HEETHA.
ivo. m-
Feuilleton.
1890.
V li I.J 1) A«
6 JUNI.
Veertig Cents
CL ••F0GTEL00,
OHksiëel Gedeelte.
Aims terckm^Iie Brit ven.
Twee en KFegentigste Jaargang.
'MSI r*- 'Uisluitend voor de geabanneer-
«1*®^ 4m op. ons blad stellen wij tot
den ui ter&t lagen prijs van
itezai neavwkrijgbaai VIER boeiende
vaderla iiifehdiistörische» Novellen, rae
„getiteld
.2fy
4LR.HA IIISCIICOIRAYT.
Deze Courant wordt Dinsdag-,: 'IPonderdag- en
_®»teriüag;avand uitgegeven. Abonrementspr js per
,3 maanden voor Alkmaar 0,8®; franco door het
.geheela rijk I
Be Siraimmers ©g"Att
Prijs der gewone Advertentïën
Per regel 0,15. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de Uitgevers HERMs. COS-
TER ZOON.
Telefoonnummer 23.
De louilog i fw SRe.f FoModand
Helt ten in Donkere Dagen.
Slag Mj JiijMgin.
De K<»r.»vi«f{er"ne op K«»a-ZenUtL
©e aflev erêng geschiedt sïeeiaite voor ito«v<ai «ie
vomraad .contant. Naar buiten per. post,
na.ontvang ut van ."AD; &tg.
„DV UITGEVERS.
;Ll.iSTryZN_BRniVBN
waarvan «Ie geadresseerden onbekend zijnverzonden
;g^durflEde de le helft der, maand Mei 1890:
H. CarolsenD. J. Rpops Amsterdam J. E. Bruin,
■AlkmaarJ. va® 'Os., gUeuwer-AtaastelC. D. Menrs
'■.Ouderkerk jnflJ.
.Van. E g m -e ,n. d A a n Zee:
S. E..»T. .Hofhuis., Amsterdam G. de Jong, Wier-
serveer.
'Van Hoog w-M'd:
-Secretaris .Begraifenkïfonds Enkhnmog.D. Braaa©,
Helder.
.-Amo-ï;ika,: Oortgjsen Cc., Denver.
XVI.
Baser 'd§.gen bad ik bet genoegen kerneis te maken
met een veelzijdig ontwikkelds Amerikaan die zooveel
van Europa „bad gehoord, dat hij nieft h&dg-oxustvoor
dat hij dit werelddeel foeiredan had. Veel was hem op
zijn rondreis opgevallenwaarin de Wessteröche volken
de Amerikanen vóór waren.maar nog meer had het
hem getroffen, dat zijne landgenoeten zoo oneindig veel
praetischer waren. Allerfel -voorbeelden, wist hjjj daarvan
bij te brengendie» ikeerlijk gezegdbeaiaei moest.
Tot mijne verwondering had hij evenwel gezwegen over
de opleiding der Amecrikaansahe joi^gedochtors tot huis-
houdsters waarom ilt dit punt ter sprake bracht te
meerdaar ik .kort va\n te voren juist in de -couranten
gelezen had dat hat in het Westen van de Ver-oonigde
Staten hoe langer koe meer mede werddat <de %lames
haar eigen brood bakten en feaar -éggen pot koekten.
.UIT HET HQOGDUIÏgCH 'VAN E. ECKSTEIN.
ïntusschen vond de kolonel, hoe gezellig hg daar ook
met frenle von Wolfshagen en den Schot stond te praten,
den .stand van zaken zooals hij dien zelf had.uitgelokt,
even ondragelijk. Gedurende den rit naar Göilrode had
hij nog een pijnlijken strijd met zich zei ven gevoerd; zou
hij niet aan Hertha de toestemming vragen om den proef
tijd voor geëindigd te houden en dan - vandaag nog
vertrekken
De gronden die hij in zich zeiven daarvoor aanvoerde,
hadden hom nog nooit zóó onwederlegbaar toegeschenen
als thans, nu Hertha met de frissche dauw der jeugd op
de wang® naast de dame zatdie hem zoo levendig
aan zijne eigene jeugd herinnerde, toen ook hij nog on
bezorgd en met vertrouwen in de toekomst staarde
toen verdriet en wanhoop hem nog slechts bij name be
kend waren- Dit bloeiende meisje en hij, de tijdgenoot
van die mager*?, verschrompelde, oude vrouwDeze
gedachte drukte hem ter neer. Terwijl hij als het ware
overstroomd werd door den woordenvloed die zonder
ophouden over de lippen van freule Aurelie roldever
drong in zjrie ziel het eene droevige beeld het andere.
