No. 30.
Een en Negentigste Jaargang.
1889.
Daags vóór de behandeling.
ZONDAG
10 MAART.
Dit nummer bestaat uit twee bladen,
EERSTE BLAD.
FEIJIT T .ETON,
ASSCHEPOETSTER
Prijs der gewone Advertentiën:
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Conrant wordt Dinsdag-, Donderdag-en
Zaterdagavond uitgegeven. Abonnementsprijs
per 3 maanden voor Alkmaar f 0,80; franco door
het geheele rijk f 1,
De 3 nummers f 0,06.
Per regel f 0,15. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de Uitgevers HEEM». COS«
TEE ZOON.
Ruim drie maanden geleden hebben wij een over
zicht gegeven van het wetsontwerp tot het tegengaan
van overmatige.i arbeid van jeugdige personen en
van vrouwen. Binnen een paar dagen zal dit wets
voorstel in de Tweede Kamer in openbare behande
ling komen zooals het thans is gewijzigd en met de
voorstellen tot wijzigingdie daarenboven door de
commissie van rapporteurs zju ingediend De naam
van de voorgestelde wet heeft tevens eene kleine ver
andering ondergaan in plaats van «overmatigen ar
beid" leest men thans «overmatigen en gevaarlijken
arbeid.''
De bepaling dat het verboden is een kind beueden
de twaalf jaren arbeid te doer, verrichten is onveran
derd gebleven; ook de commissie van rapporteurs stelt
daarvan geen w.jziging voor De minderheid der
commissie uit de Tweede Kamerdie het bekende
parlementaire onderzoek heeft ingesteldwas voor
uitbreiding van de verbodsbepaling tot den leeftijd
van dertien jaren maar de meerderheid meende dat
in dit opzicht de bestaande wet van 1874 ongewijzigd
moest blijventotdat het afgebroken onderzoek hervat
en over het geheele land voltooid zou zijn. Nu ook
de commissie van rapporteurs in het regeeringsvoor-
stel berustzal de bepaling vermoedelijk wel onge
wijzigd blijven,
Anders is het met den veldarbeid De Regeering
heeft haar ontwerp alleen in zooverre gewijzigd dat
onder de werkzaamheden in de open lucht, waarop
de wet niet toepasselijk zal zijn naast die voor den
landbouw, den tuinbouw of de veehouderij, nu ook
uitdrukkelijk genoemd worden de werkzaamheden voor
den boschbouw, en er uit zijn weggelaten die voor de
veenderij. De eerste wijziging is niets anders dan
een verduidelijking daar de boschbouw ongetwijfeld
een deel van den landbouw is. De tweede wijziging
heeft meer beteekenis. In het Voorloopig Verslag
werd terecht opgemerktdat de veenarbeid geen
landbonw is of daarmee kan worden gelijk gesteld
maar een zóó zwaar werk, dat er geen reden bestaat
om het bij uitzondering ook voor kinderen beneden
de twaalf jaren vrij te laten. De commissie van rap
porteurs stelt daarenboven voor, de vrijheid van den
land-, tuin- en boschbouw en van de veehouderij
op één punt eenigszins uit te breiden, maar overigens
te beperken. Zij weuscht dien arbeid geheel vrij te
laten voor de leden van het gezin van dengene die
DOOR
H. SCHOBERT,
44)
Een diepe zucht was het eeuige antwoorddat de
ongelukkige gaf.
„En bovendienje bent zulk een flinke kerelje
hebt zulk een vindingrijken geestdat het werkelijk
jammer zou ziju De laatste van de maand kan veel
verandering brengen; nun moet nooit den moed ver
liezen. Scherp je verstand nog eens goed dan vindt
je nog wel een uitweg
„Mijnheer Broek..."
„NeenneenLaat ons er nn maar verder over
zwijgen ik moet weg. Och laat de portier even een
rijtnig bestellen 't is hondenweer. Zoo 1 Dank je.
