No. 110*.
Een en Negentigste Jaargang.
1889.
ZONDAG 15 SEPTEMBER.
PAIUJSCHE ERIE VEN,
#fficiëel <Bcbee(te.
BntUtdattft,
üHuttctilau&.
STATEN-GENERAAL.
Tweede Kamer.
1LKMAARSCHE COURANT.
GEVONDEN VOORWERPEN.
Aan het Commissariaat van Politie zijn voor de rechtheb
benden terug te bekomen: een gouden oorbelletje met blau
wen steen(kegeltje); een bloedkoralen armband met gouden
slotje; een wit boezelaar; een zilveren rammelaar; een gou
den medaljon; een portemonnaie met eenig geld; twee reken
boekjes; een mandje met haakwerk; drie steigertouweneen
pak aardappelenzakkentwee sleuteltjes aan een touwtje; een
klein sleuteltje; een zwarte damesparapluie; een medaljon met
portreteen zilveren broche(ster); een zweep een gouden
broche, (plat getrapt.)
Lijst van brieven, waarvan de geadresseerden onbekend zijn:
verzonden gedurende de 2e helft der maand Augustus 1889.
J. de Jong, B. de Jong, Adolf Muller, R. Snel, Amster
dam; Mevr. Snelle van Vollenhove, Katwijk aan Zee; J. de
Wit, Oude Niedorp; RozéeRustenburg; Betje Wenke,
Zijdeveld.
Van Hoogwoud:
Klaas GrootBerkhoutKramer Koedijk.
Van Noordscharwoude:
P. de Graaf, Helder.
Briefkaarten:
Wed. H. Ros, Alkmaar; A. Knoop, A. Schrieken, Amsterdam.
Brieven verzonden geweest naar Amerika.
Van Burgerbrug:
N. de Jongf.
Van Zuidscharwoude:
C. Boon Rz., Passaic.
XXXII.
Zetten wij onze wandeling in de Expositie voort
dan willen wij toch ook eens een kijkje nemen bij de
Fransche inzenders. Daartoe brengt de afdeeling van
het kinderspeelgoed ons eene gewenschte gelegenheid.
Het is een bepaald genot voor alle liefhebbende moe
ders baar aardig kroost naar deze zaal te vergezellen
en alleraangenaamst klinken ons de kreten van verras
sing der lieve jeugd. En waarlijk, zelfs voor ons,
grooteren en onderen in jaren is het een waar genoegen
daar al het speelgoed uit onze kinderjaren bijeen te
zien doch thans veel rijker en schooner want ook op
dit gebied maakt men alle jaren buitengewone vorde
ringen. Wij aanschouwen dan eene allerfraaiste collec
tie poppen, zoo prachtig en zoo rijk in de kleeren, dat
wij baast gelooven zouden dat de grootBte kappers
naaisters en kleermakers van Parijs al deze kleine dames
en beeren hebben aangekleed. Daar ligt in een smaak
vol bedje eene allerliefste brunette hare oogjes zijn
geslotenstilzij droomtin de hand houdt zij een
aardigen polichinelen eene statige jonge vrouw met
prachtig blond haar, lang wit kleed aan, ea met zilver
witte vleugels, waakt als bewaarengel over deze lieve
kleine. In eene andere vitrine zien wij stoute kinderen
die luid schreien en wij bemerken pareltjes die hun
als tranen over de wangen loopenverder aardige
heertjes en dametjes in stad- en baltoilettenofficiers
boeren en boerinnenkindermeisjes alle deze poppen
met keurige smaakvolle toiletteD.
De jongens zijn ook niet vergetenhebben de meis
jes poppen, wiegen, kinderwagentjes, keukens enz. enz.
de jongens verdringen zich voor pachtig mooie vestingen
met ontelbaar vele soldaten en kanonnen; de avonturen
van Gulliver zijn geheel weergegeven en kan iedere
jongen die met eigen oogen van A. tot Z. bijwonen.
