SALYATO RE.
FEUILLETON.
No. 98.
Een en Negentigste Jaargang.
1889
ZONDAG
18 AUGUSTUS.
Prijs der gewone Advertentiën:
Dit nummer bestaat uit twee bladen.
EERSTE BLAD.
Gewijzigd ontwerp tot herziening der
wet op het lager onderwijs.
Roman van ERNST ECKSTEIN.
ALKMAARSCHE COURANT.
Dese Courant wordt Dinsdag-, Donderdag-en
Zaterdagavond uitgegeven. Abonnementsprijs
per 3 maanden voor Alkmaar f 0,80franco door
het geheele rijk f 1,—.
De 3 nummers f 0,06.
Per regel f 0,15. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de Uitgevers HEEM". COS>
TEE ZOON.
Het verslag der commissie van voorbereiding is
verschenen en het wetsvoorstel tot herziening onzer
schoolwet alzoo voor de behandeling in openbare ver
gadering gereed. Dê Tweede Kaïner der Staten Gene
raal is tegen 20 Augustus bijeengeroepenen die
behandeling kan dus eerstdaags beginnen. Te gelijk
met het verslag is «een eerste gewijzigd ontwerp" en
daarenboven een «nader gewijzigd ontwerp" verschenen;
het eerste is de vrucht vau de kennisneming van het
schriftelijk verslag der commissie, het laatste is het
gevolg vaa h;t mondeling overleg dat daarna tusschen
den Minister van Binnenlandsche Zaken eii de Com
missie heeft plaats gehadwaarvan de uitkomsten
bovendien in het verslag zijn opgenomen.
Wij willen de belangrijkste wijzigingen die da Re
geering in hare wetsvoordracht heeft gebracht, kortelijk
vermelden.
Tot veler verrassing is het aantal vakken van het
lager onderwijs vermeerderd; aan alle openbare
scholen en evenzeer aan alle bijzondere scholen die
aanspraak willen maken op een rijksbijdrage zal vol
gens het nader gewijzigd ontwerp ook onderwijs moeten
gegeven worden in «de vrije- en orde-oefeningen der
gymnastiek.'' De heer W. K. van Dedem had in een
uitvoerige nota op dit onderwijs aangedrongenop
het voetspoor van de Maatschappij tot bevordering
der geneeskunde, de geneeskundige raden van Gel
derland, Utrecht, Overijsel, Drenthe, Zuid- en Noord
Holland en de Staatscommissie tot voorbereiding der
wettelijke regeling van den krijgsdienst. Hij is zoo
gelukkig geweest bij de Regeering voor deze zaak
een open oor te vinden, en zoo zijn dan in het ontwerp
de zoogenaamde vrije oefeningen en gymnastische
spelen gymnastiek zonder toestellen opgeno
men. Lichaamsoefeningengeleid door een deskun
dige en onder zijn toezichtkunnen voor de
kinderen van het Nederlandsche volk niet anders dan
weldadig zijn. Omdat echter leiding en toezicht vol
strekt noodig zijn ie de verplichte invoering vaa dit
onderwijs bepaald op 1° Januari 1893, en zal daaren
boven nog gedurende zes jaren door den Koning vrij
stelling van die verplichting kunnen worden verleend,
ten einde aan de onderwijzers een voldoenden termijn
te geven om zich voor hunne taak te bekwamen. Ten
overvloede zullen de kinderen niet gedwongen worden
Naar het Hoogduilscb.
23)
Salvatore heehtte te meer geloof aan Uacosta's snoode
verzinsels, wijl deze het feit van zijn bezoek reeds een
bewijs noemde van den ijver, waarmede de kardinaal de
geheele aangelegenheid zelf bleef leiden. Alleen door
de persoonlijke bemoeiingen van zijne Eminentie was
hem dit bezoek ingewilligd.
