fSittttcnlftttb.
STATEN-GENERAAL.
Tweede Kamer.
Den 1 December a.s. zal in het Museum V3U
Kunstnijverheid te Haarlem eene tentoonstel
ling worden gehonden van uit bamboe vervaardigde
meubelen, met het doel de fabrikatie en den verkoop
dezer meubelen hier te lande te bevorderen. Alle
fabrikanten van bamboe-artikelen worden nitgenoodigd,
hun fabrikaat in to zenden. Onkosten zijn hieraan niet
verbonden. Vrachtvrije inzendingen worden nog inge
wacht tot 29 November uiterlijk. Voor verdere inlich
tingen wende men zich tot den conservator van genoemd
museum.
Sbtabg-ficricHtcn.
boomen en gewassen ia voor deze op pm. f 400
Op de nieuwe postzegels ziet men een blauwen aard
bol met het omschriftRepubliek der Vereenigde Staten
van Brazilië.
Volgens een door de braziliaansche bank te Rio
Janeiro den 22 verzonden telgram hebben alle provin
ciën zich zonder verzet bij de republikeinsche beweging
aangesloten en dadelijk hare plaatselijke besturen ge
vormd. De aartsbisschop verleende aan de jepubli-
keineche regeering zijn zegen. De wetgevende verga
dering zou worden bijeengeroepen, zoodra de voornaamste
hervormingen vastgesteld waren. Alles ging naar wensch.
Indische begrooting voor 1890.
In haar eindverslag dringt de commissie van rapporteurs aan
op overlegging1° onder geheimhouding van de instructie van
den gouverneur van Atjeh; 2° van het nieuwe pachtreglement
voor het opium 3° van het in het voorl. verslag gevraagde
opiumrapport, zoomede dat van den heer te Mechelen; 4° eene
verklaring des ministers bij de openbare beraadslaging omtrent het
adres van den heer Peereboomklachten inhoudende over de
ongunstige positie, waarin de tijdelijke ambtenaren der Staats
spoorwegen op Java verkeeren.
Dading met stichtingen te Emmerik.
Bij de Tweede Kamer is ingediend een wetsontwerp ter be
krachtiging eener dading met de besturen van het Gymnasium
te Emmerik en van drie stichtingen aldaar, over de vergoeding
van onder het fransche bestuur hier te lande aan het domein
getrokken geederen. In 1812 bestonden te Emmerik gelijk
uit de toelichting blijkt eene Latijnsehe school, staande
onder de leiding van de aldaar gevestigde Kruisheerende
Praefectur-, de Hopen Almosen- en de Broekkeezestichtingen
die te zamen een fonds bezaten ten behoeve dier school.
Daartoe behoorden goederenop Nederl. grondgebied gelegen,
kapitalenaldaar uitstaande en inkomstendie daar moesten
worden ontvangen.
Toen Keizer Napoleon den 2 Januari 1812 de opheffing der
Kruisheerenorde beval en tevens vereeniging harer goederen
met het Staatsdomein ging de Latijnsehe school te niet en
de fransche domeinadministratie, met de herkomst en bestem
ming der bezittingen in Nederland weinig rekening houdende,
conliskeerde die. Pogingen tot teruggave tijdens het fransche
bestuur hier te lande leden schipbreuk.
Niet alzoo bij de nederl. regeering. Nadat de identiteit der
goederen was gebleken, werd achtereenvolgens in 1830, 1831
en 1832 een groot deel aan de rechtmatige eigenaren terug
gegeven.
In 1830 was inmiddels te Emmerik een Gymnasium opge
richt, welke instelling de nalatenschap der vroeger genoemde
Latijnsehe school met de daaruit voortgesproten vruchten van
onze regeering opeischte. Tot 1838 duurden de onderhande
lingen die grootendeels betroffen een geschil over de rechten
van het Gymnasium op de hierbedoelde fondsenen leidden
tot teruggave van 4 kapitalen met de vergoeding.
Nog bleven eenige goederen en kapitalen terug te geven
over. In 1843 beteekenden genoemde stichtingen aan de re
geering bij deurwaarders-exploit eene lijst van hetgeen zij
meenden nog te mogen vorderen, om aldus verjaring te voor
komen. Tot 1861 duurden de onderhandelingen, daar onze
regeering slechts een zeer klein bedrag der vordering erkeDde,
en leidden tot geen resultaat.
