FEUILLETON.
No. 27.
Twee en Negentigste Jaargang
890.
Z O n i> A G
Dien weg moet het op.
Dit nummer bestaat uit twee bladen.
EEKSTE BLAD.
BE LEUGEN HAAKS IEVENS.
2 MtAKT.
Binnenland.
Roman van Alextnder Röraer.
COURANT.
Prijs der gewone Advertentiën
Per regel 0,15. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de Uitgevers HERMs. €08-
TER ZOON.
ALKMAARSCHE
Deze Courant wordt Blusdag-, Donderdag- en
Zaterdagavond uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden voor Alkmaar 0,80; franco door het
geheele rijk 1,
Be 8 nmmmers O,©6.
m me trm ■rw.- vT.
Een jaar geleden .den 24at,en Februari 1889
bevatte de Alkmaavscke Courant een artikel onder rihet-
zelfde opschrift daarin werd gewezen op do hernieuwde
poging van den Zwitserschen Bondsraad de eerste
poging, in 188d, mislukte om in een bijeenkomst van
afgevaardigden van de verschillende Europeesche Staten
van gedachten te wisselen over eenige vraagstukken
waarbij de belangen van de arbeiders der verschillende
natiën betrokken zijn; in die bijeenkomst.zou men trachten
den grondslag te leggen voor een vergelijk tusschen de
Europeesche Staten omtrent het verbod van zondags-
arbeid en de beperking van den arbeid van kinderen
vrouwen en jongelieden. Wij hebben toen onze goede
wenseben geuit voor het welslagen van deze gedachten-
wisseling in dien zin, dat door onderlinge medewerking
mogelijk zou worden wat elke staat afzonderlijk niet
zon kunnen tot stand brengen. Wanneer er sprake is
van een sterkere beperking van den arbeid op zondag
of van beperking van den arbeid van jongelieden en van
vrouwen van eiken leeftijd, dan wordt altijd, eu meer
malen met volle recht, gewezen op de scherpe concur
rentie, die de overigens geweDsehte beperking of regeling
onmogelijk maakt; een algemeene wet voor een enkel
land kan dit bezwaar slechts in geringe mate opheffen
want voor vele zaken is juist de concurrentie van den
vreemden fabrikant het meest .te duchten; kunnen nu de
verschillende staten omtrent .enkele punten tot overeen
stemming geraken, dan is althans dit bezwaar minder
overwegend geworden. Let men op het internationaal
verkeer, op de spoorwegen door geheel het vasteland van
Europa, dio met elkander één groot net vormen en in
verband staan met de stoombooten naar Engeland en de
Nieuwe Wereld,, let men op den internationalen post- en
telegraafdienst, dan zal men erkennen dat voor eenigen
zondagsrust en beperking van arbeid onderling overleg
tusschen de verschillende staten niet ongewenscht kan zijn.
Het Zwitsersche plan was met zorg en groote gema
tigdheid opgemaakt; voor een verwijt van onbedachtzaam
heid was het volkomen veilig; omtrent de verschillende
onderwerpen die in bobandeling zouden komen waren
vragen gesteldwaarover van gedachten zon worden
gewisseld. Ten aanzien van den zondagsarbeid moest
worden overwogen in hoeverre, in welke mate do arbeid
op den algemeenen rustdag behoort te worden beperkt,
en welke takken van nijverheid of welke soort van werk
ook des zondags niet zouden kunnen worden geschorst
ten aanzien van de bepalingen omtrent den leeftijd waarop
kinderen tot den arbeid in fabrieken kunnen worden
toegelaten, omtrent den duur van den arbeid van jonge
lieden en de afwisseling van werk- en rusttijden, omtrent
bet verbod van het bezigen van vrouwen en jongelieden
voor werk dat gevaarlijk of schadelijk is voor de ge
wondheid en beperking van den nachtarbeid van jongelie
den en vrouwen waren soortgelijke vragen gesteld. Let
men op de onderwerpen, dan ontwaart men dat daaronder
geen enkél voorkomt, waaromtrent niet reeds in onze
eigen arbeidswet, die met het begin van dit jaar in
werking is getreden, eonige voorschriften zijn vastgesteld.
Beperking of regeling van den arbeid van volwaren
mannen zon zelfs geen onderwerp van bespreking uit
maken. Voor ons kon er daarom al zeer weinig bezwaar
bestaan om aan do uitnoodiging van den Zwitserschen
Bondsraad te voldoen.
