'lp-
Ouderwijzers- Vergadering.
ÏSV"
li'1'
l1"!,
&tAb0~£$erichteu.
in de algemeeneclassicale vergadering,
De sociëteit „Hereeniging" alhier her
dacht den 26 door een feestelijk samenzijn haar
25jarig bestaan.
£catr0~ su Ittfttklbevülitcn.
Ti'
De winst- en verliesrekening der Nederl. Handel
maatschappij over 1888 sluit met een winstsaldo van
f 2.682.772 waarbij f 7615,07 aan saldo van 1887.
Tot dat cijfer droegen bijde Factorij te Batavia voor
f 1.263.333, de interest-rekening voor f 930.467, de
provisie-rekening voor f 516 856, aandeelen in en obli-
gatiën ten laste van ondernemingen f 239.307, wissel
rekening f 22.920 enz Voor onkosten gaat hiervan
af f 317.901, voor twijfelachtige schuldenaren f 22.576.
De winst- en verliesrekening der factorij te Batavia,
werkende met een kapitaal van de Maatschappij, groot
ongeveer 12.000 000toont aan creditpoaten een
bedrag van f 1.767.705, waarvan f 1,021.328 interest,
f 533.772 aan provisie, f 172 999 aan wissel-rekening,
f 28.014 aan eflecten in Nederland, f 2550 aan goede
renrekening enz. De onkosten waren f 407.653, de
cultuur-ondernemingen in Ned. Indië zijn geboekt voor
een nadeelig slot vbd 22 969 en op de schuldenaren
is afgeschreven en gereserveerd 73.747.
Op de balans der Maatschappij komt nog eene reserve
voor op cultuur-ondernemingen in Ned. Indië, groot
f 1.000.000anders zou het winstcijfer even zooveel
hooger zijn geweest.
De afdeeling Zaandijk der vereeniging het
Witte Kruis heeft besloten, eene som van f 300 be
schikbaar te stellen om zes ziekelijke kinderen gedurende
eenige weken in eene gezonde streek te doen doorbrengen.
Het departement Hoorn der maatschappij tot
Nut van 't Algemeen heeft besloten, zich nog niet af
te scheiden.
Uit Zevenaar wordt bericht dat te Babberik bij
de grenzen een kind van den landbouwer R. op de
spoorbaan liep toen juist de sneltrein aaakwam. De
machinist remde maar te vergeefs de machine wierp
het meisje om, doch de geheele trein ging over haar heen,
zonder haar te deren.
Wij hebben, in ons nummer van 1.1. woensdag,
iemand dood verklaard, die er nog niet over denkt. De
heer J. Go ers heeft n.l. als zetter te Schagen om
de eene of andere reden, bedanktde vervulde vacature
was niet, zooals wij meldden, door overlijden ontstaan.
op den 26 gehouden alhier, zijn de volgende benoe
mingen gedaan tot secundus van het prov. kerkbestuur
van N. Holland ds. P. A. Riedel te Oudorp tot prseses
van het cl. best. van Alkmaar ds. W. Jelgersma, te
Schoorltot zijnen secundus ds. P. H. Edling, te Lian-
men tot quaestor ds. G. E. Bron, te Helder tot zij
nen Eecundus ds. L. van 't Sant, te Helder tot lid van
het ol. best. ds. A. W. van Kluyve, te Schagen tot
secundus ds. A. G. C. van Duyite Rijp tot lid van
het cl. best. ds. A. G. Pareau, te Anna Paulowna; tot
secundus ds. J. G. G. Oudegeest, te Akersloottot
ouderling de heer P. J. Duinker te Helder tot se
cundus H. Rezelman, te Winkel; tot secundus van het
lid J. T. L. Boonacker, ds. A. G. Reede, te Zuidschar-
woudetet secundus van bet lid L. van 'tSant, ds.
A. J. Adrianite Warmenhuizen.
In bet lokaal Diligentia werd woensdag den 26
de 9e gewone jaarlijkscbe algemeene vergadering van
onderwijzers en onderwijzeressen in het arrondissement
Alkmaar gehouden, die door ongeveer 90 personen werd
bijgewoond. Ongeveer 11 uur opende de voorzitter, de
heer 3. Nuhout van deb Veen de vergadering met de ver
zekering, dat het hem genoegen deed op dit oogenbük
zoovele vrienden te ontmoeten. Vooral na zijne herbenoe
ming als schoolopziener kon hij dit rondweg verklaren. In
den eersten tijd vooral was met de aanwezigen V6el
doorleefd en dikwijls hadden de meeningen wel eens
verschildmaar de slotsom was steeds geweest dat
van de zijde van onderwijzers en schoolopziener de be
langen van het onderwijs steeds op den voorgrond stonden
en er dan ook meestal door gebaat werden.
