heer D. ran Pelt en voor een lid buiten Amsterdam
de heer B. van Albada te Hoorn. De heer C. de Vries
te Haarlem leidde in het punt; De reactie op het gebied
van het lager onderwijs. By de behandeling st9lde hij
zich alleen op paedagogisch terrein en beantwoordde
deze twee vragen 1°. In welk opzicht is reactie te be
speuren F 2°. Wat geeft die reactie te hopen of te
vreezen F Hij kwam na de beantwoording dier vragen
tot de slotsom, dat de bezwaren, ingebracht tegen bet
onderwijs en de inrichting der school, grootendeels ver
vallen, wanneer een onderwijzer door de grondige studie
der paedagogiek verbonden met de ervaring in de
school toont de rechte man op de rechte plaats te zijn.
Naar aanleiding van de gehouden besprekingen werd
ten slotte op voorstel van den heer Czernicke besloten,
op de volgende vergadering als vraagpunt te behandelen:
Wat is de waarde van de verschillende leervakken op
de lagere school en wat moet, in aanmerking genomen
de uitkomsten daarvanin die vakken vervallen of
behouden blijven F
Op voorstel van den voorzitter werd naar aan
leiding van het gehoorde als beginsel aangenomen, dat
de nieuwe richting in het onderwijs geene aanleiding
geeft tot reactie mits de eischen der praktijk in het
oog worden gehouden,
Na de pauze hield de heer H. Overbeek eene
lezing over poëzie in de „volksschool" en leidde
de heer W. Meerwaldt van Amsterdam het vraagpunt
in „Het spreekonderwijs op de lagere school", dat mede
tot uitvoerige bespreking aanleiding gaf.
Aan het in de Staatscourant van den 30/31 op
genomen verslag van den minister vau binnenl. zaken
aan den Koning omtrent den afloop van de lichting
der nationale militie van 1888worden de volgende
bijzonderheden ontleend.
Het bedrag dier lichting werd op 11000 man vast
gesteld waarvan 600 voor den dienst ter zee. Het
getal ingeschrevenen, waarnaar het aandeel van elke pro
vincie in de lichting bepaald werdbedroeg 37.399
tegen 38,103 in 1887. By de land- en zeemilitie werden
10,943 man ingelijfder ontbraken dus 57waarvan
55 wegens gebrek aan beschikbare lotelingen in 41
meestal kleine gemeenten en 2 om andere redenen.
In 1884 bedroeg dat tekort 42 op 37084 in 1885
43 op 37307, in 1886 37 op -38057 en in 1887 22
op 38103 ingeschrevenen. Het toenemen van het getal
ontbrekenden moet worden toegeschreven aan het klei
ner aantal ingeschrevenen, terwij! de lichting op het wet
telijk maximum van 11000 man bepaald bleet. Bij de
zeemilitie werden 600 man ingelijfd, waarvan later een
man na afkeuring is ontslagen wiens plaats door de
inlijving van een man bij de militie te land is aange
vuld. Voor den dienst bij de zeemilitie boden zich
1895 lotelingen aan. Ten aanzien van het aantal inge
lijfde plaatsvervangers geeftbij de 4 vorige jaren ver
geleken de lichting van 1888 eene bijzonder gunstige
uitkomst1358 man dus byna een achtste deel van
de afgeleverde manschappenzijn als zoodanig opge
treden tegen 1721 in 1884 1730 in 1885 1673 in
1886 en 1G62 in 1887. Ook het cijfer der ingelijfde
nummorverwisselaars bleef beneden dat van elk der
vier voorafgaande jaren en bedroeg 653 tegen 710
in 1884, 686 in 1885, 702 in 1886 en 791 in 1887.
Samen werden dus 2011 plaatsvervangers en num-
merverwisselaars ingelijfd alzoo ruim 1/6 van het
geheele bedrag der lichting. Het aantal verleende
vrijstellingen wegens gemis van de gevorderde lengte
bedroegevenals in 1887 bij de lichting van 1888
874, tegen 1032 in 1884,1074 in 1885 en 1053 in 1886.
