HERTIA,
Feuilleton.
No. 74*
Twee en Negentigste Jaargang,
1890.
ZONDAG
fWlESl BLAB.
Veertig Oents,
t e z a in e n, verkrijgbaar V 1 E R boeiende
vaderlaTidscli-historisclie Novellen, van
C. F0GTEL00,
Officieel Gedeelte.
De druk van den gewapenden
vrede.
22 JUNI.
Uitsluitend voor de geaUoimeer-
r den op ons blad stellen wijtot
den uiterst lagen prijs van
getiteld
A I.KIIAARSCHE OOUBAAT.
Deze Courant wordt Dinsdag-. Donderdag- en
Zaterdagavond uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden voor Alkmaar 0,8® franco door het
geheele rijk ƒ1,
De 3 nummers O,O®.
Prijs der gewone Ad vertent iën
Per regel J 0,15. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de Uitgevers HERMS. COSTER
ZOON.
De Oorlog in het Polderland.
Helden in Donkere Wagen.
Slag by Kijkduin.
We Overwintering op Aova-Zembla.
Dg aflevering geschiedt sleehts voor zoover de
voorraad strekt, a contant. Naar buiten per post,
na ontvangst van 5® Cts.
DE UITGEVERS.
Burgemeester en Wethouders van Alioiaar brengen
ter kennis van belanghebbendendat zij die na de
zomervaeantie hunne kinderen de openbare burgerschool of
de openbare school voor meisjes wenscben te laten bezoeken,
daarvan aangifte moeten doen vóór 15 Juli e.k. bij het
hoofd van ieder dier inrichtingen, onder overlegging van
het geboorte- en inëntingsbewijs van het betrokken kind
Alleen worden toegelaten de kinderen, die ten minste
den leeftijd van 6 jaren bereikt hebben of dien leeftijd
bereiken vóór 1 Nov. 1890. Voor aangifte voor de
openbare school voor meisjes bestaat tot en met 9 Juli
a s. gelegenheid aan het schoolgebouw aan de Oudegracht
eiken Dinsdag, tnssehen 3 en 4 uren 's namiddags.
Burgemeester en wethouders voornoemd
Alkmaar A. MACLAINE PONT.
21 Juni 1 890. De Secretaris,
NUHOUT VAN DER VEEN.
Hoeveel mannen staan er in Europa in vredestijd
onder de wapenen en hoeveel zijn er voor oorlogstijd
beschikbaar
Hoeveel millioenen kost de waarborg tegen oorlogsge
vaar en oorlogsrampen jaarlijks aan de verschillende
staten van het werelddeel, waarin de beschaving het
hoogste is gestegen en het meest is verbreid
Na een herdenking van den slag van Waterloo zijn
vragen van deze soort misschien niet geheel misplaatst.
Elke regeering verklaart tegenwoordig zelve niets anders
UIT HET HOOGDUITSCH VAN E. ECKSTEIN.
33)
Bij de gelukwenschendie de plechtigheid volgden
had Hertha weliswaar geen tijd en was zij ook niet in
eene stemming om waarnemingen te doen, maar het trok
toch hare aandachtdat onder de vele damesdie haar
do hand reiktenfreule von Wolfshagen de bleekste en
zenuwachtigste was. Bijna toornig keek het onbegrijpe
lijke meisje haar aanom den eenigszins zenuwachtig
vertrokken mond lag eene uitdrukking van zooveel moei
lijk onderdrukte zielesmart, dat Hertha dit verwrongen
gelaat nauwelijks meer uit haar geheugen kon verbannen.
Wat scheelde het arme schepsel Dat was geen afgunst,
geen nijd, ook niet het gevolg van den heimelijken wensch
om in Hertha's plaats te zijn dat moest eene diepere
oorzaak hebben. Het sproot voort uit pijnlijke herinne
ringen uit het bewustzijn alles gemist en alles verloren
te hebbenEr lag een begin van waanzin in die rus
teloos rondstarende oogen en de woorden Uw rein ge
luk die zij gemompeld had, klonken als eene vermomde
zelfbeschuldiging. Hertha voelde zich bepaald verlicht
toen een oogenblik later de bolwangige freule von Thuna
haar geluk wenschte en er met een diepen zucht bij
voegde dat het niet aan een ieder gegeven was de ster
van zijn leven aan het hart te drukken. O die Pruisi
sche referendaris
Een gemeenschappelijk feestmaal vereenigde de bloed
verwanten en vrienden van de beide paren in de zalen
van de «Stad Triest." Men moest in dit bijzondere ge
val natuurlijk wel de keuze laten vallen op neutraal
terrein.
