jSiaastilauö.
Eerste Kamer.
T weede Kamer.
Boterwet.
nog lang trouwe ea loijale onderdanen ran den Koning*
Groothertog «ouden mogen bly en.
Bij zijn vertrek op den middag van dien dag was de ge-
heele stad op de been en aan het station was het gedrang
groot. De leden van de Kamer, van den Baad van State en
andere hooge ambtenaren deden hem uitgeleide. Zijn rij
tuig was vol ruikers. Toen hij in den wagen gestapt waa,
wendde hij zich om en riepleve de Koningdat de
menigte met daverende toejaiebingen beantwoordde.
ITALIË. Monseigneur Franci Ganava is tot aun"
tins te Brussel benoemd.
Den 4 heeft de afgevaardigde Cavallini in de Kamer
verlof gevraagd om aan de regeering inlichtingen te
mogen vragen over de msnifestatiën deze dagen in
de katholieke congressen voorgevallen omtrent het herstel
der wereldlijke macht van den Paus. De minister-pre
sident beloofde- te zullen antwoorden na de beant
woording der interpellatie over Afrika.
OOSTENRIJK HONGARIJE. Ia het oosten-
rijksche Huis van Afgevaardigden heeft de minister van
justitie in antwoord op eene interpellatie betreflende
maatregelen tot beteugeling van aanvallen der dagbladen
op den godsdienst het verwijt van zich geworpen, als
zou de katholieke pers door het openbaar ministerie
worden voorgetrokken. De heer Earneri en zijne geest
verwanten dienden eene interpellatie in over bet te
Weenen gehouden congres van katholieken vragende
welke houding de regeering dacht aan te nemen tegen
over plannen tot herstel van 's Pansen wereldlijk gezag.
De heer Cblumecky eindelijk vroeg, waarom de over
heid niet bijtijds tusschenbeide gekomen was bij de
ongeregeldheden te Weenen met de werkstaking der
tramwegkoetsiers. Daarna werd de behandeling der
begrooting voortgezet.
De minister van openbaar onderwijs beeft esne nieuwe
schoolwet ingediend, waarvan de voornaamste bepalingen
zyn de coutessioneele school wordt niet toegelaten
de bevoegdheid der geestelijke overheid wordt erkend
en tevens het aantal uren vastgesteld, dat aan het gods
dienstig onderricht mag besteed worden. De geestelijk
heid zal dezelfde reobten hebben als do-leek-onderwijzer.
Sommige dagbladen bevatten beschouwingen over bet
feest ter herinnering aan de fraDsche omwenteling. De
Neue Ereie Presse zegt o. a., dat de herinnering daar
aan zal strekken tot aanmoediging van de verdedigers
der vrijheid tegen da vijanden van den ooruitgang.
De minister-president Tisza verklaarde den 4 in het
hongaarsche huis van afgavaardigden, dat de benoeming
van drie nieuwe ministers niet de beteekenis had van
de invoering van een nieuw programma. Wat hem'
zeiven betrof, hij zou dan alleen aftreden, wanneer de-
twee grondwettige machten de troon en de meer
derheid het hem niet langer tot plicht maakten,,
op zijn post te blijven. Deze woorden werden toegejuicht.
ZWEDEN. De eerste kamer heeft thans, evenals
de tweede kamer, aan de regeering de indiening ver
zocht van een wetsontwerp tot verbod op de vervaar
diging en den invoer van kunstboter.
ST ATEN-GEN ER A AL.
Reglement van orde.
Het voorstel van de heeren van Naamen van Eemnes, Fran
sen van de Putte, Pijnappel, van Royen en Smitz tot wijzi
ging van art. 46 van het reglement van orde strekt om de thans
bestaande verplichtingom den dag der openbare behandeling
van ieder wetsontwerp vooraf door de Kamer zelve te doen
bepalente doen vervallen. De bedoeling isdat de Kamer
in den regel na het sectie-onderzoek weder uiteenga en eerst
na bepaling van den dag der openbare beraadslaging terug-
keere. Inmiddels kan dan de schriftelijke gedachtenwisseling
zonder overhaasting geschieden. Te dien einde wordt den,
voorzitter de bevoegdheid gegevenzelf den dag der beraad
slaging te bepalen, onder voorbehoud van het recht der Kamer
om daarin verandering te brengen. In geval de Kamer bijeen
is, kan de voorzitter zelf de bepaling van dien dag aan de
Kamer overlaten.
