Bismarck
No. 39.
Twee en Negentigste Jaargang.
1890.
ZONDAG
30 MAAKT.
Dit nummer bestaat uit twee bladen.
EERSTE BLAD.
Plaatsgebrek noodzaakt ons het
feuilleton acMcrtccge te laten.
BUITENLAND^
Binnenland.
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt Dinsdag-, Donderdag- en
Zaterdagavond uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden voor Alkmaar O.NOfranco door het
geheele rijk ƒ1,
De 8 nummers O,O®.
Prijs der gewone Advertentiën
Per regel 0,15. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de Uitgevers HERMs. COS-
TER ZOON.
In de laatste dagen zijn in een drietal machtige staten
van Europa de hoofden van het Ministerie afgetreden.
Op den val van het hoofd van het Fr&nsche .Kabinet
den heer Tirard, heeft buiten de grenzen van Frankrijk
bijna niemand acht geslagen, en in het land self heeft
het verdwijnen van dezen staatsman al bijzonder weinig
indruk gemaakthij gaat voorbij, zooals zoo velen vóór
hem zijn gegaan en waarschijnlijk nog «oovelen na hem
zullen gaan. Anders was het in Hongarijewaar de
Minister-President Koloman Tisza aftrad die jarenlang
aan het hoofd van het Hongaarsche Kabinet gestaan en
op zijn moeielijke post het vertrouwen das Keizers ge
noten had, die door zijn uitnemend beleid tusschen de
verschillende staatkundige partijen en naijverige volks
stammen het evenwicht had weten te bewaren en drei
gende botsingen te voorkomen. Zijn aftreden wekt onder
hen die heugenis hebben van de gebeurtenissen van 1848,
oude herinneringen op want het staat in verband met
den vermaarden Hongaarscheu patriot uit die dagen
Lodewijk van Kossuth, destijds het hoofd der beweging
tegen de Oostenrijksche Regeering, die met een opstand
en volkomen afscheiding van de Oostenrijksche monarchie
eindigde. Oostenrijkers en Croaten waren niet bij machte
het land met geweld van wapenen weder te onderworpen,
maar toen ook een Russisch leger de teruggedreven
Oostenrijkers te hulp kwam, moest Hongarije, dat het
Huis van Habsbnrg reeds ten eeuwigen dage van den
troon vervallen verklaard had, het hoofd buigen, en de
opstand werd met groote hardheid in bloed gesmoord.
Kossuth was met enkele andere hoofden naar Turkije
gevluchtdat steeds bleef weigeren aan den eisch van
Oostenrijk en Rusland om hen uit te leveren te voldoen.
Kossuth is nooit in Hongarije teruggekeerd maar was
altijd Hongaarsch burger gebleven. Ten gevolge eener
verandering in de wet zon hij echter weldra dat burger
schap moeten verliezen, indien hij zich niet met een
verzoek tot de Regeering wendde om het bjj voortduring
te mogen behoudendaartoe was de oude patriot niet
te bewegen; een partij in Hongarije drong daarom aan
op wetswijziging ten behoeve van Kossuthde Minister-
President had zich daarbij aangesloten, maar hij kon de
overige Ministers niet tot zijne zienswijze ©verhalen en
nam zijn ontslag.
Maar wat beteekent dit naast het ontslag van Bismarck?
Dit alleen is een gewichtige Europeesehe gebeurtenis.
Wie kan zich het Duitsche Rijk denken zonder den
ijzeren Kanselier, die het grootste aandeel heeft gehad
aan zijn stichting, die de Dnitsch-Deensche Hertogdom
men aan Denemarken wist te ontrukken en bij Pruisen
te voegen, die Oostenrijk uit Duitschland terugdrong, Han
nover, Keur-Hessen, Nassau en Frankfort deed veroveren
en bij Pruisen inlijven, Frankrijk overwon en het Elzas
en Lotharingen ontnam, die eerst den Noord-Duitschen
Bond hielp stichten met den Koning van Pruisen tot
President, en daarna het Duitsche Rijk met den Koning
van Pruisen tot KeizerEn voortdurend was hij werk
zaam om dat Rijk sterk te maken naar buiten door ver
hooging' zijner weerbaarheid en door bondgenootschappen
met machtige staten handhaving van den Europeeschen
vrede was na de stichting van het Duitsche Rijk na
.de voltooiing alzoo van zijn arbeidzijn hoofddoel
daartoe stiehtte hij het drievoudig verbond met Oosten-
fijk-Hongarüe en Italiëdaartoe bezigde hij al zijn in
vloed zijn buitengewoon doorzicht in alles wat de on
derlinge verhoudingen der staten beheerscht en zijn groote
gaven om uiteenloopende belangen tot een vergelijk te
brengen.