De vrijstelling wegens ziekelijke gesteldheid of gebreken
blijft stijgende2957 man werden vrijgesteld tegen
2703 in 1884 2766 in 1885 2795 in 1886 en 2856
in 1887. 4776 man werden vrijgesteld als eenige
wettige zoonwaaronder met weinigen die ook om
andere redenen vrijstelling hadden kannen doen gelden.
In 1884 werden 4940, in 1885 4954, in 1886 5133
en in 1887 5040 man als zoodanig vrijgesteld. Bij
deze jaren vergeleken, is bet cijfer dezer vrijstellingen niet
lec Gruwelijk Ik moet er toch eens met Willy over
spreken want eigenlijk is bet mjjn plicht, baar onder
het oog te brengen wat al of niet passend iszij heeft
daarvan heiaas maar al te weinig begrip. Oprecht
gesproken, ik vind het zeer ongepast!"
De oude freule zag de vrouw vau den president
verbaasd aan.
„Ik zon u wel den goeden raad willen gevendat
maar achterwege te laten," zei ze eindelijk koel.
„Waarom F Het is absoluut ongepast en het kan haar
nog vele onaangenaamheden berokkenen."
Haar kalme tegenstandster laohte honend.
„Wij hebben hier zulke terechtwijzingen niet noodig,
mjjn beste. Bewaar die maar voor uw eigon dochters,
want ik beschouw het als een verschrikkelijke last voor
een moederom baar doohters te moeten bewaken."
„Vooral als zy schoon zijn, zooals Blanche," zei me
vrouw van den Broek met welgevallen.
„En als men verzuimd heeft, baar van jongs af een
schild te smeden, waarop men in alle levensomstandig
heden kan vertrouwen. Vronwen bezitten allerlei schoon
heden maar een rein hart is het sieraad eener vrouw
en een rein hart heeft bijvoorbeeld Willy. Laat daarom
Günther gerust met haar omgaan en maak haar het
hoofd niet warm met uwe goede raadgevingen."
Mevrouw Angela kuchte achter haar zakdoek. Als zy
met haar onbeduidend karakter in staat was geweest
om te haten dan zou zy deze vreeselijke oude vrouw
reeds na de weinige uren van kennismaking bitter
gehaat hebben.
„Papariep Blanche en kwam met van vreugde
stralende oogen terug. „Wilt gij het rijpaard van
mijnheer Güntber niet eens zien F Een prachtig dier
Gert kan bet niet eens berijden."
„Gertmompelde zijn moeder schouderophalend.
„Hij zal te beleefd zijn, om zijn meerderheid te willen
toonen, want er is geen beter ruiter."
Maar zy stond toeh ook met de overigen op eu ging
door het huis naar de breede trap, vanwaar men het
plein kon overzien.
onbelangrijk verminderd. Evenzeer is dit het geval met
het aantal vrijstellingen wegens eigen militairen dienst
of dien van broedersdat door elk der vorige jaren
werd overtroffen, namelijk in 1888 11224, tegen 11457
in 1884, 11516 in 1885, 11543 in 1886 en 11436 in
1887.
Was het totaal der vrijgestelde lotelingen met bij
voeging der uitgestotenen en der tusschentijds overle
denen, tot dusverre steels geëvenredigd aan of verband
houdende met de toe- of afneming van bet aantal inge
schrevenen de lichting van 1888 maaktj, by elk der
jaren 1884 en 1885 vergeleken daarop eene gunstige
uitzondering terwijl destijds toch het aantal als zoo
danig vrijgestelden onderscheidenlijk 20193 en 20365
en dat der ingeschrevenen 37084 en 37307 bedroeg
zijn er in 1888 op 37399, dus meer ingeschrevenen
19902 manalzoo minder don in elk der beide ge
noemde jaren vrijgesteld in 1886 bedroeg dit cijfer
20573 en in 1887 10286.
Aan 57 militieplicbtigen is ontheffing van den werkelij-
ken dienst als geestelijke en bedienaar van den godsdienst
bij de kerkgenootschappen of als rludent in de god
geleerdheid verleend en aan 5 krachtens de tweede
zinsnede van art. 127 der wet ontheffing van dienst
toegekend. Het gezamenlijk getal der in 1887 ver
leende ontheffingen bedroeg 63.
