De ramp te Antwerpen
op Vrijdag, 6 September.
PR1NSESSEKAG.
ENGELSCHE Bill EVEN.
&üa&g-ISerighteq.
völUs douche-bad, a»..™. »<>.-
trft.rieto!T rechtbank albi.r tot 12
dagen hechtenis en f 5 boete of 5 d.5.nhechten»
veroordeeld P- Heinis, in een der slaapsteden almer
7hT behoorende, die door de politie op zondag den
18 der vorige maand alhier werd aangehouden, omdat
Jij zich op een zoogenaamden bedelbrief by ingezeten
Door het stedelijk muziekkorps zullen op
Zondag 8 September^ des avondste 6 aar, in
den Stadshout, de navolgende stukken worden uitgevoerd:
Burgeravondschool zijn tot de eerste hfasse toege
laten E. J. A. Stubenitzky, T. Storm, E. Zwaan, J.
v. d. Burg, S. Bruijn, G. J. de Eover, W. Bruin,
E. Boogh, G. A. Gorter, J. de Graaff, 0. L. G. Hen-
ning, H. J. Friedt, L. Steinmeijer, J. H. v. d. Toorer,
H. P. de Graaf, J. Eingers J. E. Schumacher.
keléta'.age's kunnen werden gebruikt, toegelicht en hare
doelmatige werking aangetoond.
Op het gebied van bierpompen kan ook deze tentoon
stelling te oordeelen naar de verschillende nieuwe
toepassingen door den heer Bruns zelf aangebracht
met recht een specialiteit genoemd worden.
Werktuigen tot luchtverversching badtoestellen als
ook verschillende zaken daarmede in betrekking staande,
zjin daar te bezichtigen en brengen den bezoeker ge
heel op de hoogte van wat op dat gebied wordt ver
vaardigd. Zoowel door haren rijken inhoud als door
uitgebreide keuze op het gebied van winkelétalage's
maakt deze tentoonstelling van den beer Bruns een
bezoek overwaardig. Tot later aankondiging kan elke
belangstellende daarvan gebruik maken op alle werk
dagen in het gebouw in de Oeverstraat n° 70tegen
over de Kortestraat te Arnhem.
Van 31 Aug. tot en met 6 Sept. zijn aan de
bad- en zweminrichting genomen 364 baden
waarvan 81 door dames en 26 door onvermogenden,
In eene den 6 in het café Central alhier gehou
den vergadering van de afdeeling Alkmaar van de
Noordhollandache Vereeniging Het Witte Krui8"
werd, na eene dankbetuiging aan de commissie van
voorbereiding, die na de benoeming van een bestuur
hare taak had nedergelegd, medegedeeld 1°. dat het
aantal leden der afdeeling was geklommen tot 130
waaronder Koedijk met 21, dat der donateurs tot 18
2°. dat als correspondent voor Koedijk was opgetreden
de heer M. N. Melcbior aldaar; 3°. dat het bestuur
zich had veroorloofd, voorioipig over f 100 te beschik
ken voor den aankoop van allereerste magazijnbenoo-
digdheden, waarvoor het do nadere machtiging der ver
gadering vroeg en verkreeg; en 4°. dat regenten van
het mannen- en vrouwengasthuis, ter bergmg dezer
benoodigdheden, een geschikt lokaal hadden afgestaan.
Het voorstel van het hoofdbestuur, o. a. te behandelen
in de den 17 te 1 msterdam te houden algemeen» ver
gadering, om f 150000 beschikbaar te stellen voor een
herstellingsoord te Hilversum, vond nu juist niet de
onverdeelde instemming der vergadering. Allereerst
gat men, voor zich, de voorkeur aan een ziekenverpleging,
die meer ten aigemeenen nutte zou kunnen worden aaage-
vsend. De beperkte zomertijd, dien een herstellingeoord
als zoodanig slechts dienst sou kunnen doen, rechtvaardigt,
naar da meening der afdeeling, zu'k eene booge uitgave
niet. Bovendien zal het gebruik maken van het her
stellingsoord voor ue meesten te kostbaar zijn, dan dat
men het algemeen daarmeê van nut zou wezen. Men
besloot dan ook, op de alge.; eene vergadering te trachten
het daarheen te leiden, dat de zaak word verdaagd.