Lang heeft Bismarck aan zijne taak gewerktden
24sten September 1862 trad hij op aan het hoofd van
het Pruisische Ministorie en van dat oogenblik af heeft
hij zich onafgebroken in die betrekking gehandhaafd, om
er na de oprichting van het Duitsche Keizerrijk die van
Rijkskanselier mede te vereenigen. Bij het volk maakte
zijn optreden vóór rnim 27 jaren een hoogst ongunstigen
indrukde kleine Duitsche vorsten zagen in hem hun
grootsten vijand, het Huis der Afgevaardigden vond in
hem zijn krachtigsten tegenstander want hij had groote
plannen die hij niet openlijk kon aankondigen en waar
van hij zich noch door eonstitutioneele beginselen, noch
door de Volksvertegenwoordigers of de Grondwet liet
terughouden. Hij begeerde een sterk leger, omdatgroote
vragen", gelijk hij reeds in 1862 zeide, »niet door rede
voeringen en besluiten der meerderheid, maar door bloed
en ijzer worden opgelost." Hij beschikte over de staatskas
zonder dat de uitgaven door de Volksvertegenwoordiging
waren goedgekeurd; en toen in 1868 het Huis van Af
gevaardigden in een adres aan den Koning verklaarde
dat het Ministerie de Grondwet had geschonden, ant
woordde Bismarck, dat staatsconflicten worden uitgemaakt
door hen die de macht in handen hebben. De oorlog
met Denemarken in 1864 deed het licht opgaan over
Bismarck's plannen van dien tijd af begon er een ken
tering te komen in de openbare meening te zijnen op
zichte, en toen in 1866 Oostenrijk en de Duitsche Bond
werden verslagen en Pruisen aanmerkelijk vergroot
de leider en de meester van Duitschland werd. toen werd
zijn groote schuld uitgewischt en werd hij zelf de ge
vierde man hij was schitterend geslaagd hij had het
groote spel met glans gewonnen.
En nu is de groote man gevallen; inderdaad geval
len; zijn aftreden is blijkbaar onvrijwillig. Verschil
van inzicht met den Keizer heeft hem zijn ontslag doen
vragen, en er is geen poging gedaan om hem zijn verzoek
te doen intrekken en hem te behoudenzijn verzoek om
ontslag is ingewilligd. Prins von Bismarck is ontslagen,
op zijn verzoekmet eerbewijzen en dankbetuigingen
overladen, maar toch ontslagen dat is en blijft de groote,
de gewichtige gebeurtenis van den dag; en de ontslagen
Rijkskanselier verlaat den derden Duitschen Keizer met
een diep gevoel van gekrenktheid in het hart en heeft
al zijn zelfbeheersching en vaderlandsliefde noodig om
aan zijn overkropt gemoed, dat reeds begonnen was zich
in weinig betamende openbaringen te ontlastenhet
stilzwijgen op te leggen. Keizer Wilhelm I had zich
geheel aan de leiding van den beproefden staatsman over
gegeven van wiens juist inzicht immers de ondervinding
gedurende zoovele jaren voortdurend de treffendste bewijzen
had gegeven. Tijdens de kortstondige regeering van den
lijdenden Keizer Frederik kon in dien toestand geen
verandering komen maar Keizer Wilhelm II is jong
ondernemenddoortastendvertrouwt sterk op eigen
inzicht en wenscht dat inzicht gevolgd te zienheeft
eigen plannen en is er op gesteld die plannen te
doen uitvoeren. De Keizer wil van Duitschland ook
een zeemogendheid maken en een koloniale mogend
heid tevensBismarck is weinig genegeu die plannen te
bevorderen. Bismarck wil vrij zijn in zijn besprekingen,
onderhandelingen, afspraken en tijdelijke bondgenootschap
pen met de verschillende staatkundige partijen en hare lei
ders, ten einde voor zijne plannen een meerderheid te kunnen
vindenmaar de Keizer begeert daarover toezicht te
houden er in gekend te worden, en wil den kanselier
in dat alles aan zijne goedkeuring binden. De Keizer
stelt zich aan het hoofd der .soeia'c politiek en noodigt
de andere mogendheden te Berlijnom gezamenlijk te
overleggen wat er tot tegemoetkoming aan de grieven
der arbeiders en in hun belang zou kunnen gedaan
wordenblijkbaar is hij van meening dat van Regee-
ringswege maatregelen genomen kunnen worden die
dreigende maatschappelijke storingen kunnen voorkomen,
stormen wellicht kunnen afwendenwaardoor wel niet
ieder bevredigd kan worden, maar toch een regeling en
een vergelijk gevonden zouden kunnen worden, waarvan
de meesten zouden moeten erkennen dat zij vele hard
heden wegneemt en ons der billijkheid nader brengt. De
taak is zwaar, en ettelijke jaren zullen moeten verloopen,
voordat men van het werk vruchten zal kunnen zien.
