Verbinding Alkmaar—Hoorn.
Purmerend.
VERGADERING VAN DEN RAAD DER GEMEENTE
AIjIS-MAAR
van 27 November 1889.
worden dat Nederland niet in botsing kwam met andere Staten.
In de avondzitting noemde de heer II u t g e r s o. a. het beleid
van dezen minister staatsgevaarlijk en verklaarde in hem niet
meer te herkennen het strijdbare ros van voorheen. De aige-
meene beraads'aging werd in die zitting gesloten.
Bij de op den '29 aangevangen behandeling der hoofdstuk
ken en wel van hoofdstuk II Uitgaven in Indie, werd met
41 tegen 38 stemmen verworpen het amendement der commissie
van rapporteurs om f 14238 te schrappen, met het doel, ook
uit een oogpunt van bezuiniging, vooralsnog niet verder uit
te breiden de aanstelling van rechtskundige voorzitters der
landraden.
Bij art. 23 kwam de heer W. K. van Dedem terug op
het opiumstelsel. Hij bestreed 's ministers handelingen en meende,
dat al de ongelukkige gevolgen der opium-stantkunde hierin
hunne oorzaak vinden, dat men hier al de draden in handen
wil houden, in plaats van vrijheid in Indie te laten. De
minister had blijkbaar iets doorgedrevenin strijd met alle
indisehe adviezenalleen om zich vast te klampen aan eene
eenmaal uitgesproken meening.
Een op art. 35 door den heer van Nnnen toegelicht
amendement der commissie van rapporteursom ƒ8220te schrap
pen voor de aanstelling van een adsistent-resident van Groot-
Mandoerling werd aangenomen met 51 tegen 28 stemmen.
Een amendement van den heer Levyssohn Norman
om art. 44 te verminderen met f 29000, ten einde de te nemen
proef met de verbetering vau het paardenras niet te kostbaar
te maken, werd verworpen met 49 tegen 25 stemmen.
Den 2 diende de heer van Houten dezelfde motie in als
in 1888 tot opheffing van het koffie-monopolieom later te
behandelen en werd een amendement der commissie van rap
porteurs tot verlaging van bet artikel uitgaven van de koffie
cultuur met J 12440, welk bedrag bestemd was voor uitbrei
ding van het personeel voor de koffiecultuur op Sumatra's
Westkust, aangenomen met 47 tegen 27 stemmen.
Ged. Staten van Gelderland hebben niet goed
gekeurd het be8lnit van den gemeenteraad van Arnhem
tot onderhandsche verpachting van het gebouw Musis
Sacrum. De heer de Haan uit El'en die f 1500 per
jaar meer boodhad zich met een bezwaarschrift
tegen dat raadsbesluit tot Ged. Staten gewend. In de
buitengewone raadsvergadering van den 29 is, na eene
geheime zitting, besloten, op nieuw eene openbare ver
pachting van Musis Sacrum uit te schrijven.
Op de vergadering der Liberale Unie den 30
gehoudendeelde de voorzitter in zijne openingsrede
mede, dat het vraagstuk der belastinghervorming in
verband met de wetsvoorstellen Borgesius in handen
eener commissie van prae-advies was gesteld,bestaande
uit de heeren Buijs, Fokker, Cort v. d. Linden, Mees,
van Nierop, Troelstra en Drucker, wier verslag later
rond gezonden en besproken zal worden. Na in comité-
generaal te zijn overgegaan, werd namens het bestuur
medegedeeld, dat de vergadering geheim bleef.
Na eene langdurige beraadslaging, waarin o. a. de
heeren BloembergenFockema Andreae, Macalester
Loup en Drucker zich uitspraken tegen het richten van
een verzoek aan de Eerste Kamer tot verwerping der
wet en de heeren van Gilse, Willeumier, De Goeje,
Levy, van Hamel, Hom en Levyssohn Norman zich
daarvoor verklaarden, stelde de heer Bloembergen eene
motie voor, om geen nadere uitspraak te doen.
