ARBEIDSWET.
Begrooting: van koloniën.
Den 17 is te KOOg aan de Zaan bij her
stemming tot lid van den gemeenteraad gekozen de heer
D. de Vries met 94 stemmen tegen 60 op den heer
C. P. J. Stam.
Bij de voortgezette behandeling der spoorweg-begrooting op
den 21 werd door den heer Clercx het gevoelen verdedigd,
dat het billijk zou zijn, voor verzakkingen in spoorwegwerken
niet de aannemersde uitvoerders der werken, maar de bouw
meesters, de ingenieurs, aansprakelijk te stellen. Op de wijze
als het nu gaat worden aanbestedingen hazardspelen en die
spelen zijn bij de wet verboden. Deze algemeene opmerking
had meer bijzonder betrekking tot eene aan de aannemers der
lijn StavorenLeeuwarden opgelegde betaling van t 40000
boete. De minister antwoordde, dat de zaak met deze
aannemers nog hangende was en wellicht tot een proces kon
leiden. De Staat had in dezen naar recht en billijkheid gehan
deld. De spoorwegbegrooting werd ten slotte met algemeene
stemmen aangenomen. Daarna werd de behandeling der be
grooting van waterstaat voortgezet. Bij art. 153 sprak de heer
A. van Dedem den wensch uit, dat met betrekking tot de
proeve ter verbetering van de nederl. paardenrassen geene mi
litaire richting gevolgdmaar een meer algemeen standpunt
ingenomen zou worden. De heer Rooseboom wilde juist, dat
het ministerie van oorlog nog eene bijzondere premie zou geven voor
de paarden, die voor de remonte geschikt waren. De minister
antwoordde, dat het de bedoeling was in eene algemeene richting
werkzaam te zijn, hetgeen niet belette, dat de proeven met de
verbetering der paardenrassen aan de militaire belangen ook
dienstbaar gemaakt kunnen worden. De landbouwers moeten er
zich op toeleggen, dat wij de remonte geheel uit het binnenland
kunnen trekken. Een speciaal officier in de commissie was
onmisbaar.
Bij art. 168 antwoordde de minister o. a., dat de postbe
ambten de bijzondere diensten zullen blijven verrichten, welke
zij thans verrichten; de aanneming van abonnementen op de
bladen zal geschieden ten postkantore, maar voor rekening van
den Staat. Daardoor zal juist mogelijk worden het ongeadres-
seerd doen bezorgeu der bladen. Aan den heer Kerdijk werd
overweging toegezegd van zijn verzoekom het lot van den
postbode uit Warffum, die ten onrechte verdacht is geweest, te
verzachten. De minister heeft verder den heer Mees toegezegd,
een volgend jaar een voorstel tot traktementsverhooging der
telegraafambtenaren te zullen doen. De aanneming der begroo
ting geschiedde met algemeene stemmen.
De heer Cremer ontvouwdeook namens eenige staat
kundige vrienden, de redenen van wantrouwen in het beleid
des ministers, namelijk wegens gemis aan vasten wil en door
tastendheiduit verschillende maatregelen gebleken, in het
bijzonder uit zijne financieele-, opium- Atjeh en godsdienst-
staatkunde.
De heer van Nunen verdedigde het beleid des ministers;
de beschuldigingen waren naar zijn oordeel vaag. De heer van
Houten had laatst zelf er op gewezen dat de minister geene
eenzijdige godsdienst-staatkunde wil. In de opiumzaak heeft
hij meer dan één zijner voorgangers gedaan. In Atjeh viel
weinig meer te bederven en zelfstandigheid van den Gouverneur
is goed. Zijne financieele staatkunde is afkeurenswaard, maar
niet hij, wel de liberalen hebben den slechten financieelen toe
stand teweeggebracht door de koffie-cultuur te laten achteruit
gaan. Als men dezen minister wil trefien, moet men aan een
liberaal het koloniaal beleid kunnen toevertrouwen.
De heer Bool motiveerde zijne goedkeurende stem op grond
van de goede verwachtingen, waartoe 's ministers verleden en
kracht van werkzaamheid'recht geven. Hoewel zijne Atjeh- en
financieele staatkunde bezorgdheid inboezemen, zou toch, nu na
aanneming der schoolwet een tijdperk van verhoogde werkzaam
heid is ingetreden, het uitlokken eener ministerieele crisis
bedenkelijk zijn.