Hij begreep nietdat hij niet dadelijk standvastig ge
weest was en met het helder verstand van een man
die weet wat hij wil, afstand had gedaan van een gelnk,
dat toch voor hem niets kon zijn dan een gunstbewijs
van eene boosaardige fee.
Hij besloot bij de eerste geschikte gelegenheid die
zich zou aanbiedenmet Hertha te sprekenhaar te
bekennendat het beni niet mogelijk was zijne vlucht
Eenmaal dit chapiter aangeroerd hebbende overlaadde
mijn kennis mij met een woordenstroom waarin de af
hankelijkheid der Hollandsche huisvrouwen van hare
gedienstigen en het schadelijke van de onkunde ten op
zichte van allerlei huishoudelijke bezigheden hoofdmo
menten waren. Zeer leerzaam voor Hollandsche dames
die nu reeds allerlei jammerklachten over de tegenwoor
dige hooien zooals de Amsterdamsche zeggen aan
heffen waren zijne mededeelingen over het pretentieuse
optreden der Amerikaansche gedienstigen dat waarlijk
alle perken te buiten gaat. Voor langer werktijd dan
acht uren per dag is in Amerika geen meid te vinden
en ongelukkig zijt gemevrouw als ge het eens zoudt
durven wagen een enkele aanmerking te maken over
haar getreuzel of haar onzindelijkheid'! Dan kunt ge er
op rekenen dat uw meid uwe woning aanstonds verlaat
en zulke schrikbarende tooneelen van uwe »onmensche-
ljkheid" ophangtdat niemand zich meer aan uwe be
langen durft te wijden. Hebt ge een piano dan rekent
menige Amerikaansche meid er opdat ge haar een
uurtje daags in de gelegenheid zult stellen, zich daarop
te oefenen hetgeen voor de ontwikkeling van haar
geestesleven door haar zoo noodig wordt geacht., en
mocht uw gedienstige een minnaar rijk zijD dan moet
ge er n op voorbereiden, dat deze als vriend des huizes
behoort ontvangen te worden.
Geen wonderdat onder zulke omstandigheden de
practische geest der Amerikaansche vrouwen reeds lang
gepeinsd heeft om aan de knellende banden van het dienst-
bodendom te ontsnappen. De eenige uitweg om deze illusie
verwezenlijkt te zien werd geoordeeldselfhelp. On
tegenzeglijk behoorde er veel moed en veel energie toe
om plotseling dingen op de schouders te nemendie
men tot hiertoe beneden zich achtte, doch toen eenmaal
dit vooroordeel was overwonnen en de uitkomsten alles
zins bevredigend waren werd men voor alle opofferingen
raimschoots schadeloos gesteldzoodat deze beweging
zich steeds verder heeft voortgeplant en zich ook nu nog
dagelijks uitbreidt.
In ons goede Nederland durven de dienstboden ge
lukkig nog lang zulke hooge eischen niet te stellen als
,aan gindsche zijde van den Oceaan. Toch zijn ze in de laatste
jaren, ook al onder den invloed van socialistische aan
blazingen vrij wat pretentieuzer geworden dan die oude
erfstukken onzer grootouders met hare stijve neepjes
mutsen die wij nu nog slechts bij overlevering kennen.
iWaarschijnlijk is het daaraan toe te schrijven dat zich
-too langer hoe meer onder de dames van den aanzien
lijken stand een streven openbaart om zich op de hoogte
te stellen van allerlei huishoudelijke zakenopdat zij
zonder nu zelf nog in de keuken te staan ploeteren
toch ook in dit opzicht de meerderen in kennis van hare
ondergeschikten zijn. Hoe langer hoe meer beginnen de
dames in te zien dat zij een treurig figuur tegenover
haai meid makenwanneer zij hij ieder gesprek over
keuken-aangelegenheden van de grofste onkunde blijk
geve© zoodat het de keukenprinses dikwijls moeilijk valt,
haar lachen te bedwingen.