In 1883 werden zij weder aangeknoopt en thans is het tot
eene eindschikking gekomen, ook omdat de Nederl. regeering
zich, op grond der antecedenten, niet op verjaring wil beroepen.
Het recht van het Gymnasium op de goederen der Latijn
sehe school ware wel te betwisten, indien niet de regeering
door de vroegere teruggaven dat recht had erkend. Bij de eind-
schikl ing krijgt het Gymnasium nu in eens eene som van/7000
en doet daarbij afstand van alle nu beweerde en andere vor
deringen; de gezamenlijke stichtingen doen hetzelfde tegen
eene uitkeering van f 30,376,93
Tegelijk en in verband met deze wet is ingediend een wets
ontwerp tot verhooging van het domeinfonds voor 1889 met
f 37,376,93 voor het bovenomschreven doeleinde. Voor deze
uitgave behoeven echter geene bijzondere middelen te worden
aangewezen.
Begrooting voor binnenlandsehe zaken
voor 1890.
Aan het uitvoerig antwoord des ministers worden de vol
gende bijzonderheden ontleed.
Een wetsontwerp tot het vaststellen van algemeene regelen
voor provinciale belastingen wordt waarschijnlijk spoedig aange
boden. De regeling der levensverzekeringen blijft nog in over
weging. Pogingen worden aangewend voor eene nadere ontwerp-
grensregeling tusschen Amsterdam en Nieuwer-Amstel. Wijziging
der drankwet in den zin van het voorloopig verslag zal over
wogen worden. Een ontwerp tot wijziging der provinciale wet
is spoedig te wachtendaarbij zullen ook de kosten van het
provinciaal bestuur geregeld worden, üok bij aanneming der
schoolwet-wijziging zal de regeering, zoo noodigin nog ruimer
mate dan thanstijdelijk subsidïèn aan gemeenten verleeneu, die
door de uitgaven, tot eene behoorlijke inrichting van haar
lager onderwijs vereischt, onbillijk bezwaard worden. Herzie
ning der geneeskundige wetten wordt niet uit het oog verloren
meer dringende onderwerpen moeten eerst afgedaan. Het voor
Zij zagdat hij niet aangenaam geBtemd waa en
trachtte hem wat af te leiden.
„Wat zijn er veel faillieten Gisteren bij den rechter
praatte men over niets anders dan over de slechte
tijden", begon zij.
„Ja, men kan er gezellig genoeg over praten 1"
„Maar de advokaten verdienen er geld aanniet
waar, Jakob? Voor odb is het een goede tijd, is't niet
lachte zij.
De vlugge breipennen schitterden in het heldere
lamplicht, en maakten hem zenuwachtig.
„Het licht hindert mij, Alette, kunt ge de lamp niet
een beetje verzetten klonk het knorrig.
„Zeker manlief. En er is een brief van Viking
gekomen'', beproefde zij weder. „Hij is er niet geheel
naar wenschde landbonwschool is al te theoretisch
ingericht, zegt hij. Hij zou meer lust hebben in Schot
land de arme jongen 1 Maar ge moet zijn brief zelf
maar eens lezen, En Alf
„Jaik weet het welAletteik weetdat hij
den elfde zijn geld moet hebben en Johan Hendrik
ook" zijn stem beefde; „zij zullen het waarachtig
wel op den dag krijgen."
„Ja, dat moet ook, Jakob. De arme sukkels zouden
zich anders ook niet kannen redden. En voor ons is
het een kleine moeiteom in die dingen heel precies
te zijn."
„Ja, natuurlijk"Wordt vervolgd.
en tegen van verplichte inenting komt ter sprake bij de eerlang
aan de orde komende herziening der wet op de besmettelijke
ziekten. De regeering is niet voornemens voorstellen in te dienen,
die met de uitkomsten van het te Amsterdam gehouden nationaal
congres tegen de prostitutie zouden overeenkomenzij deelt
de wenschelijkheid om statistieke gegevens aangaande de pros
titutie te verzamelen. Voor geneeskundige hulp op Ameland
is alsnog f 200 uitgetrokken als Rijks-toelage. Het Rijkskrank
zinnigengesticht te Medemblik wordt met zuinigheid beheerd.
