STENOCRAPHIE
Binnenland.
J.
Graaf von Moltke heeft toegegeven aan het verlangen
van den Keizer, om zijn 90 verjaardag op den 26 te
Berlijn te vieren.
FBASfKRIJH. De voorzitter der begrootingscom-
missie bracht den 15 een bezoek aan de ministers Rou-
vier en de Freycinet. Hij deelde het verlangen der
commissie mede om de ontvangsten en uitgaven op de
staatsbegrooting van 1891 in evenwicht te brengen, niet
door belastingen, maar door middel van bezuinigingen.
Zonder zich tot iets te verbinden, beloofde de heer de
Freycinet, dat hij de middelen zon opsporen, om tot dit
doel te geraken.
In 1889 hebben in dit rijk plaats gehad 272.000 huwe
lijken 4678 echtscheidingen880.000 geboorten en
794.000 sterfgevallen, zijnde 3900 huwelijken, 30 echt
scheidingen 2000 geboorten en 42000 sterfgevallen min
der dan in 1888. De sterfte was sedert 1874 niet zoo
laag geweest. Het geboortecijfer is sedert het begin dezer
eeuw van 30 tot 23 per 1000 verminderd.
PORTI OAIj. In de Eerste Kamer betoogde de heer
Martens Ferao, dat z. i. de overeenkomst met Engeland
voorwaardelijk moest worden aangenomen. Alleen in
enkele opzichten moet de portugeesche regeering zich
het recht voorbehouden om eerst eene beslissing te nemen,
nadat nieuwe besprekingen met de engelsche regeering
zijn gehoudenwaarbij Europa als scheidsrechter zal op
treden. Na deze met luide toejuichingen ontvangen ver
klaring nam de president-minister Abreu de Souza het
woord om de optreding van het nieuwe ministerie mede
te deelen. De leiders der progressisten en conservatieven
legden jegens het ministerie zeer welwillende verkla
ringen af.
In de Tweede Kamer werd door den minister-president
eene verklaring voorgelezen betreffende het verdrag met
Engeland. De minister zeide dat de regeering der Volks
vertegenwoordiging niet kou aanbevelen, het verdrag van
20 Aug. te bekrachtigen. Ofschoon zij zich niet wilde
verzetten togen de tenuitvoerlegging van het verdrag
indien de Cortez dit goedkeurden zoo zou zij toch gaarne
deze overeenkomst zoodanig gewijzigd zien dat de be
langen van het portugeesche volk werden gewaarborgd.
's Avonds kwamen de Eerste en Tweede Kamer in ge
meenschappelijke zitting bijeen. De Voorzitter der Eerste
Kamer las toen een koninklijk besluit voor waarbij de
zitting der Wetgevende Macht werd gesloten.
SPAIVJE. In de door cholera besmette provinciën
zijn den 13 29 ziekte- en 16 sterfgevallen aan die ziekte
voorgekomen, den 14 34 ziekte- en 12 sterfgevallen.
TEREEKKiDË 8T4TEIV. Nabij Chicago is de
trein ontspoord waarin zich de leden van het ijzer- en
staalcongres bevonden die een bezoek aan die stad wil
den brengen. De reizigers werden op en over elkaar
geworpen doch niemand werd gekwetst.
Een en ander over
De stenographic of snelschrijfkunst is hier te lande
bij het algemeen nog zoo goed als volkomen onbekend.
an deze kunst, die in andere landen druk beoefend en
in_ praktijk gebracht wordthebben slechts enkelen een
juistvelen een onjuist en de meesten in het geheel
geen begrip.
Oyertuigd als wij zijn van deze waarheid zoowel als
van het groote belang der zaak zullen wij van de
ruimte in dit blad ons toegestaan een dankbaar gebruik
maken om dit onderwerp ter sprake te brengen en den
lezers in een drietal opstellen iets over stenographic
mede te deelen.
