332ste Staatsloterij.
No. 8747 5000; No. 7779 1000; Nos. 6811,16598
200 Nos. 890, 4030, 4338, 19380 en 20532 f 100.
Nr. 2501 25000; Nr. 12013 1500; Nr. 2452 1000;
Ns. 2770 en 15026 400; Ns. 2619 200; Ns. 2696,
5705, 17160 en 20738 100.
ffigliggYattgc&g
's GRAVENIIAGE, 17 Dec.
EEKSTE KAMEB.
Consignatiekas.
Wonder kuil.
&tad0~]5eri$titcn.
Commissaris des Konlngs in Friesland uit eigen boofde en
zonder kennis van zaken had voorgeschreven, dat doleerend
moest ingevuld worden door hen, die niet meer tot de Synodale
Kerk behooren.
De minister erkende, dat men thans strikt genomen niet
meer alles onder hervormd kerkgenootschap kan bren
gen. Hij had dan ook de autoriteiten reeds aangeschrevendat
het de bedoeling was te leeren kennen alle onderdeden van het
herv. kerkgenootschap
De heer D o n n e r dankte voor het verkregen antwoord.
Bij art. 79 wenschte de heer V e e g e n s stelselmatige ver
hooging van de tractementen der districts-veeart-en die allen
meerdere werkzaamheden hebben gekregen en met toekenning
van toelagen aan enkelen.
De heer Visser van Hazerswoude wilde strengo
afmaking van door de besmettelijke vlekziekte aangetaste varkens,
nog voordat het bestaan der ziekte officieel geconstateerd was,
De heer C. Brantsen klaagde over onvoldoende regee-
ringsmaatregelen tegen overplaatsing van door de besmettelijke
vlekziekte aangetaste varkens. Het onderzoek naar de kiem
der ziekte worde voortgezet en iumiddels de verbranding gestaakt.
De heer W. Cremers ondersteunde het denkbeeld van
den heer Veegens.
De heer Zaayer achtte, in strijd met den heer Brantsen,
verder onderzoek naar de kiemen onnoodig. Pasteur's onder
nemingen hebben voor zeker uitgemaakt, dat het een bacterie
ziekte is. Juist verbranding is het eenige middel om de kiemen
te dooden. Hij dringt aan dat de regeering de ambtenaren
aanschrijve zich te houden aan het wijzigingsbesluit. Nadere
wijziging ware niet ongewenscht; ontduiking der aangifte komt
veel voor en aan ontsmettingsmiddelen wordt te min de hand
gehouden. Voorts dringt hij aan, om van Rijkswege op groote
schaal proefnemingen te laten doen in verschillende streken.
De minister erkendedat de voorgestelde verhooging
van traktementen het minimum is. Wat de vlekziekte betreft
de voorgestelde maatregelen tot bestrijding zijn tot dusver niet
afdoende gebleken Inenting geeft hier goede, daar minder
goede uitkomsten. De regeering acht afmaking van verdachte var
kens niet wel mogelijk, daar het ziekteproces in zeer korten tijd
afloopt. Afmaking zou veel kosten en weinig baten. Ontsmet
ting en keuring van vee ware nog het best; daaromtrent zal
bij de deskundigen raadplegendie het lang niet eens zijn.
Den 14 besprak de beer L o h m a n, wijzende op het gevaar
van subversieve stellingenzooals prof. Hamaker ontwikkelde
de gelijkstelling van het bijzonder hooger onderwijs, wat het
jus promovendi aangaat, met de Rijks hoogere burgerscholen.
Er moesten niet meer voorrechten wirden toegekend aan de
Rijks-universiteiten dan aan pirticuliere. Het beginsel van vol
komen vrijheid, bij de wet op het hooger onderwijs aangenomen,
moest consequent gevolgd worden. De heer Heemskerk
is van gevoelen, dat het stelsel der neutraliteit by bet hooger
onderwijs niet tos te passen isomdat ieder hoogleeraar et
zijne bepaalde begrippen komt. Daardoor ontstaat, zoowel bij
het onderrichten als bij het examinceren, een onzuivere toestand,
die moet opbonden. Theologische faculteiten van staatswege
zijn slechts kweekplaatsen van onzuivere kerkelijke wetenschap;
opheffing der theologische faculteiten zou trouwens die moeielijk-
heid niet geheel wegnemen.
De heer van Houten kon in de stellingen van prof.