Den 30, des voormiddags omtreeks half tien, ia te
Enkhuizen in het door den beerL. J. Schuijt Best, han
delaar in verschillende levensmiddelen, eea felle brand
uitgebroken terwijl de bewoner zich bij zijne familie
te Hoorn bevond, waardoor het perceel geheel uitge
brand is.
Den 30 is te Middelburg in den ouderdom van
ruim 72 jaren overleden de heer J. P. van Visvliet
sedert 45 jaren archivaris der provincie Zeeland.
Bij kon. besluit van den 30 ïb den heer C. Bek
op zijn verzoek eervol ontslag verleend als kantonrech-
ter-plaatsvervanger in het kanton Medemblik.
Bij beschikking van den minister van binnenl.
zaken van den 31 ia voor het jaar 1889 benoemd tot
secretaris bij den geneeskundigen raad voor Noordhol
land de heer dr. G A. N. Allebé te Amsterdam.
De arr. rechtbank te 's Gravenhage heeft den 31
den schrijver van een paar ioor den hoofdcommissaris
van politie aldaarden heer van Schermbeek beleedi-
gende artikelen in het blad Argus veroordeeld tot 2
maanden gevangenisstraf.
De Koning heeft den 31 de terugroepingsbrieven
ontvangen van graaf Mülinen als buitengewoon gezant
en gevolmachtigd minister van den Keizer van Oosten-
ryk-HoDgarije en hem benoemd tot ridder-grootkruis in
de orde van den Nederl. Leeuw.
Door het dagelijksch bestuur van den polder
Geestmerambacht is in zijne vergadering, den 31
te Oudkarspel gehouden, tot timmerbaas voor dien pol
der benoemd de heer H. Tauber te Oude Niedorp.
Bij kon. besluit van den 31 is met ingang van
1 Jan. aan P. Blok ontslag verleend als onder-opzichter
der Zuiderzee-visschery.
Den 1 is te Haarlem overleden do heer J. C.
van de Blocquerij, in leven secretaris van het waterschap
Haarlemmermeerpolder.
Aan het thans verschenen jaarverslag over 1887
van de Maatschappij van Weldadigheid worden de vol
gende bijzonderheden ontleend. De landbouw-exploitatie
over de drie boerderijen te Frederiksoord was niet
slecht; daarentegen gaven de drie boerderijen te
Willemsoord nadeelige uitkomsten. Op de boerderij
Willem III werd met den landbouw eene winst behaald
van f 946, en op de boerderijen te Wilhelmina'soord
van ƒ1845; daarentegen werd op de drie boerderijen
te Willemsoord ƒ2526 verloren.
Ook de veehouderij gaf verlies, dat voor de zes
boerderijeu ƒ9657 of ruim 1600 voor elke boerderij
bedroeg. Vele oorzaken waren daarvan het gevolg.
De weiden waren door de aanhoudende droogte dor
en kaal, zoodat het vee moest worden gevoederd, waar
door de kosten belangrijk stegen. De boterpryzen bleven
Daar liep een knecht heen en weer met een prach-
tigen zwarten opgetuigden hengst], terwijl de beide
jonge mannen iu druk gesprek daarbij stonden. Vooral
Gert gesticuleerde heftig en zag er zeer verhit uit.
„Een prachtig dier," zei de president, terwijl by na
derbij kwam en het paard op den hals klopte, „nu
Gertdat zou iu je smaak vallen, niet waar F"
„Hij is mooier dan Blitz, papa Ik gaf er wat voor
als hij de mijne was."
„Ge kunt hem toch niet rijden," merkte Blanche
spottend op en vleide zich tegen haar vader aan. „Wer
kelijk, papa bet ging niet."
„Onmogelijk riep de president verbaasd terwijl
Gert nog rooder werd zijn knevel mishandelde en snel
tot Günther zei
„Ik zou het toch nog wel eens willen beproeven."
„Met genoegen bij staat geheel tot uw dienst."