De heer J. Fbanoken herinnert aan deze herbe
noeming. In de eerste 6 jaren is aan allen duidelijk
gebleken wie en wat de echoolopziener is en hij meent
dus heden een enkel woord van waardeering niet te
mogen verzwijgen, hoopt dat den schoolopziener kracht
en lust geschonken moge worden om op dezen weg
voort te gaan wenscht alle aanwezigen met deze her
benoeming geluk en ondervindt daarbij door een luid
applaus algemeenen bijval.
Nu volgde de lezing der notulen door den secre
taris, den heer L. van de Vijzel. Altijd waren deze
hoogst accuraat en gaven zij een zeer getrouw overzicht
van alles wat in de vorige vergadering gesproken en
verhandeld was. Behoort het lezen der notulen ge
woonlijk niet tot de aantrekkelijkste gedeelten eener
vergadering, de heer Van de Vijzel maakte desbewust
eene aangename uitzondering. Hij had n. 1. zijn verslag
in een zoo aantrekkelijken vorm gesteld, dat niemand,
anders dan met het grootste genoegen, hem van het
begin tot het einde volgdeen velen een gullen lach
om de vindingrijkheid in deze lezing ten toon gespreid,
niet konden bedwingen.
Het spreekt van zelf, dat da Vooezittee, bij zijn
dank aan den secretaris, dezen uit naam van allen ver
zocht zijn besluit om voor zijne functie te bedanken
in te trekken en hem voorstelde, der vergadering als het
aod, nog vele jaren eene dergelijke aangename herin ne
ring aan het verloopen jaar te willen schenken. (Algemeen
applausTijdens deze lezing werd een telegram ont
vangen van den heer Poutsma, dat hij verhinderd was,
de vergadering bij te wonen.
DeVooBziTTEB deelt mede: dat de ten vorigenjare
door den heer \7an den Berg besproken rapporten, op
diens school en bij de heeren Zeilmaker en Hoff inge
voerd, zoo gunstig werken, dat hij gerust op algemeene
invoering durft aandringen; de verkiezing of herkiezing
van de heeren Van den Berg en Zeilmaker, nu aan
de ordein de pauze zou geschieden; het werk van
prof. Oudemans „de Flora van Nederland" uitverkocht
was en cus tot nu toe nog niet had kunnen worden
aangeschafthy noemt voorts eenige werkendie
hij aangekooht heeft of wil aanschaffen voor de bibliotheek
en vraagt daarover het oordeei der aanwezigen.
Aan den wand was tentoongesteld een stel platen,
de 4e serie karakterplaten van dieren, allen op één na
in Nederland levende toegezonden door den uitgever
en algemeen verkrijgbaar voor f 4,50 of f 6. Nog
stelt de VOOBZITTEE voor, de keurige notulen te laten
drukken en elk der aanwezigen een exemplaar te
geven, wat met luiden bijval wordt begroet. De afdeeling
Langendijk gaf, onder directie van den heer Vis, ten
beste, uit: 12 Zangstukken voor mannenkoor, bijeen
gebracht door E. Drenth, le twaalftalNo. 5 „Avond
zang" van A. Ahrensaen en No. 10 „Aan een Beekje"
van C. Kreutzer, welke nummers, evenals na de pauze,
„Op 't Kerkhof" van A. de Vliegb met gevoel en nauw
keurig werden uitgevoerd.