Nu, ik hoop, dat alles nog in orde komt! Wat de
bank betreft, verlaat ik mij geheel op jon. Adieu, adieu,
Knauer. Wilt gij zoo go8d zijnbet even aan mijn
familie te gaan zeggen P Ik hoop, dat morgen om dezen
tijd aan al de zorgen een einde zal gekomen zijn Hij
drnkte zijn vertrouweling de hand terwijl hij zich met
de linkerhand over zijn baard streek.
„De sleutel van de brandkast ligt daar Je zult haar
wel sluiten
Hij wuifde met de handwaaraan hij ondertusschen
een onberispelyken handschoen had getrokken en de
deur viel achter den president dicht. Dadelijk daarop
hoorde de achtergeblevene, tnsschen bet kletteren van
den regen doorhet rollen van het rijtuigdat zijn
patroon naar het station bracht.
„O Godo Godzuchtte Knauer en zijn hoofd
viel zwaar in zijn band. Maurice van den Broek was
wegweg met een halve belofte van hem Knauer
om de regeling der schulden van de bank op zich te
het bedrijf uitoefentalzoo voor de kinderen van den
boer, den tuinier, warmoezier, landbouwer of vee
houderook al geschiedt het werk niet in de open
luchtmaar aan den anderen kant stelt zij ten aanzien
van alle andere kinderen tot voorwaarde voor het
vrijlaten van deze soort van arbeid, niet alleen dat
het werk geschiedt in de open luchtdoch daaren
boven dat daarvoor geen loon wordt genoten hetzij
rechtstreeks of langs een omweg door het kind zelf
of door zijn ouders of verzorgers. Zoodra er dus iets
voor betaald wordtzou ook de zoogenaamde veldar
beid onder het algemeen verbod vallen.
Houdt dit voorstel der commissie van rapporteurs
een belangrijke wijziging in P Het schijnt twijfelachtig.
Ten eerste zal het wel zeer moeilijk zijn na te gaan,
of er niet op de eene of de andere wijzein welken
vorm dan ookdoor iemand eenig loon voor deze
soort van kinderarbeid wordt genoten; maar daaren
boven zouden door deze bepalingzooals zij thans
luidtinderdaad niet alleen vrij vallen de kinderen
van den landbouwer of veehouder bij wien gewerkt
wordtmaar ook de kinderen van alle andere land
bouwers of veehouders en van alle boerenknechts en
boerenarbeiders. Immers zij zijn leden van het gezin
van iemand die het landbouwbedrijf uitoefent. Waar
schijnlijk is het de bedoeling van de voorstellers niet,
een zoo ruime vrijstelling van den veldarbeid te ver-
leenen maar dan zal hun bedoeling duidelijker moeten
worden uitgedrukt.
De meerderheid der commissie van rapporteurs (de
heeren van Alphenvan Houten en Schaepman) wil
daarentegen in een ander opzicht de vrijstellingen van
het wetsontwerp uitbreiden door daaronder op te nemen
werkzaamheden in of voor het bedrijf van den vader
(de) moeder of (den) voogdindien deze hun bedrijf
in de eigen woning en zonder hulp van anderen dan
huisgenooten uitoefenen. De kinderen van den tim
merman den kleermaker of schoenmakerdie geen
knechts houdt en werkt in zijn eigen huis zouden
dus buiten de wet vallen. Of moet men onder «huis
genooten'' ook inwonende knechts verstaan Dan zal
zelfs het kind ten huize zijns vaders vrij mogen mede
werken in of voor 's vaders bedrijf, ook al zijn er
knechtsmits dezen bij den baas inwonen. Gelijk
men zietis de vrijstelling zeer belangrijk. De beide
andere leden van de commissie van rapporteursde
heeren Goeman Borgesius en Heldthebben dan ook
tot het voorstellen van deze wijziging niet mede
gewerkt.