De heer Willeumier stelde eene motie voor, om te
verklaren, dat het ontwerp niet moest worden aangenomen.
Het bestuur verklaarde zich voor de motie Bloem
bergen, welke met 49 tegen 27 stemmen verworpen werd.
De motie-Willeumier werd met 53 tegen 22 stemmen
aangenomen.
Den 30 is het stoomschip Prins Willem II
gebouwd in de Kon. fabriek van stoom- en andere
werktuigen te Amsterdam voor de Kon. W. I.
Maildienst, te water gelaten. De ketels hebben een
drijfvermogen van 1250 paardenkracht.
Den 30 zijn te 's-Gravenhage voor M. O. geslaagd
voor boekhouden K XII de heer J. IJkel te Zaandijk
en voor schoonschrijven mej. G. van der Weel te
- Bij de op den 30 gehouden trekking van Rot-
terdameehe Schouwturgloten a 2.50 zijn gevallen; de
prijs van 3000 op serie 1120 No. 17, van f 1000 op
serie 100 No. 23, van f 250 op serie 1114 No. 4, van
f 100 op serie 1470 No. 69 en op serie 3509 No. 10.
Uitgeloot werden de seriën 115, 1592, 2735, 3486 en
3819, elk met 3.
De arr. rechtbank te EaarlOQl heeft den 30
H. Holleman, den armmeester van Houtrijk en Polanen,
tegen wien wegens verduistering van gelden eene ge
vangenisstraf van een jaar geeischt was en gedurende
vier jaar ontzetting van rechten veroordeeld tot een
jaar gevangenisstraf,
Den 30 des nachts is de hoofddader van den
diefstal der brandkast uit het kantoor aan de Hooi
gracht te 's-Gravenhage, te Amsterdam in hechtenis
genomen.
Den 30 heeft de inwijding der Zaanbrug te Wor-
merveer op de vooraf bepaalde wijze plaats gehad;
de minister van waterstaat was daarbij tegenwoordig.
Den 30 des avonds is te Arnhem overleden de
beer L. H, Eberson architect van Z. M. den Koning.
Den 1 is de bijna lOöjarige weduwe P. Snelü
geb. Akkerman de oudste ingezetene van Rotterdam
overleden.
Den 2 zijn te 's-Gravenbage voor apothekersbe
diende o. a. geslaagd mej. I. Frank, geb. te Haarlem
en mej. A. van Wijk, geb. te Wijk aau Zee en
Duin.
Bij de Eerste Kamerden 2 des avonds bijeen
gekomen zijn 177 adressen sedert de laatste bijeen
komst ingekomen verzoekende verwerping van de
schoolwet.
Den 2 des morgens is een machinist van de
Maatschappij Griend-sveen te Helenaveen door een aan
komenden trein overreden. Hij was onmiddellijk een lijk,
nalatende vronw met 5 kinderen.
Den 2 is door den trein die te 7 u. 35 min.
van Amsterdam vertrok, een in de nabijheid van
Weeap werkzame wegwerker overreden. Hij was ter
stond dood.
Met 1989 tegen 862 stemmen hebben de leden
van bet Ned. Onderwijsgenootschap zich verklaard vóór
het zenden door het hoofdbestuur der vereeniging aan
de Eerste Kamer van een adreshoudende uiteen
zetting der paedagogiscbe bezwaren tegen het onderwys-
ontwerp. Dat adres is daarop dec 2 verzonden,
Den 2 des na.hta is op heb Rokin te AfüStöP»
dam het paard v n een huurrijtuig geschriktop bol
gedaan en met bet rijtuig te water geraakt. De iu dat
rijtuig gezeten joDge vrouw Alida Luszangeres in een
der Oafés-Concerts van de Nes, welke juist in dat
rijtuig gestapt was, is dientengevo'ge vordronken. De
keetsier die ook in het water was gevallen werd gered.
