Steht ogr aphïb.
Binnenland.
De waarde dezer kunst voor de praktijk.
f
breken. Ben dezer laatsten brak bij die pogingen een been.
Een 50jarig man stuitte met den voet tegen een gevallijst
bij het springen van de derde verdieping: na een paar
keer in de lucht te zijn omgeduikeldkwam hij met het
hoofd op de straat. Vijf arbeidsters zijn in het gebouw,
waarvan drie verdiepingen uitbrandden, verbrand. In het
geheel verlogen acht menschen het leven. Enkele gewon
den zijn later bezweken.
Ierland. De heeren Dillon en O'Brien, die aan
boord van een jacht vertrokken waren, zijn eerst oen 15,
na eene kleine week op zee gezwalkt te hebben tenge
volge van mist en tegenwind te Cherbourg en des 16
des morgens om half vijf te Parijs aangekomen.
FRA.1SH.KIJH. Minister Rouvier deed den 16
in de zitting der begrootingscommissie mededeeling van
de nieuwe hulpbronnenwelke in den ministerraad aan
gewezen waren doch onder bijvoegingdat hij er aan
twijfeldeof de commissie nieuwe bezuinigingen zou
kunnen vinden. Op de vraag van den heer Burdeau
of de minister zon weigeren de commissie op den weg
van nieuwe bezuinigingen te volgen antwoordde deze
dat hij zonder zwarigheid geene nadere yermindenngeu
zou kunnen aannemen. Het gezamenlijk bedrag der
door de commissie op allerlei posten voorgestelde bozui-
ni<nngen bedroeg 900,000. Ten slotte is tusschen de
regeering en de begrootingscommissie overeenstemming
verkregen. De ministerraad keurde genoemde bezuim-
trincmn <roed en de commissie daartegen het voorstel van
minister Rouvier tot belasting van geneesmiddelen en
toiletartikelen. Het dus overblijvende batig slot zal
strekken tot vermindering der alcohol belasting.
De ministerraad heeft den 18 besloten,^ het voorstel te
bestrijden om een door den heer Hubbard ingediend wets
ontwerp, strekkende om den Senaat bij algemeen stem
recht te verkiezenspoedeischend te verklaren.
De krijgsraad te Toulon heeft luitenant Wernert, die,
na in een°duel zijnen tegenstander te hebben dood gescho
ten naar Zwitserland gevlucht maar later terug ge
keerd was van desertie vrijgesproken onder de toejui
chingen van de talrijke aanwezige officieren
Te Parijs bedroegen de onwettige geboorten in 1889
24 pet. van het geheele cijfer. In Finistère bedroeg
het 2 pet.
PORTIJGAIj. Volgens een telegram uit Mozambi
que heeft de beheerder der Zuidafrikaansche maatschappij
den 14 September eene overeenkomst over den afstand
van het district Manika met den j eugdigen Koning ge
sloten. De portugeezen kwamen hiertegen op doch de
beheerder antwoordde, dat hij handelde op hoog bevel.
SFIIJE. Den 15 kwamen 20 ziekte- en 17 sterfge
vallen aan cholera voor, den 16 19 en 12. Van Mei, toen de
ziekte uitbrak, tot half October was het aantal ziekte
gevallen 5336 en het aantal sterfgevallen 2775.
SSmè
Een en ander over
II.
Gewoonlijk verkeert men in de meening, dat rappor
teurs en journalisten bij hun opteekenen van het ge
sproken woord, de eenigen zijn, die de stenographic met
voordeel kunnen toepassen.
Wanneer dit werkelijk 't geval was, zou moeten erkend
worden, dat het belang der zaak zeer beperkt is. Maar
zoodra we een kijkje nemen over de grenzen en we ver
nemen op welke uitgebreide schaal in het buitenland van
deze kunst partij wordt getrokkenkomen we spoedig
tot andere gedachten. Als we zien hoe daar op velerlei
gebied enorme besparing van tijd en krachten plaats
vindt door toepassing der stenographiehoe het er een
factor is geworden in het maatschappelijk leven een
beroep, dan staan wij verwonderd. En maken we dan
eene vergelijking tusschen hetgeen ginds plaatst heeft en
er ten onzent voorvalt, dan staan wij eenvoudig verbaasd.