Een voor de hand liggende verbetering is in het
ontwerp aangebracht door aan de Regeering de be
voegdheid te verleenenop grond van gevaar voor
leven en gezondheid te verbieden bepaalde soorten van
nemen. Maar was hij daartoe in staatmocht hij dat
doen P Het zou immers een misdaad zijn
Langzaam en trapsgewijze was de gedachtea's 't
laatste anker der hoop in deze wanhopige zaak, bij hem
opgekomen. Zij bad zich aan hem opgedrongen tel
kens ais hij nieuwe groote winsten te boeken had bij
iederen blik dien hy in de brandkast wierpwas zij
weder boven gekomen. De dikke bundel effecten die
rij bevatte, wel bewaard en netjes gerangschikt, vertegen-
woordigde een aanzienlijk kapitaal. Als hij ze verpandde,
in alle stiltezonder dat iemand er iets van vermoedde,
dan kon hij de schulden van de bank voldoende dekken;
dan was alles gered totdat óf ontdekking volgde óf
nieuwe verliezen er bijkwamen Maar was het ééne
noodzakelijk en het andere zeker? Kon niet plotseling
de kans keeren P Eéne enkele gelukkige speculatie kon
als met een tooverslag alles veranderen
En als hij het deedwaarom deed hij het dan P
Om den president, den vader van Blanche, te redden
Om zelf niet eene betrekking te moeten opgeven die
het hem mogelijk maaktehet meisjedat hij beminde,
nu en dan te zien en te spreken.
Eigenbelang, in de slechtste beteekenis van het woord,
was daarbij niet in het spel. Hij ging in de aan
grenzende kamerwaar de brandkast stond en bleef
met den sleutel in de handaarzelend voor deze staan.
De president vertrouwde hem blindelings en volgde
steeds zijn raad, wanneer slechts niet van dezen gevergd
werdzijne ideën en plannen op te gevenhij ve liet
zich ook nu geheel op hem. Zou bij werkelijk niet
vermoeden langs welken weg nog alleen redding mo
gelijk was? Zou nooit een vluchtige gedachte aan de
in bewaring gegeven effecten by hem opgekomen zijD,
of onthield hij zich van iedere toespeling wendde
hy zorgelooze onbekendheid met die zaken voor, om
sioh aan alle verantwoordelijkheid te kunnen onttrekken?
Die aristocratische man verstond over het algemeen
in booge mate de kunstom zijn bijzonder goed ver
zorgde banden af te houden van zaken die gevaarlijk
arbeid te doen verrichten niet alleen door personen
beneden de zestien jaren maar ook door vrouwen
wat de vrouwen betreft geldt die bevoegdheid echter
alleen den arbeid in fabrieken en werkplaatsen.
De Regeering doet ook in het gewijzigd ontwern
de bepalingen omtrent het begin en het einde vap
den dagelijkschen werktijd en de rusttijden gelden
ten aanzien van personen beneden de achttien jaren
en van vrouwen. De meerderheid der commissie van
rapporteurs stelt voor, den leeftijd van de onvolwas-
senen te bepalen op zestien jaren, zoodat voor mannen
na het zestiende jaar alle beperking ophoudt. Vau
verschillende zijden was op deze wijziging aangedron
gen. De Regeering maakt verder geen verschil meer
tusschen zomer- en wintertijd maar wil den arbeid
voor onvolwassenen en in fabrieken en werkplaatsen
daarenboven voor alle vrouwen van welken leeftijd
ookniet vroeger doen beginnen dan 's morgens zes,
en niet later doen eindigen dan 's avonds zeven uur.
