Meld toüstMtËMÉi
No. 45.
Twee en Negentigste Jaargang.
S9U.
Z O I) A G
13 APRIL.
COS-
Hit nummer hes laat uit twee bladen.
h' S F KHL A il
Binnenland.
tLKMAARSCBE COURANT.
Deze Courant wordt Binsdag-, Benderiiag- en
Zaterdagavond uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden voor Alkmaar 0,8©; franco door het
geheele rijk 1,
De 3 nummers ©,®B.
Prijs «Ier gewone Advertentïëi»
Per regel ©.15. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de Uitgevers HE Pi .Ms.
TER ZOON.
i.
nood
Bekend zijn de klachten over den geldelijben
waarin tal van gemeenten hier te lande verkeeren. De
uitgaven nomen toe, de plaatselijke belastingen zijn zoo
hoog gestegen dat zij niet hooger kunnen worden op
gevoerd, en toch zou men gaarne voor sommige nattige
zakenwaarvoor de gemeente verplicht of geroepen is
te zorgen, meer willen uitgeven. Daarom is reeds sedert
geruimen tijd aangedrongen op wijziging van de bepa
lingen der gemeentewet omtrent de plaatselijke belastin
gen. De gemeenten zijn iu haar bevoegdheid oiu belasting
te heffen te veel beperkt, heeft men gezegd de wet moet
haar moer vrijheid laten dan zij thans bezitten of het
Rijk moet haar te hulp komen, zoowel door de uitgaven
voor sommige zaken, die thans uit de gemeentekas be
taald worden, voor zijne rekening te nemen, als door de
opbrengst van enkele rijksbelastingen voor een gedeelte
aan de gemeenten over te dragen.
Reeds door vorige Ministeries was de gegrondheid
dezer klachten tot zekere hoogte erkend en een wijziging
der gemeentewet, om daaraan te gemoet te komen, wen-
seheiijk geoordeeld De tegenwoordige Regeering nam
de zaak terstond op in de openingsrede, waarmede zij
den 1 Mei van het jaar 1888 voor de eerste maal in de
vereonigde zitting van de beide Kamers der Staten-
Generaal verscheen. Bij die gelegenheid vernam het
Nederlandsche Volk uit den mond van het hoofd van
het Kabinet de volgende ondubbelzinnige verklaring
»Ëene nadere regeling van de verhouding tussehen Rijks-
en gemeente-financiën is een dringende eisch des tijds.
Uitbreiding van het belastinggebied der gemeenten zal
deze in staat moeten stellen meer onaf hankolijk te voor
zien in hare eigene behoeften.
Is een dringende eiscb des tijds. Binnen
enkele dagen zullen twee jaren verstreken zijn sedert
die ernstige woorden van de Ministerstafel werden ge
boord; toch is nog geen enkel voorstel ingediend om aan
dien dringenden eiscb te voldoen en hebben wij eerst
onlangs iets van de plaunen der Regeering omtrent deze
belangrijke zaak vernomen
De klachten zijn intnssohen toegenomen en tevens zijn
in tijdschriften en dagbladen denkbeelden ontwikkeld om
in den financiëelen nood der gemeenten te voorzien.
Eéne zaak vooral heeft meer en meer de aandacht ge
trokken, en inzonderheid zijn de middelen besproken om
aan de daaruit voortvloeiende bezwaren te gemoet te
komen. Wij bedoelen de in de laatste jaren sterk toe
genomen gewoonte van aanzienlijke, bemiddelde familiën,
die vroeger op het land gevestigd waren, om de gemeente
of de streek waarin zij hare meeste vaste bezittingen
hebben te verlaten en in enkele groote of aangenaam
gelegen steden te gaan wonen, en de andere gewoonte, die
Juist in tegenovergestelde richting werkt, van kooplieden
'en fabrikantenom uit de drukke stad waar hunne
handelszaak of hun bedrijf gevestigd is, te verhuizen en
een schoon landelijk oord tot woonplaats te kiezen.
Tweeërlei klacht was daarvan het natuurlijk gevolg.
Van hetgeen ik uitgeef voor verbetering van wegen,
vaarten en bruggen aldus klaagde de plattelandege
meente heeft ook de landeigenaar die in de stad
woont voordeel; zijn land is er door gerezen in waarde;
aan de gezinnen van de arbeiders die zijn landerijen
bewerken, verleen ik kosteloos geneeskundige hulp en in
geval van ziekte of boogen ouderdom onderstand bun
kinderen verschaf ik kosteloos onderwijsmaar in de
uitgaven die voor dat alles noodig zijn, draagt deze
landeigenaar niets anders bij dan de tien opcenten op
de grondbelastingdie de gemeentewet mij toestaat
te heffen.
