FEUILLETON. No. 31. Twee en Negentigste Jaargang. 1890. Het christelijk karakter onzer natie in Indië. 12 MAAKT. DE LEUGEN HAAKS LEVENS. Roman van Alexander Köruer. iLKHAARSCHE COURANT Beze Courant wordt Dinsdag*, lRenderfias- en Zaterdagavond uitgegeven. Abonnementsprijs per -3 maanden voor Alkmaar 0,80; franco door het geheele rijk 1, De 3 nummers O,OR. Prijs der gewone Advertentiën Per regel 0,15. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de Uitgevers HERMs. COS- TER ZOON. Officieel «Gedeelte. Burgemeester en Wethouders v&a A1 k- mair brengen ter algemeene kennis dat heden op de gemeente-secretarie ter visie is gelegd het aan hen ingediend verzoek, met de bijlagen, van IZA AK •KEEZIE, koopman wonende alhier, om vergunning tot het oprichten van eene bergplaats van lompen in het perceel aan het Grootnieuwland wijk D No. 2, en dat op Dinsdag, 25 Maart 1890, 's middags te twaalf uren, ten raadhuize gelegenheid wordt gegeven om tegen het oprichten van die inrichting bezwaren in te dienen. Burgemeester en wethouders voornoemd Alkmaar A. MACLAINE PONT. 11 Maart 1890. De Secretaris NUHOUT VAN DER VEEN. Dit onderwerp is in den laatsten tijd voortdurend aan de orde. Geen wonderheeft niet de Standaard het .Christenvolk" te wapen geroepen tegen de liberalen, die do vermetelheid hadden gehad in Indië de Halve Maan in bescherming te nemen tegen het Kruis Van dat oogenblik af aan honden de dagbladen van alle rich tingen zich met de groote vraag bezighandhaaft of verloochent de Nederlandsche Natie in Indië haar chris telijk karakter, en betracht in dit opzicht de Regeeriug haar plicht? Met groote ingenomenheid wijst de antirevolutionaire partij op hetgeen haar .program" omtrent onze staat kunde in Indië leert. .Voor zooveel het koloniale vraag stuk aanbelangt" aldus luidt art. 18 .belijdt zij (de antirevolutionaire partij), dat de baatzuchtige neiging van onze staatkunde om de koloniën voor de kas van den staat of van den particulier te exploiteeren dient plaats te maken voor oen staatkunde van zedelijke ver plichting, en diensvolgens in de lijn, herhaaldelijk door antirevolutionaire staatslieden, wier inzicht op bestudee ring der quaestie gegrond was, aangegeven." Niet ei genbelang, roept de Standaard, maar liefde tot den naaste moet de drijfveer onzer daden wezen jegens den bruinen broeder; zijn geluk te bevorderen moet ons streven zijn. Wie zal het tegenspreken Zeker niet de liberale partij. Maar daarom ook heeft de antirevolutionaire partij geen rechtdeze beginselen en dit streven voor te stellen als iets kenmerkends van hare staatkunde als oen. monopolie van hare staatslieden als de vlag waar- ouder zij zich van alle andere staatkundige partijen heeft onderscheiden. Reeds is de Tijd tegen deze voor stelling van de Standaard in verzet gekomen; het katho lieke orgaan kan er niet in berusten dat de antirevo lutionaire bondgenooten voor zich beslag leggen op alle edele christelijke beginselen, die zich bij ons volk jegens Indie hebben geopenbaard en met rechtwat er goeds en christelijks in Indië is gedaanis niet bij uitsluiting het werk van de antirevolutionairenzij hebben niet het recht zieh daarop te beroemen als op de vruchten 21) Met een bezwaard hart verliet Felix het hotel. Hij was daar zonder zijne schuld in een alleronaangenaamsten toestand geraakt. Zou het mogelijk zijn dat de prins aan hem twijfelde dan woog diens vriendschap lichter dan hij gedacht had. Trots en bittere smart vervulden Felix' gemoed. Zonder te zien waar hij liep stond hij eensklaps bij het omslaan van een hoek voor Beate. Zij uitte een zwakken kreet en zag hem verschrikt aan. .Beate", klonk het zacht. Zijn hart was zoo vol wat hielp hem zijn strijd tegen het nuchtere