De heer Mees merkte op, dat het optimisme van den mi
nister op de sprekers overgeslagen is. De minister heeft onher
stelbare organische gebreken. Hij bewijst, dat kennis niet altijd
macht is; van een conservatief standpunt is steun jegens hem
begrijpelijk maar zijne subjectiviteit op godsdienstig gebied
zijne staatkunde ter zake van Atjeh, de koffie en de opium,
die eene vaste hand eischen, maken langer vertrouwen onmogelijk.
De heer W. van Dedem grondde zijn wantrouwen op
s ministers opium-staatkunde.
De minister verdedigde zijn beleid. Zijn optimisme is
gegrond op zijne overtuiging, dat het Christendom eeuwig zal
bestaan en kracht zal geven voor hervorming. De verloochening
van het Christendom is oorzaak van alle ellende in onze en in
de indische maatschappij. Maar tevens zal de Islam geëerbiedigd
worden. Het voorgenomen opiumstelsel berust op de adviezen
van deskundigen en ervaring sinds 1831juist het driejarig
stelsel heeft millioenen gekost. Hij betoogde verder, dat een
driejarig pachtstelsel de sluikerij krachtig ontwikkelde. Hij had
de strengste bevelen tegen den sluikhandel gegeven en deed
alles tot handhaving der bestaande wettelijke bepalingen.
In den tegenwoordigen stand van zaken in Atjeh is het
voorzichtig en wijs beleid en het gevolg van goede berekening
om, vertrouwende op den Gouverneur van Atjeh, consequent
te blijven volgen de gedragslijn, sedert vier jaren toegepast.
Het financieele vraagstuk is moeielijkomdat het evenwicht
moet bewaard blijven en tevens de belangen van Nederland en
de nederl. ingezetenen behartigd moeten worden. Daartoe is
het noodig vóór alles de rust te herstellen in Indië, waartoe
de voorgenomen maatregelen betreffende heerendienstenland
rente en kolfie zullen bijdragen. Zijne pogingen om de koffie
op den werkelijken prijs te behouden getuigen almede van zijne
zorg voor het financieel evenwicht. Ook voor de inlandsche
bevolking zal hij blijven zorgen.
De heer van Houten, erkennende, dat de minister bij de
beraadslaging over de indische begrooting een beter standpunt
dan de heer Lobman had ingenomen in het kerkelijke vraag
stuk meende echterdat hijtoen herstellendethans weer
ingestort is.
De heer van der Eeltz sloot zich hierbij aan.
De behandeling der onderdeelen werd tot den 23 verdaagd.
Den 23 werd het eerst de begrooting voor Suriname behandeld.
Alle door de commissie van rapporteurs daarop voorgedragen
amendementen tot bezuiniging warden met ééne uitzondering
aangenomen met ruim 4Ü tegen 37 of 38 stemmen, tengevolge
van welke beslissingen het subsidie-cijfer verminderde met
f 23850. Ten slotte werd de begrooting voor Suriname met
algemeene stemmen en die voor koloniën met 53 tegen 33
stemmen aangenoman. De tegenstemmers waren liberalen. Van
de tegenwoordig zijnde liberalen stemden vóór de heeren Tak
van Poortvliet, Iloëll, Bool, Smidt en Kooijaards.
Het hoofdstuk Onvoorziene uitgaven werd met algemeene
stemmen goedgekeurd. Daarna waren aan de orde de wetsont
werpen tot afwijking van de regels der gemeentewet omtrent
de plaatselijke belastingen ten behoeve van de gemeenten
Vlissingen, Edam, Hoorn, Purmerend en Alkmaar_
Dat voor Vlissingen werd goedgekeurd.
De vier ontwerpen voor de Noordhollandsche gemeenten
worden gelijktijdig behandeld.
De heer Visser van Hazerswoude is tegen de
heffing van wik- en weegloonenop de bekende grondenals
in strijd met de gemeentewet.
De heer van der Kaay zegt, dat de vraag in deze slechts
is of, wanneer een gemeentebestuur den marktbezoekers gele
genheid geeft hun waar te taten wegen, en zij naar eigen be
lieven daarvan kunnen gebruik maken, het gevorderde loon
beperkt moet blijven tot de werkelijke kosten van den verplichten
dienst. Dit nu ontkent hij. De bezoekers zijn vrij, maar maken
zij er van gebruik, dan weten ze, dat de gemeente daarvoor
een door haar bepaald loon eischt. Art. 254 gemeentewet is
dus hier niet toepasselijk. Het geldt hier geen publiekrechtelijke,
maar privaatrechtelijke instellingen. Hij verklaart dat hij, van
zijn standpunt, zich onthouden zal van stemming over deze
ontwerpen.
