No. 125.
Negentigste Jaargang.
1888.
ZONDAG
14 OCTOBER.
De plannen der nieuwe Regeering.
328e Staats-Loterjj.
Deze Courant wordt Dinsdag-, Donderdag-en
Zaterdagavond uitgegeven. Abonnementsprijs
per 3 maanden voor Alkmaar f 0,80; franco door
het geheele rijk f 1,
De 3 nummers f 0,06.
Prijs der gewone Advertentiën:
Per regel f 0,15. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de Uitgevers HEEM». COS>
TEE ZOON.
Dit nummer bestaat uit twee blade».
EERSTE BLAD.
M* taats ff ebreh noodzaakt ons het
Veuilleton achterin'ffc te laten.
i.
De optreding van het tegenwoordig Ministerie is
door den uitslag der laatste verkiezingen volkomen
gerechtvaardigd. De liberalen betreuren dien uitslag,
maar zij verzetten zich niet tegen dit natuurlijk en
noodwendig gevolg. Alleen hebben zij het recht te
onderzoeken, wat het nieuwe Ministerie zich voorstelt
tot stand te brengen en dit te vergelijken met de
verklaringen en beloften die gedaan werden bij de
verkiezingenwaaraan de tegenwoordige meerderheid
in de Tweede Kamer en het daarop steunende Kabinet
het aanzijn danken.
Bij die beoordeeling gebiedt de billijkheid daarenboven
rekening te houden met de zeer bijzondere omstan
digheiddat de meerderheid in de Tweede Kamer
alleen in dit opzicht een aaneengesloten meerderheid
vormtdat zij uit anti-liberalen bestaatmaar overi
gens niets anders is dan een bondgenootschap tusschen
twee verschillende partijen, versterkt met een enkelen
conservatie!, en als regeeringspartij dan ook niet meer
in haar programma kan opnemen dan datgene waarover
de bondgenooten het eens zijn; en dat is nu juist
niet bijzonder veel. Antirevolutionairen en Katholieken
oordeelen over sommige politieke vraagstukken reeds
verschillend, maar daarenboven schuilt in den boezem
van elk dier beide partijen een aanmerkelijk verschil
van inzicht omtrent een aantal zaken en onderscheiden
hare leden zich aan den eenen kant door een vrij
sterken behoudszin aan den anderen kant door leven-
digen zucht tot hervorming. De Standaard spreekt
steeds openlijk van een rechter en een linker zijde
onder de antirevolutionairen.
Het verschil tusschen Antirevolutionairen en Katho
lieken openbaarde zich reeds bij de verkiezingen in
de programma's die van hen uitgingen. Niet alleen
kwam geen gemeenschappelijk programma tot stand
en klonken de verschillende programma's op geen enkel
punt gelijkluidendmaar op belangrijke punten waren
zij zelfs met elkander in lijnrechten strijd. Zoo stem
den de Katholiekenwat het kiesrecht betreft, alleen
in met den eisch om ook de weinige meervoudige
kiesdistricten die nog voor de groote steden behou
den warente splitsenen zwegen zij niet alleen
over de invoering van een nieuwe kieswet op billijker
en nog uitgebreider grondslagmaar verklaarden zij
zich zelfs uitdrukkelijk tegen een nieuwe Grondwets
herziening die voor het kiesrecht en nog drie andere
punten tegen het einde van het vierjarig tijdperk
waarvoor de Tweede Kamer werd gekozen, van antire
volutionaire zijde werd verlangd. Op den antirevolu
tionairen eisch vermindering van den druk der accijnsen
en gelijkmaking van den belastingdruk voor de ver
schillende bestanddeelen van het nationaal vermogen
vernam men van Katholieke zijde alleen dit nuchter
antwoorddat een algemeene rijks-inkomstenbelasting,
vooral een progressieve rijks-inkomstenbelastingen
nog veel meer een inkomstenbelasting steunende op
beëedigde verklaringen van den belastingschuldige is
af te keuren. Tegenover de afschaffing der plaats
vervanging bij de militie, door de Antirevolutionairen
verlangd, klonk uit het kamp der Katholieke bond
genooten de stellige eisch dat de vrijheid van plaats
vervanging bij de militie moet behouden blijven. Re
geling bij de wet van de uitbetaling van traktementen
en toelagen aan de godsdienstige gezindheden of hare
leeraars en tegen het einde van het vierjarig tijdperk
herziening van het Grondwetsartikel waarin dit onder
werp geregeld wordt, ten einde den finauciëelen band
tusschen den Staat en de Kerkgenootschappen los te
maken riepen de Antirevolutionairen. Intrekking
van alle traktementen aan geestelijken en van alle
toelagen aan de kerk zou een onrechtvaardigheid zijn,
waarvan in geen enkel opzicht heil te verwachten is,
i antwoordden de Katholieken.