verstand. Hij wist, dat zijn vader een ander huwelijk voor hem ge hoopt had hij had eerst nit Beate's eigen mond eene openhartige verklaring gewenscht van haar vroeger leven, alvorens hij zijn lot aan het hare verbondhoezeer hij haar ook beminde, zoo vurig als slechts een door harts tocht verblind man beminnen kan. En toen zij nu ademloos, met gloeiende wangen en betraande oogen voor bem stond vergat hij alles wat hij had willen vragen en weten en kon slechts dat eene woord uitbrengen .Beate." En zij besefte nauwelijks wat er gebeurde. Zijne stem klonk zoo liefelijk zijn blik vervulde haar hart met ongekende zaligheid dat was het waarvan zij altijd gelezen had dat onbestemde, ontastbare, onbe grijpelijke. Alles om baar heen verzonk in het niet zij dacht noch aan het verledene noch aan de toekomst, zij wist alleen dat hij haar in de armen sloot en haar gelaat met vurige kussen bedekte zij hadden geen woord gesprokenmaar zij wist dat zij een van ziel waren. Eén kort zalig oogenblik en Beate schrikte op en zag verward om zich heen. van hunne bijzondere bemoeiingenen als zij in hun program de richting huldigen .door antirevolutionaire staatslieden aangegeven", dan doen zij aan de historische waarheid te kort, indien zij daardoor de meening ingang willen doen vindendat die antirevolutionaire staats lieden in den strijd voor de goede beginselen de eenige of de hoofdleiders zijn geweest. De katholieke bondge nooten oischen hun deel in die eer. Allerminst echter behoeven de liberalen te zwijgen of zich met beschaamde kaken op den achtergrond te houden; hunno tekortkomingen hun gebrek aan ijveraan moed vooral om door te tastentoen zij daartoe de macht en de gelegenheid hadden, willen zij erkennenofschoon hunne aarzelingen begrepen zullen worden door allen die do groote moeilijkheden beseffen om belangrijke her vormingen te brengen ia een Aziatische maatschappij van 27 millioen Mohammedanen maar daarom behoeft de liberale partij voor hare staatkundige tegenstanders de oogen niet neer te slaan zegevierend kan zij de ver gelijking doorstaan; zij heelt niet in de achterhoede gestaan, en hare stem tegen de baatzuchtige neigingen onzer kolo niale politiek haar beroep op onze zedelijke verplich tingen jegens Indië klonken althans niet het minst luide of het minst ernstig in het kleine koor van mannen, die het Nederlandsche volk do oogen trachtten te openen voor zijn roeping tegenover den Javaan. In dit opzicht kunnen wij zeker op geen treffender getuigenis wijzen dan dat van den heer Schaepman in de vergadering der Tweede Kamer van 27 November 11.. bij de behandeling der begrooting voor Nederlandsch-Indië. Toen sprak deze katholieke afgevaardigde het volgende .In welken toestand bevinden wij ons ten opzichte van Indië Te dezen opzichte wil ik volkomen oprecht zijn Wij hebben in Indië, ik zal niet zeggen veel gezondigd, maar ten aanzien van Indië zeer veel verwaarloosd vooral in den voorlaatsten tijd hebben wij ons aan zonden van verzuimenis in vrij groote mate schuldig gemaakt. Het is waarik erken dit met groote vreugdemet fierheiden ik durf het met eenige fierheid erkennen omdat ik van mijn optreden in deze Kamer af steeds die richting met mijne zwakke kracht heb helpen ver dedigen het is waar dat er eenigen tijd geleden eene andere richting in Nederland is gekomen, dat er tot mijn groot genoegen van beide zijden der Kamer een beginsel verkondigd wordthet beginsel dat het eerste belang voor Indië isde inlander zelf. Toen de welsprekende stem van den heer van Hoëvell in deze Kamer werd gehoordis de beweging in Nederland begonnendie Nederland ten aanzien van Indië een anderen weg heeft doen inslaan. »Er is groot verzet tegen deze beweging geweest; men beeft