Wij stellen ons daarbij voorzoo mogelijkeenige
belangstelling te wekken door: 1». duidelijk te maken
wat men door stenographie verstaat, 2». aan te toonen
welke waarde deze kunst heeft voor de praktijk en 3°.
een en ander over het aanleeren in het midden te
brengen.
Niemand late zich weerhouden, door hot schijnbaar
vreemde of ingewikkelde der zaak, het volgende na te
gaan wij geven de verzekering dat alles hoogst een
voudig is en beloven zoo beknopt mogelijk te zullen zijn.
Wat heeft men dan eigenlijk door steno
graphie of snelschrijfkunst te verstaan?
Het antwoord op deze vraag zon kunnen zijnniet
anders dan de vaardigheid om de geluiden of klanken,
die men hoort bij 't spreken schriftelijk weer te geven
met daarvoor aangenomen teekens. Maar, voegt men
mij dadelijk toedat doen wij met ons gewoon schrift
ookVolkomen waar. Er is alleen maar eenig
verschil van middelendie men gebruikt en hetwelk
hoofdzakelijk hierin bestaat, dat wij bij stenographie voor
die klankteekens of letters minder omslachtige vormen
bezigen. Ons gewoon schrijven vordert tamelijk veel
ruimte en is zeer tijdroovend. Sommige letters vereischen
zelfs zeven handbewegingen, als b.v. de w en m, terwijl
er ook, wanneer we niet zondigen willen tegen taal- en
spelregels dikwijls letters gebruikt moeten worden die
geheel overbodig zijn.
't Gaat ons dan ook veeltijds niet vlug genoegwe
haasten ons zooveel mogelijk bij den arbeid en 't gevolg
is we leveren slechtonduidelijk schrift. Hoe sneller
toch de hand zich beweegt, hoe minder zij in staat is de
juiste vormen op het papier te zetten, en niet ieder kan
zich de weelde van een professoraal pootje veroorlooven.
Maar in snelschrift dan? Wordt dit dan niet ondui
delijk door haasten Wanneer deze vraag bij den lezer
mocht opkomen heb ik die opzettelijk uitgelokt, 't Is
toch een algemeen voorkomend dwaalbegripdat men
zich bij stenographie ontzettend zou moeten haasten, zóó
zelfs, dat de zenuwen er door van streek zouden geraken
Daar is totaal niets van aan.
Trouwens de pen vlugger te bewegen dan een geoefend
en haastig schrijver in gewoon schrift doet, zou dan ook
een onmogelijkheid zijn. Dat ziet men dadelijk in.
De snelheid bij stenographisch schrift zit hem niet in
snellere beweging van de hand maar uitsluitend in de
kortere vormen die gebruikt worden waarom 't dan
ook beter is er den naam van kortschrift aan
te geven.
Laat ons nu zien hoe men bij de «gevleugelde" kunst te
werk gaat. Vooraf dient gezegd, dat we daarbij 't oog
hebben op het stelsel-De Haan, voor de nederlandsche
taal bewerkt naar hot engelsche van Pitman.
C)m door kortheid van schrift tot de gewenschte snel
heid te geraken bezigt men in hoofdzaak de volgende
middelen eenvoudiger letterteekenssamenvoeging van
groepen van medeklinkers tot één vorm, woórdverkorten
volgens een bepaalden regel.
De letters zijn hier niet anders dan de eenvoudigste
rechte -en gebogen lijntjes, de laatste ontleend aan den
cirkeldie in hun verschillenden stand en grootte het
materiaal vormen waaruit dit systeem zoo prachtig is
opgebouwd. Elke letter vereischt nooit moer dan één
handbeweging en dikwijls komt het voor, dat door één
pennestreek meerdere, tot zelfs zeven van onze gewone
letters worden afgebeeld.
