Premie Fogteloo.
H E R T H A.
eerstiTblad.
Feuilleton.
No. 86.
Twee en XVegentigste Jaargang,
1890
ZONDAG
20 JULI.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Grensregeling van Suriname.
Yan verschillende zijden wordt ons het
verlangen kenbaar gemaaktdat de vie r
novellentk/, vtik\ voor f 0,40, ook ver
krijgbaar zullen worden gesteld voor hen,
die niet als geabonneerde bekend staan,
maar met anderen de courant medelezen.
Wij willenzoolang de voorraad strekt
gaarne aan dien wensch voldoen, Men ver
zoeke dan den lezer, ten wiens name de
courant staatbij ons of bij den brieven
gaarder of boekhandelaar een exemplaar
aan te vragen.
De UITGEVERS.
ALKMAARSCHE OlIUM.
Deze Courant wordt Dinsdag-, Donderdag- en
Zaterdagavond uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden voor Alkmaar 0,80franco door het
geheele rijk 1,
De 3 nummers 0,06.
Prijs der gewone Advertentiën
Per regel 0,15. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de Uitgevers HERMs. COS-
TER ZOON.
Er ligt in Zuid-Amerika een Engelsch, een Nederlandsch
en een Fransch Guyana; het Nederlandsche ligt tusschen
de beide andere inen grenst ten Oosten aan het
Fransche, teu Westen aan het Engelsche. Over de grenzen
der wedeizijdsche bezittingen bestaat echter met onze
oostelijke buren sedert vele jaren geschil, eigenlijk van
den tijd af toen Nederland in het bezit van deze kolonie
is gekomen; maar niet altijd werd aan deze zaak evenveel
gewicht gehecht Jaren achtereen sliep van tijd tot tijd
het geschil, totdat de eene of andere aanleiding het weer
deed ontwaken. Wel is het onbetwistbaar, dat de grenzen
allengs in ons nadeel naar het Westen zijn verplaatst, en
eindelijk de rivier de Marowijne als grensscheiding werd
aangenomenmaar daarmee was de kwestie niet uit
want de Marowijne draagt dien naam alleen van het
punt waar twee rivieren te zamen vloeien tot aan zee;
de rivieren die na haar vereeniging de Marowijne heeten,
voeren andere namen de Oostelijke heet de Lawa de
Westelijke de Tapanahoni. Welke van beide takken is
nu eigenlijk de Marowijne, of wel de bovenloop van de
Marowijne Ziedaar de vraag.
De Franschen beweren, dat de Tapanahoni, de weste
lijke tak wij daarentegen dat de Lawa de oostelijke
tak, do bovenloop der Marowijne is. Beide staten maken
dus aanspraak op het tusschen beide rivieren gelegen
land, en sedert daar goud gevonden is, heeft het geschil
meer gewicht gekregen dan ooit te voren. In 1861 was
men op het punt de kwestie uit te maken De rivier
die het meeste water aanvoertis de hoofdrivier is de
bovenloop der Marowijnezeide menen er werd een
gemengde commissie van deskundigenvier Franschen
en drie Nederlandersbenoemd om de zaak op het
UIT HET HOOGDUITSCH VAN E. ECKSTEIN.
45)
Wie zou het echter van den luitenant hebben kunnen
verwachtendat hij het zijn zoudie den verliefden
schilderzonder dat deze het zelf vermoedde op zulk
eene wijze met Hertha in aanraking bracht Zonder
twijfel was het bij deze comedie geenszins z ju doelom
Hertha's deugd op listige wijze ten val te brengen. Hij
was te vast overtuigd van hare ongenaakbaarheid. Alleen
reeds zijn buitengewoon ontwikkeld gevoel van eigen
waarde zou hem weerhouden hebben te vermoedendat
Roland Kessinger geslaagd zou zijndaarwaar hij
de kranige officierzulk een treurig échec had geleden.
Wel werd hij in zijne handelingen geleid door een ge
voel van haat tegen den kolonel. De oude gek T zoo
redeneerde hij zal zich doodergerenindien hij
eindelijk ontwaartdat deze gloeiend verliefde schilder
telkens ontmoetingen heeft met zijne vrouw; en dat hij
het ervaren zaldaarvoor zorgt de breede. mond der al
wetende Famazonder dat ik mij aan eene enkele indis
cretie schuldig behoef te maken.