Telefoonnummer S3.
dan vrede te willen en daarbij te gelooven dat de andere
rogeeringen denzelfden wensch koesteren maar elke
regeering erkent tevens, dat er toch enkele donkere stip
pen aan den gezichteinder blijvendie misschien tot
wolken zouden kunnen aangroeien en de oorzaak worden
van een geducht onweer. Elke regeering zegt dat de
sterkste waarborg tegen een vijandelijken aanval is ge
legen in de grootst mogelijke mate van weerbaarheid
en dat men ten slotte zijn veiligheid moet zoeken in
zijn eigen kracht. Zij verdenkt wel geen enkele harer
buren van de onverantwoordelijke lichtzinnigheid om
den oorlog te willen beginnen maar dat ontslaat haar
niet van de verplichting om zich op de meest afdoende
wijze in staat van tegenweer te stellen. Er kunnen zich
omstandigheden voordoen, die eensklaps tot een onver
wachte botsing leiden er kan iets gebeuren waardoor
een volk zoo sterk tot den oorlog geprikkeld wordt, dat
ook de kalmste, de bezadigste regeering het niet in
hare macht heeft den vrede tfe bewaren. Daarom in tijds
voor tegenweer gezorgdde weerbare mannen geoefend
en door herhaalde oefening strijdvaardig gemaakt en strijd
vaardig gehouden de tuighuizen gevuld zich de beste
kanonnen en de beste geweren en het beste kruit aan
geschaft enz. enz.
Het zo a onnoodig zijn van alle Europeesche staten de
getalsterkte hunner legermachten en de cijfers hunner
oorlogsbegrootingen op te geven. Genoeg is heteen
en ander te vermelden van de mogendheden waarvan
met de grootste mate van waarschijnlijkheid kan gezegd
worden dat van haar het lot van vrede of oorlog af
hangt hetzij dan om hare geduchte kracht tot den
aanvalhetzij om haar ontzag inboezemend weerstands
vermogen.
Het Duitsche Rijk bezit in vredestijd een leger van
bijna een half millioen man, en omtrent de sterkte in
oorlogstijd weet de Almanack de Gotha niets anders te
zeggen, dan dat de cijfers der verschillende klassen, waarin
de weerbare natie verdeeld is, zich onttrekken aan elke
eenigszins juiste berekening. Oostenrijk-Hongarije heeft
een leger, dat in vredestijd 336.000 man bedraagt, en in
oorlogstijd klimt tot 1.774.000 man. Italië heeft in
vredestijd 255.000 onder de wapenen, en kan in oorlogs
tijd beschikken over een staand leger van 843.000 en
een mobile militie van 298.000 man, terwijl er dan nog
een territoriale militie overblijft van ruim anderhalf
millioen man. De drie bondgenooteu, die verklaren zich
tot taak gesteld te hebben de oorlogzuchtige onder de
mogendheden in bedwang te houden door eigen machts
ontwikkeling, hebben alzoo in vredestijd gezamenlijk een
landmacht onder de wapenen van ruim een millioen man,
en misschien overschatten wij nietindien wij stellen
dat zij in oorlogstijd met elkander zes millioen man op
de been zouden kunnen brengen. Men begrijptdat al
die troepen uiet bestemd zouden worden om den vijand
tegen te trekken ook buiten de grenzenmaar dat de
laatste bannen in tijd van nood zouden moeten dienen
tot verdediging van den vaderlandschen bodem tegen een
binnendringenden vijand.