Let wel, met één haal
De veel voorkomende lettergroepen, alsst, kw, spr, sch,
enz. worden elk door één mede zeer eeuvoudigtoeken
voorgesteld. Door een letter op de helft van de gewone
grootte te schrijven, hecht men juist een andere, bepaalde
letter aan zoodat hier de omgekeerde verhouding ont
staat de vorm wordt kleiner, het woord grooter." Geeft
men een letterteeken dubbele grootte, dan wijst dit den
uitgang van hot woord aan, steeds bestaande uit drie of
vier letters van het gewone schrift.
Het woordverkorten waarvan we ook wel in ons ge
woon schrift gebruik maken vindt hier op uitgebreide
schaal toepassing.
juffrouw Regine. Maar ik ken ze van nabij. Ik bon op
gegroeid met kinderen, die in hare jeugd'blijde waren,
wanneer zij op eene korst droog brood konden knab
belen vóór zij naar bed gingen en later haar eigen
rijtuig en de kostbaarste toiletten hadden. O, wat lachten
zij overmoedig en wat waren zij uitgelaten en hoe wer
den zij door hare vriendinnen benijd Het leek dan ook
alles zoo schoon Bekeek men do zaak echter van nabij,
dan was het toch steeds weder de oude menscbelijke
ellende alleen in een anderen vorm. Nachten vol zin
genot en een lichtzinnig leven wreken zich ook. Ik heb
ze gezien die vóór den tijd oud waren gewordendoor
wroeging verteerd werden en met wederwaardigheden
te kampen hadden die veel erger zijn dan honger en
armoede."
Gij spreekt bepaald met gevoel, juffrouw Grete",
antwoordde Regine, niet zonder eenigen spot, «maar
gij beoordeelt die anderen naar u zelve. Meent gij wer
kelijk dat die meisjes zich afmartelen met overbodige
verwijten?"
«Zeer zeker", antwoordde Grete op vasten toon. «Ik
weet dat maar al te goed."
«En toch", beweerde Marianne nu, «moet ik u tegen
spreken. Ik kom door mijn beroep met allerhande meisjes
in aanraking en ik heb altijd gezien dat zij zich zoo
lang zij jong en mooi zijn en vereerders vinden vol
strekt niet aftobben over den dag van morgen; het den
ken komt eerst later, te gelijk met het verdwijnen barer
bekoorlijkheden. Zij worden in hare jeugd verwend en
denkeu dat het haar geheele leven zoo zal voortduren
worden zij onderdan komt de ergernis en verkeoren
zij in twoedracht met zich zelve en met de geheele
wereld Zij kunnen maar niet vergeten dat zij 't vroeger
zoo goed gehad hebben... Ik ben volstrekt niet jaloersch,
maar ik ben toch altijd inwendig booswanneer ik zie
welke sommen aan deze personen verspild worden en
dan bedenk hoeveel arme menschen daarmede uit dik
werf onverdiende ellende zouden kunnen geholpen wor
den. Juist heden op de repetitie deed zich weder zulk
een geval voor. Wij hebben daar een klein balletdanse
resje een bekoorljjk persoontje, dat is ontegenzeggelijk,
met een vriendelijk, rond gezichtje, een lief figuur
tjekleine handjes en voetjes een aardig meisje,
maar ook niets meer. De hemel mag weten waar zij
vandaan komt. Wij noemen haar juffrouw Franzi en
onder dien naam komt zij ook op het programma voor.
Zij gaat gekleed als eene vorstin en rijdt in eene coupé,
die zij voor het operagebouw laat wachten. Vandaag
liet zij aan hare mededansoressen natuurlijk om haar
jaloersch te maken een prachtigen collier zien met eenen
schitterenden smaragd in het midden een sieraad, zoo
schoon als ik er zelden een zag. Gij hadt de oogen eens
moeten zien van de overige dames van het ba?letEn
om haar nog meer te ergeren, vertelde zij, dat de heer,
die haar heden op haar verjaardag dat sieraad gezonden
had, haar niet verder kende, dan dat zij eene enkele
maal met hem gesoupeerd had bij Dressel. Hij heet
Oskar Bössow Zij kon maar niet begrijpen, hoe mijn
heer Bössow had onthouden, dat zij jarig was. Bij zekere
gelegenheid had zij hem verteld, dat zij over drie dagen
22 jaar werd zij had dat uitgeflapt zonder er bij te
denken. En deze zonder erg gemaakte mededeeling had
die aardige mijnheer onthouden en nu ontving zij van
morgen dien prachtigen collier. De andere meisjes stieten
elkander spottend met de ellebogen aan en dachten er
het hare vanmaar mejuffrouw Franzi trok zich dat
volstrekt niet aan zij had haar collier en was er erCT
blij mede. JiK'
«Wie is toch dio mijnheer Oskar Bössow", vroeg Regine,
«die aan de dames van de soort van deze Franzi zoo
heet zij immers dergelijke geschenken geeft?"