De jaarwedde der districtsveeartsen zal worden verhoogd
voortaan zal f 2000 eene minimum-jaarwedde zijn. De bestrij
ding der besmettelijke vlekziekte der varkens heeft in het
algemeen nog niet gunstig gewerkt. Waar de regeering ge
lijkstelling van het bijzonder en openbaar lager onderwijs
wenschtsluit dit niet in dat ten aanzien van middelbaar en
hooger onderwijs op dezelfde wijze moet gehandeld worden.
Daar millioenen zijn uitgegeven voor het lager onderwijs
meent de ministerdat het onbillijk is aan het hooger onder
wijs eenige duizenden te onhoudendie noodwendig gevor
derd worden. Opdrijving van lasten heeft niet plaats en alleen
het meest noodzakelijke wordt aangevraagd. De instandhouding
van drie rijks-universileiten vordert inderdaad zeer aanzienlijke
uitgaventoch kan een voorstel tot inkrimping daarvan niet
verwacht worden. Het zou de vraag zijnof eene belangrijke
bezuiniging daarvan het gevolg zou wordenbovendien ware
een dergelijke maatregel wellicht niet in 's lands wel begrepen
belang lettende op de velendie door dat onderwijs worden
gevormd tot voor den Staat zoo belangrijke krachten. Opheffing
van de theologische faculteit aan de universiteit te Amsterdam
ware in strijd met het stelsel der wet, dat, hoe ook Amster
dam over de zaak denkt, vordert, dat de omvang van het
onderwijs aan alle hoogescholendie het jus promovendi be
zitten, dezelfde zij. Omtrent den bouw van een nieuw univer
siteitsgebouw te Utrecht wordt medegedeeld, dat een programma
van eischen, door burg. en weth. vastgesteld, om advies gesteld
is in handen van curatoren en senaatwelke adviezen onlangs
ontvangen zijn. Aangaande kostelooze toelating van jongelieden
big het middelbaar onderwijs, met welk denkbeeld de minister
zieh wel vereenigen kan, zijn de adviezen der inspecteurs over
de wijze van uitvoering in overweging. Voor vermindering
van het aantal Rijks hoogere burgerscholen of omzetting daarvan
in gemeentelijke inrichtingen wordt het oogenblik ongeschikt
geacht. Dat een openbaar onderwijzer socialistische theoriën
zou hebben verkondigd, kan wellicht juist zijn, doch voor
tusschenkomst der regeering was geene aanleiding.
Opheffing van nog eene kweekschool schyot niet vrij van be
denking met het oog op de behoefte aan personeel voor het
lager onderwijs. Het gebouw der Nijmeegsche (opgeheven)
Kweekschool moet voor het onderwijs worden gebruikt. Met
het oog op de verbetering van den onderwijzersstand schijnt be
perking van het aantal beurzen voor Kijks-kweekscholen wensche-
lijk. Opheffing van Rijksnormaallessen moet slechts daar ge
schieden, waar de uitkomsten de kosten niet rechtvaardigen.
Ware de oprichting vvn kweekscholen aan de orde, dan kon
de wensch tot oprichting van kweekscholen ten plattelande worden
overwogen. Een vaste regel voor het yerleenen van subsidïèn
krachtens art. 49 der wet op hel lager onderwijs is niet te geven,
met het oog op het verschil in plaatselijke toestanden. Dat
ais regel zou zijn aangenomen om subsidie te onthouden, daar
waar de hoofdelijke omslag zoo hoog werd opgevoerd dat de
begrooting sluit, wordt ontkend met een beroep op de sub-
sidieering der friesche gemeenten.
Naar aanleiding van de herstelling van het kasteel van Rad
boud te Medemblik wordt het dienstbaar maken van monumen
ten verdedigd als een maatregeldie tot bezuiniging leidt.
Van dit monument wordt de waarde niet verminderd, als het
gebruikt wordt voor kantongerecht. Voortaan zullen jaarlijks
een paar afleveringen meer van het Woordenboek verschijnen.
DeD 20 kwam bij de verkiezing van twee leden
van de kamer van koophandel eQ fabrieken te Does
burg van de 77 kiezers niemand op.
De gemeentel aad van ScHagen heeft den 20
besloten een gouden medaille uit te loven bij den nati-
onalen zangwedstrjddoor de vereeniging Sehagen's
Mannenkoor Euterpe uitge;chreven ter herdenking en
viering van haar lOjarig bestaan in April 1800 en bij
offioiëele ontvaDgst der besturen van de mededingende
zangvereenig ingen op het Raadhuis van gemeentewege
den eerewijn aan te bieden. In die zitting is de hoer
G. Muys met 1 Januari a.s. aangesteld als keurmeester
op de veemarkt op 100 jaarwedde.