De heeren LieftinckReekersRutgers van Rozenburg
Visser van Hazerswoude en Borret hebben als amendement
voorgesteldartikel 1 van het wetsontwerp, inhoudende bepa
lingen tot voorkoming van bedrog in den boterhandelte wij
zigen als volgt
#In den zin dezer wet is boter het vetartikel, waarin behalve
zout en kleursel geene andere bestanddeelen voorkomen dan die,
welke van melk afkomstig zijn, en is surrogaat van boter het
vetartikel dat geen boter is, maar daarop gelijkt en dienen kan
om haar te vervangen."
De heer van Velzen was bij de opening der beraadslaging
over de boterwet de eerste spreker. Hij was met het ont
werp zeer ingenomenevenals de zuivelbereidersdie er eene
betere controle voor hun product in zien. Het was zeer goed,
te trachten door strafbepalingen bedrog te voorkomen Hij
vond het zeer opmerkelijk, dat de margarinefabriekanten zich
tegen dit ontwerp verklaarden. Zij zullen zich toch zeer goed
eene plaats op de markten weten te veroveren. Het voorschrijven
van een bepaald type van regeeringswege voor het vervaardigen
van margarine zou zeer verkeerd zijn want daardoor zou de
verdere ontwikkeling van dat fabrikaat belemmerd worden.
Men moet zich, evenals ia het buitenland, beperken tot het maken
van bepalingen omtrent het vermengen van margarine en na
tuurboter.
De heer C 1 e r c x was minder ingenomen met dit ontwerp.
Naar zijne meening was de margarine daarin ten onrechte het
mikpunt. De margarine is een zeer te waardeeren product
van volksvoedingdat beaamd is door verschillende deskun
digen en ook door de landbouwcommissie. Zeer wenschelijk
acht hij hetdat op het vervaardigen der margarine worde
toegezien en in dit ontwerp het toezicht daarop geregeld worde.
De natuurboter moge in waarde verminderd zijnten onreehte
wordt dit echter aan de mededinging dar kunstboter toege
schreven. Laten de boerinnen zich slechts op eene zorgvuldiger
bereiding toeleggen.
De heer O p p e d ij k is van gevoelen dat de achteruitgang
van de zuivelbereiding ten onrechte toegeschreven wordt aan
de mededinging der deensche botermaar een gevolg is van
eene ongeoorloofde mededingingvan het knoeien. Het is zoo
sterkdat in het buitenland onze natuurboter gelijk gesteld
wordt met kunstboter. Hij betreurt het, dat 200.000 land
bouwers het slachtoffer worden van een honderdtal boterfabriekan-
ten. Het toezicht kan niet te scherp zijn en op het voorbeeld
van Denemarken zou hij de uitvoering dezer wet willen op
dragen aan inspecteurs en strenge straffen stellen op het plegen
van bedrog. Van bescherming is hier geen sprake maar het
geldt het herwinnen van een nationaal vertrouwen.
De heer Vermeulen, wien het doel dezer wet nog niet
geheel duidelijk is, beschouwt haar wel bepaald als bescher
ming bedoelende, hetgeen hij van deze regeering niet verwacht
had. Door deze wet wordt de landbouw beschermd tegenover
de mededinging der kunstboterfabriekanten. Dat dit noodig
zou zijnontkent en bestrijdt hij. Het gewijzigd ontwerp is
voor hem onaannemelijk geworden door het daarin opnemen
eener bepaling, waardoor de uitvoer van margarine naar het
buitenland belemmerd wordt. Hij behoudt zich voor, bij amen
dement voor te stellen, datgene uit de wet te verwijderen, wat
hem daarin onaannemelijk voorkomt.