Hamaker geen bezwaar vinden. De heer Lohman zelf zal wei
altijd te rade willen gaan met de telkens veranderende behoef
ten en inzichten der maatschappij.
Wat het jus promovendi betreft, hij zou kunnen aanne
men, dat men kwam tot afschaffing van alle doctorale graden,
omdat deze geen waarborg geven voor werkeijjke kunde en
geschiktheid. Ma r dat aannemende, moet men ditzelfde recht
ook niet verlangen voor de Vrije Universiteit.
De heer Lieftinck ziet het gevaar voor de maatschappij
juist hierin, dat men de vrije ontwikkeling wil tegengaan. Hoe
meer vrijheid in verschillend opzicht, des te beter voor het
algemeen. En dan zal ook op deu duur het recht veilig wezen.
Uit het door de heeren Lohman en Heemskerk gezegde maakte
hij op, dat men nu van het hooger onderwijs wil maken, wat
men van het lager onderwijs heeft gemaakt. Eerst de geheel
vrye Universiteit, dm de rechtsgelijkheid en dan het subsidie
Vooral heeft hem getroffen de toon van den heer Heemskerk
tegenover andersdenkenden, waar deze op 11 en 16 Nov. 1874
in de debating-club te Leiden, onder gehoor van prof. Buys,
stellingen heeft verkondigd, ten bewijze dat de tegenwoordige
Calvinistische beweging, door dr. Kuyper geleid, gevaarlijk is
voor den Nederl. Staat.
Laatstgenoemde opmerking gaf den heer Heemskerk aanlei
ding tot de verklaring, dat hij reeds vroeger verklaard en erkend
had in 1874 gedwaald te hebben, daartoe gedreven door de
diepe roerselen van zijn hart, waarop de heer Lieftinck ant
woordde dat hij den heer Heemskerk alleen had willen op
merken dat men op bescheidener toon moest spreken over
andersdenkenden. Wie weet, of over 14 jaar niet andermaal
de diepste roerselen van zijn hart hem van zijne tegenwoordige
overtuiging doen terugkomen.
Het antwoord des ministers werd reeds gemeld,
In den verderen loop der beraadslaging over het hooger
o n d e r w ij s verklaarde de minister, dat de schuld der vertra
ging van den bouw eener nieuwe Akademie te Utrecht, niet bij
hemmaar in Utrecht lag.
Bij het middelbaar onderwijs antwoordde hij aan
den heer Heldt, die milde toepassing vroeg van het beginsel
van kostelooze toelating van leerlingen op de hoogere burger
scholen dat deze zaak eerst tegen den volgenden cursus gere
geld kon worden om de daartegen gerezen moeielijkbeden.
Verder verklaarde hij over te hellen tot het denkbeeld van
geldelijken steun aan lagere ambachtsscholen.
Een door den heer Roëll voorgesteld amendementom de
voorgedragen verhooging der traktementen van de rijksarchiva
rissen, die tien jaren dienst hebben, niet toe te staan, en
daartoe den post met/" 1400 te verlagen, werd aangenomen met
37 tegen 24 stemmen.
Den 16 werd met 48 tegen 20 stemmen verworpen een
amendement Lieftinck tot schrapping van de herstelling van
het slot Teijlingen en met 56 tegen 24 stemmen een amende
ment E1 a b i u s om t 15000 te schrappen voor een nieuw ge
bouw voor de oefenschool der normaalschool voor teekenon
derwijzers en leeraren te Amsterdam na verdediging van den
post door den minister en de heeren Zaayer en van der Loeff,
Daarna werd de begrooting zonder stemming aangenomen. De
beraadslaging over het hoofdstuk Marine ving aan en werd
des avonds voortgezet. Op deze beraadslaging wordt terug
gekomen.
PLAATSELIJKE BELASTINGEN.
Bij het afdeelings-onderzoek der vijf wetsontwerpen, tot
afwijking van de regels der gemeentewet omtrent
plaatselijke belastingen ten behoeve van de gemeenten
Vlissingen EdamHoornPurmerend en Alkmaar vond vrij
algemeen instemming de klacht, dat deze ontwerpen, welke
met 1°. Januari 1890 in werking moeten treden en waarvan
de onmisbaarheid reeds vóór 3 jaren vaststond, eerst op 2 De
cember ingediend waren.
