No. 9
Een en Negentigste Jaargang.
1889.
Nog een terugblik.
ASSCHEPOETSTER
FEüIXjXjETORT.
ZONDAG
Prijs der gewone Advertentiën:
20 JANE A R1.
Dit nummer bestaat uit twee bladen.
EERSTE BLAD.
©fficiëel Cfikbeelte,
NATIONALE MILITIE.
HONDENBELASTING.
Met 1 Februari 1889 worden de hon
den, niet voorzien van den penning voor
1889die op den openbaren weg aange
troffen wordenovereenkomstig de voor-
schritten der verordening ter beschikking
van de politie gesteld.
E. SCHOBEET.
ALKMAARSCflE
Deze Courant wordt Dinsdag-, Donderdag-en
Zaterdagavond uitgegeven. Abonnementsprijs
per 3 maanden voor Alkmaar 0,80franco door
het geheele rijk f 1,
De 3 nummers f 0,06.
COURANT.
Per regel f 0,15. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de Uitgevers HERM». COS-
TER ZOON.
Zi$, die in aanmerking wenschen te komen voor
onderwijzer op 700 jaarwedde, aan de openbare
scb.ool voor onvermogenden te Alkmaar, hoofd de
heer H. van den Berg, worden verzocht zich vóór
1 Februari 1889 aan te melden bij het Gemeente
bestuur.
Bezit der hoofdacte is vereisehte.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van ALKMAAR
brengen ter kennis van de belanghebbenden
dat de loting der in 1888 alhier voor de Militie ingeschre
venen zal geschieden op Vrij dag 15 Februari aanstaande,
ten raadhuize der gemeente Alkmaar.
Zij worden mitsdien opgeroepen om op dien dag, des voor
middags te 9% uren, zich aldaar te bevinden, om te loten en
opgave te doen van de redenen van vrijstelling, die zij ter zake
van de militie vermeenen te moeten inbrengen.
Indien zij vermeenen vrijstelling te kunnen erlangen wegens
broederdienst of op grond van te zijn eenige wettige
zoon, moeten zij op Donderdag 28 Februari e. k., des
namiddags te 6 uren, op het raadhuis verschijnen, vergezeld
van twee bij den burgemeester bekende en ter goeder naam en
faam staande meerderjarige ingezetenen, die het vereisehte ge
tuigenis kunnen afleggen en het aldaar op te maken getuig
schrift onderteekenenterwijl zij verplicut zijn daartoe de
noodige opgaven ter secretarie te verstrekken.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
Alkmaar, A. MACLAINE PONT.
19 Januari 1889. De Secretaris,
NUHOUT VAN DER VEEN.
Wat is het aantal namen van Noord- ec Zuid-
Nederlandsche dichters en letterkundigen grootdie
wij vinden opgeteekend onder de bekende personen
die de dood in 1888 heeft weggemaaid. Vosmaer,
Hofdijk, de Bull, Dorbeck, Zimmerman, van Beers.
Sla eens een jaarboekjeeen pracht-almanak op van
een 20SO of meer jaren geleden hetzij dan
Aurora of Vergeet-mij-niet of Muzen-Almanak of
Almanak voor het Schoone eu Goede et Holland of
Castalia gij zult er hunne namen vinden. Zeer
verschillend in aanleg en ontwikkeling, in talent en
richtinghebben zij gewerkt op het gebied onzer
letteren met meer of minder bijval van het Neder-
landsche Volk, en allen, slechts met een enkele uit
zondering, hebben zij dien arbeid voortgezet tot hun
laatsten ademtocht, met een open oog voor de nieuwe
eischen des tijds en den gewijzigden smaak, waardoor
zij tot den einde toe de waardeerende belangstelling
van den tijdgenoot hebben mogen genieten. Het is
noch thans de geschikte gelegenheidnoch hier de
geschikte plaats om een overzicht te geven van het
geen zij hebben geleverdmaar juist de naam van
hem die in de doodenlijst van het vorige jaar een
voudig staat vermeld als «journalist", roept ons een
tijdperk in het geheugen terug, dat voorbij is gegaan
evenals de jaarboekjes en pracht-almauakken, waarvan
wij de titels hebben vermeld.
Wij denken daarbij aan deD heer A. J. de Buil
wiens portret prijkt in de Aurora voor 1852 die
door zijn vrienden werd aangeduid als de dichter van
«De ledige Stoel destijds «Prins" van de bloeiende
Amsterdamsche rederijkerskamer Achilleswaarvan
van Lennep «Keizer" was. Als wij daarbij herinneren
dat deze beide hoofdbestuurders in 1850 samen een
treurspel schreven, «De val van Jeruzalem", en dit
aan de genoemde «Kamer" opdroegen «als een offer
van belangstellende verknochtheid", vinden wij ons
eensklaps verplaatst in den bloeitijd der rederijkers
kamers die tegenwoordig bf sinds lang zijn ver
dwenen of geheel van aard zijn veranderd. Het
«voorbericht" van de schrijvers van dit treurspel kan
ons al dadelijk een juist denkbeeld geven van de
eischen welke deze vereenigingen zich stelden en van
het doel dat zij beoogden. Belangstelling" lezen
wij «in die Kamer wekte in hen de lust op
haren Leden een Dichtstuk aan te bieden waarin,
nevens de algemeene eischen der kunsttevens de
bijzondere voorwaarden in 'toog gehouden werden,
welke de inrichting der Kamer vordert. Vandaar meer
lyrische eu beschrijvende brokken dan dialoog vandaar
meer verhaai dan handelingvandaarin één woord
alles wat dit Treurspel ongeschikt voor het Tooneel
maar juist daarom passend maakt voor den werkkring,
dien de Rederijkers zich vooralsnog hebben afgebakend."