Den 5den Mei van dit jaar zou de bijeenkomst to
Bern plaats hebbenmaar geheel onverwachts is het
plan vervallen en de uitnoodiging teruggenomen; daarmee
is echter de zaak zelve niet van de baan geschoven.
Integendeel, een machtiger, een invloedrijker stem dan
die van den Zwitserschen Bondsraad heeft de uitnoodiging
overgenomen en voor de bijeenkomst zelfs nog een vroeger
tijdstip bepaald, dan de Bondsraad had aangegeven de
Duitsche Keizer roept nu de afgevaardigden der andere
Regeeringen open wel tegen den loden Maartte
Berlijn.
Geheel de beschaafde wereld werd een viertal weken
geledon verrast door een openbaar schrijven van den
Diiitschen Keizer aan den Rijkskanselier, waarvan de
aanhef luidde als volgt. Ik ben besloten tot verbetering
van don toestand der Duitsche arbeiders werkzaam te
zijn, voor zooverre de grenzen toelaten die aan mijne
regeeringstaak gesteld zijnde Duitsche nijverheid in
•staat te stellen op de wereldmarkt de mededinging vol
te honden en daardoor aan haar en haar arbeiders een
bestaan te verzekeren." De Keizer wijst er verder op
dat een verlies van den afzet van de voortbrengselen der
nationale nijverheid in het buitenland niet alleen de
ondernemers, maar ook de arbeiders broodeloos zou maken,
en dat de moeielijkheden, die de internationale concur
rentie aan de verbetering van het lot der arbeiders in
■den weg legt, alleen door onderling overleg van de staten
die de wereldmarkt beheerschen, zoo niet te boven ge
komen, dan toch verminderd kunnen worden. In de
overtuiging, dat die meening door andere Regeeringen
gedeeld wordt, wil hij Frankrijk, Engeland, Belgie en
Zwitserland vragen, of zij bereid zijn met Dnitschland
in onderhandeling te treden over de vraag omtrent de
mogelijkheid om te gemoet te komen aan de wenschen
der arbeiders, die zich in de laatste jaren in werkstakingen
of op andere wijze hebben geopenbaard. Zoodra de
Regeeringen dier landen zich in beginsel met zijne ziens
wijze vereenigen, wenscht bij alle andere Regeeriugen die
in de arbeiderskwestie belangstellen, tot een conferentie
uit te noodigen, om over de bedoelde vraagstukken te
beraadslagen.
En de vereischte instemming met 's Keizers plannen
is verkregen. De Zwitsersche Bondsraad was aanstonds
bereid voor den Duitschen Keizer te wijken en in het
belang der zaak hare uitnoodiging om te Bern te komen
beraadslagen in te trekken voor het verzoek om tot een
gelijk doel naar Berlijn te gaan. BelgieEngeland en
Frankrijk hebben met de Dnitsche gezanten onderhandeld
over de onderwerpen, die op de te houden conferentie
zullen worden behandeld en die onderhandelingen zijn
met een gunstigen uitslag bekroond, zoodat ook de andere
18)
De geneeshseren hadden prinses Marie een verblijf
aan de Riviera aangeboden en vervolgensals de lucht
wat zachter werdhet hoog gelegen Engadin. De her
togin kon hare dochter daarheen niet vergezellen, daar
zij de scherpe berglucht niet verdragen kon. Beate die
op den wensch haars vaders en der prinses met haar op
reis was gegaan en hare intiemste vriendin geworden
was kon zich niet begrijpen, waarom zich steeds zulk
een bittere harde trek om haren mond vertoonde: op
een gelukkige bruid geleek zij in geenen deele.
In het laatst van Augustus zou het verblijf te St.
Moritz een einde nemen. Hertog August en zijne ge
malin verwachtten hen dan te Berlijnom vandaar
gezamenlijk naar de zeebadplaats Dobnitz te vertrekken.
Graaf Teschy bevond zich reeds den geheelen zomer in
het noorden aan de Noordkaap en op het Scandina
vische schiereiland. Beate wist soms in geen maanden
waar hij zich ophield. Mevrouw von Schlier was te
Dresden gebleven en er werd eene geregelde briefwis
seling gevoerd tusschen haar, Beate en haar grootmoeder,
die beurtelings de badplaatsen Wildbad en Gastein
bezocht.
