Levend of dood
FEUILLETON.
Twee en Negentigste Jaargang
1890.
De Europeanen in Afrika.
12 JANUARI.
JVo. 6.
ZONDAG
Dit nummer bestaat uit twee bladen,
EERSTE BLAD.
CORRESPONDENTEN
worden beleetd verzocht, hunne reke
ningen ten spoedigste in te leveren.
De Uitgevers.
Officieel Gedeelte.
INSCHRIJVING voor de MILITIE
ten raadhuize der gemeente Alkmaar
op Dinsdag en Vrijdag, s namiddags
van 5 tot 7 uur, tot en met 20 Januari
1890
(Novelle van EMIL HARRIOT).
COURANT.
Prijs der gewone Advertentiën:
Per regel 0,15. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de Uitgevers HERMs. COS-
TER ZOON.
UKHAARSOHE
Deze Courant wordt 'Dinsdag-, Donderdag- en
■Zaterdagavond uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden voor Alkmaar -.0,80franco door het
geheele rijk 1,
i De 3 nummers 0,0tt.
Op Afrika en zijn bewoners is voortdurend de belang
stelling van regeeringen en handelaren van -reizigers
:zendeiingen en pbilanthropen gevestigd. Te Brussel ver
gadert het congres tot bestrijding van de slavernij in
-dat werelddeel. De Koning van Italië sluit een verbond
met den nieuwenKoning van Abessinie en aanvaardt
het beschermheerschap over dit landterwijl de Afri-
kaansche vorst zich y-erbindt om met geen andere mogend
heid in betrekking te zullen treden dan door bemiddeling
van de Italiaansche Regeering. Rusland weigert echter
dat traktaat te erkennen Tusschen Engeland en Por
tugal .zijn moeilijkheden ontstaan over grondgebied in
Midden-Afrikadat de Portugeezen in bezit zouden
hebben genomen in strijd met de betore rechten van de
Engelschen en in spijt van de Eugelsche vlagdie de
aulandsche stammen hadden aangenomen. Maar allen
verheugen zich over de behouden aankomst aan de kust
onder Europeesch gezag van den grooten reiziger Stanley
en den wakkeren Emin-Pacha, die den hem toevertrouw
den post niet wilde verlatenvoordat do uiterste nood
er hem toe dwong.
Binnen weinige jaren zullen misschien alle kusten van
het donkere werelddeel door Europeesche mogendheden
in bezit genomen, onder haar beschermheerschap gesteld,
of althans onder haren invloed gebracht wezen zoodat
zij er, onder welken vorm dan ook, meester zijn. Daar
aan de kust blijven de botsingen reeds niet uiten
wanneer zij vandaar het land indringen moeten onaan
gename ontmoetingen volgen gelijk onlangs van de
Portugeezen met de Engelsehen. En wat is het doel
van al die inspanning Aan de Afrikaansche volken de
"beschaving brengen of het Christendom misschien Dat
is ongetwijfeld het doel van den zendelingmaar de
Europeesche regeeringen en de Europeesche maat
schappijen die de regeeringen voorgaan of in haar
gevolg meetrekken hebben een ander doel. Terrein
winnen voor den nationalen ondernemingsgeesteen
veld voor de werkkrachten eener steeds toenemende
bevolking., die zich in het vaderland verdringt een
markt voor den wasseuden overvloed van de voortbreng
selen der nijverheid, nieuwe wegen en nieuwe produkten
voor den handel. Zijn beschaving en christendom de
vruchten van do aanraking met de Europeanen, zooveel
te beter, maar het doel van deze ondernemingen is iets
anders, is het behalen van winst en voordeel, het zoeken
naar rijkdom naar welvaart of dagelijksch brood. Niet
in het belang van den neger betreedt de Europeaan den
Afrikaauschen bodem, maar in zijn eigen belang. Ge
schiedde het met een onbaatzuchtig oogmerk en tot één
grootsch gemeenschappelijk doel, de verschillende natiën
zonden optreden als bondgenooten, zouden samenwerken,
elkander steunen en voorthelpen en zich over en weder
verheugen over den goeden uitslag harer pogingen. Nu
treden zij op als concurrenten die elkander benijden
belemmeren tegenwerken heimelijk belagen of openlijk
bestrijden.