De knecht bracht den hengst op een wenk van zijn
eigenaar weer voor en Gert greep de teugels om inden
zadel te springen. Hy stond bekend als een goed rui
ter en zijn zelfgevoel had tot nu gelijken tred gehouden
met zijne dadendat hy nu zoo jammerlijk fiasco
maaktebij, de cavallerie-officier ten aanschouwen van
den landjonker, krenkte hem buitengewoon en maakte
hem opgewondenwaar hij alleen met bedaardheid
iets had kunnen uitriohten. Met] een stonten greep
pakte hy de teugels vast en trachtte andermaal op te
stijgen. Te vergeefsNa verscheidene vrnchtelooze po
gingen stond hij nog steeds op deielfde plek.
Buiten zich zelf van toorn en geen acht slaande op
de geruststellende woorden van Günther en de angst
kreten van zijn moeder, trok hy met geweld het dier
naar zich toe en het ging goed hij kwam ten minBte
in den zadel. Maar alsof hiermee bet geduld van het
dier ten einde was, steeg dit recht als een kaars in de
hoogte, sloeg met zijn voorpooten in de lucht daarop
viel het en paard en ruiter lagen op den grond.
„Gertom Godswil Gertgilde mevrouw van den
Broek, een flauwte nabij. „Ik zal het besterven
Wordt vervolgd
laag, terwijl het hooi vau minder goede hoedanigheid
was. Dientengevolge moest het vee op 81 December
ongeveer 15 per stuk op de balans lager worden
gesteld dan op 1 Januari 1887.
De veestapel bestond op 31 December nit: 216
stuks rundvee, waaronder 130 melkkoeien, 3 stieren,
26 trekossen, 30 stuks jongvee, 18 stuks mestvee en 9
kalveren. Voorts 17 paarden en 147 varkens.
Met den aanleg van bosschen werd voortgegaan. Ia het
geheel werden 16% bunder nieuw boscb aangelegd ruim
5 bunders slecht groeiend dennenbosch werden gesloopt
en opnieuw gespit voor dennen. Het eikenhakhout, dat
grootendeels op stam verkocht werd, bracht f 1793 op.
De juteweverij gaf eene winst van ƒ30, de manden
makerijen van ƒ1153, de cocosmatterij gaf een verlies
van f 165 en de russchenmatterij van ruim ƒ600.
De mandenmakeryen behooren tot de zegenrijkste
instellingen; tegenwoordig zijn ongeveer 50 vaste arbeiders
daarmede werkzaam. Aan arbeidsloon werd uitbetaald
11,529, terwijl voor 25,292 aan mandenwerk werd
verkocht. Ook de cocosmatterij werd belangrijk uit
gebreid voor 3258 werd afgeleverd terwijl in
den loop van dit jaar hoogst belangrijke bestellingen
zijn ontvangen. Op de russchenmatterjj ia daarentegen
ongeveer ƒ600 verloren, dat vooral toe te schrijven is
aan het groot aantal leerlingen, op de fabriek geplaatst,
terwijl door de groote mededinging de prijzen van dit
artikel zeer laag bleven.
Op 1 Januari 1888 bedroeg de bevolking met inbegrip
van de ambtenaarsgezinnen 1770 zielen. 29 kinderen
werden geboren en 27 sterfgevallen hadden plaats.
Ter vervanging van vertrokken gezinnen werden 7
nieuwe geplaatst. Zes kolonisten werden tot rijboer
bevorderd 38 jongelingen, waarouder 5 bestedelingen,
verlieten de kolonie en werden in onderscheidene be
trekkingen geplaatst; 6 als timmerman, 2 als manden
maker, 1 bij het onderwijs, 1 als timmerman, 1 als smid
1 bediende, 8 in militairen dienst, 8 gehuwd en 10 als
dienstbode.
De Rijks-school te Willemsoord is op voldoende wijze
verbeterd. Het voornemen bestaat om ook weldra de
school te Steggerda van Rijkswege te verbeteren, waarna
de her-stelling aan alle scholen voltooid is.
Het onderwijs gaat uitnemend Het voortgezet
handwerk- en teebenonderwijs en het voortgezet on
derwijs, dat door de Maatschappij wordt bekostigd, werd
geregeld gegeven en leverde goede uitkomsten op.