De opmerking van enkele ledendat aanneming dezer wets
ontwerpen wenschelijk wis, nu het vooruitzicht bestond, dat
binnen een niet te lang tijdsverloop de regeering een voorstel
tot wijziging der gemeentewet zou indienenwerdvoor het
geval dat werkelijk die verwachting grond had beaamdwat
het voorloopig in stand houden van de uitzondering op de ge
meentewet betrof, onder het voorbehoud nochtans, dat dit
vooruitzicht in het minst niet van invloed behoefde te zijn op
het bedrag dier rechtenwaarvan de heffing met vrijstelling
van art. 254 der gemeentewet bij goedkeuring dezer ontwerpen
mogelijk gemaakt werd.
De wensch werd geuitdat ten aanzien van Vlissingen
blijk zou worden gegeven van het streven in de richting tot het
geleidelijk en zoo spoedig mogelijk doen verdwijnen der afwij
kingen. Men meendedat zonder bezwaar de heffing op het
gemaal met ten minste 10 pet. kon worden verminderd en
van f 1 op f 0,90 terug gebracht.
Ten aanzien van de gemeenten Edam, Hoorn, Purme
rend en Alkmaar werd het betreurd, dat de bij de memorie
van toelichting gevoegde bijlage een zeer onvolledig beeld geeft
van den geldelijken druk dier gemeenten. Tegenover hen, die
het niet wenschelijk achtten het maximum-bedrag der heffing
van de wik- en weegloonen te verlagenwerd verwezen naar
de daarover in 1886 reeds gevoerde beraadslaging en vele leden
drukten dan ook de verwachting uit, dat de minister in de
herinnering van het toen gebeurde aanleiding mocht vinden
zijn voorstel te wijzigen.
De aandacht werd voorts gevestigd op den aanzienlijken
vooruitgang, welken de opbrengst der wik- en weegloonen in
de laatste jaren had ondergaan.
Nog werd opgemerkt, dat alleen de geldmiddelen der ge
meente Edam konden geacht worden in niet gunstigen staat
te verkeeren en dat Alkmaar, Hoorn en Purmerend allerminst
tot de noodlijdende gemeenten gerekend mogen worden.
Men schrijft on3 uit Koedijk:
Zondagavond gaf do rederijkerskamer „de Boos" hare
eerste uitvoering in dezen winter. Jaren lang ik
meen zelfs van tweeëntwintig jaar poogde deze ver
eniging onzon ingezetenen op den tweeden Kerstavond
genot te verschaffen. Maar ook zij moest de laatste
jaren ondervinden, dat de ond-nederlandscbe leus:
„Eendracht maikt macht" tot het verleden begint te
behooren. Een jo"ger zusje misschien is het we!
een dochtertje „het Bozeknopje" genaamd (men be
merkt dat de zeewind bier den rozen niet bindert)
speelde reeds eenige jaren ook op deaselfden avond.
Om na geene stremming in de passage te doen ontstaan,
of om ons dubbel te doen genieten we konden toch
bezwaarlijk beide uitvoeringen bezoeken is het beter
geoordeelddat gelijktijdig spelen te doen ophouden.
Vandaar dat „de Boos" reeds nu eene uitvoering gaf.
Niettegenstaande deze vervroeging werden de beide
stukken: „Dc Voddenraper van Para's''en „de Groenianen"
als naar gewoonte goed gespeeld. Ook het slotnummer
„het bal" boeide veie bezoekers en maakte misschien
plakker?. De opkomst wa3 goodmaar vroeger was
inen bet nog beter gewoon. Wegens het vroeger op
treden der Kamer waren de spaarpotten seker nog niet
voldoende gevaid 1
De gemeenteraad van Vseudam heeft besloten
tot invoering eener progressieve inkomsten-belas.ing,
met opklimming van 0,001, met vrijstelling van het
inkomen beneden de ƒ400,-—
De Vereeniging „de Harmonie" te Groningen
geeft eene 4 pet. geldleening, groot 180.000, tegen
98 pet. uit. Inschrijving op den 19 en 20.
Den 19 wordt door de leden der rechterzijde in
de Tweede Kamer aan de drie uit haar midden be
noemde leden der commissie van voorbereiding voor
de onderwijswet een feestmaal aangeboden.
In de vergadering van „Nat. on Genoegen" te
Uitgeest, trad ditmaal als spreker op de heer A. van
Nienes, die met een paar geestige schetsjes uit „De
boertige reis door Europa" van Fokke Simonsz zijne
toehoorders op aangename wijze bezig hieic. Na de pauze
gaven mej. A, van Nienes en de beer C, A. Breedt
Bruijn, op piano en viool twee muzikale bijdragen, die
met groota ingenomenheid werden aangehoord. Daarna
las de heer J. Teer een komisch stukje van F. A.
