Amsterdamsche Brieyen.
Telegrafische Berichten.
Stads-Berichten.
werkzaal "naar de slaapzalen gingen wilden zij niet
toestaan, dat op de vier deze straf zon worden'toegepast.
Er ontstond een hevig geweld en aan de bewaarders werd
belet aan die vier de hand te slaan. Tevergeefs beproefde
de directeur zich verstaanbaar te maken en met zijne
vier bewaarders de orde te handhaven. De militaire
macht, welke steeds in het gebouw verblijft 4 man
met een korporaal kon evenmin de gemoederen tot be
daren brengen. Aan de politiemacht uit het voormalig Gym
nasium mocht het eerst gelukken de gevangenen de lo
kalen te doen binnengaan. Eenige rechterlijke overheden
en de directeur der cellulaire gevangenis waren Spoedig
in het huis van bewaring aanwezig, waar gedurende den
nacht de politie verbleef.
Den 10 is te Haarlem door de genie aanbesteed
1°. het maken van zandophoogingen voor een fort
HarkeA-Blnnen, onder voorwaarde dat het benoodigde
zand zal worden geleverd van wege den Staat in de
vaartuigen van den aannemer op aan te wijzen plaatsen
bij de kanaalwerken te IJmuiden
2°. het maken van genoemd werk, onder voorwaarde
dat het benoodigde zand door den aannemer geleverd
wordt met vrijheid van de plaats van herkomst. Ge
raamd op ƒ167.400. Laagste inschrijver de heer C. Bos Az.
te Dordrecht voor 119.800.
Herbenoemd tot wethouders te JJieuwe Biiedorp
de heer R. H. Langedijk; te Schermerliorn de heer
K. Rodenburgte Uitgeest de heer F. Blankert.
Aangenomen het beroep naar de christ. geref. ge
meente te Heemse door ds. L. C. F. van der Kamp te
Wormerveer.
De verhooging der jaarwedde van de wethouders
te Arnhem tot 1500 is goedgekeurd.
XXIII.
Volgens afspraak zullen wij heden ons afscheidsbezoek
aan de Veiligheidstentoonstelling brengen. Ditmaal wil
len wij eens beginnen met den tuin, waar ook veel be
langrijks te zien is. Als wij dadelijk, nadat wij buiten
zijn gekomen links afslaanvinden wij twee badinrich
tingen in volle werking In onzen tegenvvoordigen tijd,
waarin zoo velen den werkman, ter bevordering van zijne
gezondheid de gelegenheid willen openen om zich voor
weinig geld een bad te verschatten, zijn deze inzendingen
van groot actueel belang (1). De inrichting van den
heer Th. A. de Koster te Amsterdam bevat 5 kamertjes,
die alleen buitenom bereikt kunnen worden. Daar ont
kleedt men zich waarna de toegang tot het stort- of
regenbad wordt geopend. Is de controleur, die zich aan
den ingang van het gebouw bevindtvan oordeeldat
de bader zich voldoende gereinigd heeft dan geeft hij
een teeken waarop deze het kamertje verlaten moet
dat alsnu even verder wordt omgedraaid, zoodat de ope
ning voor een ander vertrekje komt, waar zich inmiddels
iemand anders heeft uitgekleed. Zoo gaat dat voort
totdat iedereen gereed is. Inderdaad is dat een zeer
vernuftige vinding, daar de controle juist en gemakke
lijk is de exploitatie weinig kostbaar behoeft te zijn en
het geheel er even practisch als eenvoudig uitziet. Door,
met uitsluiting van elke andere brandstof, gas als ver
warmingsmiddel te bezigen, en daardoor het eenige mid
del tot verkrijging eener constante temperatuur van het
water zonder vermenging met warm en koudin toe
passing te brengen wordt men in staat gesteld zich
steeds de juiste hoeveelheid warm water, die voor ieder
stortbad benoodigd iste verschaffen en daardoor elke
waterverspilling te voorkomen.
Belangstellenden in amsterdamsche zaken zullen bij
de bezichtiging der beide badhuizen zeker wel eens ge
dacht hebben aan de schoolbaden, waarvoor het grootste
aantal van de hoofden der scholen hier tor stede tegen
woordig zoozeer ijvert dat deze mettertijd wel zullen
komen. Op het nijverheids-congres dat dezer dagen in
het Paleis voor Volksvlijt gehouden isheeft de heer
Gerlings deze aangelegenheid ter sprake gebracht, waarbij
hij tot de conclusie kwam, dat Staat, gemeente en werk
gever het baden bohooren te bevorderen een zeer vage
slotsom die dan ook tot velerlei debat aanleiding gaf.
