SAL YATO U E,
FEUILLETON.
No. 108.
Een en Negentigste Jaargang
1889.
WOENSDAG
11 SEPTEMBER.
Nationale Militie.
De SCHOOLWET
Roman van ERNST ECKSTEIN.
Prijs der gewone Advertentiën:
Officieel (SebccIU.
in de Tweede Kamer*.
ALKMAARSCHË COURANT
Deze Courant wordt Dinsdag-, Donderdag-en
Zaterdagavond uitgegeven. Abonnementsprijs
per 3 maanden voor Alkmaar f 0,80 franco door
bet geheele rijk f 1,
De 3 nummers f 0,06.
Per regel f 0,15. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de Uitgevers HERMi. COS-
TER ZOON.
De BURGEMEESTER der gemeente ALKMAAR gelast,
krachtens bekomen aanschrijving, de onderstaande hier wonende
of tot deze gemeente behoorende verlofgangers, om zich, zoowel
tot eerste oefening, als tot bijwoning der na)aarsoefeningen
bij hun korps te vervoegen op dsn dag hieronder vermeld
's namiddags vóór 4 uren
Op 23 September 1889, 4 regiment vestingartillerie, lichting
1887, garnizoen te Helder,
MARTINUS SMIT.
Op 1 October 1889 3 regiment huzaren lichting 18S9
garnizoen te Leiden,
JOHANNES KEEK.
De opgeroepenen hebben recht op vrij transport naar hun
korps en een daggeld van 0,25, tijdig ter gemeente-secretarie
aan te vragen.
Alkmaar, De Burgemeester voornoemd,
9 September 1889. A. MACLAINE PONT.
BURG E ME ESTER en WETHOUDERS van ALK MAAR
brengen ter algemeene kennis dat door herstelling aan den
Munnikenwegonder Oudorp, het verkeer over dien weg voor
rij- en voertuigen van af Maandag 16 September aan
staande tot nadere aankondiging gesloten zal zijn.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
Alkmaar, A. MACLAINE PONT.
10 Sept. 1889. De Secretaris,
NUHOUT VAN DER VEEN.
GEVONDEN VOORWERPEN.
Aan het Commissariaat van Politie zijn voor de rechtheb
benden terug te bekomen: twee sleuteltjes; een kindermesje;
eene zwarte damesparapluie; een zilveren broche, in den vorm
van een ster; een gouden medaljon met portret; een zweep;
een gouden broche; een strooien kinderhoedje; een pet met
zakdoek; een zilveren oorknopje.
Het grootste bezwaar tegen de voorgestelde wijziging
onzer schoolwet is wel de verplichte schcolgeldheifing.
Het is hiermede in hoofdzaak ongeveer gesteld als
met de ondersteuning van bijzondere, niet voor allen
bruikbare scholen met verschillende godsdienstige of
ongodsdienstige, kerkelijke of onkerkelijke kleur en
richting uit de Staatskas. In het algemeen schijnt
er niet zooveel bezwaar tegen te bestaan, en een naar
het einde van den schoolstrijd zuchtend gemoed zou
er allicht toe medewerken om het voorschrift in de
wet op te nemen, dat aan alle openbare scholen school
geld moet worden betaald, behalve voor de kinderen
der onvermogenden. Ook thans is schoolgeldheffing
regel. Van alle gemeenten in ons land zijn er niet
meer dan 164, waar geen schoolgeld wordt geheven,
en wat merkwaardig is, daaronder komen de provinciën
Noord-Brabant en Limburg voor in de eerste rij.
Noord-Holland telt 38 zuike gemeenten, Noord-Bra-
band 32, Zuid-Holland 27, Limburg 15, Gelderland
13, Friesland 11, Zeeland en Utrecht elk 8, Overijsel
7, Groningen 4 en Drenthe 1. Kan er nu zooveel
Naar het Hoogduitsch.