Dat dit zonder overdrijving is moge blijken uit de
volgende vertrouwbare mededeelingen.
In Duitschland telt men op elke 400 inwoners één
geoefende stenograaf, in 't geheel alzoo ongeveer 100.000.
Een respectabel getal, hetwelk zijn ontstaan hieraan te
danken heeftdat in tal van vereenigingen cursussen
en inrichtingen van onderwijs de kunst met succes wordt
beoefend en onderwezen. De leerboeken van de voor
naamste stelsels (er bestaan verscheidene) beleven dan
ook 50 en 60 uitgaventerwijl nog in verschillende
steden tijdschriften in stenographisch schrift .het licht
zien. Elke plaats van eenig belang heeft zijn steno-
graphenclub.
In Engeland, het land der stenographie bij uitnemend
heid zal geen jongmensch zich begeven in den handel
wat haar tot nu van elkander scheidde, scheen vergeten
te zijn.
»Grete fluisterde Regine.
Zij schrikte van de buitengewone hartelijkheid harer
eigene stem en ten einde zich tegenover Grete en tevens
tegenover zich zelve te verontschuldigen voegde zij er
haastig en verlegen bijIk weet niet wat ik heb van
daag Ik ben in zulk eene eigenaardige zenuwachtige
stemming In de opera zal ik wel tot andere gedachten
komenHet is hoog tijd. Adieu
Adieu! Veel genoegen!" riep Grete haar mi.
Toen Regine de huisdeur opendestond juist de bode
van het telegraafkantoor op de stoep en wilde aanbellen.
Hij gaf haar het telegram over dat luidde
»Gebhard geheel zonder gevaar. Geen koorts. Blijf
tot morgenavond."
Moeder.
Wordt vervolgd.
of zorgt vooraf de kunst machtig te wordenwetende
anders niet te zullen slagen.
Evenzoo gaat het met toekomstige letterkundigen
ambtenaren van den staat en die bij de rechterlijke
macht. Er zijn daar veel kantoren, vooral bij de spoor
wegen, tusschen welke de correspondentie geheel steno
graphisch wordt gevoerd. Bij de meeste aanvragen naar
handelsbedienden behoort dan ook stenographie tot de
gestelde eischen. In 1887 vierde men er feest ter her
innering aan het feitdat 300 j aar geleden het eerste
stelsel in Engeland verscheen en 50 jaardat Pitman
zijn nieuw stelsel het publiek aanboodbij welke gele
genheid deze uit alle deelen der wereld de vleiendste
eerbewijzen ontving. Bij de twee millioen exemplaren
zagen reeds het licht van het leerboek, waarin Pitman
zijn doeltreffend en daardoor in zoo hooge mate po
pulaire stelsel phonographic ontwikkelt.
Hoe hoog in Amerika de kunst staat aangeschreven
mag blijken uit het traktement, dat genoten wordt door
den eersten ofiicieelen stenograaf der V. S. v. N. A en
na dat van den president het hoogste is n.l. 25000 dol
lar. Algemeen is ook hier de beoefeningvele dames
doen aan de kunst en vinden er een bestaan door. Tal
van tijdschriften ontbreken hier evenmin als in Engeland.
Niet raoeielijk zou het vallen, van nog andere landen
dergelijke mededeelingen te doen doch we meenen met
t gegevene te kunnen volstaan om te doen inzien hoe
verre wij bij het buitenland achteraankomen. Wie er
daar dan alzoo gebruik van maken
Zie hier een lijstje.
