere soort
van mest of van zaden wordt gebruikthij zal zelf
het verschil kunnen aanschouwen. Het Rijk zal de
kunstmest en de zaden kunnen verstrekken en de
landbouwwerktuigen leveren die er gebruikt worden,
of wel de helft van de kosten betalen.
Negen leden van de Landbouwcommissie wenschen
daarenboven nog de aanstelling van consulenten. Zij
meenendat er wel voldoende gedacht is aan de op
leiding van aanstaande landbouwersmaar te weinig
aan de landbouwers die reeds hun bedrijf uitoefenen
en die raad en voorlichting noodig hebben. De zui
velbereiding dient zoo spoedig mogelijk verbeterd te
wordenen daarvoor zijn noodig wetenschappelijk en
praktisch gevormde mannen die zich met de zuivel-
bereiders en bereidsters in betrekking stellen en op
die wijze tot in de kleinste bijzonderheden bekend
worden met de door hen gevolgd wordende wijze van
bewerking. Zóó kunnen de fouten aan den dag komen,
die meestal onwetend worden begaan en wordt het
mogelijk de middelen aan te wijzen die tot verbe-
ring kunnen leiden Zóó zullen onze boter- en kaas
boeren bekend blijven met de eischen en behoeften
der buitenlandsche markten en partij kunnen trekken
van de invoering van verbeterde werktuigen. Er moet
ruime gelegenheid bestaan tot bespreking van allerlei
zaken en voordrachten moeten gehouden worden tot
inlichting van landbouwer en veehouder, die overtuigd
moeten worden dat de nieuwigheden die men hun
aanbeveelthunne krachten niet te boven gaan en
hun voordeel zullen aanbrengen.
Aldus redeneereu de negen leden. Wij stemmen
met dat betoog ten volle in, maar begrijpen niet, dat
een en ander niet behoort tot de taak van de leeraren
der vakscholenzoodat wij deze nieuwe soort van
onderw.jzers, deze raadgevers of consulenten eigenlijk
niet noodig zouden hebben. De staalkaart komt ons
nu reeds wel wat bont voorhooger landbouwonder
wijs, twee soorten van middelbaar landbouwonderwijs
lager landbouwonderwijs, vakscholen, rondtrekkende of
ambulante vakscholen wintercursussen proefstations
en proefvelden 't is reeds genoeg; en nu nog con
sulenten bovendien. Nog eens die rondreizende des
kundigen vinden wij uitmuntend maar wij meenden
dat daarvoor reeds gezorgd wasen wat de negen
leden ons tot toelichting zeggen, geeft ons geen licht.
»De werkkring van de hier bedoelde deskundigen",
lezen wij in hunne nota »zal ook in de meeste
opzichten overeenkomen met dien van de hoofden der
ambulante vakscholen. Het onderwijs zal slechts in
een anderen vorm worden verstrekt." Maar in
welken vorm dan De vakscholen moeten eenvoudig
en praktisch worden ingericht en bovenal dienen «om
op eenvoudige wijze verbeteringen in de praktijk te
onderwijzen." En de consulenten moeten hetzelfde
doenook eenvoudig en praktischmaar toch in een
anderen vorm 't Wil ons niet duidelijk worden.
Ziedaar wat de Lanbouwcommissie ten aanzien van
het landbouwonderwijs wenschelijk acht en bij de
Eegeering aanbeveelt. Allen Nederlandschen land
bouwers en allen Nederlanders die in onzen landbouw
belangstellen, zij het in ernstige overweging gegeven,
en die licht kan ontsteken, late het schijnen
fiumeuUub.
In den zijgevel van een perceel aan de Gedempte
Raamgracht te HaarlOUl zjjn bij bet verrichten van
werkzaamheden verborgen gevonden 70 eoupons blauwe
Grieken, groot 30 ieder, van het jaar 1825.
Het departement Hoogwoud der Maatschappij tot
Nut van 't Algemeen, dat 22 leden telt, zal den 3 Juli
zijn SOjarig bestaan vieren door bet maken eener rijtoer
van de leden met hunne dames over Winkel, Barsinger-
horn, Schageo, Schagerbrug, Stolpen, Callantsoog, weder
terug naar Schagerbrug vervolgens over Sint Maartens
brug, Burgerbrug, Zijpersluis.Schoorldam, Bergen, Heiloo
en Alkmaar naar Hoogwoud.
Bij den te Assen in deze week gehouden negen
wedstrijden voor paardenwaarvoor 113 stuks inge
schreven waren, is de prijs van 500, door den minister
van oorlog uitgeloofd voor den wedstrijd van hengsten,
geschikt tot aanfok van remonte-paarden, toegekend aan
den hengst Boradil van den beer J. E. Scholten te
Groningen. Van de 8 aangegeven paarden werd bo
vendien nog één geschikt bevonden.
In Mei is in de Erjks-Postspaarbank ingelegd
855.484.17, terugbetaald 577.819.64J, zoodat op
het einde der maand in het geheei ingeschreven was
f 12.153.436.42. 3705 nieuwe boekjes werden afgegeven,
1141 geheel afbetaald, zoodat aan het einde der maand
183674 in omloop waren.
Tot lid van het college van dagelijksch bestuur
van den polder De Koog werd herbenoemd de heer
C. Poel.
Volgens het Vaderland zullen op de volgende
indische begrooting het traktement en de uitrustings-
kosten voor den Gouverneur-Generaal tot belangrijk
lagere sommen uitgetrokken worden dan tot heden.
Het traktement zou van 160000 tot 132000 terug
gebracht worden.
De ansjovisvangstdie in Mei j.l. aan de kust
van Texel was begonnen, loopt thans ten einde. Over
't geheel genomenwas de weersgesteldheid voor de
vangst van dezen visch die elk voorjaar in groote en
kleinere scholen de Zuiderzee inkomt, niet gunstig,
zoodat de uitkomsten dan ook beneden de verwachting
gebleven zijn.
ALKMAARSCHE COURANT.
(S L O T.)