Met buitengewone krachtsinspanning is de be
manning van het engelsche stoomschip IJoxford, dat
op de Maasvlakte in nood verkeerde, gered door den
blazer v.\n schipper L. Niemann te Maassluis, bemand
door hem met L. Spujj, J. van Drimmelen en J. Bran
denburg. Deze Bchipper, met het vaarwater volkomen
bekend, had den moed, om, na den tros der sleepboot
Zuid-Holland los te hebben gegooi-1, dwars door de
branding Daar het in nood verkeerende vaartuig te zeilen.
Hij liet de bemanning telkens op het „zeetje" springen
in den voorbijstuivendeu blazer, die, dan wendende op
nieuw op dezelfde wijze andere schipbreukelingen over
nam, totdat zij ten getale van 23 man aan boord waren.
Op de kanalen in de Friesche venen is door de
vorst de scheepvaart gestremd.
Mej. A. Bakker te Hoogwoud is benoemd tot
onderwijzeres aan de openb. school te Wormer.
De heeren G. W. H. van Tijen, U. C, van der
Houven van Ojrdt en rnr. J, Kappeijno van de Coppello
hebben aan de regeering een plan ingediend voor eene
indijking van het Wad tusschen Ameland enden vasten
wal, met Rijks steun. Die steun wordt gevraagd in
den vorm van rentebetaling van een kapitaal van
f 12.000 000 gedurende zes jaren A 4 pet. of/12 880.000
en een subsidie bovenden van f 75 per bunder, over
de geheele ingedijkte oppervlakte ter grootte van 13,800
bunders, hetgeen maakt f 1,035.000 of samen 3,915.000.
Het geheele bedrag van het Rijkssubsidie zou dau per
bunder ingedijkten drooggelegden verkavelden van
stoombemaling en van de noodige gebouwen voorzienen
grond bedragen f 360. Het kapitaal, dat door de bestaande
Maatschappij voor landaanwinning tusschen Ameland en
den vasten wal voor dit doel ia verwerktbedraagt
600,000, en door het Rijk en de provincie i3 aan de
Maatschappij verstrekt door elk een subeidie van
f 200000.
Voor de betrekking van hoofd der Noorderschool
te WormerV68r hebben zich 167 sollicitanten aan
gemeld. Den 14 wordt het vergelijkend examen ge-
houden,
Op de S| pet, conversie-geldleening der gemeente
Sneek groot f 289,000, is ingeschreven voor f 345,000,
tot den koers van 98$ tot 100$ pet. Toegewezen zijn
de inschrijvingen a 09 pet. en daarboven,
De Amsterdamsche Brand-Assurantie-Compagnie,
opgericht in 1790, keert over het 99 boekjaar 15 pet. uit.
Het uitgestrekte Emtingsbosch onder Hilversum,
groot ongeveer 90 bunders, is opgehouden voor f 37070.
De heer mr. J. Bieruma Oosting heeft naar aan
leiding van een onlangs plaats gehad hebbende brutalen
diefs'al van boomen uit het prsehtigo Oranjewoud,alle
lanen in zijne bosschen voor het publiek doen atsluiten
en overal borden doen plaatsen met het opschrift „Toe
gang verbodeD, art. 461 wetboek van strafrecht.
Op de voordracht voor onderwijzer aan de openb.
school te Waarland gem. Haringcarspel, zijn ge
plaatstK. Poeze te Oudkarspe', C. de Geus te War-
menhuizen en G. van der Ploeg te Heemskerk.
De gemeenteraad van SctUlgöH heeft besloten
wegens den invallenden Kerstdag de weekmarkt van den
26 te houden op Dinsdag den 24.
Op de van 15 Juli tot 20 Oct. 1889 te Muncheu
gehouden schilderij-tentoonstelling werd Nederland door
46 kunstenaars met 75 werken vertegenwoordigd. Van
de nederl. kunstenaars werden bekroond met de gouden
medaille der eerste klasse de heer Willem Maris te
Rijswijk en de heeren F. J. du Chattel te 's-Gravenhage
en Alb. Neuhuijs te Seheveningen eik met eene gouden
medaille der tweede klasse. Bij gelegenheid dezer ten
toonstelling zijn 19 daarin door nederl. sohilders ten
toon gestelde schilderijen verkocht voor f 22484.