Tegenover dit drievoudig verbond stelt men gewoonlijk
Aai> het toosten kwam geen einde. De predikant
bracht den dronk uit op de jonggehuwden, kort, bondig
en toepasselijk. Dokter Steinmann, wiens snikkende Jnlie,
na het «lieve kind" herhaaldelijk omhelsd te hebben
eindelijk tot kalmte was gekomen prees in even zoute-
looze als breedsprakige taal de voordeelen van een gezelli-
gen hniselijken haard «eigen haard is goud waard"
sprak van het schoone beroep van geestelijkemaakte
toespelingen op zich zeiven en op zijne blonde vrouw
en ledigde na nog over mogelijke ziektegevallen te
hebben uitgewijdwaarvoor danGode zij dankde
arts nog daar was den «schuimenden beker" op de
gezondheid van den waardigen Consistoriaalraaddie de
gelukkige paren in den echt vereenigd en hen in zulke
ware aangrijpende woorden gewezen had op de plichten
van christelijke echtgenooten.
Professor Ehlers wijdde uit, over de grondbeginselen
der kalobiotiek verkondigde de stelling dat men het
leven moest maken tot een volmaakt kunstwerkver
geleek daarna de zielsgemeenschap tusschen echtgenooten
met de symmetrische lijnen eener schilderij eu dronk op
de gezondheid van de familie der bruidjes.
En zoo ging het bijna onafgebroken voort tot aan het
einde van het maal. Ook de hardhoorende vrijheer von
Wolfshagen tikte tegen zijn glas en bracht met eene
stentorstem een dronk uit op «den held van St. Quentin,"
nadat Wladimir Orlowsky zich even te voren reeds van
die taak had gekweten. De buitengewone vroolijkheid
die zijn goed gemeende toost teweegbrachtspoorde hem
aan om dien onbetamelijk te rekken een hoofdstuk uit
het werk van den Generalen Staf over den Fransch-Duit-
schen oorlog, waarin hij gedurende de laatste viertien
dagen had gestudeerd bijna woordelijk weer te geven
en niet te eindigen voor zijne astmatische gemalindie
vuurrood was van verlegenheidop hem toesnelde en
hem van achteren ongemerkt, naar zij meende
met haar klein dik handje een waarschuwend tikje gaf.
Professor Ehlers vroeg zelfs voor de tweede maal het
woord. Aangemoedigd door de champagne, hield hij eene
oratie over het thema: «Hij zal uw heer en meester zijn"
Frankrijk en Rusland. Het Fransche leger is inderdaad
zeer sterk in vredestijd telt het meer dan een half
millioen, en in oorlogstijd wijst het met inbegrip van de
territoriale armee of den landstorm met zijn reserve een
cijfer aan van ruim 3) millioeu man het actieve leger
iü oorlogstijd telt alleen 2 millioen man. Van Rusland
lezen wij dat liet leger er in vredestijd 800 000
man sterk is voor oorlogstijd schat men het op ruim
anderhalf millioen; de sterkte van den landstorm te be-
grooten die bij een verdedigingsoorlog in den uitersten
nood tegen den vijand zou kunnen worden opgeroepen,
is niet wel doenlijk.
Al deze menschen zijn voor het grootste deel geruimen
tijd in den wapenhandel geoefend, en de millioenen zijn
niet gering die jaarlijks voor onderhoud en oefening dezer
troepen, voor hare uitrusting en het in voldoenden staat
houden van het noodige oorlogsmaterieel worden uitge
geven. Voor het Duitsche Rijk vindt men sommen opge
geven, die in Nederlandsche munt een bedrag vertegen
woordigen vau 220 millioen gulden aan gewone en 50
millioen aan buitengewone uitgaven. Voor Oostenrijk-
Hongarije bedragen de jaarlijksche uitgaven voor het
departement van oorlog ongeveer 137 millioenvoor
Italië 128 millioen aan gewone en 14 millioen aan bui
tengewone uitgaven. In Frankrijk klimt het bedrag tot
275 millioen aan gewone en 75 millioen aan buitengewone
uitgaven. Voor Rusland vinden wij ruim 400 millioen.
En nu hebben wij ons tot het leger tot de landmacht
bepaald Wilden wij de jaarlijksche uitgaven voor de
zeemacht vermelden, dan zouden zij voor deze vijf groote
mogendheden een gezamenlijk bedrag vertegenwoordigen
van meer dau 275 millioen Nederlandsche guldens.
