Veertig Cents
H E E T H A.
C. FOGTELOO,
Feuilleton.
No. 65* Twee en WFegentigste Jaargang. 1890.
Z O N D A (1
1 JUNI.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen. j
EERSTE BLAD.
Uitsluitend voor de geabonneerden op ons blad stellen wij,
tot den uiterst lagen prijs van
9
tezamenverkrijgbaar vier boeiende vaderlandsch-historische
Novellen van
getiteldDe Oorlog in het Polderland.
Helden in Donkere Dagen.
Slag bij Kijkduin.
De Overwintering op Nova-Zembla.
De aflevering geschiedt, slechts voor zoover de voorraad
strekt, a contant. Naar buiten per post, na ontvangst van 5© ets.
DE UITGEVERS.
Postdienstregeling.
SPOOR WEGPOLITIÉK
MMI VARSCIIi: COIKAAT
Deze Courant wordt Dinsdag-, Donderdag- en
Ëeterdagavond uitgegeven. Abonnementsprijs per
o maanden voor Alkmaar ©,8©franco door het
geheele rijk 1,
De 3 nummers 0,06.
Prijs der gewone Advertentiën
Per regel 0,15. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de Uitgevers HERMs. COS-
TER ZOON.
Telefoonnummer 83.
ÜV
Bij dit ATo. wordt aan onze abonné's in de
stad de dienstregeling van het Postkantoor
alhier verzonden, aanvangende i Juni, welke
aan onze aboime s buiten de stad op verlangen
gratis wordt toegezonden Overigens is zij voor
niet geabonneerde» a 1© cents verb rijg ha ar
(S L O T.)
Op het voorloopig verslag van het onderzoek der door
de Regeering gesloten overeenkomsten m,et onze drie
groote spoorwegmaatschappijen door de Tweede Kamer
is een zoo uitvoerige Memorie van antwoord ver
schenen. dat zelfs aan het geven van een overzicht daarvan in
dit blad niet te denken valt. Wij zullen ons daarom
bepalen tot bet antwoord, dat de Regeering daarin heeft
gegeven op de voornaamste vragen die tot haar waren
gericht en die wij in ons vorig artikel hebben opgenomen.
Zich vereenigende met de beschouwingen der commis
sie van onderzoek van het jaar 1881, tracht de Regeering
in het licht te stellen dat een gewichtige voorwaarde^
waai van het naar het oordeel dier commissie voor een
groot deel zou afhangen, of door de drie groote spoor
wegmaatschappijen aan de eischen van het verkeer zou
UIT HET HOOGDUITSCH VAN E. ECKSTEIN
.24)
Freule von Weijlburg", sprak hij op somberen toon
»wilt gij mij nog bespotten in mijne smart? 't Is waar
gij bebt er bet recht toe."
Maarlieve Hemel, wat zijt gij toch voor een man!
/eg ik dan zulke dwaasheden Ik vindals twee men-
schen elkaar liefhebben... en gij zegt het toch zelf,
dat gij verliefd op mij zijt waarom zou ik dan uwe
vrouw niet worden T'
De kolonel bracht de hand voor de oogen. Tafereelen
van onuitsprekelijke zaligheid doemden voor hem op en
wenkten hem, evenals de verleidelijke elfen in het sprookje.
Lang vergeten melodieën ruischten in zijne ziel: de droom
was al te heerlijkal te verrukkelijk.
Het tweetal was intusschen een zijpad ingeslagen. In
het volgende oogenblik had hij den arm om het ioime
meisje heengelegd en kuste hij haar op den half geopen-
den mond.
»Eu tochhet mag nietriep hij uit, terwijl hij
haar losliet. >Denk toch eens na, Hertha! Denk toch eens
aan den menschenleeftijddie ons scheidtHoe kan de
ente bloeien naast den winter de ontluikende knop
naast den verweerden boomstam?"