Op 1 Januari hadden de bezittingen der Maatschappij
eene waarde van 1,324,672,93% en bedrosgen de
schalden 123,463,43. Op 31 Dec. was het bedrag
der bezittingen 1,331,514,41 en dat der schulden
121,840,13% (waaronder 112,830,03% aan de Rot-
terdamsehe Hypotheekbank voor Nederland). De winst
op het kapitaal bedroeg in 1887 ƒ8464,77.
Volgens de Standaard heeft de 10 collecte voor
de scholen met den bijbel 93.098.88 opgebracht
4524 10 minder dan het jaar te voren.
Gedurende 1888 werden ter weekmarkt te Lei
den aangevoerd 89 paarden, 40 veulens, 30078 runde
ren, 5476 kalveren, 60112 scbapen, 47544 lammeren,
2785 varkens en 12790 biggen, samen 158914 stuks
vee, vertegenwoordigende eene vermoedelijk verhandelde
waarde van 7.335.478.62J. In 1887 bedroeg de aan
voer 154912 staks vee met eene vermoedelijke waarde
van 7.218.941.91.
De schouwburg te Arnhem zal met eene lamp
van ongeveer 1000 kaarsen en twee lampen 14 met
ventilatie-inrichtingen volgens het stelsel van Siemens
verlicht worden.
In de eerste helft van Februari wordt een ver
gelijkend onderzoek gehouden voor één aspirant-ingenieur
van den waterstaat. Daaraan kunnen deel nemen
nederlanders, op 1 Maart niet ouder dan 28 jaar, vol
doend examen afgelegd hebbende aan de Polytechnische
school te Delft, die zich vóór 1 Feb. aan bet ministerie
van waterstaat aanmelden.
De heer J. A. van Stein, intendant van het ko
ninklijk paleis en het domein het Loo, is benoemd tot ko
ninklijk commissaris bij de Nederl. Heidemaatschappij.
In 1888 zijn te Amsterdam 1665 branden
geweest tegen 1787 in 1887, namelijk schoorsteenbran
den 791, kleine binnenbranden 800 groote dito 32
kleine uitslaande 28. groote dito 7 scheepsbranden 3,
buitengewone 4. De brandweer werd 954 maal ge
waarschuwd, zonder dat werkelijk brand plaats had.
Er heeft zich te 's-Gravenhage eene commissie
gevormd, onder het voorzitterschap van den heer mr.
J. G. de Bruijn, die zich ten doel stelt; aan het „pro
test der katholieken" ook uitdrukking te geven door
eene daad, en wel door aan het eind van 's Pausen
jubelfeest in Nederland zelf een monument te doen
verrijzen, dat op onloochenbare wijze getuigt van de
dankbaarheid, de gehechtheid, de onwankelbare trouw
en de altjjd offervaardige liefde, die de katholieken van
Nederland jegens den H. Stoel bezielen. De commissie
zal, in nadere vereeniging met één vertegenwoordiger
uit elke der nederlandsche provinciën, voorstellen, van
de katholieke nederlanderB vrijwillige bijdragen te vragen
tot het stichten van eene woning voor de pauselijke
internuneiatuur by het nederl. hof te 's-Gravenhage,
eene woning, den vertegenwoordiger ran den H. Stoel
waardig. Dit voornemen verkreeg de hooge goedkeuring
en instemming van den aartsbisschop en de bisschoppen
van Nederland.
In de centrale vergadering van de liberale kies-
vereeniging van het district Beverwijk ia ia beginsel
besloteo tot de oprichting van een maandblad, tegenover
het anti-revolutionaire maandblad De Stembus.
Aan de kiosken te Amsterdam zijn in 1888
1.676.012 verschillende couranten verkocht.
De geneeskundige raad van Friesland en Gronin
gen heeft besloten, aan den minister van binnenl. zaken
te berichten, dat, hoezeer eene uitgebreidere wetgeving
op de vervalsching van levensmiddelen gewenscht moge
zijn, toch op dit oogenblik geen reden bestaat om door
afzonderlijke wettelijke bepalingen het gebruik van sac
charine tegen te gaan.
De Haven-Stoombootdienst te Amsterdam
vervoerde in 1888 995.736 personen tegen 887.420
de Amsterdamsche Omni busmaatschappij 9.550.873 tegen