Wanneer men deze cijfers van menschentallen en
geldsommen verneemtzou men meenen dat nu ook
zeker de uiterste grenzen zijn bereiktdie zoo dacht
heeft echter in de laatste dagen een bittere teleurstelling
moeten ondervinden. Immers in twee van de vijf genoemde
Siaten heeft de Regeering schier gelijktijdig medegedeeld
dat grooter offers noodzakelijk zijn. De nieuwe Duitsche
Rijkskanselier had de onaangename taak den Rijksdag
met het bericht te verrassen dat de verhooging van de
oorlogsuitgaven, die thans gevraagd wordtzeker niet
het laatste woord is dat de Regeering op dit gebied zal
moeten spreken. Het leger moet versterkt, nieuwe mil
lioenen moeten daarvoor beschikbaar gesteld worden.
Alle weerbare mannen die de wet aanwijst zullen tot
den laatsten toe in dienst moeten tredendaarop en op
de daarvoor noodige uitgaven hebbe men zich voor te
bereiden. Niet alleen nu maar ook in volgende jaren
zullen nieuwe voorstellen daartoe ingediend worden.
En op dezelfde wijze sprak de Regeering der Oosten-
rijksch-Hongaarsche Monarchie. Hoe vredelievend wij ook
mogen zijn en hoe geruststellend de verklaringen van
andere mogendheden mogen luiden, het is onvermijdelijk,
zeide de Minister van Oorlog, dat wij in het volgende
jaar nieuwe voorstellen tot versterking onzer strijd
krachten zullen indienen, en een vermeerdering van onze
oorlogsuitgaven met een honderd millioen florijnen
(f 120.000.000) zal daarvan het noodwendig gevolg zijn.
tot onuitsprekelijke verbazing van Idunadie met
luitenant von Höffert een knipoogje wisselde.
«Als ik niet wist dacht Iduna - «dat hij zulk
een trouwebeste man wasdan zou ik bang worden
voor zulke afschrikwekkende theorieën!" Tegen half acht
verdwenen de beide paren. Nog eenmaal omhelsden de
met myrthen getooide vriendinnen elkanderen «vaar
wel voorspoedige reisEn het blijft afgesprokenniet
waar wij schrijven elkander heel spoedig
Na dit teeder afscheid kleedden beiden zich in reis
toilet. Mevrouw von Gruthenau was hare dochterJulie
Steinmann hare zuster behulpzaam.
Toen Hertha ongeveer vijfentwintig minuten later in
de voorkamer kwam waar Otto haar wachtteschenen
ook hare oogen eenigszins vochtig te zijn. Jnlie had
haar met haar snikken aangestoken. Hertha verloor wel
niets maar het was en bleef toch altijd een belang
rijke stap en Juliedie goede Julie schreide zoo hart
verscheurend.
Graaf Gassier reed met zijne Marie naar het Wester-
statioD het doel van hunne reis was Parijs. De kolonel
en zijne jonge vrouw hadden aan Italië de voorkeur
gegeven. Zij wilden den winter in Rome doorbrengen
hetgeen voor Hertha de verwezenlijking was van een
harer stoutste -droomen.
Er waren weinig reizigers. Tot het eindstation voor
dien avond het vriendelijke bergstadje Laynau bleven
zij alleen. Tallooze herinneringen uit vroegere dagen waren
voor den kolonel aan dit plaatsje verbonden.
Hertha was vermoeid. De kolonel had haar een kus
op het voorhoofd gedrukthaar met de grootste zorg
een warm plaatsje bereid in den hoek van de coupé en
met doeken en plaids tegen de koude beschutwant het
was koudhet vroor reeds en het verwarmingstoestel
verspreidde zulk eene benauwde luchtdat het op ver
zoek van von Anzendorff verwijderd was geworden. «Zie
zoo mijn kind tracht nu wat te slapen 1"
Hertha sloot de oogen. Zij was door de velerlei in
drukken en gebeurtenissen van dezen gewichtigen dag
geheel uitgeputmaar het was haar niet mogelijk te