«Onze dames van het ballet", antwoordde Mariaaue
«kennen hem allen. Hij is bekend als een van de rijkste
jongeheeien van de residentie, tenminste als een van
degenen, dio, het meeste gold uitgeven en staat achter
de coulissen in hoog aanzien. Franzi heeft echter on
waarheid gesprokenwant zij staat reeds langreeds
meer dau een half jaar, in eene verhouding tot hem
die aan de andere meisjes maar al te goed bekend is
hij betaalt alles voir haar hij alleen. Het moet toch
Vooreerst schrijft men geen andere klanken dan die
gehoord worden, zooals: wens(ch), houd(t) Het wordt
daardoor een zuiver klankschrift. Dan gebruikt men voor
enkele woordjes, welke herhaaldelijk voorkomen, merken
of woordteekens doch hiervan bestaan slechts veertien.
V oorts is het stelsel zoo ingericht, dat men veel klinkers
kan weglaten. Voor- en achtervoegsels worden door een
klein toeken of eon gewijzigden vorm weergegeven, zoo
-heid door een stip. -heden door een streepje, -baar door br.
Woordendie in de taal als het ware bij elkander
behooren, als bijv.inioderopzichttoentertijd'e worden
zoo veel mogelijk aaneengeschrevenhetgeen mede de
snelheid zeer bevordert, de duidelijkheid niet vermindert,
integendeel 't lezen van het stenogram gemakkelijker
maakt.
Bij het opteekenen van een woord schrijft men, steeds
aaneen zonder oplichten van de pen eerst alle mede
klinkers en plaatst daarna, voor zoover noodig, de klin
kers aaoo enz. er los bij. Deze wjjze van klinker
plaatsing is bepaald een eigenaardigheid van dit stelsel
en draagt veel bij tot de enorme snelheiddie ermede
bereikt kan worden, doordien de constructie toelaat, bij
't volgen van een snellen spreker, nagenoeg alle klinkers
(98 "J weg te laten zonder in onleesbaarheid te ver
vallen, daar de vorm van het woord volgons vaste regels
aangeeft waar de klinkers gelezen moeten worden en
men bovendien in het plaatsen van de woorden boven,
op of d o o r de lijn een middel heeft gevonden om den
kenmerkenden of hoofdklinker van het woord aan te geven.
Zinverkorton, voor de duidelijkheid zeer gevaarlijk, dat
echter in alle stelsels wordt toegepast, kan hier gemist
worden, want zonder dat is de kortheid nog zoodanig,
dat er eene snelheid mede bereikt wordtdie in staat
stelt in één uur het werk te leveren waarmee in ge
woon schrift zes uren heengaan. Ja, zelfs «behoort het.
niet tot de zeldzaamheden, dat men over de 200 woorden
per minuut woordelijk neerschrijft." De snelheid van
een normaal redenaar bedraagt 120130 woorden in
de minuut.
't Spreekt van zelf, dat weglating van woorden (zin-
verkorten) hoewel onnoodig, toch mogelijk blijft en bij
nood toegepast kan worden.
De ervaring bewijst ons, dat die het stelsel machtig
zijn elkanders schrift kunnen lezen zoo goed als in ge
wone letterswat een gevolg is van het matig aantal
regels, die een vaste basis geven tot het samenstellen en
ontledenschrijven en lezenvan alle voorkomende
woorden.