Het volledig succes had den politie-beambte in den
aanvang met duivelsche blijdschap vervuld, Op een
maal echter en zonder eenige zichtbare aanleiding was
hij moedeloos geworden en thans voelde hij, niettegen
staande zijne gezellige omgeving,^ eene voortdurende,
knagende pijn die hem nu eens terneerdrukte dan
weder met een angst vervulde, die hoe, langer hoe
ondragelijker werd.
„Vu aaroin steunt gij weer zoo vroeg Crispina, die,
mee haar dochtertje op den arm, bij hem kwam. „Als
men het niet beter wist zou men denken dat het u
speet die akelige spelonk in de via di Balbo te hebben
verlaten en nu eindelijk eens een leven te leiden, zooals
gij mij hebt voorgespiegeld toen gij mjj uit Livorno
hierheen bracht. Weet gij wel", voegde zij er fluisterend
bij „dat het ons in verdenking brengtwanneer gij
zoo iat het hoofd laat hangen? Wij worden bespied.
Dat oude leelijke wijf op het zolderkamertje aan den
overkantzit den geheelen dag achter het venster te
loeren ik geloof zeker, dat zij ons ongeluk zal aan
brengen. Gij zeidet immers zelf, dat gij haar niet
vertrouwtMensehen van die soort zien door de muren
heen. Wees toch verstandig, Emmanuele!"
Hij gaf geen antwoord.
aan deze lichaamsoefeningen deel te nemen tegen den
wil hunner ouders of voogden.
Ten aanzien van de kweekelingen is nu bepaald
dat zij alleen werkzaam zullen mogen zijn onder lei
ding van een onderwijzer die in hetzelfde
schoolvertrek aanwezig is.
In de verhouding van het aantal onderwijzers tot
dat der schoolgaande kinderen is tot ons leedwezen
geen verandering gebracht; maar de berekening van
het aantal kinderen, waarnaar het aantal onderwijzers
moet worden bepaald, is anders geregeld. Volgens
Het oorspronkelijk ontwerp moest tot grondslag worden
genomen het gemiddeld getal kinderen berekend naar
het aantal dat op den laatsten dag der maanden
Maart, Juni, September eu December als werkelijk
schoolgaand bekend stond. In het uaier gewijzigd
ontwerp zijn de vier tijdstippen des jaars waarnaar
de berekening van het .gemiddeld aantal moet ge
schieden, bepaald op den eersten dag der maanden
October, December, Februari en April, Dit is onge
twijfeld een verbeteringvermits althans het getal
kindereu dat in de zomermaand Juni de school be
zoekt alzoo in den tijd waarin het schoolverzuim
bijzonder sterk is, niet meer in aanmerking zal komen
voor de bepaling van het aantal onderwijzers.
Volgens het oorspronkelijk ontwerp zouden voortaan
de hoofden der scholen door den gemeenteraad worden
benoemd uit een voordracht opgemaakt door Burge
meester en Wethouders in overleg met den districts
schoolopziener wiens schriftelijk advies omtrent de
verschillende candidaten tevens zou worden overgelegd,
doch zonder vergelijkend examen. Burgemeester eu
Wethouders zouden dus bij het opmaken der voor
dracht evenals de raad bij de benoeming niet meer
op het gevoelen van den schoolopziener behoeven te
letten dan zij zeiven verkozen; en het was te vreezen,
dat hier en daar bij de voordrachten en de benoe
mingen nu juist niet uitsluitend zou worden acht ge
geven op bekwaamheid en geschiktheid. Wanneer het
getal leerlingen aan een school ten minste 200 bedraagt,
zouden alleen zij ia aanmerking kunnen komen die
reeds ten minste vijf jaren a<»n het hoofd van eea
openbare of bijzondere school hadden gestaan, waar
door het in vele steden voor onderwijzers die reeds
geruimen tijd in scholen met een groot aantal leer
lingen werkzaam waren niet mogelijk zou zijn aan
het hoofd eener school van dezelfde soort geplaatst
te wordenzonder vooraf weer eea vijftal jaren in
een kleinere gemeente aan het hoofd eener schooi
gestaan te hebben, misschien met een lagere jaarwedde.