In bijzondere omstandigheden zal echter de Burge
meester vergunning kunnen geven om in een fabriek
of werkplaats gedurende zes achtereenvolgende dagen
of om den anderen dag gedurende veertien dagen door
vrouwen en onvolwassenen te laten werken tot 's avonds
negen uur. Eerst n& acht dagen zal dergelijke ver
gunning voor dezelfde vrouwen of onvolwassenen ver
nieuwd kunnen worden, tenzij de Minister van Justitie
vrijstelling geeft. Maar een doorloopende vrijstelling
zal daarenboven bij algemeenen maatregel van bestuur
door den Koning kunnen worden gegeven voor be
paalde bedrijven, met dien verstande, dat de arbeid
van vrouwen in geen geval vroeger zal mogen be
ginnen dan 's morgens vijf uur of later zal mogen
eindigen dan 's avonds elf uur. Voor meisjes beueden
de zestien jaren zal echter geen vrijstelling gegeven
kannen worden.
De commissie van rapporteurs heeft ook op deze
bepalingen wijzigingen voorgesteld. Dezelfde drie heeren,
die ten aanzien van een paar andere punten de meer
derheid uitmakengeven in overweging deze beper
kende bepalingen wat de vrouwen boven de zestien
jaren betreftalleen te doen gelden voor de onge
huwde vrouwen tot en met haar twintigste jaar.
Toelichting wordt vooralsuog niet gegeven, en menig
een zal het daarom voorloopig bevreemdendat deze
heeren de gehuwde vrouw wat den duur van den
arbeid betreft geheel willen vrijlatendos ook wat
den nachtarbeid in de fabrieken betreftterwijl de
regeering het werk 's avonds te zeven uur wil doen
eindigen voor vrouwen «om zich aan het huishouden
en de kinderen te kunnen wijden" en das de beper
king meer in het bijzonder ter wille van de gehuwde
vrouwen noodig acht.
konden worden. Maar daarvoor was Knauer er immers,
zijn blind werktuigniettegenstaande deze zeer goed
wistwat hij den president in werkelijkheid waard was.
Ja, als Blanche er niet was! Maar B'anche, strijdende
met zorgen en armoedehaar schoone oogen door
tranen verduisterdhaar onweerstaanbare lach ver
stomd neen de gedachte alleen beroofde hem bijna
van zijn verstand.
Hij stak den sleutel ia het slot en ontsloot de kast.
Hy had de lamp uit de kamer van den president
meêgenomen; het witte licht viel op de dikke bundels,
die met roode zegels gesloten waren. Hy strekte zijn
hand naar een er van uit. Zijn tanden begonnen plot
seling te klapperen; hij beefde alsof hij de koorts had.
Hij was zijn leven lang een eerlijk man geweest, streng
opgevoed zoolang zijn ouders leefden 1 Owaarom
moest hij juist nu aan hen denken 1 Aan zijn moeder,
die pas twee jaar geleden gestorven was. Het was hem,
als zag hij haar duidelijk voor zich met verschrikt ge
laat en gevouwen banden „Mijn zoon 1 mijn zoon 1
denk aan uw geweten aan onzen eerlijken naam 1"
Een rukwind deed de goed gesloten vensters schudden.
Verschrikt wendde Knauer het hoofd om; een huivering
voer bem door de leden. Hij nam een kort besluit
zag schuw om zich heen, schoof het pakket weer in de
kast en wierp de deur in het slot. Het schoot hem ta
binnen, dat hij mevronw Broek nog moest gaan zeggen,
dat baar man uit de stad was gegaan. Hij wilde haar
nog éénmaal zienvóór hy ter wille van zyne nood
lottige liefde een schurk werd haar zien in al den
glans van baar schoonheid. Hij verliet ijlings het kantoor,
alsof het volgende uur hem niet meer behoorderiep
den portier toe, dat hij nog terugkwam, sprong in eene
naastbijzynde vigilante en reed naar het westelijk ge
deelte der stad. Langzaam liep hij de treien van de
stoep op en liet zich aandienen; misschien was er wel
niemand thuis. Doch jade meid kwam terug met
de boodschap, dat mevrouw de baroDes hem vervrachtte.
(Wordt vervolgd,)