We hopen dat het ons gelukt is door dit overzicht van
één der stelsels eenig denkbeeld te hebben gegeven van
het wezen der stenographie.
Korter konden we hierbij moeielijk te werk zijn ge
gaan maar duidelijker zou voel geweest zijn wanneer
het aanbrengen van stenographische teekens in druk (als
voorbeelden) aan minder bezwaar onderhevig ware geweest.
Een volgende keer de nuttige zijde der zaak.
B.
Tweede Hamer.
Door de afdeelingen zijn tot rapporteurs gekozen over
Hoofdstuk VI (marine) de heeren Seret, Guyot, Rutgers
van Rozenburg, Land en Viruly en Hoofdstuk VII B
(financiën) de heeren GlindermanLucasse, De Meijier,
Van de Velde en Kerdijk.
- Den 15 in den vroegen morgen vermiste iemand
te Rotterdam zijn wagen. Hij ging hem zoeken en
ontmoette aan de Binnenrotte twee personen in het be
zit er van, die er een voorwerp mede vervoerden, gedekt
door steenkolenzakken. Toen hij hen aansprak, gingen
zij op de vlucht. Het bleek daarop, dat zij een brand
kast vervoerdendoor hen ontvreemd uit een houten
kantoortje bij de steenkolenmijn op het terrein van den
Rijnspoorweg. De brandkast was ongeschonden; er was
nog niets uit ontvreemd.
Den 15 ging te IJmulden de sleepboot do Simson
's middags met vliegend weer de haven uit; zij ont
dekte een noorsche brak en bood hulp aan maar deze
werd geweigerd en eerst binnen de hoofden noodig ge
acht. Terugkoerend en reeds binnen de hoofden za<« de
kapitein van de Simson de bark bij den wind draaien,
welke vreemde beweging zijne aandacht trok. Achter-
uitstoomeude tusschen de hoofden door, zag hij vier
menschen vletterliedonwier vlet was omgeslagen
drijven. In een oogenblik had de sleepboot zich zoo
gewend dat twee dor vletterlieden voortwee achter
dreven. Aan een der eersten werd een lijn toegeworpen die
gegrepen werd, de andere vletterman dreef achteruit en
slaakte hartverscheurende kretendoch werd door eene
een tamelijk kostbaar genoegen zijn", voegde Marianne
er lachend bij.
«Hoe ziet die mijnheer Bössow er uit?" vroeg Regine.
«Die man interesseert mij bepaald."
«Ik heb hem nooit gezien", antwoordde Marianne. «Er
gaat echter geen dag voorbij, dat ik zijn lof niet hoor
verkondigen, of dat er niet de eene of andere avontuur
lijke geschiedenis van hem verteld wordt."
Toen de naam harer zuster genoemd werd was Grete
bleek geworden maar de beide andere meisjes hadden
het niet opgemerkt. Zij sprak niet mede en hield zich
onledig met het bekijken harer nagels.
«Wel", zei Regine, wie Grete's stilzwijgen plotseling
opviel, «waarom zijt gij op eenmaal zoo stom geworden
Ik heb niets bijzonders te vertellen", antwoordde Grete.
Mij interesseert die mijnheer Bössow volstrekt niet."
«Wij zijn hier zoo aan het praten geraakt", sprak de
zangere3_ op eens, «ik zou geheel vergoten, dat ik van
avond zingen en mij dus kalm houden moet. Adieu
juffrouw Lessen."
«Ik ga met u mee", zei Regine.
«Adieu."
He jonge meisjes namen hartelijk afscheid van elkander
en Marianne verliet met Regine de kamer.
«Grete sloeg met een diepen zucht het cahier, dat zij
reeds ter zijde had gelegd, open en zei in zich zelve
«Gelukkig weten zij niet. dat Franzi mijne zuster is."
Wordt vervolgd.