De heer H i n t z e n zou gaarne dit ontwerp aannemen
wanneer dit kon geschieden zonder benadeeling van een tak
van industrie, de kunstboterfabricage. Dit wetsontwerp steunt
op onjuiste argumenten. Uit het feit, dat een surrogaat voor
een artikel gevonden wordtvloeit niet voortdat het artikel,
dat de meeste waarde heeftdaarom zal achteruitgaan. Hij
komt verder op tegsn de stelling, dat door de knoeierij de
handel in natuurboter achteruit gegaan is. Sedert de invoering
van de beetwortelsuiker is de rietsuiker in prijs gedaald moet
daarom het maken van beetwortelsuiker verboden worden
De minder goede bereiding, het knoeien in de natuurboter, is
oorzaak van de daling der prijzenvan het wantrouwen tegen
over onze zuivelbereiders. Het is onjuist, dat men door deze
wet een eerlijken strijd mogelijk kan maken tusschen natuur-
en kunstboter. De eenige reden voor hemom de wet aan
te nemenzou zijn het beteiken van een verscherpt toezicht
op vervalsohing van natuurboter. Zoolang de scheikunde niet
ver genoeg gevorderd is om duidelijk uit te maken, wat
natuur-, wat kunstboter is, kan deze wet niet aangenomen worden.
De heer Visser van Hazerswoude wijst op de inge
nomenheid waarmede deze wet ontvangen is door de land
bouwers die geene bescherming verlangen van den landbouw
tegenover de eerlijke mededinging van de kunstboterfabrieken,
Hij betreurt alleen het misbruik, dat van de margarine gemaakt
wordt. Eén voorbeeld slechts. Voor eenige jaren bracht een
kunstboterfabriekant natuur- en kunstboter onder hetzelfde fa
brieksmerk in den handel. Tegen dergelijke knoeierijen komt
de landbouwer op en terecht, W3nt zijne zuivelproducten worden
door dergelijke kunstgrepen benadeeld Juicht hij dit ontwerp
dus toe tegen enkele bepalingen heeft hij bezwaarzooals hij
uiteenzet.
Door zijne eerlijkheid boezemde het vertrouwen ia. Het
rond in zijne instellingen de kracht om den arbeid op
te wekken, den handel en de nijverheid aan te moedigen.
Het was door de grootscbe feeeten van den arbeid, als
die thans gevierd werden dat de volken het middel
vinden om elkander meer te naderen om elkander te
begrijpen daartoe moeten gevoelens van aebting en
welwillendheid ontstaan die niet kannen missen een
ganstigen invloed te oefenen op de lotswisselingen der
werelddaardoor zal bet tijdstip worden vervroegd
waarop de hulpbronnen der volken ea de opbrengst van
den arbeid uitsluitend alleen aan de werken des vredes
worden gewijd.
De president en zijn gevolg bezochten daarna alle af-
deelingen. Zij werden overal met geestdrift ontvangen.
Herhaaldelijk weerklonken de kreten: leve Car not 1
leve EraDkrijk leve de Republiek
De menigte was zóó talrijk, dat zelfs bet indrukwek
kende der plechtigheid daaronder eenigszins leed.
LUXEMBURG. Den 3 nam de Kamer, behalve
een adres aan den Koning-Groothertog, een adres van
dankbetuiging aan den hertog van Nassau aan, luidende
„U. H. kwam in ons midden onder pijnlijke omstan
digheden, geleid door het gevoel van plicht jegens den
Koning-Groothertog en het landen door de edele
gevoelens van het huis Nassau welke hunne uitdruk
king vinden in het devies: Ik zal handhaven.
„Dank zij der goddelijke Voorzienigheid is de ge
zondheid van den Koning-Groothertog hersteld. De
Kamer sluit zich aan bij den wenscb, door U. H. geuit
en welke ook oprechtelyk alle Luxemburgers bezielt
dat het kostbaar leven van den Koning-Groothertog
nog lang moge gespaard worden. De vertegenwoordigers
van een vrij landdat zich gelukkig gevoelt in de
bescherming van zijn souverein en in de wijsheid zijner
bevolkingbetuigen u uit de volheid van hun hart
hunne erkentelijkheid voor de zoo vaderlijke en edel
moedige wijze, waarop U. H. tot het hart der bevolking
wist te spreken en haar onwrikbare vaderlandsliefde
wist te waardeeren. Wij wijzen er met ingenomenheid
op dat het lot van IJ. H. en van het Huis Nassau
voortaan onverbreekbaar verbonden is aan dat van het
groothertogdom."
De Raad van State zond mede een adres aan den
Koning-Groothertog en aan den hertog van Nassau.