32)
„Hoe f" sprak hij. „Al ware hij mij onverschillig ja
al was hij mijn vrienddan zou ik weigeren om
zijnentwil de wet te verkrachten. En thans nu ik hem
haat als mijn doodsvijand
„Bedwing uw haat, ik bezweer het u O, ik weet wat
gij zeggen wiltmaar Cesari zelf heeft het mij ver
zekerd en ik mag eeuwig verdoemd zijn, wanneer ik
thans onwaarheid spreek. Gij moogt het gelooven of
niet de straf, die het gerechtshof over Salvatore heeft
uitgesproken is tegen de weten wie de boeien van
den veroordeelde verbreektbrengt de wet weder tot
haar recht Het is eene daad van geweld, een uitvloeisel
van toorn, het recht is verkracht geworden. Acht jaren
in het bagno voor eene daad, die Salvatore in goeden
geloove beging Dat is krankzinnigenwerk 1 Dat is
eene publieke misdaad
„Is Cesari niet de verdediger van uw verloofde Die
zal zich niet zoo snel gewonnen geven
„Dat is ook zoo Cesari wil trachten het hart des
Konings te vermurwen, maar het is zoo goed als zeker,
dat het hem niet baten zal."
„Waarom
„Mijn God hoort en ziet gij dan niet het minste
van hetgeen er in de wereld omgaatSedert dien
vreeaelijken dag, toen de gravin Chiccioli in den vroegen
morgen naar het paleis reed, is de Kardinaal de Fabris
bezwaar bestaan, zal men vragen, om te bepalen dat
er in die gemeenten evenals in alle andere schoolgeld
zal worden geheven, mits maar de bedeelden en on
vermogenden vrijgesteld en de minvermogenden slechts
voor een gedeelte van het schoolgeld aangeslagen
worden Immers neen; men kan toch hetjschoolgeld
zoo laag stellen, dat niemand wordt verhinderd van
de school gebruik te maken. Zoo schijnt -hetmaar
daarom is het niet te doen. Zien we wat de Regee
ring voorstelt, en hoe zij haar voorstel toelicht'.
De bestaande wet luidt *Ter tegemoetkoming in
de kosten, welke voor rekening der gemeente blijven,
kan eene bijdrage van ieder schoolgaand kind worden
geheven. Bedeelden en zij die, schoon niet bedeeld,
onvermogend zijn, worden niet, de minvermogenden
niet of slechts voor een gedeelte aan de heffing on
derworpen." Het is dus aan de gemeenteraden over
gelaten, of zij schoolgeld willen heffen. Nu wordt
beweerd dat in enkele gemeenten geen schoolgeld wordt
geheven of zelfs het vroeger bestaande schoolgeld is
afgeschaft, om de oprichting van bijzondere scholen
zoo mogelijk te voorkomen, of, was er reeds een bij
zondere school opgerichtde concurrentie met de
openbare te bemoeielijken. Maar juist daarom was
het niet voldoende, in de wet te bepalen, dat er overal
voor de openbare scholen schoolgeld moet worden
geheven, maar was het volstrekt noodig er bij te voe
gen, dat het een billijk schoolgeld moest zijn; want
wat hielp in dit opzicht een onbeduidend soms be
lachelijk laag schoolgeld? Wat nu echter een billijk
schoolgeld is en hoe het moet worden berekend, zegt
de Regeering niet. Moet het zóó gesteld worden
dat de niet onbemiddelde ouders voor het deel hnnner
kinderen de kosten van het onderwijs ten volle betalen,
zoodat de rijksbijdrage en de uitgaven uit de ge
meentekas alleen ten goede Komen aan het onderwijs
voor de onvermogenden en minvermogenden? Moet,
zooals sommigen begeeren, het schoolgeld voor ver
mogenden op voor minvermogenden op van het
bedrag der kosten worden gesteld De Regeering
geeft geen antwoord. Zij zegt tot toelichting niets
anders, dan dat het bedrag van het schoolgeld in
billijke verhouding behoort te staan tot de kosten en
den omvang van het lager onderwijs en de gegoedheid
van de ingezetenen. In het wetsontwerp staat voorts
alleen vermeld, dat een billijk schoolgeld moet worden
geheven van elk schoolgaand kind, met uitzondering
vaa bedeelden en onvermogenden en dat de min
vermogenden slechts voor een gedeelte aan de heffing
zullen worden onderworpen. Ook wordt vrijgelaten
een zoogenaamd evenredig schoolgeld te heffen, naar
gelang van het vermogen der ouders, waarvoor de
kohieren voor inkomstenbelasting dienst kunnen doen.