Wanneer luitenant von Höffert dan van Hertha's be
koorlijk kameniertje vernam dat hare meesteres hier of
daar was heengereden, liep hij zoo »en passant" bij den
schilder aan en deelde het hem mede uit zuivere
vriendschap natuurlijk Kessinger bedankte hem wel
maar verzocht hem toch herhaaldelijk zoo discreet moge
lijk te zijnaangezien Hertha von Anzendorff in geen
enkel opzicht eene dame was, aan wie men zoo op alle
da'agsche wijze het hof kon maken, maar het ideaal van
eene-vrouw, die men aanbidden, doch niet compromit
terrein zelf te onderzoeken. De uitslag van dit on
derzoek was voor ons zeer gunstigzelfs de Fransche
deskundigen erkenden dat de Lawa ongetwijfeld de bo
venloop van de Marowijne is; maar de Fransche Regee
ring bleef in gebreke dit gevoelen te onderschrijven en
tot het hare te makenof lieverzij ontkende dat door
de beantwoording der vraag welke rivier de bovenloop
der Marowijne ishet grensgeschil zou worden be
slist. Intusschen deed het gevonden goud de gewone
uitwerking de aanvragen om vergunning tot het door
zoeken van terreinen tusschen de beide rivieren ver
menigvuldigden, en de gouverneur van Cayenne of Fransch
Guyana maakte volstrekt goen bezwaar om concessies te
verleenen tot het zoeken van goud op het gebied, dat naar
onze meening tot Suriname of Nederlandsch Guyana
behoort.
Nn de Fransche Regeering zich niet liet overtuigen,
moest men wel op een andere wijze tot een beëindiging
van de kwestie trachten te geraken. Van geweld van
een oorlog kan natuurlijk geen sprake zijn; ook al waren
wij tegen Frankrijk opgewassen, al waren wij de sterkste,
zou toch een oorlog om een stuk groud in Zuid-Amerika
alleen te rechtvaardigen zijn als uiterst redmiddel, indien
de tegenpartij niet te vinden was voor eenige andere
redelijke wijze om het geschil uit te maken en ons met
geweld uit ons bezit trachtte te verdrijven. Het volken
recht kent gelukkig ook de uitspraak van den scheids
rechter daarbij verklaren de twistende mogendheden
duidelijk waarin haar geschil bestaat, en verzoeken een
andere mogendheid daarin uitspraak te doennadat zij
zich over en weer hebben verbonden zich aan hare be
slissing te zullen onderwerpen. Zijn de geschilvoerende
mogendheden het eens geworden over den scheidsrechter,
dan zendt elke partij hem al de inlichtingen en bewijzen
van haar goed recht die zij machtig is kunnen worden,
en wacht daarna kalm de uitspraak af, intusschen zich
streng onthoudende van eiken eigendunkelijken maatregel.
Zoo hebben ook Nederland en Frankrijk gehandeld,
aanvankelijk evenwel met een voor Nederland minder
aangenamen uitslag. Reeds den 26 Januari vau het vorige
jaar werd hier te lande een wet afgekondigd, waarbij een
overeenkomst met Frankrijk werd goedgekeurd om aan
een scheidsrechter op te dragen het geschil uit te maken
betreffende de grensscheiding van de koloniën van beide
staten boven de samenvloeiing van de Lawa en den Ta
panahoni die beide de Marowijne vormen. Toen reeds
werd in de Staten-Generaal de opmerking gemaakt, dat
in die overeenkomst het geschil niet nauwkeurig werd
omschreven; immers werd niet uitdrukkelijk gezegd, dat
aan den scheidsrechter zon worden verzocht te beslissen,
welke der beide rivieren, de Lawa of de Tapanahoni, de
grensscheiding uitmaakt, maar in het algemeen hem op
gedragen het geschil uit te maken over de grensscheiding
boven den samenloop dier beide rivieren. De Minister van
Buitenlandsche Zaken verzekerde echter ten stelligste, dat
er geen ander geschil bestond dan over de vraag of de
Lawa dan wel de Tapanahoni de grens vormt tusschen
Suriuamo en Cayenne, en dus of het daartusschen liggende
land tot Nederlandsch of tot Fransch Guyana behoort.
teeren of door eene onreine gedachte beleedigen mocht.