De Liberalen meenden destijds reeds grond te hebben
voor de bescheiden opmerking dat van het bestuur
van bondgenootentusschen wie zoo weinig eenstem
migheid bleek te bestaanniet veel verwacht kon
wordenen wat later gebeurd is heeft de gegrondheid
van die opmerking bewezen. Den eersten Mei van
dit jaar werd de zitting der Staten-Generaal door het
nieuwe Ministerie namens den Koning geopenden
bij die gelegenheid vernam tevens het Nederlandsche
volkwat het van dit Kabinet kon (verwachten. Wat
toen gezegd werdmag beschouwd worden als het
algemeen regeeringsprogram. Den 18<len September
had het Ministerie bij de opening der tegenwoordige
zitting gelegenheid, meer in het bijzonder zijn werk
plan voor dit zittingjaar mede te deelen. Soberheid
is een te gunstig woord om te kenschetsen wat er bij
beide gelegenheden werd gesproken; schraalheid, verle
genheid onbeduidendheidzijn uitdrukkingen die
zeker niet te sterk klinkenzelfs bij een welwillende
beoordeeling. En in dit opzicht overtreft de laatste
rede nog aanmerkelijk de eerste. Het is of de nieuwe
Bewindslieden gedurende het tijdperk van vier en een
halve maand, dat de beide toespraken tot de Volks
vertegenwoordiging scheidtmeer en meer de belem
meringen hebben ondervonden van het gemis aan een
heid bij de meerderheid waarop het moet steunen
en de betrekkelijke onmacht hebben gevoeld, waartoe
zij door de zorg om de eendracht onder de bondge
nooten te bewaren zijn veroordeeld Zij gevoelen zich
blijkbaar verlamd in hunne bewegingen, op vele punten
tot zwijgen genoopt en wanneer zij sprekentot de
grootste omzichtigheid gedwongen.
Welke plannen heeft de Regeering omtrent's lands
verdediging Ziedaar een alleszins rechtmatige vraag,
die wel onder de eerste genoemd mocht worden waarop
de natie een antwoord verwachtte. Vooral de Anti
revolutionairen hadden zich vóór en tijdens de verkie
zingen met warmte over dit nationale belang uitgelaten
en er in hun ^program van actie" een afzonderlijke
paragraaf aan gewijd. Op 1 Mei vernamen wijdat
de daarvoor gevorderde wet zal worden voorbereid
door eene staatscommissie; op 18 September hoorden
wij omtrent de geheele zaak geen woord, zelfs niet
of de regeering het verslag der commissie weldra
denkt te ontvangen en de hoop voedt het wetsontwerp
nog in den loop van dit zittingjaar te kunnen indie
nen. Vooreerst hebben wij alzoo omtrent dit belangrijk
onderwerp geene voorstellen van de regeeriug te ver
wachten.