Duizenden en tienduizenden geef ik jaarlijks uit
aldus klaagde de groote stad voor allerlei kostbare
inrichtingen ten behoeve van handel en industrie, voor
kanalen en havens en dokken en steigers, voor straten
en kaden en bruggen nog ga ik gebukt ouder den last
van rentebetaling en aflossing van de gelden die ik
voor den aanleg van sommige werken heb moeten op
nemenmenig koopman of fabrikant maakt er gebruik
van die buiten woontmaar hier zijn kantoorzijn
pakhuizen zijn magazijn zijn winkel zijn fabriek of
zijn werkplaats beeft, wiens geheele. zaak of bedrijf hier
gevestigd iszijn bezittingen worden door mijne politie
bewaakt en door mijn brandweer beveiligd, even goed
als de bezittingen der ingezetenen zijn werklieden on
dersteun ik in geval van ziekte of ouderdom in verschil
lenden vorm, en voor hunne kinderen open ik kosteloos
de gewone lagere school zoowel als de teeken- of de
ambachtschoolmaar in de hooge lasten, die van al die
uitgaven de onvermijdelijke gevolgen zijn draagt deze
koopman of fabrikant niets bij dan de opcenten die ik
mag heffen op de grondbelasting van de gebouwen die
hij voor zijn gebruik noodig heeft, en op de personeelo
belasting die van enkele dier gebouwen geheven wordt.
Het gaat niet aan aldus lieten plattelandsgemeente
en koop- of fabrieksstad beide zich hooren het gaat
niet aan, dat de gemeente waar de bezittingen van den
grondeigenaar gelegen zijn en waar alzoo de bron ligt
van het grootste gedeelte van zijn inkomen, of waar de
handelszaak of de fabriek gedreven wordt van den koop
man of fabrikant en waar hij alzoo, zoo niet geheel dan
toch grootendeels, zijn inkomsten verdient het gaat
niet aan dat die gemeente zoo weinig geniet van de
belastingen die deze personeu vau hunne inkomsten
moeten betalen en dat alleen omdat zij niet in de ge
meente verkiezen te wonen De uitgaven die de gemeente
zich voor verschillende zaken moot getroosten komen
lmn bijna evenzeer ten goede als den ingezetenen of
worden verzwaard door de vestiging van hunne handels
zaak of fabriek in deze gemeente. Laat daarom de wet
ons vrijheid geven om van hen meer te heffen dan het
weinige dat zij ons thans veroorlooft.
Verschillende middelen werden aan de hand gedaan
om dit doel te bereiken.
De plattelandsgemeenten wenschten vrijheid om meer
opcenten te heffen op de rijks-grondbelasting, inzonder
heid op die der ongebouwde eigendommendaardoor
zouden ook de «uitwonende" grondeigenaars worden ge
troffen; ja, maar ook de «inwonende", werd hun geant
woord, en daaronder zijn er velen die het nu reeds hard
hebben te verantwoorden en reeds bijdragen in de hooge
directe plaatselijke belastingen of hoofdelijke omslagen;
het land van den kleinen boerdie in de gemeente
woont, is niet zelden zwaar met hypotheek belast; zal het
iets helpen dan zou de verhooging van de gemeonte-
opcenten op de grondbelasting nog al belangrijk moeten
zijn, en zoodoende zou de last voor menigeen werkelijk
te zwaar worden De in de gemeente wonende boeren
met eigen land zagen het bezwaar inen meenden het
te kunnen oplossen met het antwoord welnu laat de
gemeente dan alleen van de uitwonende grondei
genaars meer opcenten op de grondbelasting heffen
De koop- of fabrieksstad kwam tot een soortgelijke
oplossing. Geef ons vrijheid aldus luidde de slotsom
harer overwegingen om van den uitwonenden
koopman of industrieel, die hier zijn zaak heeft geves
tigd, een extra plaatselijke belasting te heffen zooveel
mogelijk in evenredigheid tot de winsten die zijn handel
of bedrijf hem hier oplevert. Werkte de patentbe
lasting voor velen niet zoo onbillijk, dan kou dit op zeer
eenvoudige wijze geschieden door ook van deze belasting
opcenten te heffen ten behoeve van de gemeente daar
dit nu echter niet gaat, zal de gemeente van alle elders
wonende handelaren en industriëeleu die er hun bedrijf
geheel of gedeeltelijk gevestigd hebben, een afzonderlijke
plaatselijke bedrijfsbelasting moeten heffen, in verhouding
tot de winsten die de zaak in de gemeente oplevert.