De laatstgenoemde voorwaarde heeft de Regeeriug
laten vervallen. Verder stelt zij voor het vergelij-
De jonge vrouw ging naar de andere kamer zette
het kind op den grond en kwam toen weder bij Em-
manuele terug. Zij sloeg de armen tender om zijn hals
en legde hare gloeiende wangen tegen zijn oor, „Zie",
fluisterde zij„ik kan u niet genoeg zeggen hoe ge
lukkig ik ben sedert wij dien ellendigen tijd achter den
rug hebben! Wilt gjj my het leven nu weder ver
gallen Eéne week nog dan is alles voorbij I De
dwaas, die immers onverschillig is, geniet dan reeds
wlle heerlijkheden van het paradijs.., volgens de be
schrijving, die gij van hem geeft, kan hij op dit onder-
maansche toch geon geluk vindeD. En dan ligt immers
de eenige getuige, die ons zou kunnen verraden,in het
graf 1 Marsucci zal ons niet verklappen en dat verliefde
persoontje, daar op Caprizal ook wel begrijpen, dat
zij met hare jammerkreten den doode niet meer levend
kan maken."
„Dat zal zij maar al te goed begrijpenMaar de
wraak 1" mompelde Emmanuele. „Die Capriërs hebben
warm bloed evenals de Coreikanen. Verbeeld u dat zij
eens plotseling alles vertelde wat zij weet
„Om als medeplichtige van Salvatore naar de ge
vangenis te worden gebrachtZij zal zich wel in acht
nemen 1 Bovendien wat weet zij eigenlijk Dat haar
verloofde met een zekeren Carlo Grisi een plan heeft
beraamd, dat mislukt is! De naam Emmanuele Eacosta
heeft zij nog nooit gehoord. Kan het nu nog eenvoudiger?"
„Intusschen heeft dat meisje vernomen, dat de man,
die Salvatore gegrepen heeftniet Carlo Grisi heet
maar Emmanuele Eacosta
„Wat beteekent dat nog? Vooreerst mag zij wat my
betreft gelooven dat Carlo Grisi en Emmanuele Eacosta
een en dezelfde persoon zijn eindelijk zal zij wei op
het denkbeeld komen dat het plan met Grisi heeft
schipbreuk geleden en dat Salvatore door Eacosta is
gevat nog vóór Carlo Grisivolgens de afspraak kon
toesnellen. Zij wijt dan alles aan een samenloop van
ongelukkige omstandigheden waaraan niet is te ver
anderen schreit eenige tranen over haar dwazen ver
loofde en trouwt een jaar later met een ander.
kend examen alleen af te schaffen voor het geval dat
Burgemeester en Wethouders met den districts-school-
opziener tot eenstemmigheid kunnen geraken omtrent
een voordracht van ten minste drie en ten hoogste
vijf personen. Wordt die eenstemmigheid niet ver
kregen, dan moet een vergelijkend examen voorafgaan.
Melden meer dan zes onderwijzers zich daarvoor aan,
dan kunnen Burgemeester en Wethouders in overeen
stemming met den districts schoolopziener zes of meer
candidaten aanwijzendie aan het examen zullen
deelnemen; maar worden Burgemeester en Wethou
ders het met den schoolopziener over een zestal voor
het vergelijkend examen niet eensdan zullen alle
sollicitanten tot dat examen worden toegelaten.
Ook deze veranderingen komen ons voor verbete
ringen te zijn.
De bepalingen omtrent de bijdragen van het Rijk
aan de gemeenten naar gelang van het aantal door
de wet gevorderde onderwijzers zijn onveranderd ge
handhaafd maar volgens bet nader gewijzigd ontwerp
zullen door het Rijk daarenboven nog bijdragen ver
leend worden indien het aaii de school verbonden
personeel het door de wet geëischte aantal overschrijdt;
namelijk een bijdrage van f 150 voor één onderwijzer
aan een school van ten minste 90, en van t 200 voor
één onderwijzer aan een school van ten minste 309
leerlingen.