En wij vinden een treurspel in Alexandrijnen, doch
ook in afwisselende versmaat, met «reïeu" van «Ro-
meinsche soldaten", van «Joodsche maagden" en van
«Joden en Jodinnen", dat ons herinnert aan de Griek-
sche treurspelen en sterker nog aan die van Vondel.
Treurspelen van dien aard waren, gelijk de schrijvers
trouwens eerlijk erkenden, ongeschikt voor het tooneel,
zooals wij dat althans tegenwoordig begrijpen en
eischen maar wat beoogden zij dan en wat stelden
de rederijkerskamers zich ten doelte wier behofeve
een dergelijk treurspel werd geschreven? Niets anders
dan belangstelling en liefde op te wekken voor poezie
en oefening te verkrijgen in de kunst van het voor
dragen van verzen. Een en ander was destijds niet
onnoodigen belangstelling hebben zij bij menigeen
gewekt en nut gesticht ook. Die thans moge glim
lachen om het gebrekkige van het werk dezer ver
eenigingen en het eenzijdige en somtijds minder na
tuurlijke van hnnne opvatting van poëzie en voordracht,
worde althans tot eenige omzichtigheid in zijn oordeel
genoopt door de bedenking dat een man als mr. J.
van Lennep zich bij haar aansloot niet alleen maar
deel nam aan hare werkzaamheden en voor haar schreef.
Hofdijk vooral heeft zich deze rederijkerskamers aan
getrokken daarin trouwens reeds door Schimmel voor
gegaan. Een «dichtstuk" noemden van Lennep en de
Buil hun treurspel«historiesch dramatiesch gedicht"
noemde Hofdijk zijn «eersten voetstap op het drama
tiesch terrein", De laatste dag van Heemskercks beleg
in 1850 verschenen en aan de leden der rederijkers
kamer Lourens Janszoon Coster te Haarlem opgedra
gen. «Dramatiesch gedicht" heette zijn tweede stuk,
Griffo de Salter. Later verscheen een bundel «Dra
matische poezy van Hofdijk, Schimmel, van Lennep,
Grebde BullS. J. van den Bergh en van den
Broekinzonderheid bestemd voor «de Rederijkers
kamers en Genootschappen van Uiterlijke welsprekend
heid in ons Vaderland." In al die stukken en in meer
die volgden kwamen geen vrouwenrollen voor in de
toenmalige rederijkerskamers werkten geen dames mee;
maar vooral door Hofdijk's toedoen had de dialoog"
reeds verre de overhand boven de «lyrische en beschrij
vende brokken" en verdween het «verhaal" voor de
«handeling." Het moesten bekwame tooneelspelers
zijn die Hofdijk's De profecy der starren naar eisch
konden opvoeren en te Haarlem geschiedde dit dan
ook in kostuum eu met behoorlijken tooneelmatigen
toestel.
Hofdijk heeft evenzeer stukken geschreven die
niet voor de rederijkerskamers bestemd waren en
wat hij daarenboven in poëzie en proza heeft ge
leverd staat zeker bij zijn tooneelarbeid niet ach
ter. Zimmerman en Vosmaer dienden gansch andere
muzen maar bij de rederijkerskamers en de voor
haar geschreven stukken hebben wij stil gestaan
om Jat zij behooren tot een reeds weder afgesloten
tijdperk. Deftige treurspelen en historische dramatische
gedichten vallen niet in den smaak van het tegen
woordig geslacht en onze acteurs en actrices, ofschoon
had gebrachtzag zich nu gerustgesteld overtuigd dat
het laatste onmogelijk zulk een indruk had kunnen
teweegbrengen.
„Ik kan die onbeduidende som wel uit mijn eigen
kas geven", vervolgde de president nadenkend „maar
zoo spoedig, zoo spoedig! Bovendien zit ik ook nog
in andere speculaties." Hij kuchte zacht en schudde
met het hoofd.
„Hoeveel bedraagt de rom papa?"
Hij kromp ineen, oogenschijnlijk ontevreden over deze
stoornis en antwoordde verstrooid:
„Slechts vijftigduizend gulden Maar" en nu werd
hij heftiger „zij moeten komen."
„Neemt u ze van mijpapa."
„V an jou Maurice van den Broek sprong vlug op en
zag Willy aan met een strak gelaatwaarop langza
merhand een buitengewoon fijnhumoristisch lachje
scheen te komen.