De heer Borgesius ontkent dat het geschilpuntdoor
den heer van der Kaay gegeven, nog een geschilpunt is. Zijne
beweringen zijn door de administratieve rechtspraak ongegrond
verklaard en telkens heeft de Kamer deze heffingen goedge
keurd, ja, wijziging gebracht in het bedrag der heffing; wel een
bewijs, dat zij de wettelijke goedkeuring dezer heffingen erkende.
Hij betoogt, dat langzame vermindering der heffing in den geest
des wetgevers ligt.
De motie-van der Eeltz tot sluiting der beraadslaging wordt
aangenomen met 56 tegen 18 stemmen.
Op art. 1 stelde de meerderheid der commissie van rappor
teurs voorde heffing der wik- en weegloonen in de vier ge
meenten van 70 centen per 100 P. terug te brengen tot 60 centen.
De heer Ru t ge r s verdedigde het amendement als conse
quente voortzetting van het beginsel van langzame verminde
ring, in 1886 aangenomen. Dat de heffing onveranderd moest
blijven op grond van de toegezegde wijziging in de gemeentewet
ziet hij niet indat ware vooruitloopen op die herziening.
Voorts betoogt hij, dat het bedrag der wik- en weegloonen ten
deele voor verfraaiing wordt gebruikt.
De minister van binnen 1. zaken kan geen nieuw
gezichtspunt in deze zaak openen. De uitvoering, aan de ge
meentewet gegeven, rechtvaardigt de indiening dezer ontwerpen
en Thorbecke zelf heeft dit toegegeven. De wik- en weegloonen
zijn ten deele als marktgelden te beschouwen en worden voor
het grootste deel gebruikt ten bate van den handel. Verlaging
van het bedrag acht hij ongewenscht met het oog ook op de
aanstaande wijziging der gemeentewet.
De heer W. K. van Dedem ontkent, dat in 1886 besloten
is tot trapsgewijze vermindering der heffing. Zelfs indien het
tegenwoordig amendement mocht worden aangenomenziet hij
daarin geene beslissing voor de toekomst. Hij verdedigt de
heffing.
De motie-Eabius tot sluiting der beraadslaging wordt aan
genomen.
Het amendement tot verlaging der heffing tot 60 centen
voor Edarn wordt verworpen met 38 tegen 31 stemmen.
Het amendement tot gelijke verlaging voor Hoorn wordt
verworpen met 38 tegen 32 stemmen.
Voor Alkmaar en Purmerend trekt de comm. van rappor
teurs de amendementen in.
De ontwerpen zijn onveranderd goedgekeurd.
De Middelenwet werd zonder beraadslaging goedgekeurd,
nadat de Voorzitier de heer Domela Nieuwenhuisdie
over het financieel beleid der regeering nog eens kort wilde
spreken, gezegd had, dit niet te kunnen toelaten. Bij de algemeene
beschouwingen eu bij hoofdstuk 7 b had daarvoor de gelegen
heid bestaan. Daarna werd het wetsontwerp, houdende mach
tiging op den Gouverneur-Generaal om ten behoeve van het
vervoer van suikerriet tijdleijk de kustvaart binnen Ned. Indie
te vergunnen aan schepenvarende onder vreemde vlagaan
genomen.
Te half één des nachts ging de Kamer tot nadere bijeen
roeping uiteen.
Te Krommenie ia de werkstaking onder de
sigarenmakers geëindigd doordat een der werkstakers
een eigen zaak opgericht en syne makkers als knechts
aangenomen heeft.
Wolsink de inbreker in de villa van den heer
J.insen te Baarn en van den he8r Noothoven van Goor
te Hilversum. is veroordeeld tot 6 jaren gevange
nisstraf.
Volg8ns den provincialen almanak zijn in Limburg
thans 31 mannen- en 58 vrouwen-kloosters4 meer
dan in 1888,
De arr. rechtbank te Assen heeft de dionatbode
te Hoogeveen die de boerderij van haren meester in
brand siak tot 1% jaar hechtenis veroordeeld.
Te VVolvega is eene aan het armbestuur behoo-
rende woning, waarin res bedeelden in zes afzonderlijke
kamers woonden afgebrand.