Evenmin kon men medegaao waar het hoofdbestuur
machtiging vroeg om over de f 65,000, ter verdseling oaaer
de afdeelingen, nu reeds te beschikken. Men achtte het
voor den bloei der vereeniging ten zeerste gewenscht
niet dadelijk alle kracht uit hauden te gevenfcrae'
de genoemde 65,000 is de voor da afdeelingen be
schikbare eoai uitgeput), maar de bedragen aaa de
afdeelingendie hadden aangevraagd, uit te keuren
dermate te beperken, dat, ook voor Bteuw op te mhten
afdeelingeD, de vereeniging middelen in kas hie.d. Da
zou zonder twijfel een spoorslag blijven voor vele plaatsen,
om het oprichten van nieuwe afdeelingen ter hand te
semen.
Wel was de wettelijke tijd voor het lodienea van,
voorstellen ter behandeling op de aïgemeene yerg»^
rin« verstreken, daar het reglement der afdeeling Alk
maar door de herziening der statuten te laat kou
worden goedgekeurd, niettemin echter maakte eene
bepaling der statuten het mogelijk a.auogmet
machtiging der aig. verg., een voorstal te doen bn
bandelen. Dien weg besloot men m te skan en
f 5500 aan te vragen voor de oprtehting van een
voor bosten en onderhoud er van.
Omtrent de aïgemeene begrooting sprak men de
weuschelijkheid uitdat deze voortaan vooruit aan de
afdeelingen ter behandeling zou worden toezonden
Tot afgevaardigden werden eindelijk benoemd de
heeren G. Looman en E. M. van Soest.
Nadat besloten was, rechtspersoonlijkheid aan tevragen,
h.llandach stoom,
scbip van Amsterdam naar Petersburg de brigadier
majoor der rijksveldwacht Lamens, ter overbrenging van
een russisch onderdaan welks Uitlevering was a
gtvraagd. knecht bij den landbouwer J. G.,
aau den'Westdijk, werd procesverbaal 0PS™
bij in den namiddag van den 30 Aug. een Varken,
toebehoorende aan D. A., buurman ™n
1 G welk varken op het erf van zijn patroon liep,
zoodt'ig met een stek&pik verwondde dat het beest
zondag d. a. aan de gevolgen is gestorven
In den nacht van den 4 op den 5 is van een
schuit, liggende in de Oudegracht en toebehoorende aan
v. d. B.f alhierongeveer 25 ellen touw zoogenaamd
aeileval vestolen. Be politie doet onderzoek
Door een Amsterdamseh rechercheur werd donder
dagavond gevankelijk te Alkmaar aangebracht zekere
J. O. van West-Graftdijk gem. Graft, te Amsterda
aangehouden, gesignaleerd in het Algemeen Politieblad
van° 30 Augustuster zake van verduistering en
oplichterij achterglaau(ie a(jfertentie zal a. s. woens
dag, den 11, 's namiddags te 2 uur op bet Doelenveld
alhier eene enkele opstijging met gaaballon en neder-
daling met parachute plaats hebben van de stoutmoedige
luchtreizigster Miss Uattie Laurence. Deze iuca -
reizigster is de «enigste vrouw in Europa, van wie wij
tot nu toe hoorden, die deze gevaffrigke toet durft uitvoeren.
Miss Laurence wil van eene hoogte van 3000 voet
nit de wolken met bare paracbnte nederdalen.
1. „Confraternité", pas redouble v. Steenebruggen
2. Ouverture zu „Wallensteios Lager" v. S. Kerling
3. „Les deux sirenes" polca pour deux pistona r. Ler-
miniaux 4. Grande fantaisie sur des motifs du ballet
„Coppeiia" v. Léo Dólibes; 5. „Frouzösiachea Lusfcspiel"
Ouverture v. Kéler Béla; 6. „Die Jagd nach dem
Glück", Fantasie v. F. Brandt. 7. a. „O, schoner Mai",
Walzer v. Joh. Strauss b. „Spanische Tanze" no. 2 v.
Moritz Moszkowski; 8. „Le réveil du lion", caprice
beroïque v. A. v. Kontski.
Wy maken onze abonné's opmerkzaam op het
bericht aan het hoofd van ons blad vermeld en op
de bOU in ons blad van heden voorkomende.
Woensdag 11 September 'a namiddags half 3 op 't
Waagplein, Muziekuitvoering van betSted, Muziekkorps,
directeur de beer J. M. Otto. Het programma zal in
't eerstvolgend nummer worden vermeld, 's Avonds
uur gemeonachappelijke Uitvoering in „Harmonie'' en
„Diligentia". In beide lokalen zal hetzelfde programma
worden algeweikt. Toegangsbewijzen zijn Dinsdag van
12 2 uur aan de twee lokalen gratis te verkrijgen.
Kinderen worden niet toegelaten. Het Bestuur.
Bij de alhier gehouden toelatingsexamens voorde
GEBOREN.