Ook aan draaimolenstrommenpistolengeweren
theatersis geen gebreken wij zien zelfs geheele
jachten met koppels honden, wilde zwijnen, jagers enz.
enz. Het is dan ook in deze zaal buitengewoon vol
en al dat kleine volkje snapt er lustig op losmet al
de lereudigheidden kleinen Parijzennars eigen.
Eene tweede atdeeling, welke zeer intressant isis
de groep der horloges en pendules. Natuurlijk ia het
niet. ons doel eene beschrijving van al deze artikelen
te geven, en kunnen dus volstaan met de medeieeling,
dat zoowel de goedkoopste niekelremontoirs als de duur
ste gouden horloges zoowel de kleinste dameszakuur
werken, als de grootste bomklokken, alle vertegenwoor
digd zijn. Van zelfs spreekt ook dat bij elk uur eene
massa klokken tegelijk spelen, of' achter elkander haar
gebom of geLik doen hooren. Hetgeen ons echter hier
bepaaldelijk aantrekt is eene astronomische en electri—
sche pendule, uitgevonden door den abt Sanson. Dit is
bepaald eene wonderpendule, zoo gek kunt gij het niet
bedenken of die klok wijst alles aan, en wel door
middel van verscheidene wijzerplaten. Zien wij op het
eene cadrau de secondenminuten uren de eb en
vloedden stand van zon en maan, de uren van hooge
zee en die van lage zee, een tweede cadran daaren
tegen geeft ons de beweging van den hemel, en toont
ons op elk uur van den dag en waar wij ons ook be
vinden, alle sterren aan den hcrizon. Op eene derde
plaat zien wij de uren van alle groote steden aange
wezen, op eene vierde de verschillende phases der maan,
en zoo vervolgens de dagen der week de maanden
de jaargetijden rons op- en ondergangde zon- en
maanverduisteringen den omloop der acht planeten
rondom de zon wel, wat zegt gij van zulk eene klok
In deze afdeeling ontmoeten wij nog een soort vbd
mecaniek schilderij, voorstellende een soort van vesting
muur met soldaten, kanonnen, arbeidersspoorweg
berktoren zee enz. enz., en die schilderij eenmaal op
gewonden zijnde, zien wij dit alles bewogen en in het
geheel wel achtentwintig verschillende positiën aannemen.
Vlak in de nabijheid een alleraardigst circus met clowns,
gymnasten menagerie enz. enz. ook alles in levendige
beweging.
Wij hebben nog eenige oogenblikken over vóór het
sluiten der galerijen welke sluiting een kwartiertje
vervroegd is, daar de dagen afnemen. Gaan wij dus
nog even classe 28 de parfumeriën bezoeken. Wat
ruikt het bier lekker, en wat verdringen zich al die
dames voor de vritrines van Pinaud en van Piver. De
eerste deelt zeer kleine fiescbjes fijne odenr en aardige
saohettes gratis uit, Piver geeft lekker riekende toege
vouwen kaartjes. Ons notitieboekjepapieren en
zakken verspreiden nog dagen achtereen een alleraan—
genaamsten geurhier duwt men ons een kaartje in
de band van de allerbeste haarverf, daar een prospectus
van tandpoeder en elixerszeer vriendelijke dames
verzoeken n allerbeleefd® toch niet heen te gaan zonder
voor een paar kwartjes aan monsterfleschjes te besteden,
en bepaald zeer smaakvol zijn al die vitrines met eau
de cologneessenceshuilea zus en huiles zoohet
een nog beter, fraaier en geparfumeerder dan het ander.
Liefhebbers van koloniale tentoonstellingen van
negerschineezentonkinois en annamieten gij dient
u een beetje te haasten, zoo gij al die Aziatische en
Afrikaansehe bewoners nog zien wilt. Die luidjes be
ginnen het koud te krijgen reeds verschaft men hun
warmer kleeren doch komen eenmaal de gure dagen
dan is er kans dat al dat volkje gerepatrieëerd wordt.