Alsnn was aan de orde art 17 alinea 1 van de wet op
het lager onderwijs, luidende: Voor zooveel doenlijk wordt
aan hen, die het gewoon schoolonderwijs genoten hebben,
gelegenheid gegeven tot het genieten van herhalings-
onderwijs, in te leiden door den heer P. G. Appelboom,
hoofd der school te Akersloot. Spr. begon met de
medeaeelingdat de herhaalde en algemeene klacht
tegen bet vervliegen van de vruchten van het onderwijs
de aandacht der regeering er op had gevestigd en dit
artikel bad uitgeloktwaardoor dus de wet het recht
op herhalingsonderwijs erkent. In omliggende landen
België, Frankrijk, Baden4 Saksen enz. was dit reeds
vroeger door de wet geregeld en ingevoerd. De aanhef
van het artikel sprak echter alweder voor zijne onbe
paaldheid. Het programma spieekt van meer bekwamen
en hieruit volgden sommige proeven, waarbij leerlingen,
die de school reeds verlaten hebbeD, maar ook anderen die
haar nog bezoeken worden toegelaten. Op deze wijze wordt
het eene inhaliugsschool, wat zeker de bedoeling niet
is er wordt gesproken van genoten hebben en niet van
genieten. Het plan zal volgens spr., meestal om 3
redenen worden opgegevenle uit gebrek aan leer
lingen, 2e aan onderwijzers en 3e aan geld. Wat het
eerste betreft, het zal, volgens zijne en anderer meening,
niet dan door invoering van leerplicht verholpen wor
den de beide andere bezwaren zijn gemakkelijker te
overkomen. Op de dagschool is 5 uur onderwijs per
dag voldoende en hare leerlingen moet men dus op
eene herhalingsschool niet toelaten daardoor zou het
onderwijs gestoord en het verzuim in de hand gewerkt
worden. Hij haalt de woorden van den heer Bruins uit
Groningen aan en herinnert aan de avondscholen die
schijnbaar met de wet van '57 ten grave zijn gedaald.
De hoofdzaken n.l. hoewat en wanneer er op die
scholen onderwezen zou worden daarin kon spreker
kort zyn. Het eerste hangt veel van plaatselijke om
standigheden af, maar de praktische richting moet steeds
voorop gesteld worden. Zoodoende zou het onderwijs
voor jongens en meisjes ook niet hetzelfde zijn.
Wat ér geleerd moet worden hangt mede af van
de plaatselijke omstandigheden. Mondeling en schriftelijk
goed uitdrukken van de gedachte, moest hoofdzaak zijn
en een geschikte gelegenheid was er om onze staatsin
richting aldaar te bespreken.
Het wanneer hangt z. i. af van de belangen van
leerlingen en onderwijzers; 's avonds 8 uur was wellicht
voor allen het geschiktst. Hiermede achtte spr. dit
punt genoegzaam ingeleid, om er iets toe te hebben
OygedrageD, het herhalingsonderwijs meer en meer be
langstelling te doen ondervinden. Dit was stellig noodig,
wilde Nederland in dit opzicht gelykbhjven met omlig
gende landen.
Er volgde een langdurig debat waarin veelal bet
gewenschte van ieerplicbt uitkwamhet onvoldoende
van de bestaande herhalingsscholen en het wensehelijke
van oprichting en latere verbetering dezer scholen
duidelijk aangetoond werd. Als de aangewezen persoon,
om daartoe werkzaam te zijn werd door den Benja-
minse de voorzitter aanbevolen en dezen verzocht hiertoe
zijn invloed en steun te willen schenken.
De Vooezittee zegt den inleider dank voor het
gesprokene, dat alle aanwezigen zal overtuigd hebben
hoe goed het wasook hierop de aandacht eens te
vestigen. Z. i. zou de beste verbetering hier zijn zoo
de regeering de 3 eerste woorden „voor zoover doenlijk"1
wegliet.
In het half uur pauzedat nu volgde werden de
heeren Van den Berg en Zeilmaker met groote meer
derheid van stemmen, 59 en 53, herkozen.
Na de heropening en den zang no. 3 werden door
den echoolopziener eenige mededeelingen gedaan om
trent het schoolverzuim in verschillende gemeenten van
zijn arrondissement over 1887. Hieruit bleek, dat zoo
wel bt. Pankras als Heemskerk slecht aangeschreven
stonden. Eerstgenoemde gemeente wordt zelfs aange
haald in het regeeringsverslag als zeer ongunstig.
In 1887 bedroeg het hoofdzakelijk voor arbeid 2O6/10 pet.;
in 1888 voor idem 19.8 pet. (namelijk 9277 van de
46843 schooltijden) en over de 5 eerste maanden van
1889 12.8 pet. (namelijk 2563 van de 20018 schooltijden).