Wat klinkt dat leelijksprak zij op verwijtenden
toon Ja, indien men het gaat uitrekenen als eene som,
dan krijgt men een verschil, en een groot ook; maar
hoe hot komt, weet ik niet ik heb daaraan nog niet
gedacht, (jij hobt geen anderen indruk op mij gemaakt
aan b. v. graaf Gassier... Wat rijker aan ervaring
misschien wat deftiger
worden voldaanniet is vervuld. Zij meende toch dat
de exploitatie van ons spoorwegnet aan de Exploitatie-,
de Hollandsche- en de Rijnspoorwegmaatschappij toever
trouwd kon blijven, indien elk dezer drie maatschappijen,
eene of meer verbindingen tusschen onze groote koop
steden en de grenzen in handen kreeg, hetzij langs hare
eigene lijnen hetzij langs de lijnen van andere onder
nemingen door middel van running-powers (gemeenschap
pelijk gebruik). Daarvan is echter niets gekomen het
deel van het spoorwegnet dat elk der drie maatschap
pijen exploiteert, vormt niet, zooals de commissie wenschte
j dat het geval zou worden, op zich zelf een goed samen
hangend geheel. Gebrek aan eenheid in bet beheer en
gebrek aan doorloopende lijnen hébben meermalen ge-
brei: aan aansluiting ten gevolgebrengen vertraging
te weeg in het personenvervoer en ten gevolge van over
laden en rangeeren nog meer in het goederenvervoer doen
niet zelden den kortsten weg vermijdenvermeerde
ren de kosten van exploitatie door terugzending van de
gebruikte wagens waarvoor niet altijd vracht beschik
baar is en doen de tarieven stijgen omdat het vracht
loon over de verschillende maatschappijen verdeeld moet
worden. Vandaar de ongezonde concurrentiedie door
de Hollandsche Spoorwegmaatschappij en de Exploitatie-
maatschappij in onderling verbond tegen de Rijnspoor
weg-maatschappij is gevoerd met het doel om haar zoo
veel afbreuk te doen dat zij genoodzaakt zou worden
zich aan de voorwaarden te onderwerpen die de andere
Zoo duurde het debat nog een poosje voortdoch het
was niet moeielijk te voorspellen wie hier bet onderspit
zou delven. De laat ontwaakte neiging in het hart van
den ouden soldaat had zich bij de eerste schemering der
hope machtig ontwikkeld en was een krachtige bondge
noot in het vijandelijk kamp geworden.
Eindelijk geraakten de beide partijen tot eene ver
standige overeenkomstschijnbaar verstandig want in
waarheid was dit verdrag niets anders dan eene onbe
wuste vermomming van het geheime verbond dat beider
harten met elkander gesloten hadden. De kolonel beloofde
te zullen blijven, terwijl Hertha de gelofte deed acht
dagen lang ernstig met zich zelve te rade te zullen gaan,
en de bedenkingendie hij haar zoo levendig voor oogen
had gehoudenaan een onbevooroordeeld onderzoek te
zullen onderwerpen. Niemand mocht natuurlijk iets van
de zaak vernemenTien minuten later zat de kolonel
met Hertha en het meerendeel van de familie op de
veranda aan de ontbijttafel en niemand vermoedde wat
tusschen hen beiden was voorgevallen. De kolonel scheen
wat stiller wat afgetrokkener dan anders terwijl Hertha
in zulk eene aanstekelijk vroolijke luim was dat de pro
fessor en de verliefde luitenant bijna vergaten, dat de
champagne van den vorigen avond nog niet geheel had
uitgewerkt.
Hoofdstuk ]£l.
Drie dagen later gaf de geheele familie met hare logo's
gevolg aan eene vriendelijke nitnoodiging van graaf Gass
ier, om den namiddag op het anderhalve mijl verwijderde
kasteel Göllrode te komen doorbrengen.
Het kasteel Göllrode was in elk opzicht het contrast
van het ouderwetsche, zware, voorvaderlijk slot der von
Gruthenau's: een geheel modern gebouw met ruime,
lichte vertrekken dat door de monumentale pracht van
trappen en vestibules eenigszins op een museum geleek.
Zonder den overdaad van meubelen de mollige Smyr-
nasche tapijtende kostbare Gobelins, de bloemenpracht
maatschappijen haar zouden willen voorschrijven. Wan
neer die toeleg gelukte, zonden de twee verbondenen zich
haasten om de schadedie zij tijdelijk door te lage ta
rieven hadden geleden, in te halen door de tarieven te
verhoogen gelijk b.v. herhaaldelijk door spoorwegmaat
schappijen in Engeland en Amerika is geschied maar
daarenboven bestaat het gevaar dat de in de engte ge
dreven maatschappij zich bij eene der beide andere maat
schappijen aansluitdie daardoor op de overblijvende
maatschappij zooveel voor zou krijgendat deze niet
tegen haar zou kunnen coneurreeren en de machtige maat
schappij dus tot een zekere hoogte een monopolie zou
bezitten.