Onder de groote mannen, die de tentoonstelling be
zochten telden wij deze week den grooten Gladstone,
Engelands- beroemden staatsmandie juist heden een
bezoek brengt aan den Eiffeltoren.
Een volgend maal hopen wij onze wandeling te
hervatten.
Parijs7 Sept. 1889. J. M, T.
BELGIE. De gouverneur der provincie heeft aan
den minister van binnenlandsche zaken een uitvoerig offi
cieel rapport gezonden over de ramp te Antwerpen.
Daarin komt o.a. voor dat de oorzaak nog niet be
kend is en het onderzoek voortgezet wordt. Men weet
nog nietof de werkplaatswaar de patronen werden
geledigd het eerst in de lucht is gevlogen dan wel
of de petroleumdepots het eerst in vlam zijn geraakt.
Tot dusver wa en 72 sterfgevallen in de registers
van den burgerlijken stand ingeschreven en werden 114
gewonden in de gasthuizen verpleegd.
In het rapport wordt verder een overzicht gegeven
van de briefwisseling', tusschen het gemeentebestuur en
de zoogenaamde „permanente deputatie" (Ged. Staten)
gevoerd omtrent de machtiging tot oprichting der be
doelde werkplaats.
Volgens berichten te Brussel over Zanzibar ontvangen,
heeft Stanley, toen hij het bekken van het Albertmeer
verliet, getracht zijn weg zuidwaarts te nemen en west
waarts van het meer Victoria-Nyanza te gaan. Dit is
hem echter niet gelukt. Hy is toen noordwaarts ge
trokken en heeft aldus de oostelijke oevers van het meer
bereikt. Emin-pacha vergezelde hem op dion tocht.
Stanley vertoefde gernimen tijd aan de oevers van het
meer, wachtende op den voorraad, door hem te Msalaba
Tabora besteld. Sedert verscheidene maanden reeds
heeft hij het meer verlaten, en zich in de richting van
Mombasaa begeven. Emin-pacha vergezelde bem daarbij
niet, maar bleef in het land. Stanley wordt tegen het
einde van October op de Oostkust van Afrika verwacht.
ENGELAND. Het voorstel van kardinaal Man
ning in de bijeenkomst der werkstakers om de loons-
verhooging tegen 1 Nov. a.s. in werking te doen treden,
werd op raad van Burns met groote meerderheid ver
worpen.
Kardinaal Manning stelde den 12 in eene bijeen
komst met de dokbestnren voorde loonsverbooging
te doen ingaan op f 0,30 per uur op 4 Nov. a,e. Het
comité der werkstakers had zich hiermede vereenigd
doch de dokbesturen volhardden bij het tijdstip van 1
Januari. Daar al de comité's der werkstakers den 13
des avonds toetraden tot het voorstel van kardinaal
Manning om de loonaverhooging met 4 November te
doen ingaan, hebben de dokbesturen medegedeeld, dat
zij deze voorwaarde aannamen, mits alle in de dokken,
aan de rivier en op de kaden werkzame mannen den
16 den arbeid hervatten. Alleen de lossers blijven
nu als ontevredenen over.
FRANKRIJK. Bij het op den Eiffeltoren den
1L aan de belgisebe ingenieurs aangeboden ontbijt
stelde de heer Eiffel een toost in waarin gelijktijdig
de namen van den Koning van Belgie den Koning
der Nederlanden en president Carnot werden genoemd.
Hij dronk op het welzijn vau Belgie en Nederland
twee landen klein in omtrek maar groot door we
tenschap en arbeid. De heer Michaëiis beantwoordde
die toost uit naam der nederlandsche ingenieurs.
Op den top van den Eiffeltoren is een telegraaf
kantoor ingericht.