Het bedrag van die winsten kan worden opgemaakt op
dezelfde wijze als thans het bedrag van het geheele in
komen voor den hoofdelijken omslag of de directe
plaatselijke belasting wordt geraamd, ook zou men het
voor sommige bedrijven kunnen vaststellen in verhouding
tot het aantal werklieden of paardekrachten van de
stoommachines die voor de zaak worden gebezigd.
Het denkbeeld om de lasten der gemeenten te ver
lichten door de uitgaven voor sommige werkzaamheden
in het algemeen belang, die haar zijn opgedragen, voor
rekening van het rijk te brengen, ja zelfs de zorg voor
een gedeelte der wegen, vaarten of kanalen aan het rijk
of de provincie over te dragen, schijnt allengs op den
achtergrond te zijn geraakt. Nu de rijksbijdragen voor
het openbaar lager onderwijs onlangs opnieuw zijn vast
gesteld, ziet men in, dat dit middel of weinig zou baten,
óf, voor zoover de overdracht van het onderhoud van
wegen of andere werken betreft, niet wel uitvoerbaar is,
althans te groote bezwaren zou opleveren.
Laat ons zien, of de andere maatregelen bruikbaarder
zouden zijn.
Bij kon. besluit van den 3 is bepaald, ter uitvoe
ring van art. 12 3e lid sub 2 der schoolwet, naar welke
regels de Rijksbijdragen kwamen worden verleend aan
normaallessen en hoofden van scholen voor op te leiden
onderwijzers en onderwijzeressen.
Aan het schriftelijk examen voor onderwijzer en
onderwijzeres namen den 9 te AMSTERDAM 67
mannelijke en 62 vrouwelijke candidaten deel. Den 11
werden als onderwijzeres 9 van de 15 op 10 en 11 mon
deling geëxamineerden toegelaten, namelijk de dames T. de
Boer en H. Meijes te Amsterdam, W. Blokker en
J. M. Bakker te Hoorn, J. M. de Boer, B. Bakker
en E. M. Buijs te Haarlem en E. Broekman te
Zaandam en een uit Alkmaar. (Zie Stadsnieuws.)
Door den hevigen noord-westen wind is den 9 de
IJsel bij Kampen zoodanig gewassen dat vele aan den
rechteroever gelegen landerijen ondergeloopen zijn.
Den 9 is te H AA KLEM in de Singelgracht het
lijk gevonden van de vronw van den heer O. aldaar
33 jaren oud en ten vorigen jare gehuwddie des
ochtends hare woning verlaten hadvoorgevende hare
moeder te Utrecht een bezoek te gaan brengen.
In eene den 9 te Nienw-Amsterdain gehouden ver
gadering van verveners is besloten het loon voor het
dragen der turf met veertig centen per dagwerk te ver-
hoogen.
Door het provinciaal bestuur van Noordholland is
den 10 bij enkele inschrijving aanbesteed: 1°. het maken
van beplantingen rietschuttingen en het plaatsen van
verkennningspalen in de duinen op Terschelling, geraamd
op 10.000. Laagste inschrijver de heer A. A. Bos
te Terschelling voor 10.397 2°. het uitvoeren van
eenige werken tot verbetering en versterking der zee
wering langs het noorderstrand van het eiland Vlieland,
geraamd op 20,100. Laagste inschrijver de heer A.
Bos te Helder voor 17 140.
De gemeenteraad van EMTKHIJ1KEN heeft den
10 besloten de betrekking van stadsmuziekmeester open
komende door het op verzoek verleend eervol ontslag
aan den heer Gehrieke niet weder te vervullen.
De 36 algemeene tentoonstelling van de Holl.
Maatschappij van landbouw wordt te Dordrecht gehouden
van 10 15 September.
De Eerste Kamer heeft den 10 en 11 alle wets
ontwerpen van geringe beteekenis waaronder dat tot
herziening der consulaatrechtenmet algemeene stem
men aangenomen en is daarna vermoedelijk tot de eerste
dagen van Mei uiteen gegaan.
Den 11 heelt de heer J. Ludwig te Utrecht in
gezondheid zijn honderdsten verjaardag gevierd. De ge
heele buurt, waar hij woonde had de vlag uitgestoken.