SLOT.
Behandeling van het verzoek van den heer W. H.
Arkes te Enkhuizen.
De Voorzitter stelt voor, in het belang van eene geregelde
beraadslaging, eerst de vraag te bespreken, of de gemeente sub
sidie zal verleenen met hel oog op de veiligheid, om daarnabij
bevestigende beantwoording dier vraagde hoegrootheid van
het subsidie en de voorwaardenwaaronder bet zal worden
verleend, te behandelen. Met algemeene stemmen, zonder
hoofdelijke stemming, wordt daartoe besloten.
Daarna vangt de beraadslaging over het eerste punt aan. De
Voorzitter deelt mede, dat voor ongeveer drie weken op klaar
lichten dag nog een ongeluk met een rijtuig op den dijk nabij
Avenkorn gebeurd is. Hij acht den weg aldaar bepaald gevaarlijk.
De heer T. L. Koon acht dien weg gevaarlijker voor eene
diligence dan voor een tramonmibus.
De Voorzitter antwoordt, dat de beer Arkes zulks ook
verklaard heeft, omdat bij de tramomnibus, zoo als die gemaakt
zal worden, de zwaarte naar beneden verplaatst wordt, terwijl
bij eene diligence dit juist omgekeerd is. De tramomnibus kan
daardoor niet omvallen, zooals met eene diligence het geval is.
Hij stemt dit toedoeb hij heeft den beer Arkes daarna ge
antwoord dat bij het rijden met tramomnibussen de weg niet
veiliger is geworden voor hem, die met een rijtuig voorbij gaat.
En daar hij voor de veiligheid van iedereen wil zorgen, kan
hij niet inziendat de toestand voor het algemeen zooveel
verbetert. De heer de Sonnasilledie bedoelden dijk niet zoo
heel slecht met het oog op de veiligheid aehtmerkt opdat
een stoomtram voor de paarden gevaarlijk is en in ieder geval
veel gevaarlijker dan een door paarden getrokken tramomnibus.
De beer Kraakman is van gevoelendat men op den dijk met
een tramwagen veiliger is dan met een rijtuig. De weg, op
zich zelf beschouwd, blijft gevaarlijk, doeh zonder twijfel bestaat
er minder gevaar met een tramwagen dan met eene diligence,
niet alleen om de reeds aangevoerde redenmaar ook omdat
de tramomnibussen van remtoestellen voorzien zullen worden,
waardoor voor de reizigers nog grooter waarborgen voor de
veiligheid bestaan. Daar de dijk, op zich zelf beschouwd, on
veilig is, gelooft hij, dat het volkomen juist is, dat bij bet
verschil van gevoelenof de gemeente met het oog op die
onveiligheid subsidie moet verleenendie vraag liet eerst ter
beslissing aan den raad gesteld is. Dat die subsidie zal moeten
ophouden, zoodra de lokaalspoorweg in exp'oitatie mocht komen,
zooals burg. en wetli. voorstellen, spreekt van zelf. Wanneer men
echter nagaat de uitkomsten der paardetram tusschen Hoorn en
Enkhuizenwanneer men zietdat die tram daar zoo nuttig
werkt, dat zij geëxploiteerd kan worden en dus werkelijk komt
ten gerieve van het publiekdan mag Alkmaar er toch wel
iets voor over hebben, om eene verbeterde gemeenschap met
Hoorn te verkrijgen. Tot het verkrijgen dier verbeterde ge
meenschap is de gemeente Alkmaarwaar de arr. rechtbank
gevestigd isverplichtdaardoor bevordert zij ten hoogste de
belangen der personen uit dat deel van Noordholland, die
hier moeten komen. Het zijn toch niet alleen de personen, die
de zittingen der arr. rechtbank moeten bijwonen, maar ook
zijdie door den rechtercommissaris in strafzaken moeten
Worden gehoorddie als belanghebbenden bij faillissementen
bier moeten verschijnendie hun procureur of advocaat moeten
spreken enz. Die arrondissements-boofdplaats moet, zooveel in
haar vermogen iszorgen yoor eene goede gemeenschap met
andere plaatsen: dit brengt haar rang mede. Hij is er dus
voordat in beginsel uitgemaakt wordedat subsidie verleend
zal worden: wordt dat beginsel aangenomen, dan kan over het
bedrag en de voorwaarden gesproken worden, waaromtrent hij
enkele opmerkingen in het midden zal brengen.