Met 1 Januari a.s. is bij kon. besluit van den
21 de heer dr. P. C. E. Frowein benoemd tot leer-
aar in de natuur- en scheikunde bij het kon. instituut
voor de marine te Helder, in plaats van den heer
dr. Z. T. Diehl, met dat tijdstip op verzoek eervol ont
slagen.
Daartoe uitgeDoodigd, gaf het kwartet „Loreleij"
van Haarlem den 22in het lokaal van den heer
D. Stam te NoordsCharWOUde, met medewerking
van den heer L. Jansen, declamator, eene welgeslaagde
uitvoering. De muzieknummers werden cp zeer ver
dienstelijke wijze door „Loreleij" vertolktterwijl de
voordrachten van den heer Jansen blijkbaar mede zeer
in den smaak van het publiek vielen.
Den 22 is te Groningen overleden de heer dr.
L. Ali Coben inspecteur van het geneeskundig staats
toezicht voor Groningen en Friesland zeer bekend
door zijne talrijke geschrilten op geneeskundig gebied
en door zijne vele artikels in tijdschriften en dagbladen.
Hij was een van de drie medewerkers aan de door
minister Thorbecke ontworpen geneeskundige wetgeving.
Den 23 is te 's-Gravenhage voor gymnastiek P.
o. a. geslaBgd A. van Dijk te B60mster.
De kamer van koophandel te Amst0rdam
die den 11 October 1.1. besloten had zich neer te leggen
bij de door den minister van waterstaat gegeven inlich
tingen dat eene verlaging tot 9 el- A. P. voldoende
was voor den sluisdrempel in de ontworpen sluis te
IJmuid0n, heeft den 22 besloten, zich tot de Tweede
Kamer te wenden met het verzoek, dien drempel te ver
lagen tot 10 el- A. P.
Den 23, 's nachts tegen 2 uren, isteHaarl0m
een vrij hevige brand uitgebroken bij den winkelier in
tabak en sigaren en barbier W. Becker aan den Kruis
weg; de brand was vermoedelijk in den winkel ontstaan
door de kachel, welke nog brandde, toen de bewoners
naar bed gingen. Het voorste gedeelte van het bene
denhuis brandde geheel uit: de bovenwoning bekwam
veel waterschade. De roerende goederen van de boven-
bewoonster waren niet tegen brandschade verzekerd.
De heer Domela Nieuwenhuis is den 24 in het
hervormde kerkgebouw te Si. Anna Parochie opgetreden
voor ongeveer 1500 bezoekers. Hy trad in eene ver-
gelyking tusschen 1789 en 1889. Meer dan 200 per
sonen moesten wegen3 gebrek aan plaats huiswaarts
teeren.
Den 25 is door den hevigen wind op de Pannekoek
bij Nieuw0di0p een schip vermoedelijk met man en
muis vergaan; het in de Eierlandsche gronden gestrande
dnitsche stoomschip Neressa van Londen naar Hamburg
is door sleepbooten vlot gebracht.
Den 25 is te 's Gravenhage voor apothekersbe
diende geslaagd A. C. Avis, geb. te Krommenie-
Oude-Niedorp en de omtrek wordt tegen
woordig bezocht door liedendie bun handwerk liefst
bij nacht en ontijden uitoefenen. Al wat zij om en by
de huizen vinden is van hun gading en wordt buit
gemaaktkippen konijnen waechgced enz. Zelfs is
in de afgeloopen week ingebroken in de sehaur van
den bakker D. P., aan het Verlaat. De knechtdie
het hoordewekte zijne huisgenoolen en achtervolgde
den inbrekerdie inmiddels het hazenpad gekozen had,
door sloot en heg. Wel gelukte het hem niet den
dief in handen te krijgen maar deze liet toch het ge-
stoleneeen koperen ketel en eenige kleedingstukken,
achter. In denzelfden nacht trachtte men ook in te
breken bij den landman P. S. aldaar, doch zonder gevolg,
daar de meid gerucht maakte. Later schijnen de brutale
inbrekers teruggekeerd te zijn, maar moesten andermaal
onverrichter zake aftrekken. Men zij dus op zijne hoede
en zoo nooaig even kordaat als de knecht van bakker
P., dan zal men de lieden spoedig op bet spoor zijn
Te Oude-Niedorp wordt van het herhalings-
onderwijsdat gedurende de vier wintermaanden gege
ven wordtdoor acht leerlingen gebruik gemaakt.