gesproken van sentimentaliteit, van Javanenliefde enz. Maar niettegenstaande dit alles heeft die beweging veld gewonnenheeft dat juiste begiusel zich baan ge broken. Voorzeker, iu de uitvoering van dat beginsel zijn gebreken geweest, men heeft gezondigd door te veel en door te grooten ijver. Maar kan dit anders waar elk werk ook het beste door menschen moot worden ver richt Wellicht heeft men te veel het oog gehad op europeesche toestanden en begrippen en te weinig rekening De teerling is geworpenBeategij zijt de mijne wat er ook moge gebeuren heden nog schrijf ik aan je vader .Niet heden, Felix", stamelde Beate doodsbleek, »ik heb je vóór dien tijd nog zooveel te zeggen maar ik heb je lief eeuwig onuitsprekelijk en al zou de hemel boven mij instorten, ik zou niet anders kunnen." Zij sloeg de armen om zijn hals en vleide zich nog eoamaal aan zijn borstwat was ze schoon Haastige schreden kraakten op het zandeen lakei naderde en groette Felix eerbiedig. .Zijne Hoogheid de erfprins laat mijnheer den gezantschaps-secretaris ver zoeken bij Zijne Hoogheid te komon. Zijne Hoogheid verwacht u aan het strand." Met een weisprekenden blik nam Felix afscheid van Beatedie zich in de richting der villa verwijderde terwijl Felix met kloppend hart den lakei volgde. Beate bleef in een wonderlijke stemming achter. Als in een droom had zij gehandeld zonder besef van het geen zij deed. Zich aan een anderen man te verbinden, zij die niet vrij was. Maar slechts zwak deed zich de stem van haar geweten hoorenzij leunde tegen een boomsloot de oogen en de zaligheid zijner liefde deed haar alles vergeten. O, mijn God, zij was toch ook nog jong en had recht op gelukop een. geluk waarvan zij vroeger het bestaan niet vermoedde en Jobst gaf haar immers zelf hare vrijheid terug hij wist dat het zijne plicht was. .Wel, wel daar is waarlijk Beate of gravin, of mevrouw Boldt, het is moeielijk, een gepasten naam te vinden voor mevrouw Deze zoo welbekende vreeselijke stem kwam plotse ling Beate in hare overpeinzingen storen. De ingenieur Frits Kordes stond voor haar en zag haar boosaardig glimlachend aan. .Wat wilt gij Ga heenriep zij in doodsangst. »Ga heen ellendige, of ik roep om hulp." .Bedaar, bedaar, schoone Beate jaren geleden be reikten zulke woorden haar doelmen sprong uit het venster en maakte een schandaal alsof er eene aanran- gehouden met de eigenaardigheden van de indische maatschappij. Een bewijs te meer hoe moeilijk het is om als hervormer in Indië op te treden. .Toch is dio hervorming van Indië begonnen. En niet ik zal zeggen dat de liberale partij in dat opzicht ge zondigd heeftik heb de historische waarheid te lief dan dat ik niet de eerste zonde zijn om eere te geven wien eere toekomt." En de heer van Höevellwiens welsprekende stem de geesten wakker riep en de beweging in de goede richting leiddewas een liberaal. Eere den heer Schaepman die het aan de rechterzijde herinnerde Niet de liberalen zijn in gebreke gebleven hunne stem te verheffen tegen misbruiken in Indië en den eisch te stellen dat recht en gerechtigheid zouden geschieden. Als de Standaard op de opiumpacht wijstdan hebben de liberalen alleen maar den naam van het lid der Tweede Kamer, den heer mr. W. K. van Dedem, te noemen, om zich tegen elke beschuldiging van onverschilligheid omtrent dit punt te vrijwaren. Maar de antirevolutio nairen hebben don moed om het Kruis te stellen tegenover de Halve Maanzij willen den Javaan bekeeren tot het Christendom dat willen of dat durven de liberalen niet, en daarin staan zij bij de antirevolutionairen achter tegenover den Islam verloochenen zij het Christendom. Zoo luidt het verwijt, dat in de laatste weken schier dagelijks den liberalen in het aangezicht wordt geslin