Te rekenen van den 12 zal het Rijkstelegraaf kantoor
te FlIRMEltEX» op alle werkdagen open zijn van
8 uur voor- tot 9 uur namiddags. Öp Zon- en feest
dagen blijven de diensturen onveranderd.
De minister van binnenl. zaken heeft bekend gemaakt,
dat op 1 September e. k. bij do Rijkskweekscholen voor
onderwijzers te 's Hertogenbosch Haarlem Middelburg,
DeventerGroningen en Maastricht kweekelingen kun
nen worden geplaatst. Zij moeten zelf in do kosten van
huisvesting en verpleging voorzien. Onderwijsboeken
en leermiddelen worden hun van Rijkswege kosteloos
verstrekt. Zij die voor plaatsing in aanmerking willen
komen moeten op 1 September hnn 15 jaar ingetreden
zijn en hun 17 jaar nog niet hebben volbrachten
zich vóór 15 Mei aanmelden bij den directeur der kweek
school die zij wenschen te bezoeken. Voor hot pro
gramma van het toelatingsexamen wordt verwezen naar
Staatscourant van 26/27 Januari 1890, No. 22.
Tot onderwijzeres aan de openbare lagere school
te OOAT-6UAÉTDIJK is benoemd mej. A. C. Wil-
kens van Krewerd. Met haar stonden op de voordracht
mej. G. J. C. E. Vogette Abcoude, A. J. van Vliet,
te Schiedam en J. Arema te Sneelc.
De naamlooze vennootschap Het Utrecbtsch Pro
vinciaal en Stedelijk Dagblad koert over 1889 5 pet.
dividend uit.
Te Ronswoude is een man van een wagen gevallen
en daarbij zoo ernstig gekneusd dat hij spoedig over
leden is.
De schilder Bosboom is door eene beroerte getroffen
er schijnt nog hoop op behoud te bestaan.
De kolonel-commandant van het regiment grenadiers
en jagers, de heer Greve, is door den Koning benoemd
tot commandeur in de orde van den Gouden Leeuw van
Nassau met de zwaardenbij dagorder is daarvan aan
het corps namens den Koning mededeeling gedaan.
Met het bewerken der opgaven van de volkstelling
aan het departement van binnenl. zaken wordt dezer
dagen een aanvang gemaaktter bespoediging van dien
arbeid is eene tijdelijke hulp voorloopig van omstreeks
100 personen, aangenomen.
De Maatschappij voor Meel- on Broodfabrieken te
AMSTERDAM keert over 1889 7j pet. dividend uit,
na afschrijving van 1727.04 op gebouwen en machi
nerieën. De jaarwedde van den directeur werd met f 500
verhoogd en gebracht op 4500.
Te Delft is van liberale zijde voor lid der Tweede
Kamer candidaat gesteld de heer jhr. mr. A. P. C.
van Karnebeek, oud-minister van buitenl. zaken en van
anti-rev. zijde de heer mr. H. A. van de Velde, burge
meester van Loosdninen.
De minister van waterstaat heeft zich niet kunnen
vereenigen met de voorstellen der besturen van de Holl.
IJzeren de Nederl. Rhrjn en de Nederl. Centraalspoor-
wegmaatschappij om met ingang van 4 Mei a.s. den
prijs van de retourbiljetten op sommige lijnen te ver-
hoogen.
De kostelooze nitdeeling van brood en koffie te
AMSTERDAM is deze week gestaakt. In het geheel
werden gedurende dezen winter 159000 porties uiigereikt
of gemiddeld 2000 per dag.
De Amsterdam-Delicompagnie keert over 1889
42) pet. dividend uit. Het reservefonds bedraagt
1.471 211.99, terwijl de ondernemingen pro memorie
in de boeken staanbehalve de in 1889 aangekochte
ondernemingen Amplas en Selapianop de koopsom
daarvan is echter reeds een deel afgeschreven.
Bij de hervormde gemeente te MENSBROEK
is tot predikant beroepen ds. A. Fetter te WIE-
RI\TiE At WA ARB
In elk der 's GRAVELANBSCHOTEN en
ST. PANKRAS waren dit jaar 5 lotelingen voor de
nationale militie. Twee dier gemeenten moesten elk 2
manschappen leveren in het aandeel in de lichting voor
de provincie Noordhollanden ééne gemeente 1 man.
Het lot beslistedat uit de gemeente St. Pankras van
de 5 lotelingen slechts 1 dienstplichtig zal zijn.
In Noordholland waren 6535 ingeschrevenen, die voor
de berekening van genoemd aandeel, 1860 man, in aan
merking kwamen.