Telt de school 310 leerlingen of meer, dan zullen
voor twee onderwijzers boven het door de wet ge
vorderde aantal rijksbijdragen van 200 verleend worden.
Worden aan de school behalve de verplichte vakken
ten minste twee vreemde talen en de beginselen der
wiskuude onderwezen dan wordt de bijdrage voor
één onderwijzer aan een school van ten minste 90
leerlingen tot f 200 verhoogd en zullen ten behoeve
van scholen met ten minste 199 leerlingen voor twee
onderwijzers, en ten behoeve van scholen met 200 of
meer leerlingen voor clrie onderwijzers boven het ver-
eischte getal bijdragen worden verleend van f 250.
Eindelijk zullen volgens het iaatste ontwerp de
rijksbedragen voor het onderwijzend personeel niet
worden uitgekeerd, indien de opbrengst van het school
geld gemiddeld f 80 voor eiken leerling bedraagt.
Volgens het oorspronkelijk ontwsrp zou dit reeds het
geval zijn, indien die opbrengst gemiddeld 25 be
droeg. Geen der bestaande openbare lagere scholen
zou volgens het laatste ontwerp van de rijksbijdragen
worden uitgesloten.
Dat ook deze wijzigingen door ons als zoovele ver
beteringen worden beschouwd zal wel door ieder
worden begrepen. De verliezen van vele gemeenten
zouden daardoor minder aanzienlijk worden. Voor
„Jaweljawel", mompelde Emmanuele „En toch
kan ik de vrees niet van mij afzetten Indien ik mij de
zaak van het begin af zoo had voorgesteld Het is
en blijft afschuwelijk."
„Welnu, ga dan naar den rechter en klaag u zeiven
aan 1" zei Crispina. „De wereld verliest er niets bij en
ik zal mijn weg door het leven zonder u ook wel vinden."
„O ja dat hebt gij getoond riep Emmanuele uit
en rees toornig op.
De herinnering aan zijne gevangenschap in het bagno
te Civita Vecchia aan Crispina's ontrouw en aan de
gehate gestalte van den Marseilliaan die zooveel op
den Apuliër leek ging als een bliksemstraal door zijn
brein en de half overwonnen ijverzucht ontvlamde met
vernieuwde woede. Crispina had gezegevierd; d9 laatste
menschelyke gedachte ging onder in het bruisen van
den outwakenden hartstocht. Deze gedachte was de vol
gende zich te vergenoegen met hetgeen bij reeds geind
had, Napels en Italië te verlaten, uit het buitenland,
waar de wetten van Italië hem niet meer konden
bereiken, door een brief aan Monsignore de Eabris het
geheele weefsel van leugen en bedrog te ontwarren en
op deze wijze Salvatore van den dood te redden. Thans
was alles weder voorbij; alle goede voornemens waren in
rook vervlogen 1 Hij, Emmanuele, bad immers ook wel
zooveel ellende moeten doorstaan 1 Waarom zou bij dan
medelijden hebben met anderen Nog nooit was Cris
pina hem zoo bloeiend, zoo begeerenswaardig voorge
komen als thans en nooit had hij zich meer gerecht
vaardigd gevoeld om bij het streven naar het doel, dat
hem voor den geest zweefdeden Apuliër en zoo
noodig ook anderen te vernietigen.
Niettegenstaande dezen gemoedstoestand voer hem toch
eene ijskoude rilling door de leden, toen dea avonds Mar
succi, dicht in zijn mantel gehuld, zijne woning binnentrad.
„Wel?" vroeg Crispina, die juist baar dochtertje naar
bed bad gebracht en thans met fonkelende oogen aan
Marsueci's lippen hing. De helper van den scherp
rechter knikte tevreden zooals een koopmao, die goede
zaken gemaakt heeft. (ffordt vervolgd.)