Kenmerkend is echter, dat uit het ontwerp zijn
weggelaten de woorden die in de bestaande wet voor-
onvermoeid in het vervolgen van de vrienden der vrij
heid hij vreest den invloed van Antonio Cesari en
tracht hem in alles tegen te werken."
„Welk kwaad zou hij hem kunnen berokkenen?"
„Hem verdacht en gehaat maken bij de gravin.
Zelfs heeft hij de politie naar de woning van den
advocaat gezonden en het noodlot heeft gewild dat
de commissaris allerlei geschriften gevonden heeft die
docr den Kardinaal voor oproerig worden verklaard.
Geloof mijAlberto, ik heb dat alles wel bedacht
Er is anders geen hoop meerCesari zelf heeft dit
middel aan de hand gedaan
„Maar gij kunt toch afwachten
„Heilige Moeder Gods, er is geen tijd te verliezen!
In het begin van de volgende week wordt het vonnis
bekrachtigd en dan brengen zij hem terstond uit de
stadsgevangenis naar Gaëla. En dan is alles verloren
uit de holen van het bagno is geen ontkomen mogelijk.
Zoolang hij in de stadsgevangenis zitis de zaak uit
voerbaar. Alle voorbereidende maatregelen zijn getroflen.
Gisterenavond ben ik pas uit Napels teruggekeerd.
Het heeft mij verbazend veel moeite gekost hem een
brief te doen toekomen. Hij wacht nu slechts op het
afgesproken teeken. Maar zonder n zijn wij machte
loos, Op de binnenplaats, die hij moet oversteken
maar spreek dan toch; bij den dood van onzen Heiland 1
Gij ziet, ik verga van angst ~- en gij zwijgt 1"
Zij sloeg de handen voor het gelaat.
„O wat zijt gij veranderd l" riep zij in hare doffe
smart uit. „JaZingarella heeft het verdiend. Toen
wij nog kinderen waren herinnert gij 't u wel
Alberto - was er geen rotswand te steilgeen punt
te spits wanneer er sprake was voor mij eene bloem
te plukken. Menigmaal hebt gij nw leven gewaagd
om aan eene mijner kinderlijke luimen te voldoen al
leen om aan Zingarella te toonen dat gij voor baar
geen gevaar schuwdet En thans thans kom ik
komen dat van ieder schoolgaand kind een bijdrage
kan worden geheven ter tegemoetkoming in
de kosten welke voor rekening van de
gemeente blijve n", dat isna aftrek van de
rijksbijdragen. Tot nog toe is het weglaten dezer
woorden niet toegelicht. Moeilijk kan echter worden aan
genomen dat die weglating zou hebben plaats gehad
zonder bepaald doel. Men moet dus wel aannemen
dat de Regeering een schoolgeld wenscht dat meer
is dan een tegemoetkoming in de kosten. De
heffing van schoolgeld moet dienen om de mededin
ging van de bijzondere school met de openbare mogelijk
te maken. In de gemeenteraden zullen de tegenstan
ders der openbare school alzoo strijden voor een vrij
aanzienlijk schoolgeld, en zich beroepen op de bedoe
ling van de wet, die aan de gemeentebesturen den
plicht oplegt, een schoolgeld te heffen dat iets anders
is dan een tegemoetkoming in de kosten,
en dus voor allen die niet gezegd kunnen worden
onvermogend of minvermogend te zijn, hoog genoeg
moet wezen om de kosten geheel te trekken.