Felix Borkfeldtdie zijn verloftijd van te voren ge
nomen had, bleef lang te Berlijn, daar hij nu anderen
vervangen moestdie op hun beurt de stad wenschten
te verlaten. Berlijn was stoffigfieet en eenzaam en
Felix' stemming gedrukt. Hij ontving in dien tjjd een
brief van den prinsdie hem mededeeldedat hij tegen
het eind van Augustus zijne bruid en de hertogelijke
familie te Dobnitz ontmoeten zou en verzocht hem nu,
bij die gelegenheid daar ook te komen. De prins maakte
in zijne brieven aan zijn vriend nooit eenige toespeling
op zijne bruid en dat het huwolijk uitgesteld washad
Felix van andere zijde vernomen. De prins schreef
alsof er nog niets in zijn leven veranderd wasover
allerlei wetenschappelijke belangen waarin Felix altijd
zoolang zij elkander kenden levendig gedeeld had.
Ditmaal noemde bij voor bet eerst in zijn brief den
naam der prinses.
Het wederzien te Dobnitz maakt mij angstig",
schreef hij, »ik bemerk nu op welke losse gronden mijne
verhouding tot de dame rust, die mijne gemalin zal
worden. Misschien leer ik Hare Hoogheid nu anders
kennen dan als het tijdelijk weinig eisehende wezen
waarvoor ik haar eerst hield. Mijn hart is ten minste
vrjj mocht dit met haar niet meer zijndan wil ik
haar niet dwingen tot deze onnatuurlijke verbintenis,
die voor mij gelijk zou staan met zonde tegen den hei
ligen geest."
Felix haastte zichzoodra de hertogelijke familie aan
gekomen was zijne opwachting te maken. Hij schrikte
over het veranderde voorkomen der prinses. Schooner
was zij niet geworden onder den alles verheerlijkenden
invloed der liefde hij beschouwde baar medelijdend en
dacht met weemoed aan zijn vriend.
»Het kind heeft bleekzucht en is zenuwachtig gewor
den", sprak de gulle hertog August, »zij ziet tegen de
nieuwe plichten op. Hare moeder en Doren hebben haar
verwend. Van alle kanten werd uitstel gevraagd. Mij
bevalt dat maar half; maar ce que femme veut, Dien
veut. En hoe staat het met u, mijnheer von Borkfeldt
Nog geen verlangen naar de huwelijksketenen Wat?
Het hart nog vrij? Ik dacht den vorigen winter, dat
gij het verloren hadt aan onze schoone gravin Teschy
zoo babbelde de hertog nog een poos vroolijk door. De
hertogin echter was blijkbaar niet zoo luchthartig. Haar
blik was als omfloorsd. Beate was niet te zien hield
men haar opzettelijk verwijderd Of was het haar on
verschillig of zij hem weerzag? peinsde Felix.
»Maar waar is toch gravin Beate vroeg de hertog
eindelijk.
Regeeringen konden worden uitgenoodigd. Wat de vraag
punten betreft, waarmede de conferentie zich zal bezig
houden, is reeds gebleken dat zij ongeveer dezelfde zullen
zijn die de Zwitsersche Bondsraad had voorgesteld. De
Iiogeeringen van België, Engeland en Frankrijk hebben
alle eenig voorbehoud gemaakt en wel gezorgd dat zij
zich hare volkomen onafhankelijkheid verzekerden; reeds
staat het vast, dat eenig plan tot beperkiug of regeling
van den arbeid van volwassen mannenalzoo ook de
bepaling van een zoogonaamden normalen arbeidsdag zelfs
niet ter sprake zal worden gebracht. De Duitsche Keizer
schijnt zich ten slotte met het programma voor de con
ferentie te Bern vereenigd te hebben de beraadslaging
zal zich bepalen tot het verbod van kinderarbeid be
perking van den arbeid van vrouwen en jongelieden,
zoowel wat den dour, den aard en den tijd van het werk
betreft, en de beperking van den arbeid op zondag Geen
diplomaten maar deskundigen op het gebied vau den
arbeid zullen aan de gedachtenwisseling deelnemeu de
vruchten van hun werk kunnen later de stof leveren
voor don arbeid der diplomaten wanneer de verschil
lende Regeeringen het wenschelijk oordeelen zich onder
ling omtrent de hoofdpunten eener regeling van deze
onderwerpen te verstaanwant de Wetgevende Macht
van eiken staat zal ten slotte de zaak voor zich regelen
gelijk zij goedvindten daarbij zich alleen naar die
hoofdpunten moeten richten, waaromtrent de Regeeringen
zich onderling hebben verbonden en die, ook wat Neder
land betreft, geen kracht hebben dan nadat zij door de
Wetgevende Macht zijn goedgekeurd.