De werkstakers te Rotterdam hebben op dezelfde
voorwaarden als vóór de werkstaking het werk hervat.
Te 's-Gravenhage zijn 2 personen een Bmid en
een schoenmaker aangehouden verdacht van het plegen
der inbraak en wegvoering van de brandkast uit het
pakhuis aan de Hooigracht. De kleeding van een der
aangehoudenen was nog nat en droeg sporen van kroos
uit het waterzoodat hij vermoedelijk de persoon is
geweestdiecm aan de politie te ontkomen in het
water sprong.
De antwoorden op vraagpunten, dienende tot leid
draad bij het door de Landbouwcommissie ingestelde plaat
selijk onderzoek in tol van gemeenten naar den toestand
van den landbouw in Nederland, zijn nagenoeg alle in
gekomen daaruit zal thans een eindverslag worden
saamgesteld. Het eiland TöX0l is alsnog als type in
het onderzoek opgenomen.
De ingezetenen van de gemeente Oterl86k
hebben gelden bijeengebracht voor de noodlydenden
van den polder Mijzen.
De commissie, die zich eenigen tijd geleden te
Oudeschild op Texel had gevormd met het doel
eene bewaarschool aldaar te stichten, ondervindt tot
heden veel steun. Niet onbeduidende bijdragen worden
vau den vasten wa) ingezonden; op verschillende dorpen
van Texel worden volkslezingen gehouden ten bate
dier school, terwijl eindelijk reeds honderden exemplaren
van een werkje, getiteld „Yoor den Winteravond" zijn
verkocht ten voordeele van genoemde bewaarschool
waaraan op verzoek de naam gegeven zal worden van
„Prinses Wilbelmina bewaarschool."
Voor het examen van bewaarschoolhouderes te
Leiden zijn o. a. geslaagd de dames Sientje Oodegeest
te Akersloot en Mina Bruin te Wormerveer.
Tot directrice van het Herstellingsoord van 't
Witte Kruis te Hilversum is benoemd mej. Marie
ten Boschthans hoofdverpleegster aan het Buiten-
gasthuis to Amsterdam.
Het bouwen van een kinderziekenhuis te 's Gra
venhage is gegund aan den heer J. Stefiaus aldaar voor
f 68100.
Den 28 is de inschrijving geopend op een bedrag
van f 1.000.000, dat voorloopig a pari wordt uitgegeven,
van eene 4 pet. obligatie-leening der Rotterdamsche
Lloyd, groot f 2.000.000.
Beroepen naar Oudorp ds. Edling predikant
te Limmen.
Te Haarlem wordt de kaas- en veemarkt, die
zou gehouden worden op 25 December e.k,, dit jaar
gehouden op Vrjjdag 27 December.
De directie over de wegen en vaarten tusschen
de zes Noordhollandsche steden heeft in beginsel be
sloten den aanleg van een tramlijn van Purmerend naar
het Schouw, in aansluiting aan de tram naar Edam, aan
den leer Sanders te gunnen.
De heer H. W. Kouwenhovenlid der firma
C. Rusman en Co, te Overveen, heeft van dr. Windt-
horsthet bekende lid van den duitschen Rijksdag
het hoofd der centrumspartijde schriftelijke toestem
ming ontvangen aan een hyacinth zijnen naam te geven;
in overleg met anderen is daartoe gekozen de variëteit,
bekend onder den naam van „Bouquet Blanc", die met
zeer weinig moeite met Kerstmis kunstmatig in bloei
kan zijn.
De minister van waterstaat heeft op verzoek van
het hoofdbestuur der Schippersvereeniging Schnttevaer,
in het belang der veiligheid, besloten, op het uiterste punt
van den Zuiderleidam van het Zwolsche diep een licht
te plaatsen en wel eene lantaarn van een nieuw stelsel,
geschikt om tien etmalen te branden. Bij stormachtig
weder loopen de leidammen onder en kon de licht-
wachter tot heden onmogelijk het licht ontsteken.
Bij de heden alhier gehouden aanbesteding van
geraamde leverantie, aannemer geworden de heer
Adrianus Ouwerkerk Az., boomkweeker te Boskoop^voor