Maar niet alleen van elkander zijn de Europeesche volken
onvermoeide en strijdlustige mededingers; zij hebben daar
enboven allen te zamen een gemeensehappelijken en sterken
mededinger in den Arabier, die hun voor is geweest en
den Islam met zich brengt. Men moet over dit werk
der Arabieren niet gering denken. Zij zijn diep in het
binnenland doorgedrongenhebben wegen aangelegd
moskeeën gesticht, met strenge hand orde gevestigd en
voor veilig verkeer gezorgd, den rijstbouw en het kwee
ken vau den oliepalin bevorderd en den negers katoenen
kleeren gebracht, maar geen rum en jenever. Integendeel
hebben zij matigheid gepredikt en Mohammed's verbod
van den wijn en alle alcoholische dranken alom verspreid
en gehandhaafd. Terwijl dan ook het Christendom slechts
uiterst langzaam veld wint of niet de minste vorderin
gen maakt, in elk geval de bekeerlingen bij enkelen telt,
treden invloedrijke hoofden tot het Mohammedanisme
toe, gevolgd door hunne onderdanen, en worden geheele
stammen gelijkelijk bekeerd. Groote voordeelen heeft
de Muzulmansche Arabier daarbij ook hierin, dat de
neger zich nader aan hem verwant gevoeltdat hij zelf
den neger meer als zijns gelijken beschouwt, gemeenzamer
met hem omgaatonder hem blijft wonen en zich door
het sluiten van huwelijken met hem verbindt.
Bij het bestuur van het Congres te Brussel is een
verzoek ingekomen van de Britsehe Commissiedie het
verwilderen der inlandsche rassen ten gevolge van het
gebruik van sterke dranken tracht tegen te gaan. Zij
herinnert er aan, hoe op het congres te Berlijn in 1885
de ernstige wensch werd uitgesproken, dat alle mogend
heden, die eenigen invloed of gezag in het Congo-gebied
hebbenvoor het behoud van de inlandsche bevolking
en de verbetering van haren zedelijken en stoffelijken
toestand zullen waken. Zij merkt op dat een belang
rijke hinderpaal daartegen bestaat in den handel in
sterken drankwaarvan de verderfelijke buitensporig-
10)
»Is die vreeselijke toestand onlangs weergekomen
vroeg ik na eene pauze.
»Ja, sedert gisteren", antwoordde mijn vriend, >maar
nu op eene geheel andere wijze. De rusteloosheid
waarvan hij steeds vergezeld ging, is nu niet voorgekomen.
Irene staat sedert gisteren avond aan het venster, beweegt
-zich nietzegt niets raakt geen voedsel aan en is
somber en in zich zelf gekeerd. Als ik haar roep ziet
zij mij aan met oogen zonder -uitdrukking, alsof zij mij
niet herkende. Zij is precies eene stervende."
»En de grootmoeder", vroeg ik verder.
»Zij kwijnt weg. Sedert den dood van de kleine
is zij bijna stom geworden. Meestal sluit zij zich in
hare vertrekken op."
»Kan ik haar zien en spreken?"
»Ik weet het niet. Klop aan hare deurmisschien
laat zij je binnen.
Ik ging heen en zocht de vertrekken op, die door de
oude vrouw bewoond werden.
»Wie is daar riep iemand nadat ik herhaalde
malen had aangeklopt.
»Doe maar open", antwoordde ik. »Ik moet met u
spreken." Ik vernam slepende schredendie de deur
naderden, de sleutel werd omgedraaid. Ik deed zelf de
deur open en trad snel het vertrek binnen. Die oude
vrouwdie er nog grijzer en afgeleefder uitzagdan
toen ik haar verlaten had, stond tegenover mij, en zag
mij aan met oogen, waaruit het licht al half geweken was.
Met een ijzeren greep vatte ik haar bij de polsen
trok haar naar mij toe en zag haar strak in het gelaat.