Daarbij gaf het hoofd der school W. J. H. Schook als
zijne meening te kennen dat schoolbaden uit een pae-
dagogisch oogpunt zeer zijn aan te bevelen en niet in
strijd zijnnoch met de letter noch met den geest van
de wet op het lager onderwijs. Tot zoover wilde de
vergadering wel met spreker medegaan doch zijne con
clusie, dat de baden in de schoollokalen aanwezig moeten
zijn daar anders de gezondheid geschaad wordtwas
den meesten te kras, zoodat zij dan ook verworpen wei'd.
Daarentegen werd nog eene motie goedgekeurd, waarin
verklaard werddat de invoering der schoolbaden het
onderwijs geenszins benadeelt, maar 'daaraan integendeel
ten goede komt eene motie waarovernaar mijn
bescheiden meeningniet had mogen gestemd worden
omdat verreweg de meesten niet bekwaam warendit
punt te beoordeelen. Slechts indien geroutineerde onder
wijzers zich in dien geest uitlatenmoeten de ongeloo-
vigen het hoofd in den schoot leggenals dezulken
aich dan echter nog aan een stroohalm mochten vast
klemmen en op het nemen van een proef aandrongen
zou het zeker aanbeveling verdienen dien wenk niet in
den wind te slaan. Komt hot eenmaal zoo verdan
doet zich weer de moeielijke keuze tusschen kuip- en
regenbaden voor. Tot hiertoe moeten de hoofden der
scholen vrij algemeen tot de eerste overhellen doch als
zij op de Veiligheidstentoonstelling het badhuis van den
heer H. J. Wolter te Amersfoort bezichtigd hebben, kon
dat gevoelen wel eens zijn gaan wankelen. Daar toch
vindt men verkondigd, dat regenbaden verre boven kuip
baden te Verkiezén zijn, omdat: 1°. de bader staat, zich
ongedwongen bewegen kan, niet aan de nauwe afmetingen
van een kuip is gebonden en evenmin tot eene zittende
houding met de daaraan verbonden neiging tot drijven
gedwongen is 2°. de fijne waterstraaltjes een eenigszins
prikkelende werking op de huid uitoefenen die aange
naam aandoet; 3a. men zich boter reinigt, daar men
zich steeds met zuiver water afspoelt en de oureiuheden
dadelijk verwijderd worden terwijl bij het verlaten van
(1) Aan deü heer G. Looman, gemeente-architect te
Alkmaarwas de tentoonstelling teekeningen en
ontwerp van een volks-badhuis verschuldigd, waar
aan eene zilveren medaille waardig is gekeurd.
een kuipbad het lichaam dat gereinigd moest worden
bevochtigd is door het meest verontreinigde water en
4°. de hoeveelheid badwater zeer gering zijn kan. De
redenenwaarom de meeste menschen een afkeer van
regenbaden hebben zijn voornamelijkdat de tempera-
tttur van het water meestal niet kan worden geregeld
en dat bovendien de waterstralen in hun loodrechten val
boven op bet hoofd neerkomen de oorholten vullen, de
oogen tot sluiten verplichten enz. In het tentoongestelde
badhuis zijn deze bezwaren vermeden, daar het badwater
door den bader zelf naar verkiezing van 35° a 40u C.
op elke lagere temperatuur gebracht kan wordenter
wijl ook de douches schuin staan, zoodat de waterstraal
tjes boogvormig neerkomen endoor het lichaam ver
schillende standen te laten aannemen naar verkiezing
met alle deelen daarvan in aanraking kunnen komen.