Buis, getiteld „Nathan terwijl de heer C. A. Breeat
Bruijn besloot met 2 komische bijdragen „Een drukke
avond" van Gerard Keiler en „Veel liever" door Levie,
Boide sprekers werden met luid appl&ui beloond.
De Standaard heeft dezer dagen aan de aati-re-
volutionairen den raad gegeven, geene subsidie voor
eene bijzondere school aan te vragoD, wanneer deze in
goeden doen verkeert, en van de wet dus alleen ge
bruik te maken voor noodlijdende scholen de Maas
bode daarentegen raadt aanalles te nemen wat men
krijgen kan en als men geld te veel heeft, het te
schenken aan minder bevoorrechte scholen. Het ziet
geen enkele reden, waarom den Staat het met zooveel
moeite verworven subsidie geheel of gedeelteijk ge
schonken zou worden. De anti-revolutionairen behoeven
daarom dat voorbeeld niet te solgen: niemand belet
hen, tegenover den Staat graad seigneur te spelen.
De Eerste Kamer, die don 1G weder bijeenkwam,
heeft tot commies-griffier benoemd den heer mr. H.
Zillesen, thans commies-griffier van de Tweede Kamer,
met 25 van de 42 stemmen. Mr. van Doorn bekwam
13 stemmen. De behandeling van het wetsontwerp tot
instelling eener consignatiekas ving aan; het werd be
streden door de heeren Kappeyne van de Coppello, van
Lier, Vening Meinesz en Vlielander Hein en tot zekere
hoogte verdedigd door den heer Pijnappel. Den 17
wordt de behandeling voortgezet.
Ds. K. de Lanoy, predikant bij de Vereenigde
doopsgezinde gemeente te Haarlem, heeft wegens
gezondheidsredenen emeritaat verzocht.
Te Amsterdam wordt den 18 weder een be
gin gemaakt met het kosteloos verschaften van brood
en koffie aan behoeftigen op dezelfde wijze als vroeger
geschied is.
Te Oostzaaa is een fanfarecorps opgericht
bestaande uit 24 leden, door den heer A. C. Provily
muziekonderwijzer te Purmerend en organist der herv.
gemeente te Oostzaan.
Te Haarlem, is aanbesteed het bouwen eener
villa in het Florapark voor den heer mr. G. C. Ever
wijn Lange. Van de 33 inschrijvers was de heer D.
A. Braakenburg voor 35353 de laagste.
De heer W. F. G. Derx te Haarlem heeftom
gezondheidsredenen ontslag genomen als iid van den raad.
Te Spijkerboor zijn 3 personen, die door het
js zakten, slechts met moeite gered.
In de Beemster is een timmerman, G. B. uit
Rijp, van het dak eener boerenplaats gevallen. Hij
weril zwaar gekwetst naar zijne womng overgebracht.
Het hoofdbestuur der friesche maatschappij van
landbouw heelt mét ulgemeene stemmen besloten, een
adres te richten aan de Tweede Kamer, inhoudende
een met redenen omkleed verzoek, om bet wetsontwerp
van den heer Bablmann tot het hcfien van invoer
rechten op granen niet aan te nemen.
Een door de dames Valeton en Wesselink te
Utrecht den 30 Mei dezes jaars in het openbaar geuit denk
beeld van eene reisbelasting. namelijk, dat ieder persoon,
die op reis ging, iets zou afzonderen om eenige minderge-
goeden in den zomer de buitenlucht te doen genieten
heeft tot uitkomst gehad, dut ƒ800 ontvangen werden,
waarvoor 22 personen, 14 uit Utrecht, 7 uit Amster
dam en 1 uit Abcoude, eenigen tijd naar buiten ge
weest zijn, allen met gunstig gevolg.
Van de 167 sollicitanten naar de betrekking van
hoofd der Noorderschool te WOrmcrVÖCr naman
den 14 1.32 deel aan het vergelijkend examen.
- In tegenstelling met vorige winters wordt thans
te Kolborn weinig armoede geleden. Arbeiders, zonder
werk, kunnen aan de demping van het kanaal (door de
nieuw gebouwde sluis te Aartswoud thans nutteloos
geworden)werk verkrijgen tegen ongeveer 80 cents
daags. De aardappelenoogst geeft bovendien ade reden
tot tevredenheid.