Den 9 des avonds heeft ten stadshuize te Parijs een
maaitijd van 120 personen plaats gehad ter eere van
den amerikaanschen uitvinder Edison, die door zijn ver
trek uit Parijs aan de armen der stad f 6000 schonk,
als een gering bewijs zijner erkentelijkheid voor de hem
bereide ontvangst.
Te Mantes is een paardenspel afgebrand waarbij 18
paarden in de vlammen omkwamen.
TURKIJE. De engelsche gezantde heer White,
had een langdurig onderhoud met den Baltan over den
toestand in Armenie. Hij stond stil bij de ernstige
gevolgenwelke het zou kunnen hebben, als men de
rechtmatige wenechen der armeniërs bleef veronacht
zamen.
VEREENIGDE STATEN. Den 11 en 12
heeft langs de Noord-Atlantische kust een orkaan ge
woed welke belangrijke schade aan de kusten toebracht.
Bij den ingang der Delaware-baai vergingen 20 schepen.
Ocean-city, eene druk bezochte zeebadplaats in Mary
land, is geheel verwoestte Rockaway werd een ijzeren
havenhoofd weggeslagen. Reeds is bekenddat 37 per
sonen bij het schipbreuk lijden van verscheidene vaar
tuigen zyn omgekomen.
Den 11 werd de beraadslaging voortgezet over de wijziging
van art. 46 der onderwijswet. In het ontwerp luidde dat
artikel
»Van ieder schoolgaand kind, met uitzondering van bedeelden
en van hen die, schoon niet bedeeld, onvermogend zijn, wordt
een billijk schoolgeld geheven.
'De minvermogenden worden, indien het schoolgeld voor
ieder kind van dezelfde klasse gelijk isslechts voor een ge
deelte aan de heffing onderworpen.
'Het invoeren of wijzigen van dit schoolgeld geschiedt met
inachtneming van de art. '232236 der wet van 29 Juni 1851
(Staatsblad No. 85), met dien verstande, dat aan de verordening
tot heffing Onze goedkeuring niet wordt onthouden dan bij
een met redenen omkleed besluit, den Raad van State gehoord.
»De invordering wordt geregeld door eene plaatselijke ver
ordening, overeenkomstig de bepalingen van de art. 258—262
dier weten daarop zijn indien het schoolgeldbehalve voor
zooveel betreft de gevallen in het 2e lid van dit artikel en in
art. 48 vermeld, voor ieder kind van dezelfde klasse niet gelijk
is, de art. 264266 dier wet, gelijk die gewijzigd is bij de
wet van 28 Juni 1881 (Staatsblad No. 102) mede van toepassing."
Hierop werd voorgesteld een amendement door de beeren de
Beaufort, v. Deldeu, v. d. Feltz, Gleichman, Heldt, v. Kerkwijk,
LieftinckRutgers en Smidt, om de bepaling der schoolgeld-
heffing zóó te regelendat ter tegemoetkoming in de kosten
welke voor rekening der gemeente blijven, eene bijdrage kan
worden geheven van ieder schoolgaand kind, uitgezonderd van
bedeelden en onvermogenden.
Het amendement werd eerst uitvoerig verdedigd door den
heer de Beaufort, waarna de heer Schaepman namens
de meerderheid der commissie van voorbereiding mededeelde,
dat zij niet tot aanneming van het amendement kon adviseeren.
Ten slotte verklaarde hij, dat het onderwijs niet eene zaak van
den Staat, maar van het volk moest zijn. Wilde men het ar
tikel wijzigen het zij zoomaar verzaking van dit gezond
staatkundig beginsel was niet van hem te verwachten.