De heer Vonk meent, dat op het oogenblik geen subsidie
voor deze onderneming verleend kan worden. Naar zijne mee
ning strekt deze aanvrage van den heer Arkesom zjjne later
volgende aanvrage voor te bereiden. Is eenmaal deze toegestaan,
dan kan hij daaruit rechten ontleenen voor die nadere aanvrage.
De heer Arkes zelf heeft hem trouwens verklaarddat hij deze
onderneming beschouwt als de voorbereiding voor zijne later
te ondernemen stoomtramverbinding. Daarom kan de raad
naar zijne mecning thans geene subsidie voor dezen dienst
verleenen.
De Voorzitter antwoordt den heer Kraakman, dat de tram tus
schen Hoorn en Enkbuizen op rails loopt, dat niet te vergelijken is
met deze ondernemingwelke eene gewone omnibusdienst zal
zijn. Verder herinnert bij aan de verschillende procedures, welke
aldaar tot in het hoogste ressort gevoerd zijnwelke niet als
bewijs kunnen strekken van de ingenomenheid van het publiek
daarmede.
De heer Conijn is zoo doordrongen van het nut dezer zaak,
dat hij nog enkele opmerkingen wil maken, al heeft bij niet
veel te voegen bij het door den heer Kraakman tot onder
steuning van dit verzoek aangevoerde. Hij ziet het gevoelen
van den heer Vonk volstrekt niet in. Komt er een beter
middel van vervoer met het oostelijk deel van Noordholland
tot stand, dan moet deze subsidie natuurlijk vervallen: dit
spreekt van zelf. Zoolang dat beter middel niet bestaat, is Alkmaar
echter verplicht deze onderneming te steunenter verkrijging
van eene verbeterde gemeenschap, welke dringend noodzakelijk
is. Daarbij hebben zeer veel menschen belang en meer dan
wij denken. Nog onlangs deed zich bet geval voor, dat iemand
uit Medemblik, die bier moest zijn, om 3 uur des namiddags
van daar vertrokom te 6 uur te Zaandam en te half elf te
Alkmaar te zijn om den volgenden dag op gelijke wijze
huiswaarts te keeren. Dit is een onhoudbare toestand. Gevaar
bestaat er met deze tramwagens nietzij worden gced over
eenkomstig de laatste eischen ingericht. En de gevraagde som
van t 6U0 is zoo geringdat het bedrag geen bezwaar kan
zijn. Die uitgave is niet alleen in het belang van Alkmaar,
maar van allen, die achter ons liggen. Die personen gaan thans
over Zaandam naar Hoorn enz.j deze moeten wij over Alkmaar
laten gaan. Dit is ons belang. Voor alles wordt geld gegeven,
voor veetentoonstellingen, barddraverijen enz,, waarom zal de
gemeente met het oog op het belang der omwonenden dan
ook geene subsidie voor deze hoogst nuttige onderneming geven f
De heer Stoel erkent, dat deze aanvrage eene voorbereiding
is voor eene latere aanvrage, maar eene nuttige voorbereiding.
Door dezen maatregel te steunen, wordt in de toekomst eene
verbinding op rails met stoom mogelijk. Laat de gemeente
ophouden deze zaak te steunenzoodra een betere toestand
ontstaatmaar zoolang die betere verbinding niet aanwezig is,
steune zij haar. Dat is haar belang. Schuiven wij baar van
de baan, bet zou voor Alkmaar's belangen nadeelig zijn.