De kerkvoogdsn van de ned. herv. gemeente te
Ed&m hebben aan den gemeenteraad van Haarlem eene
bijdrage verzocht voor de herstelling van een der kerk
ramen van de Groote Kerk in 1607 door Haarlem
aan Edam geschonken bij den herbouw van de op 24
Februari 1602 afgebrande kerk.
Do „Heilssoldaat", orgaan van het Leger des Heils,
zal met Januari a,s, van naam veranderen in „Oor
logskreet."
In het jaar 1889 zijn te Zaandam ter kaas
markt aangevoerd 795 stapels gewogen 762 stapels
of 79126 stuksEamen 153345 P.
Voor Geertruide Blommersde dienstbode die
het kind van den heer D. te Amsterdam bij een
brand onlangs redde, terwijl zij zelve zwaar gekwetst
werdis 1500 bijeengebracht.
Bij kon. besluit van den 9 is ten aanzien
van den werktijd in fabrieken en werkplaatsen onder
VI o.a, het volgende bepaald
Naaisters breisters borduursters passementwerksters
modemaaksters of vervaardigsters van vrouwelijke hand
werken. (Werkplaatsen van)
Het is vergund den arbeid van eene vrouwelijke per
soon boven veertien jaren te doen eindigen op zijn
laatst te 8 uren dez namiddagsonder voorwaarde, dat
haar arbeid niet vroeger aanvange dan te 8 uren des
voormiddags.
- De 3 October-vereenigine: te Leiden telt op het
oogeBblik 2439 leden en 443 donateurs.
De raad der gemoente KsilOO heeft den 23
benoemd tot onderwijzeres aan de openbare school
aldaar, mej. A. F. Diemei te Broeke by Neede, No. 2
der voordracht, waarop mej. J. Duonewold te Akersloot
No. 1 en mej. Damave te Helder No. 3 stond.
Het wrak van de in de Noordergronden gestrande
engelsche stoomboot Dragonfly is met de lading rogge
verkocht voor f 444de geborgen gedeeltelijke inven
taris voor ruim f 1000.
Te Goes is weer een varben van 240 a 250 pond,
dat geslacht sou worden, afgekeurd, wijl daarin trichinen
gevonden werden.
De 4 pet's geldleening der Harmonie te Gro
ningen groot f 180,000is meer dan 20 maal vol-
teekend.
Beroepen bij de ned. geref. gemeente (doleerende)
te Zaandam is beroepen de heer H. H. Kuyper Aï,,
doctorandus aan de Vrije Universiteit.
De gouvernementa-koffieoogst op Java wordt thans
voor dit jaar geraamd op 548787 pikols.
De straat- en havenverlichting te Volendam
is aangenomen voor f 1775 door B. Kok.
Te Groningen is een man van een hooiblok door
een luik gevallen en kort daarna aan de gevolgen
overleden.
De minister van justitie heeftkrachtens art. 15
der wet van 5 Mei 1889 (Staatsblad nr. 48), houdende
bepalingen tot het tegengaan van overmatigen en ge
vaarlijken arbeid van jeugdige personen en van vrouwen,
den vorm der kennisgeving bedoeld in het eerste lid
van dat artikelvastgesteld a's volgt
Kennisgeving van een ter zake van den arbeid aan een
persoon overkomen ongeluk.
(Artikel 15 der wet van 5 Mei 1889, Stbl. n°. 48.)
Aan den Burgemeester van
1. Naam en voornaam van den persoon
2. diens ouderdom
3. gehuwd of ongehuwd
4. diens woonplaats
5. diens beroep
6. bedrijf of onderneming
7. plaats van het ongeluk
8. arbeid ter zake waarvan overkomen
9. aard van het ongeluk
10. waardoor overkomen
11. dag en uur waarop
12. woonplaats van het hoofd of den bestuurder;
13. dagteekening dezer kennisgeving
14. bandteekening.
- Het stoomschip Prins Willem I van den kon.
West-indischen Maildienst had te Havre nagenoeg alle
lading gelest. Te Paramaribo hadden slechts twee
reizigers 2e klassemilitairen plaats genomen en te
Havre waren er 3 bijgekomen do bemanning bestond
nit 36 koppen. Van deze 41 man kwamen 28 te Bou
logne sur Mer en 11 te Treport behonden aan. Uit
de te Treport aangekomen sloep waren de tweede kok
en een matroos verdronken. De boot was verzekerd
voor f 300,000waarvan f 25000 voor risico der
maatschappij. Ongeveer f 32000, in specie aan boord,
is geborgen.