»Waar is de doode Maria? vroeg ik zacht en langzaam.
Zij liet een kermend gelnid hooren en trachtte zich
los te wringen. Ik hield haar echter vast.
»Bij alleswat ons menschen heilig is", zeide ik tot
haar, bij God en de eeuwigheid, waaraan wij niet kunnen
ontloopen bij het laatste oordeeldat onze kleine en
groote zonden aan het licht brengtantwoord mij Gij
zijt oudde dood zoekt naar n en zal u spoedig vin
den. Neem uwe vreeselijke schuld niet mede naar het
graf en naar de eeuwigheid. God is een streng rechter.
Wat is er met Maria gebeurd Waarom rust haar stoffe
lijk overschot niet in de kist?"
Zij staarde mij aanontzet en weerloos en steunde
zachtjes. Toen zakte zij in elkaar en lag voor mij op
de knieën.
»Ik zal het bekennen", zeide zij. Ik bleef voor haar
staan.
»Wij hadden Maria begraven haar vader en ik",
begon zij »en waren in ons vaderland teruggekeerd. Zes
dagen waren wij tehuis en zaten in de verlaten kamers
en beweenden het kind en het kleinkind, toen or, 't was
's avonds laat en de bedienden sliepen reedsbuiten aan
de schel getrokken werd. Mijn zoon en ik gingen naar
voren om open te doen ik droeg een kaars en lichtte
mijnen zoon bij, terwijl hij de deur ontgrendelde op
den drempel stond een dicht gesluierde vrouw. Ik liet
het licht der kaars op haar vallen zij sloeg den sluier
naar achteren en toen uitten wij een kreet van ontzet
ting vóór ons stond de doode Maria.
Maakt geen leven", zeide zij, »en laat mij binnen.
En past op, dat niemand mij zie of hoore."
Haar vader nam haar bij de hand en bracht haar in
de huiskameren ik volgde met het lichthij en ik
trilden als espenbladeren.
»Zijt ge levend begraven geworden, mijn kind", vroeg
mijn zoon haar. Of vindt uw geest geen rust in het
graf?" »Ik ben dood geweest'1, antwoordde zij, »wist
van niets, gevoelde, zag, hoorde niet" zij sprak als
eene slaapwandelaarster zonder klank, zonder uitdrukking
en staarde inet doffen blik voor zich uit»toen ont-
heden in Europa te land en ter zee worden bestreden
maar die in Afrika in volle vrijheid tiert en den inlander
lichamelijk en zedelijk ondermijnt. Hoe men echter in
Afrika den handel in sterke dranken zal kunnen beperken,
zonder hem geheel te verbieden en geen invoer van sterke
dranken in de bedoelde gewesten toe te laten, is niet
duidelijk.
Maar het Congres te Brussel heeft eigenlijk ten doel
de bestrijding van de slavernij en den slavenhandel.
Tusschen beide zal men echter een verschil moeten maken-
De slavernij zelve zal in Afrika en onder Mohamme-
daansche volken niet kunnen worden afgeschaft zonder
de geheele maatschappij om te keeren de geheele mate-
riëele welvaart, de landbouw, de handel rusten in Afrika
op den slavenarbeid. In hunne eindelooze onderlinge
oorlogen maken de negervorsten de krijgsgevangenen en
de geroofde bevolking der vijandelijke stammen tot slaven.
Die zij niet konden gebruikenwerden vroeger een
voudig ter dood gebrachtlater hadden zij gelegenheid
hen te verkoopen aan de Ara-bierendie hen weg
voeren en verhandelen. Op de lange tochten door wil
dernis en woestijnwordt door de weggevoerde slaven
onbeschrijflijk veel geleden, en de lijken van hen die
bezweken teekenen niet zelden het spoor van den treu-
rigen karavaan, vooral sedert de slavenhandelaar zich
vaak genoodzaakt zietzijn menschelijke koopwaar met
groote snolheid en langs wijde omwegen in veiligheid te
brengen en te onttrekken aan do waakzaamheid dei-
troepen, die zijn handel moeten tegengaan. Medelijden
en menschelijkheid zijn op die wilde jacht volkomen on
bruikbare eigenschappen. Daarentegen schilderen reizigers
in het oosten ons het lot van den slaaf, die eenmaal zijn
meester heeft gevonden, in den regel af als verre van
ondraaglijkja meestal zacht en voldoende voor zijne
behoeftenzóó zelfsdat hij den terugkeer naar zijn
vaderland niet wenscht en van de gelegenheid om zijn
vrijheid terug te verkrijgen geen gebruik maakt.