In Heemskerk bedroeg het in 1887 22.07 pet. (14260
van de 64586 schooltijden). Om te bewijzen, hoe gun
stig het schoolfeest hier te Alkmaar werktdeelde hy
uit het onderzoek der vereeniging volksonderwijs mede,
hoeveel volgens de opgave van 3 hoofden van scholen
alhier aan dit feest in 1889 zullen deelnemen
Op de le tusschenschool van 255—188 die minder
dan 4 malen verzuimden;
n 2e van 269 198 die minder
dan 4 malen verzuimden
school voor onvermogenden van 480391
die minder dan 4 malen verzuimden n.l. 198 jongens
en 193 meisjes, in het geheel slechts 46 jongens en 43
meisjes niet, alzoo eene verhouding van 13 tot 3.
Ten slotte volgde het laatstedoch niet het minst
leerrijke onderwerp van het programma „Weg met de
opvoeding" door den heer Ottee, hoofd der school te
Koedijk. Uit zijn schijnbaar juiste redeneering leidde
hij at: de opvoeding, vooral de huisopvoeding, is veelal
slechtdeze slechte opvoeding is een kanker der maat
schappij. Kanker, zegt men, is ongeneeslijk. Deschool-
op voeding kan dus in dit geval geen genezing aanbren
gen. De slecht opgevoeden zullen weder slecht opvoe
den. Hub ongeneeslijke kwaal (kanker) zal zich dus
steeds uitbreiden. Eindelijk zal zij alle ovorheersohen.
De schoolopvoeding kan slechts, martelend het lijden
rekken niet wegnemen is dus vruchteloos, derhalve
„weg met de opvoeding" Hier brak spreker plotseling
af en verklaarde te hebben geëindigd. Dat allen vol
verbazing over deze onmogelijke bewering waren, laat
zich verklaren. De eerste spreker, die het woord ver
kreeg, begon den inleider te vragen of hij door raadse
len had gesproken P Deze verzocht echter slechts we
derlegging en geen nieuwe vragen. Door verschillende
personen werden nu pogingen aangewend, om de stel
ling te ontzenuwen somtijds zeer juist, en mede oor
deelkundig, zooals door den heer Gbundlehnee. Inleider
wachtte alle aanvallen af en wist er vele af te slaan,
tot eindelijk een algemeene aanval hem tot de verkla
ring bracht, dat hij, zooals allen reeds duidelijk was,
met opzet iets gezegd had, dat niet waar kon zijd. Hij
had een beeld gebruikt, en op dat beeld was hij door
gegaan, alsof het waarheid was. Potgieter had reeds ge
zegd, dat een beeld goed was, zoo het slechts voor een
derde waarheid bevatte. Alles wat men daaruit afleidde,
was dan ook slechts voor een deel waar, of met andere
woorden niet waar. De opvoeding was wel niet zoo goed,
als zij wezen kon, maar toch niet hopeloos. De her
haalde uitdrukking van ouders ,,'k zag mijn kind liever
naar 't graf dragen dan slecht worden" waarborgt in
dezen vaak het streven naar 't goede.
Wat waar en goed is moet zegevieren en de ge
schiedenis levert tal van bewijzen. Om er een te noemen:
Karei de Groote trachtte de beschaving onder zijn
volk te verbreidenbij de overheerscbing der Noor
mannen ging deze schijnbaar te loor, doch kwam later
duidelijk merkbaar weder boven. Het grootste bewijs
was ook reeds door andere aangehaald bet was in ons
zeiven te vindeD. Wanneer men onze algemeene ont
wikkeling en beschaving vergelijkt mot die van eenige
eeuwen geleden is vooruitgang in dezen niet te mis
kennen. Hij had voor zijne hoorders met deze stelling
een schijnbaar hecht gebouw opgericht, dat later bleek,
geen goede grondslagen te bezitten en even spoedig
was af te breken als de onbeduidendste kermistent.
De Vooezittee dankte den spreker voor zijne rede, die
hy recht aangenaam had ingekleed. Hij had ongetwijfeld
ook daardoor tot nut en genoegen dezer vergadering
bijgedragen (daverend applaus). Na het uitspreken
van den wensch, dat bij allen bet volgend jaar in wei
stand mocht wederzien, sloot de voorzitter de vergadering,
ongeveer ten 3 uur.
De heer Dithaes meende nog, uit naam van de aan
wezigen den schoolopziener te moeten danken voor de
uitstekende leiding dezer bijeenkomstwaarin hij door
luide bijvalsbetuigingen der aanwezigen gesteund werd.
