FEUILLETON. No. 28. Twee en Negentigste Jaargang 1890. AM8TEKDAMSCHE BE IEVEN. WOENSDAG 5 MAAKT. DE LEUKEN HAAKS LEVENS. Roman van Alexander Kümer. ALKMAARSCHE Deze Courant wordt Dingdag-, lïonderdag- en Zaterdagavond uitgegeren. Abonnementsprijs per 3 maanden roor Alkmaar O,SOfranco door het geheele rijk f 1, De 3 nammers Prijs der gewone AdvertentiPn Per regel 0,15. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de Uitgevers HERMs. COS- TER ZOON. Officieel ffiedeelte. De verlofganger JAN DE ROOR DER wordt verzocht zich -ter gemeente-secretarie aan te mei den. GEVONDEN VOORWERPJE'N. Aan het Commissariaat van Politie zijn voor de rechthebbenden terug te bekomen: een polsmofje; een muntbiljeteen wollen handschoen een doos met bril; een wagenschroef en dopeen nickel-a .rmbandtwee sleutelseen houten voorwerp (speeltuig roor knikkers); een koperen tang. IX. De brand in den Stadsschouwburg is nog dagelijks het onderwerp veler gesprekken. Wie had durven ver moeden dat de tempel der welsprekend „heid op het Leidsche Pleinwaar de artisten van he it Kon. Ned Tooneel zoo dikwerf aan de bezoekers genot rolle avonden hebben verschaftbinnen zoo korten tijd a an het vuur ten offer zou gebracht worden Over de aorzaak van het ongeval verdiept men zich nog steed s in allerlei gissingen. Na één uur des nachts werd Jan de twee uren de ronde door een brandwacht gedaan die op 32 schellen moest drukken om te seinen dat al les in orde was als zoo'n man steeds nauwkeurig zijne vo «rschriften had opgevolgd, zon zeker een onheil als nn h eeft plaats gehad, niet zoo licht zijn voorgekomen. Daarmee willen wij echter geen steen werpen op den betrokken wachter. Men moet de menschen nemenzoo; ris zij zijn en niet, zooals zij wezen moesten; bij het voo rsehrijven van allerlei maatregelen moet daarmee rekenii ig gehou den worden. Ieder onzer lezers moet zich r, naar eens in de plaats van zulk een brandwacht stelh m om te begrijpen, hoe een verzuim licht kan voorkon ionden eenen nacht na den anderen waakt hij over het gebouw, in bet begin gaat hij alles met de meeste nauwg 'ezetheid na, geen hoekje ontgaat aan zijn bespiedenden bl ik, doch steeds blijkt hetdat er nergens eenig gevaar dreigt zoodat hij zijne rondwandeling evengoed had kannen nalaten. Het natuurlijke gevolg is, dat de in spectie langzamerhand minder accuraat begint te worden en al wordt de ronde dan ook nog gedaan, toch word t niet alles meer zoo precies nagekeken als in den bep finne. Daarbij komt nog, dat de brandwacht, naar ik hi lorde beweren geen vrijen toegang had tot de kleedka. tners der eerste artisten, zoodat zelfs bij den grootsten die nst- jver toch nog steeds brandgevaar aanwezig bleef. M aar bovendien is het geblekendat de brandweerman: len het gedeelte bij de Leidsche straatdat door een kas te- lein gepacht werd, nimmer inspecteerden, zeker eon allerdwaaste bepalingomdat een restauratie van ee n Schouwburg, waar velen in de panze een sigaar rooken". en die wegwerpen als bet tooneelschelletje gaatzeker wel in de eerste plaats gevaar voor brand oplevert. Menige herinnering aan de oude dagen der Amster damse ho Tooneelspeelkunst is in de vlammenzee verloren gegaan. Het ergste daarbij isdat men nog zooweel 19) De prins kwam aan, en spoedig daarop verscheen ook Felix. Do ontmoeting van het bruidspaar was koel en vormelijk zooals de omstanders verwacht hadden. De prins gaf zich alle moeite om met zijne verloofde op een vertrouwelijker voet te geraken. Prinses Mario was kunstmatig vroolijk en dreef dit soms zoo ver, dat zij alle regelen der etiquette te buiten ging. Bij haar ka rakter was dit opvallend. Zij schertste met mijnheer von Borkfeldt, en was nu eens buitengewoon vertrouwelijk met hemterwijl zij een andore keer de airs eener regeerende vorstin aannam. Het werd Felix niet gemakkelijk