De tegenwoordige toestand brengt mede, dat voor een
deel des lands de concurrentie is uitgesloten en voor een
ander deel een concurrentie is ontstaan, die de Regeering
op de door ons medegedeelde gronden ongezond meent
te kunnen noemen. Door het spoorwegnet te verdeelen
tusschen twee maatschappijendie dan ongeveer van
gelijke kracht zouden zijn en rechtstreeksche verbindin
gen zouden bezitten tnsschen onze groote koopsteden en
de grenzen, meent de Regeering ons in een beteren toe
stand te zullen brengen. Maar, werd gevraagd is bet
gevaar, dat de maatschappijen het eens zullen worden
en de concurrentie dus zal ophouden niet grooter als
er maar twee maatschappijen zullen overblijven dan
wanneer er drie bestaan
De Rugeering wijst er al aanstonds op, dat de Staat
volgens de nieuwe overeenkomsten veel gemakkelijker en
goedkooper zal kunnen naasten, dan volgens de bestaande.
Mocht dus inderdaad een samenspanning tnsschen de twee
groote maatschappijen tot stand komen waardoor zij
aan het publiek de wet zonden voorschrijven, dan zou
de Staat altijd het raiddel in handen hebben om daaraan
een einde te maken door de lijnen van eene der beide
maatschappijen met het geheele materieel over te nemen
en zelve die lijnen te exploiteeren maar naar het oor
deel der Regeering bestaat voor zulk een samenspanning
al zeer weinig gevaar. In de eerste plaats merkt zij
op dat er ook tegenwoordig feitelijk op de hoofdpun
ten van het verkeer slechts tnsschen twee maatschappijen
concurrentie bestaaten de drie maatschappijen slechts
voor eéne stadnamelijk voor Utrechtmet elkander
kunnen concnrroeren maar dat de Hollandsche spoor
wegmaatschappij zelfs van die gelegenheid geen gebruik
maaktomdat zij er te weinig belang bij heeftdaarop
gaat de Regeering in haar Memorie van antivoord aldus
voort
»Was er nu tot dusverre van coalitie geen sprake,
en dat niettegenstaande de Regeering daaraan door naas
ting geen eind kon maken waarom zal dan nu coalitie
ontstaanwanneer meer nog dan vroeger de maat
schappijen reden hebben om elkander het vervoer
te betwistenterwijl bovendien eene coalitie met het
doel om de vrachten te verhoogen de reisgelegenheden
te verminderen of de faciliteiten te beperken onvermij
delijk het gevolg zal hebben dat aan de maatschappijen
de levensdraad zal worden afgesneden De omstandig
heden die thans bestaan en concurrentie uitlokken, blij-
in de ontelbare majolica-vazen zou het geheel bijna een
ongezelligen indruk gemaakt hebben. Op deze wijze echter
vielen de buitengewone rijkdom en de fijne smaak van
den eigenaar in het oog, evenwel zonder een zweem van
de romantiek die ten spijt van de bewoners op het
kasteel Gruthenau lag als een poëtisch afschijnsel van
lang vergeten dagen. Bij het zien van dittooverpaleis"
loosde de vrijheer telkens een zucht en noemde zijn eigen
kasteel een oud, verweerd roofnestaan het onvergelijke
lijk schoone Gruthenauer park schonk hij echter de voor
keur boven dat van Göllrode.
Marie deelde den smaak van haar papa.
Hier voelt men zich eerst recht op zijn gemak!"
sprak zijtoen zij de met tapijten belegde marmeren
trappen besteeg. »Dio zuilen daar met de vergulde ka-
piteelen zie ik nog liever dan de platanen op Gruthenau."
Te half vier precies ving het diner aan. Ook de Lass-
Dergs en mevrouw von Wolfshagen met hare dochter
waren uitgenoodfgdverder een Schotmet name Ride
of Righteen zekere baron von Kurzleben met zijne
echtgenoot, die niet of zelden sprak, en eene freule von
1 bunadie sedert jaren lijdende was aan eene onbeant-
wooide liefde, en aan ieder, die het hooren wilde, haar
leed toevertrouwde. Zij zag er niettegenstaande haar ver
driet buitengewoon welvarend nit, had dikke bolle wan
gen en stralende oogen en legde een zucht naar genoegens
aan den dagwaarvoor zelfs Marie von Gruthenau de
vlag moest strijken. Met een gebroken hart snelde zij
van het eene bal naar het andere, woonde diner op diner
bij, vond zien zeiven bijzonder ongelukkig, liet zich ont
zettend^ het hof maken,een wonderlijk mengsel van
naïveteitwaarheidlengen en zelfmisleiding.
Ook thans, gedurende het diner, werd het onverander-
Ijk thema weder opgevatzij keek daarbij den braven
Hans Knnibert aan als eene gewonde hinde en vertelde
hem de geheele geschiedenis, die iedereen kende: hoe en
waar zij hem voor de eerste maal had gezien hem
den referendariswiens familienaam haar nimmer over
de lippen zon komen o, neen, daarvoor was zij veel
te fijngevoelig en te bescheiden dien zij maar eenvou-