Elke bader krijgt voor een bad 30 liter water van 35® a 40°
C. tot zijn beschikking, alsmede vrij gebruik van koud
water. De hoeveelheid van het warme water is beperkt
met het oog op de exploitatiekosten, doch de inrichting
zou ook gemakkelijk zoo te wijzigen zijn, dat den bader
ook daarvan het vrije gebruik ten dienste stond. De
bak die voor het warme water bestemd is en ongeveer
2.50 M. boven den vloer der badkamer is aangebracht,
wordtterwijl de bader zich ontkleedtdoor den bad
meester van uit de stookkamer gevuldhetgeen ook al
weer ter wille van de exploitatiekosten geschiedtdaar
het water zoö lang mogelijk in het tegen warmteverlies
beschutte reservoir blijft en dus onnoodige afkoeling in
de douche-bakken vermeden wordt. Is de bader ontkleed,
dan behoeft hij slechts een wijzer van links naar rechts
te bewegen om de douches te doen loopen. Wil hij de
temperatuur van het water verminderen dan heeft hij
slechts de kraan onder den douche-bak te openen en kan,
in geval hij de temperatuur nog lager wenschtden
wijzer weder eenigszins naar links draaien; door bewe
ging van kraan en wijzer is het mogelijk om elke ver
langde temperatuur tusschen 35° C. en die van het koude
water te verkrijgen. Is de bak met het warme water
leeg geloopen dan kan hij zelfs door den wijzer nog
meer naar links te draaien en de kraan nog wijder open
te zetten zich een koude douche geven. De tusschen-
komst van den badmeester is alleen noodig voor het
vullen van den bak doch hiervan bemerkt de bader
zooals uit het vorenstaande blijkt volstrekt niets. Hij
is dus geheel vrijzoowel in den tijd van het bad als
in het openen en sluiten der douche en de temperatuur
van het water. Het reservoir voor het warme water wordt
door een ketel die met cokes gestookt wordtop den
vereischten warmtegraad gebracht. Diezelfde ketel dient
's winters tevens voor de verwarming der badkamers door
middel van warm water, circuleerende door buizen, langs
een der wanden van het gebouw opgesteld. Uit alles
blijkt duidelijk, dat de inzender van het badhuis er zich
op heeft toegelegd om alles zoo eenvoudig en doeltreffend
mogelijk in te richten, ten einde het vraagstuk van den
dag, waarvan wij in don aanhef van dezen brief melding
maakten, bevredigend op te lossen. De heer Wolter be
rekent dat met zijn badhuis een warm bad met zeep
en handdoek niet meer dan 10 cents kost en wanneer
het gebouw midden in een groote stad stond waar op
een druk bezoek gerekend kon worden, voor nog lageren
prijs zou kunnen worden gegeven.
Voor de mannen van het vak is eene niet minder
groote aantrekkelijkheid van den tuin het veld, dat daar
op het gebied van het spoorwegwezen is bijeengebracht.
Van de Hollandsche IJzeren Spoorwegmaatschappij is
een spoorwegwissel van nieuwe constructiezooals die
aan de drukste stations der hollandsche lijnen in gebruik
is afkomstig. Met behulp van een quadrant met twee
scharen geschiedt daarbij het verleggen van den wissel
zeer geleidelijk, wat eene krachtsbespariug oplevert en
bovendien aan de veiligheid ten goede komt sinds het
gebruik wordt, om verscheidene wissels zelfs al liggen
zij op vrij grooten afstandvan een centraal-seinhuis
uit te bedienen. Hoe dat in zijn werk gaatkan men
bij de inzending van de Maatschappij tot Exploitatie van
Staatsspoorwegen opmerken. Daar wordt den belangstel
lenden toeschouwer ook de werking uitgelegd van de twin
tigvoudige handle-inrichting model Siemons Halske
met hare bijbehoorende sloten die corrospondeeren met
gelijke slotenin het tentoonstellingsgebouw aanwezig.
In dit gebouwtje vindt men alles bijeengebrachtwat
bij de spoorwegen op verschillende gedeelten der lijn in
gebruik is en al begrijpt een leek lang niet al de finesses
daarvantoch verlaat hij het huisje nietzonder de
overtuiging met zich mede te nemendat de spoorwegen
in Nederland met alle zorg zijn aangelegd en de maat
schappijen ook kosten noch moeiten ontzien om allerlei
doeltreffende veiligheidsmaatregelen te nemen. Aan onze
alkmaarsche lezers zal het zeker genoegen doen dat de
handle-inrichting uit de fabriek van hunnen stadgenoot,
den heer van Spalldie door de Hollandsche IJzeren
Spoorwegmaatschappij is ingezonden door technici zeer
gunstig wordt beoordeeldzooveel ziet een oningewijde
ook wel daarvandat handles en seinen met zooveel
nauwkeurigheid met elkaar in verband gebracht zijn
dat het terstond onmogelijk is om met het toestel te
werken als het een of ander niet in orde is. Hoe gaarne
ik mijne lezers nog bij verdere veiligheidstoestellen van
de spoorwegcollectie tot gids zou willen verstrekken
moet ik hiervan evenwel afzienin de eerste plaats
omdat ik er mijzelf zeer goed van bewust ben voor die
taak eigenlijk niet te zijn opgewassen maar bovendien,
omdat ons bestek daartegen in protest zou komen.