Rapporteurs, journalisten, studenten, staatslieden, ge
leerden, schrijvers, kooplieden, predikanten, secretarissen,
advokaten, notarissen, kantoorbedienden, onderwijzers,
ambtenaren bij de rechterlijke macht, bij de politie, de
militie.
Kan deze opsomming geen aanspraak maken op vol
ledigheider is ook niet naar gestreefd. De omvang
schijnt ons groot genoeg om tot eenig nadenken te stem
men en d a t lag wel eenigszins in de bedoeling
Als toch zoovelen een middel benuttigen en noodig
achten om in een minimum van tijd een maximum van
arbeid te kunnen leverenkomen we dan niet vanzelf
tot vragen als de volgende:
Bestaat er in dezen tijd bij ons alleen minder be
hoefte aan spoed
Heeft het «tijd is geld" ten onzent geen waarde en is
men hier niet evenzeer op gemak gesteld als elders P
Moet dat praktisch heeten om een middel ongebruikt
te laten, dat zooveel tijd vrij maakt voor andere bezig
heden of voor uitspanning als de beoefening dezer kunst
Heeft het vermorsen van zooveel kapitaal, in den vorm
van tijd niet reeds al te lang geduurd? Zou het niet
goed zijn wat miuder tijd. te besteden aan biljart, piano
en dergelijke amusementen en wat meer te doen aan
stenographie
Er zijn erdie bewerendat het in onzen volksaard
ligt zich niet al te zeer te haasten dat we gaarne de
kat uit den boom zien, maar als men nu bij zijn buren
geen jaren, maar eeuwen ten achteren is, wordt de
voorzichtigheid wel wat heel ver gedreven en zou men
haast geneigd zijn, daar een anderen naam aan te geven.
Tot voor zeer weinige jaren nog was de stenographische
inrichting der Staten-Generaal de eenige plaats in ons
landwaar de kunst werd beoefend.
Was datdus i s het niet meer. Ja, zoowaar, er valt
den laatsten tijd eenig leven waar te nemen op dit ge
bied, doch het is nog maar een kleinzeer klein begin
Moge dit begin het einde zijn van den langdurigen dommel
Doen wij nu uit bovenstaande lijst eenige grepen om.
aan te toonen met welk uitstekend gevolg het aange
prezen middel aan te wenden is. Voor zoo verre mij
bekend zijn de handelscholen thans nog de eenige in
richtingen van ouderwijs hier te lande, waar stenographie
wordt onderwezen, 't Spreekt haast vanzelf, dat men
daar het eerst er mee begonde echte koopman en in
dustrieel weet t ij d naar waarde te schatten. Op zijn
kantoor dicteert de patroon aan zijn correspondent-steno
graaf de talrijke uit te voeren orders met de te ver
zenden brieven. Houdt hij op met spreken, dan staat
ook alles op 't papier. Het heeft maar kort geduurd
en gerust gaat de koopman heen waar andere zaken
hem wachten, want zijne bedoeling zal correct met eigen
woordenkeus worden weergegeven. Die stenograaf is
hem heel wat waard, wat aan het salaris dan ook wel
te merken zal zijn.
Welk een kolossaal gemak de kunst kan opleveren
voor den student bij college en studie is zoo duidelijk,
dat het geen betoog behoeft. In 't algemeen stu
deerenden, geleerden, die veel aanteekeningen en uit
treksels hebben te maken wat kunnen ze die vlug op
een kleine plaats bergen. Uit boeken die geleend of
korten tijd in bezit zijnkan heel wat overgenomen
worden, dat vroeger achterwege moest blijven om moeite
en tijd.
Men is secretaris b v. van eene gemeente ot eenig
ander lichaam. In de notulen of het verslag wenscht men
de belangrijke discussiën zoo getrouw mogelijk weer te
geven. Dat is niet gemakkelijk en gelukkig hijdie
zijn geheugen niet van ontrouw heeft te beschuldigen.