Het adres aan den hertog luidde als volgt:
„Hoe kort ook het verblijf van H. in het groot
hertogdom moge geweest zijn, het za! toch niet nalaten
vruchten te dragen. U. H. boezemt aan de bevolking
gevoelens in van genegenheid en eerbied, welke nimmer
zullen worden uitgewischt. U. H. heeft met bijzonderen
tact den staatkundigen toeBtand van het landden
bijzonderen aard zijner zelfstandigheid en het recht op
zijne souvereiniteit begrepen. Het land heeft gedurende
twee eeuwen zijn eigen bestaan gehad, ofschoon het aan
verschillende Staten gebonden wasen zijne eigene
zeden zijne gehechtheid aan den vaderlijken grond in
eere hield. Het verdrag van Londen heeft met voor
dacht rekening gebonden roet het verlenen en het
streven des landsin verband met den europeeschen
vrede. Sedert dien tijd verheugen wij ons in volkomen
zelfstandigheiden behoeven wij geene der naburige
mogendheden te verontrusten. Onze laatste wensch bij
het vertrek van U. H. isdat God u en uwe door
luchtige familie in gezondheid behoede.
In den avond van den 3 bracht de bevolking te
Luxemburg eene ovatie aan den hertog. Er werd een
groote optocht met fakkels gehouden en eene talrijke
menigte was op de been. De hertog verscheen op het
balkon en riep„Leve de Koning waarop eene
onbeschrijfelijke geestdrift heerechte.
Den 4 des ochtends ontving hij afgevaardigden uit
de Kamer en den Raad van State die hem de vast
gestelde adreseen aanboden. Hij betuigde zijn dank voor
de warme bewijzen van sympathie die hij voortdurend
had mogen ontvangen en nimmer vergeten zou. Hij
hoopte, dat het land hem in vriendschap zou gedenken
evenals hij goed iuxemburger zou blijven. Hij eindigde
met den wensch uit te drukken dat de luxemburgers
„Zeg het liever aan Günther en zie dan, wat hij doet.
„Denk je, dat ik mal ben Ik vertel het jou alleen
om" je duidelijk te maken, dat bet mij ernst is met de
zaak. Waag het niet mij in den weg te komen En
mocht je somsna hetgeen ik je gezegd heb het in
je hoofd krijgen, hem dat over te brengen, dan zal ik
hem eens vertellen hoe dol veel jij van hem houdt
misschien schenkt hij je dan wel uit medelijden
zijne hand."
„O, Blanche Blanche 1"
„Morgen, om dezen tijd moeten wij verloofd zijn
ging Blanche beslist voort, „dat heb ik je alleen maar
willen zeggen. „Ik kan ook zonder sentimentaliteit
zeer jaloersch worden. Was jij maar niet hier geko
men De malligheid was dan al lang in orde en
er had veel anders geloopen. O, ik haat je, Willy Ik
haat je 1"
Weg was zijWilly knielde half bedwelmd voor haar
bed neer, drukte het hoofd in het kussen en liet haren
tranen den vrijen loop. Niet alleen dat de bloedende
wonde zoo wreed was opengereten maar zij deed zich
ook bittere verwijten, dat zij eigenlijk de oorzaak was,
dat Günther de hand harer zuster zou vragen. Kon
daar geluk uit voortkomen En het was hare schuld
van haar alleen Geld Altijd en eeuwig geld 1 Dat
was dus de eenige drijfveer van die menschen die zij
haar familie noemde en voor wie zij een gehechtheid
veinsde, waaraan haar hart toch vreemd was.
XXIII.
„Is mijnheer de luitenant voor Treitel te spreken?"
Met deze vraag vertoonde zich het domme gezicht van
Gert's oppasser, den volgenden dag het was een
maandag reeds vroeg voor het bed van zyn heer
dat voor hem gedurende den nacht meer een pijnbank
dan een rustplaats was geweest. Er verliepen eenige
oogenblikken, voordat Gert antwoord gaf.
„Lsat hij maar eveD wachten'', zeide hij grimmig en hij
sprong met beide beanen tegelijk op bet berenvel voor
zijn ledikant. „Waar aas is, komen de gieren", dacht
bij, terwijl hij vluchtig toilet maakte, „maar uitstellen
geeft niet meer."