gemaakt. Tusschen- beide voelde hij hoe doordringend zijn vriend hem aan keek en hem kon hij toch wel het allerminst alles ophelderen. Ook Beate zag hem dikwijls bestraffend aan, zij scheen hem ook niet te begrijpen. Er vertoefden nog vele vorstelijke personen op de badplaats en roeitochtenvuurwerkbengaalsche ver lichting weldadigheidsbazars brachten veel afwisseling. Ter wille van den erfprins waren de wedrennen tot zijne komst uitgesteld. Hij stelde belang in allerlei soort van sport en hoewel hij deze keer geen paard in de renbaan had, volgde hij alles met de grootste belangstelling. Hij was opgeruimden onderhield zich beurtelings met de leden van het comitémet verschillende officieren met de overwinnaars en met hen die weddingschappen aan gegaan hadden. Hij was buitengewoon welwillend en nam ieder voor zich in. Ook Felix was vandaag slechts toeschouwer. Hoeveel hij anders ophad met vrooljkheid en beweging, hij genoot nn volstrekt niet van harte, er drukte hem eene zware last. had kunnen reddenals men slechts zijne tegenwoor digheid van geest bebonden had. Zoo had men het archief dat in de commissariskamer geborgen was ge- makkeljjk kunnen behoudenindien men slechts een ladder tegen den muur geplaatst en de ruiten stukge slagen had. Nu zijn al de notulen van de laatste 20 jaren photograhieën portretten en borstbeelden verloren gegaan en daarmede een voorname bron voor de ge schiedenis van het Nederlandsche Tooneel. Ook van de oude décorswaaraan vroeger vrijwat meer moeite en geld werden besteed dan dan tegenwoordigis niets over gebleven: niet minder dan 180 achterdoeken, aan beide zijden geschilderddie steeds de bewondering van stad genoot en vreemdeling opwekten zijn door bet vuur verteerd. Dan treurt de kunst ook om de vernietiging der fraaie beeldhouwwerkendie den Stadsschouwburg zulk een grootschen aanblik verschaften en waaraan Bart van Hove, onze verdienstelijke landgenoot, zijne beste krachten had gewijd. Alleen het beeld van het treurspel is blijven staanals kon het niet besluiten den blik af te wenden van het sombere tooneel aan zijnen voet, waarvan het de verpersoonlijking is. Woekerwinsten leiden vroeg of laat ten verderve dat is een andere lesdié de Schouwburgbrand geleerd heeft. Mijne lezers zullen zich waarschijnlijk wel her inneren dat de couranten met veel deernis melding gemaakt hebben van een gasfitter, die voor zijne bezittingen geen veiliger bergplaats wist te vinden dan de komedie en die aan do diepste wanhoop ten prooi wastoen zijn kapitaaltje van omstreeks 5000 was verbrand. De sympathie voor dien man vermindert wel ©enigszins als men weetdat hij gewoon was aan de artisten van bet Ned. Tooneel voorschotten te doen tegen over matig hooge renten wie het zorgelooze en ondoordachte en ook het niet zeldzame geldgebrek kent van de meeste kunstenaars zal beseffendat zij menigmaal leeljjk gehavend uit de handen van den woekeraar te voorschijn kwamen. Intusschen moet men dien man een woord van lof brengen voor zijne ijverige pogingen om zijn -schat terng te vinden. Als hij de hem overkomen rainp goed beseft en aan zijn wanhoop lacht gegeven heeft, droqgt bij zijn tranen af en gaat niet werkeloos bij de pakken neerzitten. Van 's morgens vroeg tot 's avonds laat dwaalt hij te midden van de hier en daar •nog gloeiende massa rondmet arendsblikken ligt hij ieder stukje hont op en schopt hij beelden en half ver brande schilderstukken wegomdat zij wellicht een ge deelte van zijne bezitting zonden kunnen verbergen zijne pogingen zijn nist geheel vruchteloos, nu eens raapt hij een nog tamelijk gaaf gebleven tienguldenstuk op dan weder vindt hij een deel van zijn zilvergelddat door de hitte is gesmolten, terng, ja waarlijk, ook zijn effecten trommeltje ontdekt zijn scherpziend oog te midden van puin m rookend bout en al is de inhoud