Met stenographie kost het zeer weinig moeite het ge
sprokene staat woordelijk opgeteekend en thuis gekomen
heeft men slechts alles over te brengeii in gewoon schrift
of laat dit desnoods zijn klerk doen die ook de kunst
machtig is.
Schrijversdichters en allendie wel eens hunne
denkbeelden op papier zetten weten bp ervaring welk
een gebrekkig middel het gewone schrift toch is voor
het opteekenen van de gedachten. Zoo snel als deze
zijn in hun opkomen en voortgangzoo langzaam is
daarentegen de beweging der pen, enraakt men on
der 't voortkrabbelen die gedachten al niet kwijt de
juiste, de schoone vorm van de eerste opwelling, die zoo
goed voldeedis dikwijls zoek geraakt en niet weer
terug te vinden. Bat is verdrietigmaar het behoeft
alweer zoo niet te zijn. De snelschrijfkunst heft ook
dit bezwaar op.
Zoo zouden we nog eenigen tijd voort kunnen gaan
doch achten dit minder noodzakelijk. Ons rest nu nog
in een volgend nummer het aanleeren van de kunst
te bespreken.
Tweede Earner.
Voordat den 15 de motie Cremer betrekkelijk de ex"
peditie naar Flores in stemming gebracht en verworpen
werd, hield de minister van koloniën voldat
de eerste expeditie een zuiver wetenschappelijk doel tot
grondslag had. Hij erkende, dat het inderdaad twijfel
achtig was, of Rokka tot ons gebied behoorde, doch daar
het onbetwist tot Indië behoorde rustte op Nederland
de plicht ook daar de beschaving aan te brengen, welke
in de overige deelen van Indië reeds bestaat. Hij gaf toe,
dat niet met ruw geweld opgetreden moest worden, doch
dat was ook niet geschied. De aanvankelijke opdracht
luiddedat geen geweld zou worden gebruikt en dit
geschiedde ook niet. Uit alles bleek de neiging tot een
vriendsehappelijken omgang, toen de verraderlijke aanval
van de Rokkaneezen plaats vond. Verraderlijk was die
aanval, omdat eerst gastvrijheid was betoond en niemand
op eene veranderde houding van de Rokkaneezen voor
bereid was. Waar men te doen had met dergelijke ver
raderlijke handelwijze kon der regeering geen verwijt
gemaakt worden van het zenden der tweede expeditie.
Het indische bestuur had geen tuchtigings-expeditie op
touw gezet, integendeel een behoedzaam optreden gelast.
Hij verklaart, dat het der regeering aangenaam zou zijn
wanneer een einde gemaakt werd aan het tinonderzoek
in die streken, wolk doel echter niet bereikt zou worden
door aanneming der motie Cremer. Hij meende zich
hiermede voldoende gerechtvaardigd te hebben tegen het
verwijt van onbedachtzaam en onrechtvaardig gehandeld
te hebben. Daarna bleef de heer Keuchenius aan
dringen op het wenschelijke dat de Kamer zich in deze
van eene uitspraak onthield en wijzigde zijne motie in een
eenvoudig overgaan tot de orde van den dag, welke motie
hij introk, nadat de heer R o 11 de motie had ingediend,
welke zooals gemeld isten slotte aangenomen werd.
De heer van Houten achtte de belangen die hier
op het spel stonden zoo groot, dat hij de persoonlijke be
langen van een minister of gouverneur-generaal zoo
uiterst klein achtte, dat hij die niet zien kon. Het was
de plicht der oppositie in de Kamerde nadeelige ge
volgen dezer zaak te voorkomen. De rechtsvraag was
door den heer van Nunen zeer duidelijk uiteengezet en
wanneer de Kamer daarover geen oordeel mocht uitspre
ken, mocht zij over niets meer oordeelen. Naar zijne
meening ging men tegenwoordig zeer ver in de zucht
naar verdediging en verzaakte daardoor alle beginselen
van moraliteit op publiekrechtelijk gebied. Hij consta
teerde, dat het katholicisme, hetwelk weinig rechten toe
kent aan hen die buiten het christendom staan, de bron
van rechteloosheid geweest is buiten europeesche landen.