De beer Goede deelt het gevoelen van den heer Vonk en
zou het betreurenwanneer de raad zich door bet inwilligen
van dit verzoek weder aan eene concesssie bond. Reeds Leeft
de gemeenteraad zich verbonden voor een ander plan, waar
omtrent vóór 1 Juli eene beslissing moet vallen. Laat de raad,
hangende die zaakzich nu niet wederom verbinden. Hij ziet
in deze onderneming geene verbeteringdie veel beteekent.
In den winter zijn deze tramomnibnssen ook zulk een aangenaam
middel van vervoer niet, en in sommige opzichten zal zelfs eer
achteruitgang, dan vooruitgang verkregen worden. Met deze
omnibussen worden toch geene goederen vervoerd; het goederen
vervoer zal dus slechter, ia plaats van beter worden. Hij zou,
nu voor 1 Juli omtrent den lokaal spoorweg volgens de plannen
van de heeren C. Bosman en mr. A. P. de Lange eene be
slissing moet vallen, zich niet willen binden aan andere con-
cessiënwelke ook.
De heer Kraakman beantwoordt eerst den Voorzitter, en
daarna de andere sprekers. De door den Voorzitter aangehaalde
processen betroffen de rechtskundige vraagot door de ge
meente eene verordening gemaakt moeht worden welke het
leggen van rails in die gemeente voor een tram verbood. De
gemeente Hoogkarspel hield dit indertijd tegen, doch dit motief
kan niet gelden tegen zijne redeneering, dat men tusschen
Hoorn en Enkhuizen de door de paardetram aangeboden gele
genheid tot verkeer zoodang op prijs stelt, dat de onderneming
eene vruchtdragende is geworden. Zij wordt thans met succes
geëxploiteerd. Of deze onderneming vruchten zal dragen, zal
de tijd leerendoch zij zal geëxploiteerd worden met goed
ingerichte wagenswelke voor de veiligheid voldoende waar
borgen opleveren. Dat de beer Arkes, zooals de beer Vonk
aanvoert, een zeker voorrecht zou krijgen, is niet zijne be
doeling. Hij krijgt alleen het recht op eene subsidiezoolang
er geen enkele andere onderneming ismaar bij ontleent en
kan geen enkel recht daaraan ontleenen voor eenige andere
onderneming. Zoolang niet beschikt is op het aanhangige plan
van de heeren C. Bosman en mr. A. P. de Lange, zal de heer
Arkes zeer zeker geen ander plan ondernemen. De raad bindt
zich in geen enkel opzicht door het verleenen dezer subsidie.
Komt de lokaalspoorweg van genoemde heeren tot stand, deze
subsidie vervalt onmiddellijk en de onderneming zal trouwens
wel ophouden te bestaan, doch aannemende, dat die lokaalspoor
weg tot stand komt, dan verloopt nog geruime tijd, eer hij kan
geëxploiteerd worden en voor dien tussckentijd wordt deze
onderneming gesteund.
De Koorzitter antwoordt den heer Kraakman, dat aandeelen
in de paardetram HoornEnkhuizen onlangs slechts voor ruim
50 pet. verhandeld zijn; de heer Kraakman antwoordt, dat
daarbij rekening moet worden gehouden met de omstandigheden,
waarmede de vorige onderneming te kampen heeft gehad.
De heer T. L. Koorn deelt mede, dat de heer Arkes hem
verzekerd heeft, dat hij met Eebruari de dienst zou kunnen
aanvangen.
De heer Conijn deelt nog mede, dat de heer Arkes voorne
mens is een afzonderlijken wagen voor goederen in dienst te stellen.
Daarna werd met 10 tegen 5 stemmen uitgemaakt, dat met
het oog op de veiligheid van den weg het subsidie verleend
kan worden, en met 12 tegen 3 stemmen het voor dat gevat
gedane voorstel van burg. en weth., door den beer Kraakman
met enkele bepalingen aangevuldaangenomen.
Stoomdr. Herms. Coster en Zoon, Alkmaar,