Het speet hem nu reeds, dat hij zich zelfs tegenover
zulk een vertrouwbaren vriend verraden had; vaster
dan ooit rekende hij op luitenant von Höffert's stilzwij
gendheid.
Inderdaad, lang, zeer lang zelfs had Roland zich inge
houden en haar alleen in stilte aangebeden, ja, hij had er
tegen opgezien, dat ooit een woord van hem zeiven de
betoovering van deze onschuldige dweperij zon kunnen
verbreken.
Toch had hij eindelijk dat woord gesproken!
Met een gevoel van ontzetting en van zaligheid tevens
dacht Hertha aan dien avond. Roland was haar op de
Annenplatz tegengekomentoen zij na een bezoek bij
Julie, haar rijtuig gemist en geen droschke gevonden had.
Hij wandelde zacht sprekend met haar voort, en ver
scheurde toen op eens den slaier, waarachter zijne ware
gevoelens verborgen lagen. Maar hij stelde zich niet aan
als een verliefde saletjonker, wien het te doen is eene
ongeoorloofde betrekking aan te knoopen, waarbij juist het
ongeoorloofde de grootste prikkel isneen, hij bekende haar
eene liefde, die het onvoorwaardelijk bezit vorderde. Hij
wilde die niet deelen met een bedrogen gemaal, want hij
wist. dat zij te rein, te deugdzaam was, om hem te laten
uitspreken indien ook maar het geringste vermoeden van
zulk een verlangen in zijn woorden doorschemerde. Neen,
Roland Kessinger beminde op eene andere wijze. Onver
saagd, bijna ruw, verweet hij haar, dat zij eene misdaad
beging, indien zij nog langer, met zijn beeld in het hart,
de vrouw bleef van een anderen man.
»Ik weet", sprak hij zóó kalm, dat alleen het fijnste oor,
de ontroering, waaraan hij ten prooi was, uit zijne stem
kon opmerken. »Ik weetdat gij mij hebt liefgehad van
het eerste uur af, waarin wij elkander hebben leeren ken
nen Gij bemint mij vurig, hartstochtelijkIk mag zoo
spreken omdat ik u even waanzinnig liefheb. Uw gemaal
is iemand, voor wien ik in elk opzicht de hoogste achting,
den grootsteu eerbied koesterdat uw hart hem niet meer
toebehoort, is droevig, ongelukkig zelfs, maar toch kuiyien
alle tranen en zuchten er niets meer aan veranderen.
Spoedig werd de verklaring van den Minister gelogen
straft. Hot is gebleken dat Frankrijk wel degelijk een
andere uitlegging aan de overeenkomst gaf en aan den
scheidsrechter een ruimere bevoegdheid wilde geven. Toen
nu beide Regeeringen zich tot den gekozen scheidsrechter
wendden en het bleek dat zij het niet eens waren over
hetgeen aan zijn beslissing zou worden onderworpen, was
het de natuurlijkste zaak ter wereld dat deze de op
dracht afwees totdat partijen het zeiven eens zouden zijn
geworden over de punten, waarover zij zijne uitspraak
inriepen. Een nieuwe overeenkomst was daarvan het
gevolg, die ook reeds door de beide Kamers onzer Staten-
Generaal is goedgekeurd en waarbij den scheidsrechter
in de eerste plaats wordt opgedragen te beslissen, welke
der beide genoemde ïivierende Lawn of de Tapana
honi, de grensscheiding is tusschen de beide koloniën, en
subsidiairvoor het geval dat hij na onderzoek van het
geschil er niet toe zou kunnen komen een dezer rivieren
als grensscheiding aan te wijzen, een andere grensschei
ding over het betwiste gebied vast te stellen.