Gedeputeerde Staten doen verslag aan den Koning
omtrent elke gemeente-verordening tot schoolgeldheffing,
en bij Koninklijk Besluit wordt de verordening goed-
of afgekeurd. De afkeuring zal niet anders kunnen
geschieden dan met opgave van de redenennadat
de Raad van State is gehoord. Da Regeering zal dus
voor alle gemeenten moeten beslissen of het school
geld er voldoende is om de concurrentie van een
bijzondere school mogelijk te maken; en dat niet alleen
waar reeds een bijzondere school bestaatmaar overal
in het landook waar geen openbare school wordt
gevonden.
Wij herhalen nog eens wat wij reeds meermalen
hebben gezegd tegen betaling van een redelijk school
geld door de gegoeden hebben wij niet het minste
bezwaarmaar wij stellen er bovenal prijs op dat
de gelegenheid om zijne kinderen goed ouderwijs te
doen genieten voor ieder ruim openstaaten voor
niemand wordt weggenomen of belemmerd door finan-
ciëele bezwaren. Voor de geheel onvermogenden en
ook voor hen die men minvermogend pleegt te noemen,
levert de zaak niet veel bezwaren op maar voor den
middenstandvoor die breede schare onzer burgers
die niet tot de minvermogenden gerekend
en evenmin onder de vermogen den geteld kun
nen worden is zij hoogst bedenkelijk. Voor hen
kan een schoolgeld, dat meer is dan een bijdrage
in de kosten, allicht te hoog worden en dat
zou zeker niet zijn in het algemeen belang. Een re
geling van bet lager onderwijsdie dit gevaar ople
vert is niet goed te keuren. Men is in Nederland
over het algemeen aan laag schoolgeld gewoon en
op dien weg kan moeilijk worden teruggekomen. Tot
een algemeene, niet onbeduidende, maar belangrijke
diep ellendig tot u en vraag minder nog dan toen
ja, minder, want het kan niet mislukken en nn laat
gij mij hulpeloos staan en ik moet het kind benijden,
dat gij bloemen bracht
Zij snikte luid. Alberto was in een geweldigen
tweestrijd. Alles zou hij haar met vreugde hebben
ingewilligd al ware het een stormloop geweest
tegen de machten der hel. Deze zelfverloochening
echter, dit waagstuk ten bate van den eenigen menseb,
dien hij doodeljjk baatte dat was te veel.
„Ik kan het niet", steunde by, „ik kan het niet."
Zij staarde bem aan met een strakken blik met
oogen, waaruit alle glans was verdwenen; haar boezem
zwoegde, maar zij verroerde zich niet. Eindelijk sprak
zij met eene klanklooze stem
„lk mag u niet boos maken. Ja! Gij hebt gelijk:
het was te veel gevorderd zeifs van den grootraoe-
digsten heiligeVaarwelAlbertoWilt gij mijne
laatste bede vervallen, draag dan zorg, dat dit briefje
in banden van Cesari komt. God erbarme zich myner
Zoo sprekende, ging zij de dear uit.
Alberto nam bet papier op deed het open en las
„Aan signore Antonio Cesari, strada del Molo
Napels. Ik smeek n bem te zeggen dat ik tot mijn
laatste oogenblik aan hem gedacht heb. Hetgeen wij
gehoopt hadden is eene onmogelijkheid gebleken. Ik
dank nmijnheervoor alles wat gij voor Salvatore
gedaan hebt. Hij zal mij vergiffenis schenken en mijn
besluit niet laf noemen. Wat zou het mij baten al
maaktet gij het onmogelijke tot werkelijkheid De
helfteen vierde van dien ontzettenden tijd zou vol
doende zijn, om mij krankzinnig te maken. Ik ga
moedig den dood tegemoet want ik geloof aan een
wederzien hier namaals. Mabia."
Wordt vervolgd.