Als wij in de zaal teruggekeerd zijn willen wij nog
even vluchtig de galerij bezoeken omdat daar nog een
paar inzendingen zijn die sommige onzer lezers niet
gaarne ongemerkt zouden voorbijgaan. Wij beginnm met
het vergil'tvrije schapenwasch- en veezuiveringsmiddel
van Mc. Dougallwaardoor bij de schapen teek, luizen,
wormen en maden terstond vernietigd moeten worden.
Volgens den importeur, den heer D. H. Blok te Haarlem,
geneest het de schurft radicaal en bevordert het niet
alleen den groei en de blankheid der wolmaar maakt
het deze bovendien nog ondoordringbaar voor koude en
waterzoodat op die wijze de schanen des winters daar
tegen beschermd worden. Bij rundvee paarden geiten,
honden gevogelte ja zelfs bij bootnen, plauten en wijn
gaarden moet dit middel uitstekende diensten kunnen
bewijzen. Bovendien wordt het gebruikt als ontsmettings
middel. De zoogenoemde Mc. Dougall'Purifier is een
bruin stroopachtig vochtdat met water vermengd eene
melkwitte oplossing geeftzij moet de bederfwerende
en bacteriëndoodende eigenschappen van carbolzuur en
andere vergifthoudende ontsmettingsmiddelen in ouscha-
delijken vorm bezitten. Verscheidene getuigschriften zijn
aanwezig om te bevestigen dat des heeren Blok's gun
stig oordeel op goede gronden steunt. Verder meende
ik dat enkelen ook nog wel iets zouden willen weten
van de meer en meer in de mode komende vulkaan- of
houtcementdakenwaarvan het Haeuslersche systeem op
de galerij vertegenwoordigd is. Op een sparrenlaag wordt
een planken vloer van 2- 21 duim dikte vastgespijkerd,
daarop de cementbedekking aangebrachtwaarna men
deze al naar verkiezing met zoden kan beleggen of met
zand of kiezelsteenen kan bestrooien. Ter beschutting
daarvan wordt aan de kanten van het dak een opstaande
zinken rand volgens voorschrift bevestigd waardoor de
dure gevellijst meestal overbodig is. Volgens de uitvin
ders moet deze dakbedekking van aanleg goedkooper zijn
dan de gewone en wordt dit verschil in prijs jaarlijks
grooter daar zij bijna nooit reparatie vereischt. Reeds
nu zijn er in Amsterdamwaar men het gemis aan op
pervlakte zoo gaarne tracht te vergoeden door geriefe
lijkheden in de hoogtehuizen waar de houtcement
daken zijn aangebrachtop heldere namiddagen zitten
de bewoners daarvanonder het genot van een verruk
kelijk panoramadaar thee te drinken. De hangende
tuinen van Semiramis in het oude Babyion hebben deu
strijd om het burgerrecht in het moderne Babel gelijk
Edm. de Amicis de hoofdstad van Nederland met het
volste recht noemt reeds sinds eenigen tijd aange
vangen.
Thans naar de zaal terugkeerende rusten wij uit in
het artistieke paviljoen van de Eerste Nederlandsche
Verzekeringmaatschappij op het Leven, tegen Invaliditeit
en Ongelukken in het midden daarvan. Daar zijt gij om
ringd van allerlei graphische voorstellingen en statistie
kendie u het duidelijke bewijs leveren, dat meer en
meer de overtuiging veld wintdat de werkgever zijne
ondergeschikten in de ure van ellende niet aan zichzelf
mag overlaten. Vooral de collectieve verzekering heeft
vele deelnemers ook te Alkmaar, gevonden en is on
getwijfeld bestemd om een nog veel grooter aantal pa
troons met weinig kosten te ontheffen van hunne zorgen
voor hun personeel. Zij omvat alle lichamelijke ongeval
len die ontstaan uit werktuigelijke beleedigingen, welke
den verzekerden gedurende de 24 uren van een etmaal,
in en buiten hunne beroepsbezigheden overkomen. Op den
laatsten December 1886 waren bij de maatschappij ver
zekerd 163 werkgevers voor 5287 werklieden, ulto. Dec.