„Zie eensdat noem ik flink I Maar kindwaarom
zeg je niet ronduit: „Papa, ik wil aan uwe schitterende
plannen deelnemen laat mij met u winnen Waar
om zoo terughoudend Onlangs nog weest gij mij vrij
beleedigend af; ben je nu eindelijk overtuigd, dat ik
geroepen ben groote dingen te doen
Willy was in het eerst geheel sprakeloos van verras
sing; langzamerhand kwam zij tot het besef van 't geen
de president bedoelde en zij bloosde sterk.
„Ik hoopte alleendoor mijn aanbod u iets onaan
genaams te besparen, papa, aan winst denk ik niet."
„Maar het een volgt uit het ander, kind", zeide hij
terwijl hij haar zachtjes over haar hoofd streek „en
daarom neem ik je voorstel aan in je eigen belang,
begrijp je Als ik niet zeker wist dat het je voordeel
zou aanbrengenzou niets er mij toe kunnen bewegen;
daarom je kunt er rustig om slapen. Maar hoe ia het,
hebt ge wel zooveel hier opWarnitz?"
j.U kunt het ieder oogenblik krijgen."
„Good Kom Willy, laat ons het dan maar dadelijk
in orde brengen."
DOOS
25)
\V i.'ly ging zwygend naast hem zitten. Toen baar va
der na verloop van eenige minuten steelsgewijze door zijn
vingers zagmeanendedat zij hem angstig en strak
zon zitten aan te kijkenbemerkte hij tot zijn verlioh- j
ting, dat zij rustig naar den uitgaug van het prieel keek,
verdiept in de beschouwing van een paar kibbelende
musschen. Wat deed hem dat ruBfcig zwijgen goed. Hjj
vond daardoor tijd om weer geheel tot zich zelf te komen.
Zijn vrouw eu Blanche zouden vreeselijk gejammerd
hebben, Isa zou hem met onderzoekende blikken hebben
aangezienwanneer 't geen hem overkomen wasin
hun tegenwoordigheid was geschied; ze zouden hem
met honderde vragen hebben bestormd. Willy deed
nietB van dat alles. Hare nabijheid hinderde hem niet;
zij deed hem integendeel goed en terwijl hij dit ge
voelde hechtte zyn rusteloos brein reeds weder draad
aan draadwaaraan hij zich boven de zoo plotseling
gekomen katastrophe hoopte te verheffen tot de boogBte
tinnen van zijn luchtkasteelen. Zijn hopen en bouwen
was hem zoozeer tot een tweede natuur geworden hij
had zijn verstand zoo geheel aan zijn verbeelding onder
worpen, dat na nog geen kwartier zijn oude veerkracht
weer teruggekeerd was. Stram richtte hij zich weder op.
„Hoe gevoelt ge upapa vroeg Willy dadelijk
„kan ik ook iets voor u balen
„Dank jemijn kind het is weer over veel beter
Kan men het mij misschien nog aanzien Hoe zie ik
er uit, Willy? Niemand mag er iets van weten zoo
iets kan ook den jongste overkomen. Niet waar, gij zult
er van zwijgen
Zij beloofde het en daar zij nie's betere wist te doen
bleef zij in het prieel zitten en zag nu, hoe onbarmhartig
mijnheer musch zijn vrouwtje in haar kop pikte, terwijl
de president den onheilspellenden brief nog eens van 't
begin tot 't einde las, hem drtarna dichtvouwde en in
zijn borstzak stak.
„Een onaangename geschiedenis Een zeer onaange
name geschiedeniszeide hij hoofdschuddend.
„Voor u, papa?"
Het musschenpaar was weggevlogen, zelfs zeer eens
gezind; Willy kon nu al haar aandacht aan den president
wijden en deed dit dan ook.
„Natuurlijk ook voor mij. Ik deck, dat ik van middag
naar de residentie terug moet. Aan de bank is een
kapitaal opgezegd en nu heeft iedereen zijn hoofd
verloren."
„Maar bij uw inkomsten is dat toch een kleinigheid,"
meende Willy in haar onnoozeiheid.
„Maar wat begrijpt gij daar ook van", liet Broek met
gefronst voorhoofd toornig er op volgen. „Jij met je
kleingeestige denkbeelden Te trachten je te bekeeren,
zou zeker vergeefsche moeite zijn. De zaak is alleen,
da"/ zulk een opzegging eene beleediging voor onze nog
nieuwe iostelling iszij mag in geen geval ruchtbaar
worden; dat zou ons krediet benadeelen. Wij beginnen
pas en ieder kind leert langzaam loopenbegrijp
je mij nu
„Zoo ook al niet geheelpapatoch wel in aoover,
dat gij geld noodig hebt."
„Neen, ik heb niets noodig", zeide de president met
veel vertoon, „het eenige wat mij hindert, is, dat de
tijd zoo kort is en ik iemand noodig heb die volko
men te vertrouwen is. Natuurlijkzoodra zij in ver
legenheid zijn wenden zij zich tot mij."
Hij Bteunde zijn hoofd op zijn hand en dacht oogen-
sehijnlijk na. Willy, die eerst onwillekeurig de flaauwte
baars vaders met den inhoud van den brief in verband