Eu met leeuwenmoed betrad hij zijn fraaie zitkamer.
Daar zat de groote zoon van den kleinen vader op
een fauteuilvan een brandende sigaardie op den
hoek van de tafel lagstegen dunneblauwe rook
wolkjes omhoog en een glanzende hooge hoed van den
laatsten smaak stond naast hem op den grond.
„Waarde Treitel", zeide Gert joviaal, „laat je sigaar
niet uitgaan dat zou jammer zijn. Daar je toch ge
komen bentom zedelijk het vonnis over mij te vol
trekken kan vuur geen onheil meer stichten.
Wat drommel, wat zie je er kranig uit, man Ik be
twijfel, of ik in politiek wel zulk een goed figuur zou
maken. Dank je 1 Ik rook niet ik heb nog een
nuchtere maag- Komaan, voor den dag nu er mee,
Treitel, je ziet, ik ben op alles voorbereid." De officier
wierp zich in een fauteuil, strekte zyu beenen rechtuit
en keek kalm den man aan, die gekomen was, om hem
alles, waaraan zyn hart hing, te ontnemen.
„Het doet mij genoegenbarondat u den slag als
een man draagt."
„Geen kletspraatjes, als 't je belieft. Ik ben sinds
gisteren wat zenuwachtig, Treitel, laat ons de zaak dus
hoe eerder hoe liever afdoen."
„Dat is vrij eenvoudig. Ik ben in het bezit van
al uw wissels, baron 1"
„Verduiveld Ben je dolTreitel Dat moet met
elkander een vrij aardig kapitaaltje zijn En ik kan
niets betalen volstrekt niets
„Het is in eene ronde som ongeveer een ton. Als
u nog daarbij rekent de twintigduizendwaarover
mijnheer de baron de vrije beschikking had, dan is bet
niet te verwonderen, dat de geheele stad vol is van de
luxe van den jongen baron van den Broek."
De donkere oogen van den jood volgden Gertdie
opgesprongen was en rusteloos de kamer op en neer liep.
„Ik herinner mij niet, je recht gegeven te hebben,
tot deze kritiek, Treitel", seide hij trotscli, met gefronsd
voorhoold.
„Dat recht heeft ieder, baron."
„Maar hoeveel heb ik van al dat geld in handen
gehad?" vroeg Gert, terwijl bij bleef staan. „Iemand
als jij zult waarachtig toch wei weten, wat voor stre
ken er gebruikt wordenjij behoeft dus allerminst
een preek tegen mij te houden. Denk eens aan de
enorme woekerwinsten aan de afschuwelijke sigaren
die mijn oppasser zelfs met verachting laat staan en
aan die prullen van schilderijendie ik op den koop
toe moest nemen. Je kunt eene zaak altijd van twee
kanten bekijken, mijn waarde en jij moet je niet blind
turen op den eenen kant alleen."
„U hebt gelijk, zeker in menig opzicht hebt n gelijk,
mijnheer de baron", zeide Treitel terwijl hij over den
fonkelenden juweelen ring aan den pink zijner linker
hand streek. „Maar deik u ook eens aan bet risico,
dat wij in de meeste gevallen loopen. Leenen doen de
jongelui heel gemakkelijk maar teruggeven terug
geven, dat is in den regel wat anders. Leven en laten
leren zoo is het nu eenmaal overal in de wereld."
„Nu hoe jij leeftoat is bekend genoeg. Huizen
equipagesloges", merkte Gert achteloos op „daar
helpt geen wet tegen."
„Zoolang de heeren officieren geld noodig hebben",
zeide Treitel glimlachend, „en dat zal zeker wel duren
tot den jongsten dag. Ieder is maar éénmaal jong
„En behoeft maar eene eerste schrede op den ver
keerden weg te hebben gedaan", viel Gert hem ernstig
in de rede „dat is de quaestie de eerste schrede
Maar heb je er wel eens over gedacht, wie gewoonlijk
die eerste schrede op zijo geweten heeft? Jij en je
collega's! Wie dringt zich bij ons in, bij wedrennen,
op de straat, in briefjes? Wie praat als honig en
maakt het ons zoo gemakkelijkwie weet altijd de
I zwakke oogenblikken te treffen en zich die ten nutte
te maken, wie anders, dan jullie! Hoeveel van myn