daarvan ook verkoold, toeh zijn „de nummers nog te zien en zal hij wel zorgendat hij .nieuwe stukken daarvoor terng krijgt. Intusschen moet hij nog,een niet onaanzienlijk bedrag door den brand verloren hebben vooral de gouden tientjes waren zoo moeilijk terug te vinden De Raad van Beheer van het Nederlandsck Tooneel Beate zat op de tribune., vlak achter de prinses in een luchtig zomertoiletmet een kanten hoedje op het blonde haar. Zij zag er ouder uit dan gewoonlijk en was bleek en stil. Hij had haar nog niet alleen ontmoet en nog geen woord met haar gewisseld. Wat was dat nu Een hevige schrik teekende zich ep haar gelaat, Zij staarde voor zich nit naar de menigtezij leasde achterover en bracht de zakdoek voor hare oogen. Wat was daar dan te zien Wat kon kaar zoo ver schrikt hebben? In de opeengedrongen menigte, vlak tegenover haar, stend een man haar onbeschaamd aan te zien Hij was forach gebouwd, had een allerongunstigst voorkomen en was behoorlijkzelfs zwierig gekleed. Het lichtblonde haar hing over zijn voorhoofd, om zijn breeden mond speelde een hatelijke grijnslach en het scheen Felix, alsof hij haar zegevierend aanzag. Stond deze man in eenige betrekking tot gravin Teschy Maar hij was opgewonden en zag spokenWas het echter werkelijk een spel zijner verbeelding geweestdat hij den man naar de tribune zag groeten Hij kon toch moeielijk bekenden hebben in dit aristocratische gezelschap. Prinses Marie trok, als verloofde van den erfprins, de algemeene aandacht. Zij zag er slecht uit, en het ont brak dan ook niet aan weinig vleiende opmerkingen. Het uitreiken der prijzen was haar opgedragenmaar ook hierbij maakte zij geen gelukkigen indruk zij was onhandig, zenuwachtig, het ontbrak haar aan natuurlijke bevalligheid en waardigheid. Zij kon ook den jnisten toon niet vinden, vroeger was zij te stijf, nu te onrustig. Gedurende de prijsuitdeeling zag Felix met smart, hoe er een wolk over het opgewekte gelaat van den prins trok, hij keerde zich af met een onmiskenbaren weerzin, die aan zijne trekken een harde uitdrukking gaf en die Felix nog van vroeger kende. De prinses was na afloop der feestelijkheden geheel uitgeput van vermoeidheid. Zij lag op een rustbed in haar kamer; de deuren, die op het terras uitkwamen, stonden open, de blauw zijden gordijnen werden door den frisschen verkwikkenden zeewind heen en weder bewogen. heeftten einde de artisten voor financieelen ondergang te behoeden, een besluit genomen, dat aan deze Konink lijke Veroeniging eer aandoet. Hoewel de bepaling luidt, dat bij het onbespeelbaar worden van den Schouwburg de verbintenissen vorvallen zijn alle contracten gehand haafd terwijl bovendien aan de acteurs en actrices een voorschot van een maand salaris is aangeboden, hetgeen zij op zeer aannemelijke voorwaarden kunnen terugbeta len. In vele couranten is ook gemeld dat genoemde Raad de gebeele schade voor zijne rekening had genomen, doch uit goede bron kan ik dit tegenspreken. Trouwens, dat zou de goedheid wel wat al te ver gedreven zijn. Mevrouw de Vries met hare kostbare toiletten en parures moet bet meeste nadeel hebben geledenook mevrouw Frenkel schijnt eene nog al kostbare garderobe te hebben gehad. Louis Bouwmeester bad zijne costumes juist een dag vóór den brand met zich mee naar huis genomen dat was een goede geniusdie hem dien maatregel in fluisterde. Andere acteurs, zooals Wensma en Schwab, waren verzekerd, terwijl van de overige dames en heeren niemand groote sommen in tooneelbenoodigdheden had gestoken. Niettemin zullen Carré en de directie van het concertgebouw liefdadigheidsvoorstellingen geven, hoe edel het ook is om zich dadelijk in de bres te stellen voor broeders en zusters in de kunst, mag men zich toch afvragenof dat alles nu wel noodig was. Het grootste financieelo nadeel is berokkend aan de mindere