1889 stegen deze cijfers respectievelijk tot 254 en 9487
en op ulto. Mei 1890 bereikte zij zelfs de hoogte van
393 en 11987. Leerzaam zijn de opschriften aan de bui
tenzijde van het paviljoen. Daar vindt men de woorden
van Johan de Witt, dat de aard der Hollanders zooda
nig is dat zij alleen dan voor eigen veiligheid willen
zorgen, als de gevaren hen onmiddellijk bedreigen, maar
dat zij anders daaraan niet deuken. Uitstekend past
daarop het volgende opschriftdat gebrek aan voorzorg
de grootste bron vau armoede isterwijl tevens het
middel wordt aangeduid om daaraan te ontkomen Ver
zekering is de sluitsteen van alle voorzorgsmaatregelen.
Daar de tentoonstellingscommissie bij haar eenmaal
opgevat plan om de expositie den 7 deze maand te
sluiten gebleven is behoort zij reeds tot het verledeue,
als deze regelen onze lezers bereiken. Slechts in de laatste
dagen en vooral in de laatste avonden van haar bestaan,
toen muziekschitterende verlichting en lage entree
prijzen medewerkten om bezoekers te trekken heeft zij
die belangstelling ondervondenwaarop zij naar onze
meening het volste recht had. Is alzoo de schaar harer
vereerders niet grootlaat ons hopen dat het gehalte
daarvoor vergoeding schenkt Wie zich de moeite heeft
willen geven de verschillende inzendingen werkelijk te
bestudeeren en niet slechts met een vluchtigen blik daar
langs te glijden zal zeker de vele schoone overwinningen,
hier door het menschelijk vernuft behaald om den mede-
mensch bij zijn arbeid te beveiligen, naar waarde schat
ten en nog lang in zijn herinnering bewaren, ook als
weder andere tentoonstellingen de Veiligheids-expositie
sinds lang op den achtergrond gedrongen hebben.
Bijgewoond door een talrijk publiek begunstigd
met heerlijk weder en opgeluisterd door de harmonie
kapel had dinsdagmiddag j.l. te Schaden in den na
middag harddraverij plaats. 10 Paarden namen er aan
deel. De prijs200 werd gewonnen door het paard
»Prins", eigenaar de heer P. van Santen, te Rotterdam;
de le premie, 75 door het paard Wilhelm", eigenaar
do heer T. Schilder te Spierdijk en de 2e premie 25
door het paard »Catharina II",j eigenaar de heer A. Bak
ker te Hoorn. Met vuurwerkcafé-chuntant en dans
partij werd de dag besloten.
's GRAVENHAGE, 11 September.
De Koningin en de Prinses zijn te 10.43 alhier aan
gekomen. Aan het station waren aanwezig, behalve den
Groothertog van Saksen en zijne dochterde ministers
van justitie koloniën en andere autoriteiten. Het paar
werd hartelijk toegejuicht door eene talrijke menigte.
Na een wandelrit door het Haagsche Bosch over Voor
burg bezichtigden zij het paleis der Prinses op deu
Kneuterdijk en gebruikten zij het dejeuner in het paleis
aan het Noordeinde. Na het dejeuner werd een togen-
bezoek gebracht aan den Groothertog te Scheveningen.
Het hoofdüestuur der schippersvereeniging Schitt-
tevaer heeft zich tot den gemeenteraa'1 alhier gewend
met het verzoek geen gevolg te geven aan het adres
der kamer van koophandel en fabrieken tot wederinvoe
ring der heffing van kaai- haven- en diepgeld.
- De heer R JK. J. Roetcrink alhier, is voor eene
inzending teekeningen met eene zilveren lier" bekroond
bij den grooten wedstrijd gehouden van wege de Aca
démie Lamartine (Departement Nièvre), Frankrijk.
Wij vestigen de aandacht der stemgerechtigden
voor leden van den gemeenteraad in het bijzonder op
het d)or bprg en wetb. genomen besluit om de verkie
zing van een lid voor dit college op woensdag 1 Octo-