Den 3 Januari is de inschrijving geopend op 160
aandeelen a f 1000 splitsbaar in onder-aandeelen van
f 500, zijnde het maatschappelijk kapitaal, groot/160,000,
der Maassinissobe Waterleiding-maatschappij, te vestigen
te Maassluis, met waarborg van de gemeente van een
jaarlijksch waterverbruik gedurende den geheelen duur
der concessie.
De brand in de groote dekenfabriek van de firma
J. O. Zaalberg en Zoon te Leiden is ontstaan door het
vallen van den nachtwaker met een petroleumlampje
van de trappeD, tengevolge waarvan de geheele spinnerij
weldra in brand stond en geheel uitbrandde. De machine
kamer is behouden, evenals het aan de overzijde van
de fabriek gelegen magazijn. Meer dan honderd werk
lieden zijn zonder brood, doch zullen in het machine-
gebouw spoedig het werk kunnen hervatten. De fabriek
was op benrspolis verzekerd.
De door de Nieuwjaars-commissie te Purmerend
bij de ingezetenen gehouden collecte bracht f 425 op
ongeveer f 80 minder dan ten vorigen jare.
De gemeenteraad van 's-Hertogenbosch heeft den
19 besloten tot afstand der oude rechterlijke archieven
aan het Rijk.
De gemeenteraad van Purmerend heeft den
20 het verzoek van de heer T. Sanders, civiel-ingenieur
te Amsterdam om vergunning tot exploitatie van de
tramlijn Sohouw-Purmerend, in handen eener commissie
om bericht gesteld.
Het Nederl, barkschip Tborbeeke VII is den 21,
des namiddags ongeveer 3 uren, in het Noordzeekanaal
bij Buitenbuizen in aanvaring gekomen met het stoom
schip P. Caland en gezonken waardoor voor groote
schepen de vaart gestremd werdterwijl de Caland
oogensehijnlyk geen schade bekwam. Een duikeronder-
zoek aan boord van de Thorbecke heeft doen zien, dat
bet gat in betrekkelijk korten tijd hersteld kan worden;
bet voornemen bestaat, het schip na die herstelling leeg
te pompen.
Den 21 des nachts is nabij de reede van Vlissin
gen het ooslenrijksohe stoomschip B. Kemmeny van
Fiume naar Antwerpen in aanvaring gekomen met het
dnitsche stoomschip Germania, van Antwerpen naar
Hamburg bestemd. De Germania is gezonken, doch de
bemanning met eigen boot geredde Kemmeny is zwaar
lek te Vlissingen in het dok gebracht.
Den 21 des nachts werden te Amsterdam
door twee werklieden der reiniging eenige personen
ontdekt, die glasruiten in een kleerenmagazijn stuk
sloegen. Een der daders19 jaren oudwerd kort
daarna aangehouden in het bezit van gestolen broeken.
In bet hospitaal te Amsterdam worden dage
lijks zeer vele militairen lijdende aan zware verkoud
heid en griepter verpleging opgenomen. Den 21
waren van de 275 bedden nog slechts 20 onbezet. Bij
de mariniers waren den 22 en 23 ongeveer 59 gevallen.
Ook op de oorlogsschepen komen gevallen voor.
De bemanning van het gezonken stoomschip
Leerdam is den 21 des avonds van Hamburg naar
Rotterdam vertrokken.
Op de wintervergadering van den Geneeskundigen
Raad van Noordhollandden 23 fe Amst6rd8.nl
gehouden is docr een der leden medegedeeld dat hij
onderzocht had drop, van een zoogenaamd snoeptafeltje
afkomstig. Dat ODderzoek had doen ziendat deze
drop bestond uit: blanke stroop, roggemeel en beenzwart.
De op den 27 bepaalde aanbesteding van het
bcawen eener schutsluis met eenige daarbij beboorende
werken te IJmuiden ie tot nader bericht uitgesteld.
Te Nieuwendam is een te Buiksloot wonende
man, in beschonken toestand verkeerende, van het bal
kon van een v agen aan den Noordhollandsehen stoom-
tiam gevallen en overreden. Hij was zwaar gewond.
De Nederl. Zuid-Afrikaansehe spoorweg-maat
schappij keert op 1 Januari 1889 f 30 voorloopig
dividend uit.
Stoomdr. Herms, Coster Zoon Alkmaar.