4 Sept. Casper Willem Adrianus, Z. van Cornelis Petrus- Koot
en Maria Pannekoek.
5 Cornelia Maria, van Johannes Antonins Gijsbertus-
Maria Coppens en Anna Cornelia GottmerGatharina
Maria, D. van Joseph Mattbeus Cassée en Anna
Venneker. Emile Henri CbristopheZ van M.st-
theus Gouverne en Wilhelmina Geertruida Lippits.
6 k Hendrikus, Z. van Hendrikus van ïwisk- en Jan
netje Kust. Willem Karei Erederik Z. van Ger-
rit de Groot en IJ da Oldenburg.
OVERLEDEN.
5 Sept. Elisabeth, D. van Jan Schenke en Cornelia Purmei, 7
7 Cornelia Jongejaa, echtgen. van Jan Bes, 1-8 j.
AN TQN G£ HKCÜÏ.
Zitting van 6 September 188 9.
L. K. Mz. K. V. Pz..Egmond aan Zee, stroopenjieder
M. 1L huisvr. van J S. Lz., J. S. Dz., P S. Gc., P. H. Az.,
Egoiond aan Zee, als hoven, ieder 1 dag hecht 5
H. S., Egmond aan Zee, J- B., J. H-, Alkmaar, S. S SchoorI, j
riiden met een hondenkar, ieder 1 boete of 1 dag hecht
E. S. G., H. A. A Th, v. 'tH, A lkmaar, nachtelijk buren
gerucht en'no. 1 daarenboven openbare dronkenschapno. 1
2 boeten van f 1 en no. 2 en 3 1 boete van f 1ot 1 dag
hecht, voor elke boete.
J. B., A. B., Castricmn, openbare dronkenschap, ieder j u,au
boete of 1 dag hecht. i „t,i
A. S., Alkmaar als boven bij herhaling 14 dagen hecht
en plaatsing in eene rijkswerkinrichting voor den tijd, van b-
maanden.
S. V., Oudearspelals boven, 3 dagen hecht
P. v. d. V., Castricum D. Zaidscharwoudeals boven
ieder t 3 boete of 2 dagen hecht.
N. K. Pz., Heiloo als boventweemaal gepieegd, i' boeten
van f 3 of 1 dag hecht voor elke boete.
De groote werkstaking, waarover n ongetwijfeld reeds nadere
bijzonderheden bekend zijn, heeft opnieuw aangetoond van welk
groot belang Londen als middelpunt van den wereldhandel is.
Tot in de meest verwijderde streken van den aardbol wordt
den invloed der strike gevoeldde verzending van veld- en
landbouwproducten uit Europa, die steeds geregeld plaats vindt,
is thans voor een niet onbelangrijk gedeelte gestaakt de mail-
booten naar Indië, Australië, de Kaap en Amerika konden
niet vertrekken. Da verscheping van goederen uit de Mid
lands werd gestaakt, en de industrie in Manchester, Bir
mingham, Leeds enz- stond voor een groot gedeelte stil. De
Londensche koffie*, thee-, graan- en zuivelmarkten werden wel
is waar gehouden, doch er waren geene ailevenngen mogelijk,
en daardoor bereikten de prijzen een abnormaal standpunt.
Natuurlijk is men alhier ten zeerste verbitterd op de dok-
maatscnappijen, die door hunne onverzettelijkheid eene spoedige
oplossing onmogelijk maakten. Het is intusschen duidelijk, da
deze maatschappijen bij den slechten gang van zaken en he
lage dividend dat zij uitkeeren niet in staat zijn aan den eisen
der werklieden te voldoen en eene loonsverhoogmg van een
stniver per uur toe te staan. De belangen van Londen als
middelpunt van den wereldhandel en uitgangspunt van hon
derden stoomvaartlijnen lijden algemeen nadeel, en de meeste
invloedrijke personenzooals Kardinaal Manning en de verte
genwoordiger van de afwezigen Lord Mayor dringen er bij
de dokmaatschappijen op aan, dat deze hare persoonlijke be
langen en die barer aandeelhouders aan de belangen der we
reldstad opofiere. Alle moeite is intusschen te vergeefs. Ret
bestuur zegt, dat de maatschappij driemaal het benoodigde
aantal werklieden tegen vijf stuivers per uur kan krijgen, en
blijft onverzettelijk
Wat nu den oogenblikkelijken toestand betreft, de armoede
en ellende in het oostelijk gedeelte der stad hebben hun top-
nunt bereikt, en deze toestand dwingt de werklieden naar hun
werk terug te keerea. Op vele plaatsen, zijn de bezig heden dan
ook weder hervat, hoewel nog niet zooveel werk verricht kan
worden als in gewone tijden. Bevoegde personen zijn van oor
deel, dat iedereen naar zijn werk zoude terugkeersn, wanneer
het comité der werkstakers niet zorgde dat voortdurend arbei-
derspatrouilles de ronde doen, om te verhinderen dat het werk
hervat worde.