Van dat idee zijn ook eenige amsterdamsche dames
langer ff.it te stellenen dan zou hij afscheid van haar
nemen voor eenwig.
Deze „gelegenheid bood zich spoediger aan dan hij ge
dacht had.
De lucht was heerlijk afgekoeld en graaf Gassier stelde
eene wandeling voor door het beroemde Göllroder ravijn.
Allen de jongeren het meestjuichten dit plan toe.
Zelfs freule von Halff kerke die vandaag bijzonder op
gewekt waswilde niet achterblijven.
De weg .voorde van het parkhek dwars over den straat
weg naar de helling van het gebergte waar een lang-
>.j zaam stijgend voetpad den wandelaar naar het ravijn
bracht. Al spoedig bevond men zich te midden van
eene prachtige rotspartij. Beneden in het dal schuimde
-de Gölleen onstuimig beekje dat tusschen de hooge
gladgeschunrde granietblokken ontelbare watervalletjes
vxrmde. Er woei een heerlijk, verfrissehend koeltje door
het ravijn; men speurde den adem van het hooggebergte.
De kolonel had het zoo aangelegd, dat hij met Hertha
ee© weinig achterbleef.
Vorder en verder slingerde het pad tusschen de denne
en pgnboomen door, steeds de bochten van den rotswand
volgend.
Nu zag de heer von Anzendorff nog slechts de slanke
gestalte van Gustaaf, die naast freule von Lassberg wan
delde en met de linkerhand nu eens in het ravijn, dan
weder naar den azuurblauwen hemel wees, alsof hij zinne
beeldig voorsteldehoe diep de liefde van een poëet
kan geworteld zijn en hoe hemelhoog zich de adelaars
vlucht van zijn geest kan verheffen.
Daarna verdween ook hij achter het struikgewas.
Otto von Anzendorff had tot nu toe slechts weinig
gesprokenevenals zijne gezellin. Beiden voelden en
wistendat dit nur voor hen beslissend zou zijn.
Hertha", zoo begon hij nu plotseling, »er moet een
einde aan komen. Mijn voorstel was eene groote dwaas
heid. Ik wilde arts zijn en beval u als geneesmiddel
een proeftijd van acht dagen aan. Ik bedacht daarbij
echter nietdat ik zelf in dien tijd ongeneeslijk ziek
zou worden. Het kan niet langer yóór alles niet
uit deu hoogsten stand uitgegaan, die de oprichting van
een huishoudschool op het touw hebben gezet. Aan haar
hoofd staat mevrouw van Tienhoventerwijl de heeren
J. T. L. BlankeubergL. Ketjen prof. Stokvis, G. Vas
Visser en mr. C. M. J. Willeumier zich bereid hebben
verklaard, deze zaak naar hun beste krachten te steunen.
Prijzenswaardig is het, dat deze commissie hare bemoeiin
gen ook tot de volksklasse wil uitstrekken, wat trouwens
ook in het belang dor hoogere standen is. Gelukt het
een som van 18000 galden bijeen te krijgen die zeker
zal gevonden worden, nu de eerste families zich aan de
zaak gelegeD laten liggendan stelt men zich in de
eerste plaats de opleiding van inwonende leerlingen tot
huishoudsters voor. Daar zal het onderwijs betrekking
hebben op het koken de behandeling der wasch het
onderhoud der meubelen enz. Menige dame, die wel eens
gehoord heelt, hoe het op andere kookscholen, zooals b.v.