Den uitvoer van slaven uit Afrika, die tot oorlog eu
en menschenroof uitlokt, tegen te gaan, blijft echter te
recht het streven der Europeesche natiën. Daartoe be
raamt ook het congres te Brussel maatregelen. Hiervan
mag men echter zeker zijn, dat de mannen die den
toestand kennen, zullen voorkomen, dat in al te grooten
ijver een kruistocht tegen den slavenhandel in Afrika
zal worden beproefd en een poging zal worden gedaan
om, niet alleen langs de kust, maar in het binnenland
den slavenhandel met kracht van wapenen tegen te gaan,
wat tot niet anders zou kunnen leiden dan tot een jam
merlijken strijd en tot de grootste ongeregeldheden en
de vreeselijkste oorlogen met en tusschen Arabieren en
negerstammen. Het verlies van mensehenlevens en de
ellende, die van zulk een kruistocht de gevolgen zouden
wezen zijn niet te berekenen
waakte ik plotseling tot een nieuw leven. Ik lag in de
kist en was erg koud. Toon rees het deksel in de hoogte,
de grond spleet, en ik werd als door onzichtbare handen
uit de kist getild en uit het graf, en lag nu tegen den
heuvel het was middernacht en de maan scheen op
mijn grafzerk. Ik las het opschriftlas mijnen naam
bezag mijn lijkgewaad ik was alzoo werkelijk dood
en begraven geweest. En nu leefde ik weer, wist echter
zeker dat ik geen recht meer had te leven en dat niemand
mocht vernemen, hoe ik weer uit het graf opgestaan en
gevlucht was. Daarom maakte ik met mijne handen het
graf weer dicht en zwierf toen doelloos rond, terwijl ik
echter steeds zorg droeg, dat niemand mij zag. Toen
de morgen aanbrakkwam ik cp den straatweg eene
troep reizende komedianten tegen. Toen die menschen
mij zagenbleven zij staan en sloegen een kruis. Ik
smeekte hen medelijden met mij te hebben, en mij niet
te verraden. Ik zeide, dat ik van het altaar was weg-
geloopen, omdat men mij met eenen man wilde doen trou
wen, dien ik haatte, en dat ik nu van plan was, eenige
bloedverwanten op te zoeken, die op mijne zijde waren,
en mij in hnn huis wildon verbergen. Waarom ik deze
leugen bedachtweet ik niet. Ik weet alleen dat ik
hun de waarheid niet mocht vertellen. Dank zij het
witte gewaadden krans van oranjebloesem en den
sluier welken ik droeg, schonken zij geloof aan mijn ver
haal. Ik verzocht nu eene der vrouwen, mij eene andere
japon te geven, ik wilde haar dan de mijne laten, want
in mijne kleederon kon ik onmogelijk onopgemerkt ont
komen. De vrouw was goedhartigmisschien be
koorde haar het vooruitzicht mijn satijnen gewaad te
bezitten om 't evenzij hielp mij van kleederen
verwisselen, gaf mij ook een hoed en een sluier en nam
daarvoor mijn kostbare japon in ruil. Daarna trokken
zij weer verder en ik vervolgde mijnen weg in de tegen
overgestelde richting. In de eerste stad, waar ik door
kwam verkocht ik de snoer paarlen en armbanden eu
ringen welke gij mij mee in de kist hadt gegeven en
kwam op deze wijze aan geld. Nu trok ik naar het l uid
mijner geboorte en reisde dag en nacht tot ik hot