Wat ook het lot der natiën moge zijn, hij komt op tegen
de wijze waarop de regeering de verantwoordelijkheid
zoowel voor het heden als voor de toekomstvan zich
afschuift. Daar de motie van den heer Cremer duidelijk
aangeeft, hoe men wenscht, dat de gedragslijn der regee
ring zal zijn, komt deze hem het meest gewenscht voor.
De woorden «misslag" en «misdaad", door hem den
vorigen dag aan het einde zijner rede gebruiktsloegen
niet op den gouv.-generaal, maar op de Kamer.
De heer van Nunen kwam op tegen de uitdruk
kingen van den heer van Houten ten aanzien der ka
tholieken. Als de motie van den heer Cremer bedoelt te
zeggendat de katholieken nooit voor rechtvaardigheid
kunnen zijn dan stemde hij er nooit voor.
De heer Cremer betoogde in zijn repliek nogmaals
datzelfs al was het Rokkagebied aan ons leenroerig
wij nog het recht niet hadden op te treden zooals ge
schied is, want een onderzoek, zooals op Flores werd in
gesteld, kan alleen geschieden op domeingrond. Hij achtte
het plicht der volksvertegenwoordiging te verklaren
of zij dergelijke handelingen goedkeurde, opdat de regee
ring in de toekomst met hare inzichten bekend zjj.
Daarna trachtte hij de grondwettige tegen zijne motie
aangevoerde bezwaren te weerleggen.
Volgens den staataanwijzende het vermoedelijk be
drag, door het Rijk over 1890 uit te keeren aan de bij
zondere scholen, als bijlage bij hoofdstuk V Binnenlandsche
Zaken der Staatsbegrooting voor 1891 overgelegd, zal
die uitkeering vermoedelijk beloopen
In het arr. Alkmaar voor
de r. k. school te Akersloot
r. k. jongensscholen te Alkmaar
christelijke school
Broek op Langedijk
r. k. school voor meisjes te Heemskerk
christelijke school te Krabbendam gem.
Warmenhuizen
In het arr. Helder
voor de christelijke school te Helder
r. k.
Behagen
school te t Zandgem. Zijpe
In het arrTexel
voor de christelijke school te Oosterend
Don 13 meldde zich te Maastricht een 77jarig man
aan, die vóór 50 jaren van het 7e reg. infanterie, waarbij
hij als vrijwilliger diende, gedeserteerd was en toon naai
Algiers dienst genomen had, om vervolgensin I<rankrjjk
te verblijven. Hem werd medegedeeld, dat zijn vergrijp
verjaard was.
De gemeenteraad van Zaandam heeft den 14 be
sloten, dat de gemeente-politie voortaan zal bestaan uit
één inspecteur, bezoldiging 1000
drie hoofdagenten ieder 600
vier agenten eerste klasse 575
tweede 550
derde 275
r vierde geene vaste jaarwedde
en dat met ingang van 1 Januari 1891 eene bezoldiging
van 100 per jaar, boven de gewone jaarweddezal
worden toegekend aan de onderwijzers en onderwijzeressen,
die den rang van hoofdonderwijzer of hoofdonderwijzeres
verkrijgen of hebben.
Te Roden in Drente stierf den 14 een bijna 21jarig
meisje. Naar aanleiding van het geruchtdat de dood
door vergif veroorzaakt was, werd de moeder den 15,
des avonds in hechtenis genomen. Een door de recht
bank gelast geneeskundig onderzoek had tot uitkomst, dat
het lijk was als dat van een krachtig meisje, zonder or-
300,—
1933,33
700,—
850,—
300,-
250,-
933.33
700,—
500,—
250,—
250,—
I