Om in deze richting iets goeds te doen is zeker een
man noodig met een vastenernstigen wilmaar
ook met veel geduld en kalme bezadigdheid. Zal de
jeugdige Keizer ook deze eigenschappen blijken te be
zitten? Dat hij zelf invloed wil uitoefenen, leiding
geven en richting aanduiden is begrijpelijkmaar dat
hij zelf op den voorgrond treedtzelf gaat handelen
zijn eigen Kanselier wil zijn dat is hoogst bedenkelijk
dat is geen werk voor een Keizeren de vrees schijnt
daarom niet ongegronddat alles op teleurstelling en
verwarring zal uitloopen.
Bismarck wil er de verantwoordelijkheid niet van dragen.
ITAME. Bij de behandeling van het wetsontwerp
betreffende de uitgaven voor nieuwe spoorwegen in den
Senaat, vestigde de rapporteur de aandacht van minister
Crispi op belangrijke gebeurtenissen ten aanzien van de
buitenlandsche staatkundewaarop deze antwoordde
dat de toestand aangaande het drievoudig bondgenoot
schap onveranderd was gebleven. Ten aanzien van het
binnen landsche staatsbeleid liet minister Oripi zich in
conservatieven geest uitzinspelende op de noodzakelijk
heid om nieuwe belastingen te doen aannemen door eene
nieuwe Kamer. Hij voegde er bij dat het te Berlijn
voorgevallene in geen opzicht genoemd bondgenootschap
raakte.
OOSTEAIRIJH^HOjVClABlJK. De verkiezingen
voor den gemeenteraad van Weenen zijn thans geheel
afgeloopen. De antisemieten hebben zeven zetels gewon
nenzoodat zij thans 38 leden sterk zijn tegenover 82
liberalen. De burgemeester dr. Prix is met 400 stemmen
meerderheid herkozen tegenover den werktuigkundige
Hauck.
SPAME. De Kamer heeft het wetsontwerp tot
invoering van het algemeen stemrecht aangenomen.
Het dagblad Essercito Espanol maakt een onderhoud
openbaardoor een zijner redacteurs gehouden met ge
neraal Daban, een van de hoofdfficieren die de monar
chie hielpen vestigen, doch thans tegen de regeering
gekant is en die aan al de spaansche generaals een schrij
ven richtte naar aanleiding van de bij de Cortes ingediende
voorstellen, strekkende om het bestuur over de koloniën
aan burgerlijke ambtenaren toe te vertrouwen en het mili
tair contingent te verminderen. De militairen moesten
naar zijne meening tegen deze aanvallen opkomen en
hij spoorde de officieren van alle rangen aan tot eendracht
en eensgezindheid om het vaderland te redden van zijne
openbare en geheime vijanden en de rechten te beveiligen
van het leger, dien hoeder der nationale eer. In dat
onderhoud zeide de generaal, dat naar zijne meening het
leger tot de uiterste grens van lijdzaamheid was gena
derd dat bij de burgermaatschappij geene misbruiken
meer konden geduld worden en hij op het leger rekende
om hierin verbetering te brengen
Verschillende generaals ondersteunen generaal Daban;
zij trachten zijne houding te verontschuldigen en
zeggen dat hij gehandeld heeft zooals het hem als gene
raal en senaatslid paste. De ministers kwamen herhaal-
lijk bijeen zij besloten met geestkracht op te treden
zij zullen niet dulden, dat tegen de tucht gezondigd wordt
en dat het leger zich in de staatkunde mengt. In den Senaat
is het optreden van generaal Daban den 27 behandeld.
Maarschalk Martinez Campos zeidedat hij tegen de
regeering zou stemmen. De minister van justitie hield
voldat de minister van oorlog het recht hadaan
officierenzelfs indien zij leden van den Senaat of de
Kamer waren, arrest te geven. Met 91 tegen 35 stem
men werd het rapport naar eene bijzondere commissie
van zeven leden verwezen, welke de houding der regeering
zou moeten onderzoeken. Zes leden dier commissie zijn op
de hand der regeeringeen de heer Martinez Campos
is tegen.