De openbare weldadigheid heeft wonderen verricht en er
zijn ruim een millioen gulden naar de noodlijdende wijken ver
zonden. Het Leger des Heils heeft meer dan twintigduizend
personen per dag voor den geringen prijs van 1 a 2 stuiver
Het lijdt intusschen weinig twijfel dat de geheeie werkstaking
door sociaal-democraten op touw werd gezet.
Wegens den abnormalen toestand die tengevolge der werk
staking op alle markten, heerscht is het nutteloos marktberich
ten te verstrekken.
Inplaats daarvan wordt in een volgend No. een overzicht
van den graanoogst der wereld in 1889 opgenomen. Een En-
gelsch landbouwkundige is op het oogenblik met de samen
stelling der statistieken bezig.
De N. Rott. Cour. ontleent het volgende aan de Ant-
werpsche ^Koophandel".
Dezen middag, eenige minuten voor 2 ure, werd heel Ant
werpen in opschudding gebracht door eene daverende ontplof
fing, die in meest al de straten spiegelruiten en vensterruiten
verbrijzelde.
Al de personen, die in huis waren, snelden verschrikt de
straat op Ieder vroeg zich af welke schrikkelijke ramp onze
stad geteisterd hid Men liep in alle richtingen zonder te
weten waar of wat die vervaarlijke ontploffing veroorzaakt had.
Om slechts te spreken van de Oude Beurs, waar zich de
bureelen van »De Koophandel" bevinden, vlogen de vensters open,
terwijl op de verdieping de ruiten verbrijzeld werden.
Die aardschok, want het was een wezenlijk geweldige aard
schok. was zoo hevig, dat in onze drukkerij de letters uit de
kasten vlogen en dat geen enkel onzer letterzetters op zijne
plaats bleef.
Eindelijk werd ten stelligste verzekerd, dat de ontplofhng
heeft plaats gehad in het kardoezenmagazijn van den heer
Corvilain, buiten da Eekersche poort.
De schade, in den omtrek aangericht, moet onberekenbaar zijn.
In den omtrek der dokken zijn verseheidene huizen bouwvallig
anderen gescheurd of van hunne ramen, daken of schoorsteenen
beroofd.
Wij zijn naar het tooneel van den ramp gesneld, want eene
wezenlijke ramp is liet, en misschien wel de afgrijselijkste,
waarvan ooit Antwerpen het schouwspel is geweest.
Het gebouw, waarin de ontploffing is ontstaan, is een depót
van kardoezen en buskruit, dat uit de kardoezen wordt gehaald;
in dit depótdat toebehoort aan den heer Corvilain van
Antwerpen, berustten, zegt men, ongeveer 50 millioen kardoezen,
komende uit Spanje. Hoe en door welke oorzaak de ontploffing
is ontstaan, is nog niet bekendmaar zeker is het, dat talrijke
werklieden en personen die zich daarin of in den omtrek be
vonden oogenblikkelijk werden gedood of afgrijselijk gewond.
Op het oogenbiik, dat wij ons ter plaatse bevonden, sagen wij
gedurig lijken en afzichtelijk gewonden op berries en in rijtuigen
naar de stad voeren.
Het verwoeste gebouw stond achter het laatste droge dok
in den polder, nabij onze dokken, en wel zoo dichtbij, dat het
schip Le Prince Albert de Relgique dat slechts weinige
meters van daar ligt, met zijne vlaggen assistentie vraagt.
In de weiden rondom het gebouw liggen talrijke lichamen,
eenigen van hun hoofdanderen van armen en beenen be
roofd; sommigen zijn nog slechts eene afzichtelijks massa ver
brand en verkoold vleesch.
Het schouwspel is hartverscheurend
In den omtrek der dokken en langs heel de werf zijn alle
huizen zwaar beschadigd; het is er eene volledige verwoesting.
Niet alleen zijn er al de ruiten verbrijzeld, maar ook de jaloe
zieën zijn vernield en de gordijnen aan flarden gascheurd.
"Van talrijke huizen is hef geheeie dak verwoest of weggenomen.
Het gebouwwaarin zich de machines der waterleiding
bevinden is gedeeltelijk vernield en de machines zijn zoo be
schadigd dat ze niet meer bruikbaar zijn.