AMSTERDAM.
pCt. 26 Juui
Nederland Cert. N. W. Schuld2p
dito, dito 3
dito, dito 3j
dito, Oblig3j
Italië, Inschrijving 1861/81 5
Oostenrijk, Obl. in pap. 11.1000 Mei-Nov. 6
dito, dito Febr.-Aog. 5
dito, zilver Jan.-Juli 5
dito, dito April-Oct. 6
PortugalObl. Buit. 1853/80 3
Rusland, Ob. H en 0.1798/1815/1000 Jan. 5
Cert. lnsch. 6e seria 1855 Z.R. 500 Ap.-Oct 5
Obl. 1864 Amst. ƒ1000 April-Oct5
dito, 1866 5
dito, Oostersche Lecning 2e serie5
dito, 1860 2e leening Jt 100 4^
dito, 1875 gecons. JL 50-100 Apr.-Oct. 4J
dito, 1880 gecons.ZR.125-625 13 Mei-13Nov.4
dito. 18S9 leserie 1 Jan. 1 Apr.l Juli lOct. 4
dito, 1867)69 «t 20-100 Mei-Nov4
dito, in goud 1883. Juni. Dec..6
dito, dito 1884. 13 Jan. 13 Juli... 5
Spanje, Obl. Buit. Perpetuele4
dito, dito Binn. dito 4
Turkije, gepriv. Oblig5
dito, Geconverteerden Ser. D........
dito, id. C
Egypte, Obl. leening 18764
Mexico, Obligatiën geconvert2*.
dito, dito 6
Peru, Oblig. leening 1870 geregist6
dito dito, 1872 id5
Venezuela, Obligatiën 18814
Nederland, Cult. Maatsch.d. Vorstenl. Aand.
dito, dito Winst-Aandeelen
dito, Koloniale Bank Aandeel
dito, dito Oblig5
dito, Ned. Ind. Handelsb. Aand
dito, N. Centr. Spoorw. Aand. f250
dito, dito gestemp. Oblig..., (235
Italië, Spoorwegl. 18873
dito, Zuid—Ital. Spoorweg Obl3
Polen, Wars.-Weenen Aandeel
Rusland, Gr. Sp.-Maatsch. Aand5
dito, Hypoth. Obligatiën4j
dito, id. 3
dito, Baltische Spoorw. Aand3
dito, Jelez-Griasi. Oblig5
dito, Jelez-Orel. dito 5
dito, Orel-Vitebsk. Oblig5
dito, Poti-Tiflis. Oblig. f 10005
i-
79'j<
95
102»/,,
102» 8
90 'f4
69
69
69-/,.
69s
68
102
90',
102»/4
102'»/ m
59'/,.
99'/,
98%
8 1
86*,.
89%
107%
954,
67
84'/,.
16',
1«\
91',s
40'/,.
95
14
12»/,
55 4
54»/
16
27 Jani.
w/„
95'/4
102»/,
102»/,
91
69»
68'.,
69»
66 4
103i
90»,4
102 »/4
102',
ei'.,1'
99%
983
85.i
857/"
107
95»/,
71
88»/
16
16
49i
95i
13»
12
54»
54 s
dito, Transcaus. Spoorweg Oblig3
dito, Z.-W. Spoorw. Aand. 100-1000 5
ZweedschNoorweegsche Spoorwegen.... 5
Amerika, Cleveland, Akron Shares
dito, Denv. Rio Grande dito
dito, Illinois Centr. Cert. v. Aand...
dito, Louisv. en Nashv. Cert. v.Aand.
dito, Miss. Kans. Texas Aand
dito, ditoAlg. Hyp. Certif5
dito, N.-York Erie West. Sp. Aand..
dito Wabash St. L. en Pac. Ct. v. Aand.
Canada-Sontb Cert. v. Aandeel
Nederland, Stad Amsterdam f 1008
Uougarije, Theiss Spoorweg4
Oostenryk, Staatsl. 1854
dito, dito 1860
dito, dito 1864
dito Stad Weenen 1874,,,,,..
It island, Staatsleeniug 1864 Loten 5
dito, dito 1866. Dit 5
Turkije, 8poorwegleening0
102
84
31%
83»/,
56%
60»,.
119»,
U8',,
99'/4
73*/,
60 7,
9i%
100
100'
ioo»,„
67',
703
2"'/4
116
69»
lll/a"
58»)
28»''
28%
53
113» 4
106%
114
118
145
128»/,
165%
150
14"/,.
In
56 d
607,
100%
1003,
100'/,
66'/,
70'/-
28 s/a
33',,
16 7,
lis'"
68»
11'
56-/4
14%