3e klasse, le lijst, 16 Dec.
3e klasse, 2e lijst, 17 Dec.
De wet op de instelling van een consignatiekas werd
met 40 tegen 2 stemmen verworpen.
TWEEDE KAMEB.
De minister van waterstaat heeft aan de Kamer
medegedeeld, niet te ontraden da aanneming van het
voorstel van den heer Keekers tot afschaffing van het
verbod om te visschen met de wonderkuil. Die aanne
ming prejudicieert echter niet op latere voorstellen tot
billijke en doeltreffende regeling van het Zuiderzee-
vraagstuk.
De marine-bogrooting werd aangenomen met 68 te
gen 21 stemmen. De minister nam de gelden voor een
torpedobootjager terug en de Kamer weigerde vermeer
dering van het aantal zee-luitenante. De begrooting
der nationale schuld werd goedgekeurd. Bij hoofdstuk
financiën gispte de heer Domela Nieuwenhuis scherp
het stilzitten van den minister in zake belasting
hervorming w.ardoor ontevredenheid ontstaat ten
voordeele van de socialistische partij. In hoofdzaak
verlangt hij algemeene inkomstenbelasting en successie
belasting. Zijne afkeurende motio werd door de liberale
woordvoerders om der gevolgen wille, afgewezen.
Morgen voortzetting.
- Eene ruime introductie, door Alkmaar's Natuur-
en Letterkundig genootschap Solus UCfOQ satis
sapit gemakkelijk opengesteld, had de zaal Diligenua
wel gevuld, toen de heer H. O. van Woerden, van
Arnhem, over de fotografie van den sterrenhemel sprak
en met vele schoona lichtbeelden ophelderde. Ook
Alkmaar werd zoo in de gelegenheid gesteld om het
streven der natuurwetenschap te waardeeren, als zij
vroeger ontbrekende middelen aangeeft, om de wonderen
der sohepping meer en meer te ontsluieren. Sedert de
heer dr. Kaiser, met eene dissertatie over de fotografie
van den sterrenhemel te Leiden promoveerde, was de
zaak niet geheel nieuw meermaar ook vorderingen
duarin verdienen te worden opgemerkt.
De openbare les, door de leerlingen der StCdO
lijke Muziekschoolonder leiding van den heer
J. M. Otto, alhier, den 16 gegeven, in het lokaal Har
monie, mocht zich in zeer groote belangstelling verheu
gen die deze jaarljks terugkeerende uitvoering dan
ook ditmaal weder in allen deele verdiende, wat te meer
waardeering insluit voor den arbeid van den heer Otto,
waaneer men in het oog houdt, met welke jeugdige
krachten de uitvoering gegeven wordt.
In eene algemeene vergadering van de afdeeling
Alkmaar der Nederlands che Maatschappij
van tuinbouw en plantkunde, den 16 in een
lokaal van den heer J. J. Tesselaar gehouden, trad als
spreker op de heer H. Witte, hortulanus van 's rijks
academie-tuin te Leiden. De kleur van bet blad gaf
spreker gelegenheid tot eene keurige improvisatie, die
zich in de eerste plaats door groote soberheid onder
scheidde, en door een streven naar bevattelijkheid, die
ook den niet wetenschappelijk ontwikkelde met groot
genoegen naar hem luisteren deed. Op grond van de
samenstelling van het blad, die hij, mede door middel
van eene duidelijke teekening, zijnen vrij talrijken hoor
ders begrijpelijk maakte, toonde hij aan, welk een be
langrijke rol het blad speelt bij de voeding der plant,
hoe de verschillende kleuren en talloos wisselende tinten
der bladen ontstaan en zicb verklaren laten, hoe in de
tropen de plantenwereld vaak in schitterende kleuren
pracht de bloemen naar de kroon steekt, boe ook in
ons land, zij er hier ook al niet veel oorspronkelijks op
het gebied van gekleurd-en bontbladerige planten, door
invoering vooral uit Japan, tegenwoordig eene eindelooze
reeks variëteiten daarvan voorhanden zijn en zeer groofe
geldelijke voordee en voor vele kweekers afgeworpen
hebben. Eene uitgebreide verzameling bladen, door spre
ker met zicb genomen, die hij aan het einde zijner
warm toegejuichte rede ter beschikïing der toehoorders
stelde, helderde hot gesprokene op.
De voorzitter der af'deeling, de heer J. v. Leeuwen Az.,