De heer G r e e v e was tegen de voorgedragen wijziging van
artikel 46 en dead o. a. uitkomen hoe 0,20 schoolgeld per
kind in de week voor menigeen te bezwarend is, vooral wanneer
men meer kinderen heeft. Hoe dikwijls werd de rechter ge
noodzaakt ontruiming eener woning uit te spreken voor 0,50
huur. De beeren Veegeus en Smeenge bestreden breed
voerig de verplichte schoolgeldheffingwelke door de heeren
Lobman envanVelzen verdedigd werd. Ook de heer
Rutgers van Rozenburg noemde dit artikel de hoofd
fout van het ontwerp. Werd het aangenomen, hij zou tegen de
wet stemmen. Men zeide wel, onderwijs is een Staatsbelang,
maar men onderscheidde niet tusschen onderwijs en schoolgeld,
dat een gemeente-belang is. Verplichte schoolheldheffing zou strij
den met het steeds voorgestane anti-revolutionair beginsel van
gemeentelijke zelfstandigheid. De openbare Staatsschool mocht
niet in sleohteren toestand komen dan de bijzondere school.
Iedere dwang tot schoolgeldheffing van billijk of eenig school
geld was onaannemelijk. Daarom weigerde hij vergelijk op dit
punt en nam hij bruggen of bruggetjes in den vorm van mod-
der-amendementen niet aan.
De minister van binnenlandsche zaken ver
dedigde de verplichte schoolgeldheffing, sinds jaren zijn be
ginsel ontkendedat de zelfstandigheid der gemeenten door
deze regeling werd aangetast en verklaarde niet te veel invloed
te zullen uitoefenen op schoolgeldheffingen, Het amendement
was voor de regeering onaannemelijk hij was tot redactiewij
zigingen bereid, mits het beginsel behouden bleef.
Nadat de heer V e r n i e r s van der Loeffdenl8in
eene uitnemende rede het volkomen onhoudbare van het regee-
ringsvoorstel uiteengezet hadde heeren Borgesius,
Zaaijer en Liettinck verschillende redeneeringen van
leden der rechterzijde weerlegd hadden o. a. deze dat het
bijzonder onderwijs in verschillende friesche gemeenten niet
kosteloos zou zijn en de heer van Alphen verklaard had
dat dit artikel volkomen in het kader dezer wet paste en dat
de gemeenten zich niet beklagen zouden over de geringe in
krimping barer zelfstandigheid, voerde de minister van binnenl.
zaken o. a. nog aan, dat men niet ontkennen mocht, dat vele
gemeentebesturen de kosteloosheid der openbare school hebben
gebruikt tegen het bijzonder onderwijs. Hij stelde echter ten
slotte de volgende wijzigingen voor
Het eerste lid van art. 46 aldus te wijzigen:
»Ter tegemoetkoming in de kosten, welke voor rekening der
gemeente blijven, wordt voor ieder schoolgaand kind, met uit
zondering van bedeelden, en van hen die, schoon niet bedeeld,
onvermogend zijneen schoolgeld geheven van ten minste
twintig cents per maand."
Verder tusschen het 2e en 3e lid in te lasschen een nieuw
lid, luidende als volgt:
'Vrijstelling van verplichting tot het heffen van schoolgeld
kan aan eene gemeente door Ons worden verleend bjj een met
redenen omkleed besluitden Kaad van State gehoord. In
trekking dezer vrijstelling geschiedt op dezelfde wijze."
en het 4e (5e) lid te lezen
De invordering wordt geregeld door eene plaatselijke ver
ordening overeenkomstig de bepalingen van de art. 258262 dier
wet. Indien bet schoolgeld, behalve voor zooveel betreft de
gevallen in het 2e lid van dit artikel en in art. 4 vermeld,
voor ieder kind van dezelfde klasse niet gelijk is, zijn daarop
de art. 264—266 dier wet, gelijk die gewijzigd is bij de wet
van 28 Juni 1882 (Staatsblad No. 102), mede van toepassing,
met dien verstandedat het schoolgeld voor geen kind meer
bedrage dan hetgeen voor het onderwijs van dat kind kan
geacht worden voor rekening der gemeente te blijven."
Na eenige bespreking over de wijze, waarop dit artikel uit
gevoerd zal worden of uitgevoerd zal moeten worden, ver
klaarde de heer K e r d ij k dat de zaak alleen in den vorm