De arr. rechtbank te AMSTERDAM heeft uit
spraak gedaan in het rechtsgeding tusschen de Imperial
Continental Gas-Association en de gemeente Amsterdam
over de gasbranders, door de gemeente gebruikt voor do
meting der lichtsterkte van het gas. De gemeente is
veroordeeld tot het vergoeden aan genoemde maatschappij
van alle kosten schaden en interessen on tot betaling
van de kosten van het geding, bedragende 3150.
Het bouwen van 98 burgerwoningen en een blok
van 8 woningen op het terrein achter de voormalige
glasblazerij aan den Amsteldijk te AMSTERDAM is
gegund aan den heer D. Schut aldaar voor ƒ274.400.
Op 1 Januari 1890 werden in de geneeskundigo
inrichting voor krankzinnigen op het landgoed »Coude-
water" onder Rosmalen verpleegd 204 mannen en 189
vrouwen Uit Noordholland werden daar zes personen
verpleegd.
De bisschop van Haarlem heeft tot deken en pastoor
te Zoeterwoude benoemd den heer F. C. X. Mosmans,
pastoor te den Burg op TEXEL, in plaats van wijlen
den heer P. van der Werf, vóór dien tijd mede pastoor
in die gemeente en tot pastoor aldaar den heer C. Maat,
kapelaan te Amsterdam.
De schout bij nacht van Alphen te Rotterdam heeft
de benoeming tot lid der Eerste Kamer aangenomen.
De firma Spakler en Tetterode, suikerraffinadeurs
op de Lijnbaansgracht bij het Leidsche plein te AM
STERDAM, heeft uit erkentelijkheid voor de behoediug
Prinses Marie keerde zich vermoeid tot freule von
Doren
Jawaar is zij? Waarom komt zij niet?"
>Men zal haar niet gewaarschuwd hebbenUwe Hoog
heid", sprak deze.
De prinses fronste het voorhoofd, Waarom niet?"
vroeg zij uit de hoogte.
Freule von Doren gelastte een lakei Beate te
verzoeken binnen te komenwaaraan deze na eenige
oogenblikken gehoor gaf.
Felix, die steeds volkomen meester was over zich zelf,
voelde toch nu hoe een gloeiende blos zijn wangen klenrde.
Zij was nog schooner geworden. Kwam het door het
gunstig licht, was het eene werkelijke verandering in
houding en manieren Eene dame uit de groote wereld
stond voor hem. Het linkscheonbeholpene was ver
dwenen, en die liefelijke, oogenblikkelijke beschroomdheid
stond haar verrukkelijk. Ja, het verheugde haar hem
weer te zien, dat bewezen hare schitterende oogen. De
kusdien hij op haar hand drukte was vurig genoeg
hij vroeg haastig naar haar vader en naar gravin Wert-
hern. Zij spraken over onbeduidende dingen, maar hunne
stemmen klonken als ingehouden jubeltonen. Prinses
Marie leunde vermoeid in haar armstoel bij het venster;
de hertogin wierp nu en dan een blik op het jonge paar
en glimlachte droevig, die twee konden gelukkig worden
on haar kind, haar arm kind De zucht, die in het
moederhart opwelde, mocht door niemand worden gehoord.
Prinses Marie wendde zich eensklaps tot Felix »de
prins heeft u uitgenoodigd, met ons naar de zee te gaan,
kunt gij verlof krijgen
»Ik hoop het, Uwe Hoogheid; het vooruitzicht is zoo
uitlokkend."
Vindt gij Zeeplaatsen zijn anders altijd vervelend
Freule von Doren liet haar waaier vallen en terwijl
Felix zich bukte om dien op te zoeken richtte zij een
bostratfenden, waarschuwenden blik op Hare Hoogheid.
Felix liet deze vreemde opmerking onbeantwoord. Hjj
had innig medelijden met de prinses.
Den volgenden morgen bevond hij zich met nog ver-