Na het vanwege de Tweede Kamer begonnen
onderzoek naar den toestand onzer fabrieken en
werkplaatsen en den arbeid van vrouwen, kinderen en
onvolwassenen is in ons land meer dan vroeger
belangstelling gewekt voor de zoogenaamde maatschap
pelijke vraagstukken. In Mei verklaarde het Nieuwe
Ministeriedat deze vraagstukken de volle aandacht
eischen en dat de begonnen enquête de gelegenheid
geeft om reeds aanstonds maatregelen te beramen
teneinde de verbetering van verschillende toestanden
te beproeven. Nu, minder dan dat had wel geen
enkele regeeringvan welke richting ookkunnen
zeggen, na hetgeen alle partijen in dit land bij de
verkiezingen hadden verklaard en in hare programma's
opgenomen. Wat meer is, de vorige regeering had
ongeveer hetzelfde gezegd en zelfs meer bepaald de
onderwerpen aangeduid die zij voor onverwijlde rege
ling vatbaar oordeelde. Immers reeds omstreeks een
jaar geleden deelde de vorige Minister van Justitie
mede, dat een wetsontwerp naar aanleiding van de
onder de letters af van het verslag der commissie
van enquête gedane voorstellen bij den Raad van
State aanhangig was, zoodat een spoedige indiening
mocht verwacht worden. En wat hebben wij nu den
18 September van bet nieuwe Ministerie gehoord?
Dat een wetsontwerp houdende bepalingen tot het
tegengaan van overmatigen arbeid van jeugdige personen
en vrouwen eerlang de Tweede Kamer zal bereiken.
Alzoo niets meer dan in het vorige jaar was toegezegd.
Daarenboven was reeds den 12 April 1885 door den
minister Modderman en den 18 December 1887 door
dep minister du Tour een wetsontwerp tot het tegen
aan van overmatigen arbeid en verwaarloozing van
jeugdige personen ingediend. Geen ministerie had
omtrent dit ontwerp alzoo iets minder kunnen beloven
dan de tegenwoordige regeering heeft gedaan. Wat
zij aan deze belofte toevoegt, dat namelijk het onder
zoek naar den toestand van fabrieken en werkplaatsen
zal worden voortgezet en een beroep op de hulp der
Staten-Generaalwaar die noodig mocht blijken om
dat onderzoek tot een goed einde te brengen, wel
niet te vergeefs zal zijnspreekt overigens van zelf.
ffitmctUftttfr.
Te Sijbecarspel zag weinige dagen geleden een
knaapje het levenslichtwaarvan thans in leven zijn
twee grootvaders gehuwd, twee overgrootvaders en een
bet-over-grootvader.
Den 10 des morgens is te Oudenbosch een huis
afgebrandwaaruit de bewoners zich slechts met veel
moeite konden rodden.
De gemeenteraad van Amsterdam heeft den
10 met algemeene stemmen het verzoekschrift goedge
keurd, dat de commissie uit zijn midden opgesteld had,
om van de regeering spoedige voorziening te vragen in
eenige dringend noodige leemten van de bestaande
regeling der gemeentelijke belastingen en met 23 tegen
12 stemmen verworpen een voorstel van burg. en weth.,
om onder zekere voorwaarden aan de Holl. Spoorweg
maatschappij tot wederopzegging toe vergunning te ver-
leenen tot het leggen en hebben van een spoor op het
oostelijk stations-eiland en op den steiger bij en ten
westen van de zwem- en badinrichting aldaar.
De gemeenteraad van HaaiTotn heeft den 10
weder eene commissie van drie leden uit zijn midden be
noemd, om te trachten de onderhandelingen met de Holl.
IJzeren Spoorwegmaatschappij in zake de overbrugging
van don spoorweg opnieuw aan te knoopen.
Den 10 is te Utrecht de 36 algemeene verga
dering der Nederl. Gustaaf-Adolf-vereeuiging gehouden.