Ook de woning van den sluismeester der nieuwe dokken is
deerlijk gehavendschier al zijne meubelen zijn verbrijzeld.
De schok der ontploffing was zoo grootdat zijne kinderen
werden weggeslingerd en gewond.
Zoodra de slag, die heel de stad en den omtrek deed dreu
nengehoord was, spoedden zich de burgemeester, schepenen,
raadsleden en andere authoriteiten, alsook de politie, naar de
plaats des cntieils, waar weldra de brandweer en de troepen
ook aankwamen, om de orde te handhaven en over te gaan tot
het nemen van maatregelen, ten einde den voortgang der ramp
te stuiten.
Personen, die op honderden meters afstand staan, hooren
nog gedurig geknal en geknetter. Sommigen beweren, dat het
nog kardoezen zijn, die ontploften; anderen, dat het petroleum
vaten zijn in de magazijnen der heeren Rieth en Co., die vuur
gevat hebben. Wij kunnen niets verzekeren.
Op het oogenblik van het ter perse gaan, zweeft eene
onmetelijke wolk zwarte rook over onze stad, die haar geheel
in de duisternis dompelt alsof het avond ware Deze rook
komt voort van de petroleummagazijn en van Rieth en Co., die
door de ontploffing in brand zijn gevlogen.
Overal in den omtrek liggen geheeie of ontplofte kardoezen
verspreid, zelfs tot tegen de Brouwersvliet.
De beweging ia de straten in de richting der dokken is bui
tengewoon groot.
Onmogelijk de schade op te sommen, di3 heel de stad door
aangericht is men kan zeggen dat geena straat gespaard ge
bleven is.
De groote geschilderde glasramen der O. L. Vrouwenkerk
zijn erg beschadigd.
Ook het Antwerpsch Handelsblad bevat omtrent de ramp
verscheidene bijzonderheden voornamelijk de volgende
Het is onmogelijk den verschrikkelijken indruk te beschrij
ven dien deze ramp in de stad teweeg bracht. Duizenden en
duizenden mensehen stroomden naar de Werf; vigilanten, open
rijtuigen en trams brachten gedurig nieuwsgierigen aan.
Van de werf stroomde het volk naar Austruweel, waar de
brand ziahtba&r was. Aan de dokken werd de menigte tegen
gehouden; men verwittigde dat er nieuwe ontploffingen konden
plaats hadden en het gevaar dus zeer groot was.
Zoo's slag, zoo'n vernieling heeft men in Antwerpen niet
meer beleefd, sedert de boot van van Speyck, tijdens de re
volutie van 1830, in de lucht vloog.
Eene paniek heenscht aan de dokken, zooals men er nooit
eene zag. Weenende vrouwen en kinderen loopen de rijtuigen
achtarna, welke de dooden en gekwetsten naar de verschillende
gasthuizen brengen.
De telefoongemeenschap is afgesneden.
De schade aan huizen, entrepots en winkels aangericht, moet
millioenen bedragen. Daken zijn ingestort; de muur van den
Pruisiscken hangar helt meer dan een voet overduizenden en
duizenden ruiten worden met volle wagens opgeschept en vele
huizen aan de Werf staan op vallen, zoodat de bewoners dezen
nacht een ander onderkomen moeten zoeken.
De rookwolk wordt gedurig dikker, ten 3 j uur deelt men ons
mede, dat de tweede petroleumloods vuur vat, alsook gansche
stapels leege vaten, die onder de hangars liggen
Overal in den omtrek raapt men leege en zelfs nog gevulde
kardoezen op, die hoog en ver door de lucht geslingerd waren.
Personen, die van Stuivenberg komen, melden ons, dat dooden
en gekwetsten tot in hondenkarren en op platforms worden aan
gebracht. Men ziet er verschrikkelijk verminkten. Van eene
vrouw waren de borsten letterlijk afgerukt.
Al de gekwetsten zijn zwart als kool. Hun gekerm verscheurt
het hart van de voorbijgangers.
De rijtuigenwaarin vreemdelingen zitten worden gerequi-
reerd, om de gekwetsten te vervoeren.
De dienst voor de gewonden is goed ingericht.
Dokters en geestelijken zijn ler plaatse, al de brancards der
gasthuizen zijn onafgebroken in dienstde rijtuigen zijn niet
voldoende om de dooden en gewonden te vervoeren.
Een aantal personen zijn gewond door het breken der ruiten,
het vliegen der dakpannen en het vallen van steenen.
Men ontmoet ieder oogenblik personendie aan hoofd of
handen verbonden zijn.