Deze overeenkomst is ten minste duidelijk. Zij maakt
het mogelijk dat het gebied tusschen de beide rivieren
verdeeld en aan eiken staat een deel toegewezen zal
wordenen dat is een groot bezwaar. Hoe wil men
in een woest, bergachtig en boschrijk land, waar slechts
zelden een Europeaan den voet heeft gezet waar geen
doorloopende bergketen is aan te wijzen, een duidelijke
grens bepalenwanneer die niet is een rivier Terecht
is dan ook opgemerktdat indien de scheidsrechter een
landgrens mocht aanwijzen in plaats van een riviergrens,
zijn uitspraak, in plaats van onze geschillen met Frank
rijk te beëindigen de vruchtbare bron van tal van
nieuwe grenskwesties zou worden. Ook met de meeste
goede trouw zou het voor de koloniale besturen hoogst
moeilijk, in vele gevallen onmogelijk zijnde grenzen
van het wederzijdsch grondgebied vast te stellen en bij
de teekening van terreinen voor het zoeken vau goud
duidelijk aan te wijzen en de ondervinding heeft reeds
geleerd dat op die goede trouw niet al te vast mag worden
vertrouwd. Mocht dan de grensstreek eens rijk aan goud
blijken te zijn of althans daarvoor worden gehouden
hoe talrijk zouden dan de geschillen over de juiste gren
zen der verschillende terreinen, de twisten en botsingen
tusschen de goudzoekers wezen Intusschen blijft de kans
behouden dat de scheidsrechter niet tot deze noodlottige
grensaanwjzing de toevlucht zal behoeven te nemen
maar voldoenden grond zal kunnen vinden om eene der
beide rivieren als grensscheiding te erkennen waartoe
hij krachtens zijn opdracht in de eerste plaats geroepen is.
Sommige leden der Tweede Kamer onthielden aan de
overeenkomst hunne stem omdat het koloniaal bestuur
van Cayennein strijd met alle gebruiken en in strijd
met de getroffen overeenkomsten, nadat tot de opdracht
van de uitspraak over het geschil aan een scheidsrechter
besloten was, op het betwiste gebied opnieuw terreinen
ter ontginning had afgegeven, en de Fransche Regeering
zelve in gebreke was gebleven uitdrukkelijk te verklaren,
dat de zaken in den vroegeren toestand waren hersteld.
Andere leden gaven aan de overeenkomst hunne stem
Indien gij vriendschap voor hem hebt behouden, dan moet
gij begrijpen, dat gij verplicht z jt onbevreesd tot hem te
gaan en hem te zeggen: sGeef mij mijne vrijheid terug,
want ik heb een anderen man lief." Doet gij dat niet, dan
bedriegt gij hem dan ontwijdt gij zijn naam
Hij had haar met geen vinger aangeroerdmaar hoe
meer nadruk hij op zijne woorden had gelegdhoe harts
tochtelijker hij had gesproken. Hij verlangde een antwoord.
Hij wilde zijn lot nog in datzelfde oogenblik beslist zien.
Maar zij was niet in staat om te spreken; zij schudde
wanhopend het hoofd en gaf hem slechts door wenken te
kennen, dat hij haar alleen zou laten. Bij den hoek van
de Annenstrasze was hij plotseling verdwenen maar zijne
laatste woorden klonken haar nog in de ooren. Vaarwel,
ik heb geduld!"
Dien avond had haar gemaal haar zwijgend, bijna met
een treurig gelaat ontvangen, maar toch zoo hartelijk, zoo
vriendelijk en vol teedere zorg en toen zij stil en met een
bedrukt hart was ter ruste gegaan en het koortsachtig
gloeiende voorhoofd in het kussen verborg, streek hij haar
zacht over het donkere haar en vroeg met buitengewone
teederheid
Scheelt u iets Hertha
Zij had »neen" gezegd en gelachen en was eindelijk,
niettegenstaande de visioenen, die haar vervolgden, in een
loodzwaren slaap gevallen, waaruit zij eerst laat en met
ondragelijke hoofdpijn ontwaakte.
Sedert waren drie weken voorbijgegaan en Hertha had
den schilder niet weder ontmoet. Het was lente geworden
men was in de eerste dagen van Mei. Iedereen, die tjd
had, ging naar buiten. De kleine Max speelde met ziju
neefje Hans Steinmann, die dezen namiddag geen school had,
in den tuin van de villa en lachte zóó luid en zóó vroo-
ljk, dat zelfs de vrouw van den portier, bij het zien van
dat paar gelukkige kinderen haar anders zoo brommig
gezicht in eene vriendeljke plooi bracht.
In de bovenvertrekken van dezelfde woning heerschte
daarentegen doffe moedeloosheid. Hertha voelde zich
u /:|en indruk van het voor
zooals zij beweerde di9'Jen i
jaar, dat het hel^
ijn deed aan de oogen.
Telefoonnummer 23