beambten van den Schouwburg en verder aan verschillende leden van het gezelschap van Gebrs. van Lier. Men moet namelijk weten, dat deze wakkere amsterdamsche tooneel- ondernemers hunne komedie in de Plantage dadelijk aan het Nederlandsch Tooneel hebben verhuurdwaar nu dan ook geregeld de voorstellingen worden gehouden. Daardoor komen echter de artisten die dezen schouw burg bespeelden aan lager walwant met 1 Mei a.s. kunnen zij er op rekenen dat lmnno contracten ver broken worden. Misschien komt er ook voor hen nog licht in de op het oogenblik zoo duistere toekomst, want het gaat toch eigenlijk niet aan, om mannen als Veltman, Ellenberger en dergelijke, in den tooneelspeldienst vergrijsd, op straat to zetten ter wille van eene vereenigingdie anders altijd in de weer is om met Gebrs. van Lier mede te dingen en hunne successtukken ook op baar repertoire te plaatsen. Zal de Stadsschouwburg weer opgebouwd worden zoo vraagt men elkaar tegenwoordig af. Jazeggen som migen doch niet meer op het Leidsche Pleinwaar de stad een park wil aanleggen, maar op het terrein achter het Rijks-museum. Ik meen dat te moeten be twijfelen vooral nu het bestnnr van »het Nederlandsch Tooneel" allerlei opmetingen heeft laten doen in het Panoramagebouw en de architect Gosschalk zelfs al een geheel plan moet hebben ontworpen voor de inrichting van het gebouw als schouwburg. Worden de ontwerpen goedgekeurddan hoopt men van den zomer zooveel werkkrachten aan te nemen, dat Thalia met het a.s. win terseizoen haar intrek in haar nienwen tempel houden kan. Voor de gemeente Amsterdam is de brand een belangrijke schade, want de schouwburg was niet verzekerd. Op het eerste gezicht schijnt dat laatste eenigszins vreemd, doch Langzamerhand kwam zij tot rust. Hoe vreesel jk was deze dag geweest. Zij voelde hoezeer zij te kort geschoten was, hoe de inwendige strijd haar verlamd en haar hare zelfbeheerscbing had doen verliezen Zij had de blikken van den prinswiens levensgezellin zij moest worden wei opgemorktzij was hem niet alleen onverschillig hij minachtte haar, op zijn hoogst gevoelde hij medelijden, hnnne verbintenis was hem een opoffering en met deze wetenschap zou zij aan zijne zijde moeten leven 1 Hj zelf was een wetenschappeljk ontwikkeld man, voor wien bij vrouwen bevalligheid en bekoorljkheid en ta lenten boven alles ging Diepe gedachten verwachtte hj niet; er was nietsdat zij te zamen gemeen hadden En zij had die andere, zjn vriend, met zjne on weerstaanbare oogen, ook haar eene hopelooze liefde in geboezemd Neen, neen, zj had zich daartegen verzet, een eerlijken strjd gestreden meer wilskracht getoond dan iemand kon vermoeden zj had Beate tusschen hen gesteld Tusschen die twee ontkiemde de liefde en wanneer die tot ontwikkeling gekomen waszon zj genezen zijn. Maar ook die beiden kwamen niet nader tot elkaar, daar was een kloof tusschen hen, die zij niet kon peilen. Zij sprong op en liep naar de geopende deur van het terras. Daar lag het donkere bosch en eenige schreden verder stond een gezellige bank, hare geliefkoosde zitplaats. Haar hoofd zou misschien wat minder zwaar, hare borst vr jer worden, als z j hier wat frissche lucht kon scheppen. Zj deed eon donkeren shawl om en sloeg, de treden van het terras af, den weg naar het bosch in. Zj keek nog eerst vluchtig omde duisternis maakte haar min of meer angstigz j ging nooit alleen uiten nu nog zoo laat. Niets bewoog zich. De lakeien waren aan de andere zijde der villa, zj hadden op het oogenblik geen dienst; van die zjde had zj dus niets te vreezeu. Met haastige schreden naderde z j de bank hez j haalde diep adem. De maan wierp haar zilveren stralen op de kalme zee, die eentonig ruischte en aan den hemel schitterden de sterren in ongewone pracht.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1890 | | pagina 1