gerd. Wat is daarvan Al wederom moeten wij herhalen wat wij reeds vroeger hebben opgemerktdat men verwart en dagelijks voort gaat te verwarren wij hopen niet opzettelijk de bevoegdheden en de verplichtingen van de natie met de bevoegdheden en de verplichtingen van de Regeering. Het is noodzakelijk dit telkens te herhalen, want ook de Tijd maakte zich onlangs weder aan dezelfde verwar ring schuldig, toen dit blad de roeping van een Christen natie besprak en alsof het precies hotzelfde was aan het slot van zijn artikel eensklaps in plaats van .Christen- natie" schreef .Christen-regeering." Toch is het verschil zoo duidelijk dat een kind het kan vatten. De Regee ring mag in Indië geen partij kiezen voor het Christen dom tegen den Islamzij mag het Mohammedanisme niet bestrijden en zelve het Evangelie niet prediken of doen prediken dat is het werk der kerkgenootschappen en der zendelingen maar ook die zendelingen mag zij niet voortrekken boven den Mohammedaanschen inlander, en den bekeerden Javaan geen voordeelen toekennen boven zijn broeder die aan den Islam tronw bleef. Niet door zulke middelenniet door de Regeering moet het Christendom in Indië worden uitgebreid. Weegt de ijver van do Christenen in Nederland voor de verkondiging van hun geloof niet op tegen dien der Mohammedanen voor de verkondiging der leer van den profeet van Mekkawinnen de Mohammedaansche zendelingen meer veld dan de Christen-zendelingenworden er meer hei denen tot den Islam bekeerd dan tot het Christendom wij mogen het betreurenhet mag den Christenen in Nederland aansporen tot meer krachtsinspanning, grooter offers warmer ijver maar van de Regeering mag niet gevorderd worden dat zij een handje meehelptde Re ding had plaats gehad. En die mijnheer daar, door wien het nuffige ding zich zoo gewillig liet omhelzen denkt zeker dat hij iemand krijgt, die nog vrij is he Zou het niet aardig zijn, als ik hem eens een beetje inlichtte? Dat gravin Teschy eigenlijk geen gravin Teschy heet maar eenvoudig juffrouw Boldt en dat zij nog de vrouw is van den domorganist van Rohrburg Wat zou mevrouw daarvan zeggen hahaFrits Kordes keek haar met zijne onbeschaamde oogen aan en versperde haar den weg. Zij beefde van het hoofd tot de voetener kwam een waas voor hare oogen »o God, wees mij genadig en bescherm mij voor dien booswicht." »Ha ha nu zijn wij bang en kijken iemand ver schrikt aannaar dit oogenblik heb ik lang uitgezien Beate jade tijden veranderen en de zaken ook." .Laat mij door, wat wat wilt gij bracht Beate met moeite uit. »Nu de weg zal voor ons beiden wel breed genoeg zijn en als mevrouw nu niet zoo trotsch is geworden dat zij oude kennissen verloochentdan ben ik toch in den grond zoo'n slechte kerel niet Dus, wanneer ik nu hier mijn mond eens wilde opendoen, zou dit mevrouw zeer onaangenaam zijnniet waar Het kon leelijke gevolgen hebben, ook voor den graaf! Misschien zouden wij eene schikking kunnen maken, gij ziet, ik ben han delbaar ik heb nu juist geld noodig een groote som voor nieuwe ondernemingen gij hebt belang bij mijne stilzwijgendheidtotdat zekere dingen in orde zijn o ik begrijp allesde oude Boldt, die domkop, laat zich wel op zijde schuiven men laat zich in alle stilte scheidenen de nieuwe minnaar brengt goedge- loovig - zijne bruid naar huis ha haeene prach tige geschiedenis maar zooals ik zeg, ik wil de grap niet bederven, wanneer de eene hand de andere wascht." Beate wandelde eenige schreden naast hem voort. Zijne woorden troffen haar als hamerslageneen vree selijke afkeer maakte zich van haar meester alles liever dan in handen van dien man te vallen zij stond stil en richtte trotsch het hoofd op.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1890 | | pagina 1