in de residentie, toegaat, zal haar vrees te kennen geven,
dat de meisjes over het algemeen te veel dingen zullen
leeren die op zich zelf heel wetenswaardig zijnmaar
in het dagelijksch leven ongeveer nooit te pas komen
dat zijom een voorbeeld te noemenmeer verstand
hebben van het bakken van brisolettes dan van het
koken van roode kooldoch op dit punt kan ik haar
gerust stellen. Er zal namelijk steeds naar getracht
worden om zulke dingen klaar te makendie bereikbaar
zijn voor vrouwtjes met een schraal hnishondgeld. De
voedingswaarde van de verschillende vleeschsoorten en
groenten zal derhalve ook een belangrijk punt van be
handeling uitmaken wat echter nog niet in zich sluit
dat in de toekomst alleen die gerechten de handen der
leerlingen zullen verlaten, waarvan de geleerden zeggen,
dat zij een belangrijk gehalte aan eiwittenvetten of
koolhydraten bevatten. Hiermede acht de commissie haar
doel echter nog niet bereiktook cursussen zullen ge-
honden wordenwaar op verschillende uren en dagen
zoowel voor kinderen nit de volksklasse als voor jonge
meisjes uit den gegoeden stand theoretisch en practisch
onderricht zal worden verstrekt. Men verzekertdat
hiervoor goede onderwijskrachten zijn aangewonnen, het
geen ook noodig zal zijn, omdat de amsterdamsche dames,
die in 1883 den tijdens de tentoonstelling gehouden
kookcursus bezochten daarvan nog te zeer haar bekomst
hebben. De dame die toen namelijk onderricht gaf, was
wel knap in het voorlezen van dictaten doch als het
op practisch werken aankwambrandde geregeld een
aantal schotels aan. Ten slotte stelt de commissie zich
voor, ook nog een avondcursus uitsluitend voor onder
wijzeressen te bestemmen wantzooals zij te recht op
merkt als eenmaalgelijk in EngelandFrankrijk
Duitschland en Belgie de huishoudkunde als leervak op
de lagere schoolevenals de nuttige handwerken, wordt
ingevoerd hetgeen zeker alle overweging verdient
dan wacht den onderwijzeressen een schoone taak, omdat
van haar zal uitgaan de bezielende macht, die het huis
gezin van den werkman een betere toekomst zal doen
tegemoet gaan. Zij zal aan de aankomende vrouw uit
de volksklasse leerenhoe zij met het eenvoudigste ma
teriaal het dageljksehe middagmaal smakelijk kan toe-
omdat de geheele comedie tot niets leidt. Zelfs al zoudt
gij na verloop van die acht dagen zeggen sik wil
zon ik toch onbuigzaam zijn en mijn verstand aan het
woord laten ik zou verplicht zijn om het blinde kind
te' redden van het dwaalspoor, waarop het zich bevindt
ik zou afstand van u moeten doenal dreigt de opoffe
ring mij waanzinnig te zullen maken."
»Dat is toch hoogst zonderling", antwoordde Hertha
na eene kleine pauze. »Tot nu toe heb ik er weinig
over nagedacht, hoe ik uwe bezwaren zou kunnen weer
leggen. Ik voel hetal heb ik er geen bewijs voor
dat gij vervolgd wordt door een hersenschim. Ik had
juist het plan opgevat er eens ernstig over na te denken,
en nu maakt gj zoo maar op eens een einde aan
ons verdrag. Houdt gj niet meer van mij
»Ik heb u innig lief, zoo mogeljk nog inniger dan
eenige dagen geleden", sprak de kolonel met bevende
stem. Het zou wellicht beter zjn, dat ik n het tegen
deel betuigdedat ik verklaarde dien morgen niet goed
bj mjn verstand te zjn geweest
«Maar, mijnheer von Anzendorff! Ik begin u lang
zamerhand voor een raadsel te honden, voor een sphinx,
die het een genoegen acht onsarme stervelingen te
kwellen met allerlei spitsvondigheden. Vertel mj nu
eens oprecht en zonder omwegen waarom acht gij ons
plan dwaas of welke uitdrukking bezigdet gj er ook
weer voor waanzinnig, geloof ik
»Dat heb ik u al meer dan eenmaal gezegd. Ik ben
te oud voor u."
»Wat beteekent dat dan toch: te oud? Indien gj
geljk hadt, dan zon toch een jonglevenslustig meisje
niet op het denkbeeld komen uwe vrouw te willen worden.
Of meent gj dat mijn hart, bj uitzondering anders
gevormd is dan dat van andere jonge meisjes Is iemand,
die in staat is liefde te wekken te oud Bovendien
wat praat gj toch? Negenenvjftig Gj doet, alsof
gj tachtig waart
Hoe ernstig de kolonel ook gestemd was hj moest
toch lachen om den toon waarop zj dit zei de.
»En dan komt daar nog bj", ging zj voort, »dat gj