IHJECtABIJE. Majoor Panitza heeft bij zijn laatste
verhoor erkend, dat het zijn doel was geweest het tegen
woordig regeeringsstelsel omver te werpen.
VESïEEAltïDE STATEA. Een hevige orkaan
heeft in het Ohio-dal van Cincinnati tot Kairo groote
schade aangericht Vooral Louisville, waar 200 a 300
huizen vernield werdenwerd geducht geteisterd. Het
aantal aldaar omgekomen personen wordt begroot op
800, van wie 300 het leven verloren in het stadshuis
waar een groot bal plaats had op het oogenblik dat
het gebouw instortte.
De gemeenteraad van Zaandam heeft den 27
besloten sollicitanten voor de betrekking van directeu1"
der gasfabriek op te roepen op f 1750 jaarwedde me!
vrije woningvuur en licht of 250 vergoeding voor
gemis daarvan. In dienst treding 1 Augustus a s.
Den 28 is te Utrecht voor de nuttige handwerken
o.a. geslaagd mej. J H. Kroon te Hoorn.
Drie jaren geleden W9rd onder de gemeente WAR-
MEAIIUIZiEAin de op een stuk land gebrachte
modderspecie het deksel van een tabaksdoos gevonden
dat om zijne bijzonderheid de aandacht trok en door een
liefhebber van oudheden bewaard werd. Dezer dagen
werd op bijna een uur afstand van de eerste plaats"op
dezelfde wijze het andere deel dier tabaksdoos gevonden
en kwam mede in handen van den eigenaar aan het
deksel. Nu beide deelen van alle onreinheid enz. ont
daan zijn en tot een goed geheel gemaaktis dit voor
liefhebbers van oudheden zeer bezienswaardig. Geslagen
uit geel koper ter lengte van ongeveer 18 duim bij eene
breedte^ van p.m. 4 en een diepte van 3 duim, van de
beide einden afgerond, het boven- en ondervlak gegraveerd
met hetgeen te lezen staat in Jereinia 8 vers 6 en 7
en Jesaja 11 vers 6 en 7, waarbij de namen van dieren
enz. door teekeuingen bij wijze van een rebus zijn weer
gegeven terwijl aan de zijden een hondenjacht op haas
en hert is voorgesteld. Het stuk schijnt van zeer ouden
datum te zjjn die voor niet-deskundigen echter moeie-
lijk met juistheid te bepalen is. Den eigenaar C. L.
werd te vergeefs reeds meer door een redelijk bod ge
daanhij brengt het echter belangstellendén gaarne onder
de oogen.
Donderdagavond 1.1. hield het Dep. Koedijk der
Maatschappij tot Nut van 't Algemeen zijne laatste win
tervergadering, Al was ze slechts een schaduw van wat
ze in het verleden placht te zijntoch was de opkomst
in vergelijking met de twee laatste jaren vrij goed. Na
eene geestige lezing van don voorzitter, den heer J.
Zegers, over Volksdranken" volgden als naar gewoonte
talrijke bijdragen doch nu afgewisseld door het kluch
tige blijspelletje: «Joost Uilenspiegel." Vooral dit laatste
scheen bijzonder in den smaak te vallen.
De bisschop van Haarlem heeft benoemd tot kape
laan te BEEMSTEB den heer Th. P. van Swieten
to HELDER den heer J. Opmeer: te BEDEBBLIK
den heer H. J. Weever: te AMSTERDAM (H. Maria
Magdalena) den heer P. Stroomerte Hoofddorp, Haar
lemmermeer, den heer G J. A. Kabel.
Den is 28 te AMSTERDAM'tot doctor in de
geneeskunde bevorderd mej. M. C. du Saar.
Den 27 is tot hoofdingeland van den WIJDE
WORMER gekozen de heer K. Smit met 41 stemmen.
De heer D. F. Pont, dijkgraaf van het waterschap
de Purmer, ontving den 27 een fraai geschenk, bij ge
legenheid dat hij den dag herdachtwaarop hij vóór 25
jaren benoemd werd tot lid van het bestuur.
De gemeenteraad van MEILOO heeft den 27 aan
mej. Th. M. B. Beunen, op haar verzoek eervol ontslag
verleend als onderwijzeres aan de openb. school aldaar
en in hare plaats benoemd mej. W. M. E. Damave
onderwijzeres te Helder.