Haar ledental is geklommen van 5021 tot 5052. De
rekening is gesloten meteen voordeelig slot van 8775.26;
de uitgaven bedroegen f 12.915.72%, de ontvangsten
f 8084.10, zonder het batig slot van het vorige jaar,
groot f 13596.88%, waaronder een legaat van f 5000
begrepen was. Eenige bepalingen werden behandeld en
aangenomen ter bekoming van meer waarborgen dat
de bijdragen in Nederland alleen besteed worden daar,
waar zij dringend noodig zijn.
Bij kon. besluit van den 11 is aan den heer jhr. mr.
M. A. de Savornin Lobman op zijn daartoe gedaan ver
zoek met ingang van den 15 eervol ontslag verleend
als advocaat-generaal bij den Hoogen Raad der Neder
landen.
De gemeenteraad van Leiden heeft den 11 be
sloten schoolgeld te heffen op de kweekschool voor
onderwijzers en onderwijzeressen op nader te bepalen wijze.
In die zitting werd voorgelezen een brief van den heer
D. Hartevelt aldaar, waarin hij aan de gemeente aan
biedt eene knnstzaal te doen bouwen in het onlangs
aangekochte pand naast bet stedelijk museum in de
Lakenhalen wel uit eerbied voor de nagedachtenis
van zijnen overleden broederden heer H. C. Harte
velt in leven wethouder van Leiden. Aan de schen
king is als eenige voorwaarde verbonden dat de zaal
niet meer dan 10.C00 zal kosten. Het geschenk werd
onder toejuiching voor de gemeente dankbaar aangenomen,
De arr. rechtbank te Haarlem heeft den 11
W. Langerhorst, die terecht gestaan heeft wegens poging
tot moord op zijn 14jarig zoontje en tegen wien 15
jaren gevangenisstraf geëischt was, veroordeeld wegens
mishandeling met voorbedachten rade tot 4 jaar ge
vangenisstraf en ontzetting uit de voogdij gedurende
9 jaren.
Den 12 is te Amsterdam één van de zeven
voor onderwijzer geëxamineerden geslaagdnamelijk
J. Kistemaker van Hoorn.
Te Heer Hugowaard is in den nacht van
den 10 op den 11 de woning, behoorende aan de erven
P. de Vries en bewoond door P. Peetoom, afgebrand.
De bewoners moesten zich door de ramen redden.
De gemeente-begrooting te Schagen is den 10
vastgesteld in ontvang en uitgaaf op f 28426.74}.
Den 10 is door burgemeester en wethouders van
SchagGD rapport uitgebracht betrekkelijk de afgifte
van een verhuisbiljet aan Guurtje Borst op de gemeente
Zoeterwoude. Daaruit blijktdat het biljet op Zondag
9 September 1.1. ter gemeente-secretarie namens haren
vader aangevraagd was door den gemeente-veldwachter
en dat het, bij afwezigheid van den secretaris, die zich
buiten de gemeente bevond geschreven en afgegeven
was door den klerk Bleek.
In Augustus zijn over den spoorweg Haarlem
Zandvoort 57C55 reizigers vervoerd. De opbrengst was
f 13.422.30%, zjjnde per dag en per mijl 50.94.
Tot taxateurs der gasfabriek te Zaandam zijn
benoemd de heeren J. van der Koogh te Zaandam, van
de zijde van burg. en weth., de heer G. M. van der
Plank, directeur der gasfabriek te Amers'oort, van de
zijde der firma W. H. de Heus en Zoon en de heer
S. Kenensdirecteur der gasfabriek te Alkmaar, van
de zijde der beide partijen.
5e Klasse, 16e lijst, 12 October.
Ns. 7798, 10028, 1L324 en 18087 ƒ1000Ns. 460,
2023, 9945 en 11713 f 400Ns. 6407, 12311, 16635,
17253 en 17865 f 200Ns. 25914151, 5192, 6240,
6792 8909 10714 1283113457 15272 15416
15835, 17669 en 18141 100.
5e Klasse17e lijst13 October.
Nr. 20215 f 100,000 en Premie f 30,000; Nr. 929
f 70 en Premie f 3000.
Vl.ktlt tRSCHE COURANT.
