Telegrafische Berichten.
dit óf aan de school liggen óf aan de onoordeelkundige
toelating tot het onderwijs. Indien men niet subsidieerde
naar het gelang van het aantal aktendan zou het
eigenlijk neerkomen op subsidieering van het meer uit
gebreid onderwijs. Onder zijn stelsel zal ook beter toe
zicht van de directeuren dei* kweekscholen mogelijk zijn.
Onder het stelsel van vaste uitkeering is er gevaar
dat de kweekschool langzamerhand wegkwijne. De be
doeling van den wetgever was door den heer Beaufort
niet volkomen juist weergegeven. Het stelsel, waarvan
hij, minister, is uitgegaan, is dit: dat moet worden nagegaan
wat werkelijk voor het onderwijs wordt uitgegeven
omdat de Staat behoefte heeft aan goede onderwijzers.
Het meest zullen zoodoende profiteeren de kweekscholen,
die in den geest van den heer De Beaufort en de zijnen
zijn, terwijl het nadeel is aan de zijde der bijzondere
scholen. Men behoelt echter niet te vragen, van waar de
onderwijzers komen, maar wel of zij volkomen volgens
de wet geschikt zijn tot het geven van onderwijs. We
gens de aanzienlijke kosten overigens van de Rijksop
leiding is het wènschelijk de opleiding op bijzondere
scholen van welke richting ook te bevorderen en dit
kan door subsidieering in de hand gewerkt worden.
Zoowel de rapporteurs als de heeren K e r d ij k en
Borgesius verklaarden zich tegen het amendement,
omdat daarmede het beoogde doel toch niet bereikt zou
worden. Nadat de minister herhaald had dat hij slechts
onpartijdigheid in het toekennen der subsidiën beoogde
uitsluitend met het doel om goed onderwijs te kweekon,
werd hot amendement verworpen met 50 tegen 18 at.
De heer Roijaards van den Ham betuigde zijne
waardeeriug over de beëindiging van het geschil met
Utrechtdat den bouw der nieuwe Uinivorsiteit in den
weg stond.
Bij de behandeling der wetsontwerpen tot bekrachti
ging der provinciale belastingen in de verschillende
provinciën antwoordde de minister van binneul. zaken
aan don heer van Kerkwijk dat het ontwerp tot vast
stelling van algemeene regels ten aanzien van provinciale
belastingen in voorbereiding en bijna geheel gereed was.
Grondbelasting.
Bij het onderzoek in de afdeeling en van het wetsontwerp
tot tijdelijke bestendiging van het cijfer der grondbelas
ting voor 1891 werd er ernstig op aangedrongen dat
in geen geval verdere verlenging plaats hebbe, ook om
dat gelijktijdig bestaan van oude en nieuwe leggers tot
allerlei ongerieven aanleiding zou geven.
Begrooting van binnen 1. zaken.
De commissie van rapporteurs over dit hoofdstuk beeft
aan den minister van binuenlandsche zaken mededeeling
gevraagd van de redenen der afwijzende beschikking op de
aanvragen van gemeenten om vrijstelling van de heffing van
schoolgeld, alsmede van de uitkomsten van het onderzoek
over de vraag of instellingen van weldadigheid, die al
of geen subsidie genieten, bijzondere scholen of inrich
tingen voor opleiding van onderwijzers door geldelijke
bijdragen steunen.
Registers burgerlijke stand arr. Alkmaar.
Hoewel algemeen de noodzakelijkheid erkend werd
van het nemen van maatregelen om te voorzien in het
gemis van de dubbelen der registers van den burgerlij
ken standbij den brand te Alkmaar verloren gegaan
zoo wai'en vele leden bij het afdeelingsonderzoek van
het daartoe betrekkelijke wetsontwerp van oordeel dat
in het belang van eene spoedige en betere afdoening van
den arbeid de afschriften behoorden te worden ge
maakt door ambtenaren van de gemeente-secretarie, te
gen eene door het Rijk te betalen schadeloosstelling.
Volgens het nu gedane voorstelzou ter griffie te Alk
maar eene bedenkelijke opeenhooping van registers ko
men die bovendien hoogst bezwaarlijk uit de gemeente
gemist kunnen worden. Het gaat trouwens niet aan
rechterlijke ambtenaren (leden eener rechtbank) te belas
ten met hot collationeeren der afschriften. Des noods
zou men buitengewone klerken in dienst kunnen stellen
en zoo doende zou in 2 a 3 jaren kunnen gedaan wor
den het werkwaarvoor de minister nu 10 jaren dat
is eene veel te lange tijdruimte, stelt.
Zilveren pasmunt in Nederland.
Verscheidene leden verklaarden bij het onderzoek eener
suppletoire begrooting van financiën met genoegen te
hebben vernomen dat zou worden overgegaan tot
het versmelten van een aanzienlijk bedrag aan on
bruikbaar geworden zilveren pasmunt en hoopten dat
op dien weg met kracht zou worden voortgegaan daar
toch ook thans nog vele tiencentsstukken wier stempel
geheel afgesleten is in omloop zijn.
Den 15 vingen de algemeene beschouwingen over de
staatsbegrooting voor 189-1 aan.
De heer Tak van Poortvliet verklaarde, ook
namens vele leden der linkerzijde, van oordeel te zijn
dat het tijdstip voor algemeene staatkundige beschou
wingen thans niet geschikt is. Hij nam akte van de
•onlangs door den voorzittor afgelegde verklaringdat
later de gelegenheid tot zulk een bespreking zou worden
geopend en verklaarde ten slottedat hij thans zou
medewerken tot dadelijke behandeling van de hoofd
stukken. Daarna hield de heer Domela Nieuwen-
h u i s eene uitvoerige rede.
De heer A. van Dedem stemde met deze verkla
ring in om zoodoende den tijd te behouden.
De heer van Vlijmen vroeg of het gehoele minis
terie en ieder minister afzonderlijk zich verantwoordelijk
stelde voor de indiening der legerwet.
De heer V ermeulen gaf rekenschap van zijn ge
voelen waarom hij wegens de indiening der legerwet
zich tegenover sommige ministers vijandig moest plaatsen.
Die kwestie beheerachte alles. Bleef de regeering -haar
gevoelen volhouden dan zou een deel der rechterzijde
genoodzaakt zijn, haar plicht te stellen tegenover hetgeen
de regeering haar plicht acht.
De heer V e e g e n s vroeg inlichtingen omtrent de
plannen der regeering iu zake het kiesrecht.
Hebben wij ons op een zoogenaamd huismaus-kiesrecht
voor te bereiden, ja of neen? Is het de bedoeling der
regeeriug de stedenwet bij de a s, verkiezingen in toe
passing te brengen? De plannen der regeering behooren
omtrent een en ander vast te staan.
De heer Schaepman schaarde zich geheel naast de
de heeren Tak en A. v a n D e d e m. Hij voegde er
bij, dat stemming tegen eene begrooting om redenen
daarbuiten niet met onze grondwettelijke beginselen
overeenstemt. Nochtans zou hij ookafgescheiden daarvan,
geene begro.oting afstemmen omdat nog niet gebleken
is van gemis aan samenwerking van de regeering. Dit
kan eerst blijken bij bepaalde wetsontwerpen.
De minister van koloniën verklaardedat
ook de regeering thans bovenal wenscht de bogrootin-
gen af te doen en zich een staatkundige bespreking tot
later voorbehoudt. Daarom zou hij ook niet den beer
Domela Nieuwenhuis in bijzonderheden beant
woorden. Alleen kwam hij tegen de aantijging op, alsof
de regeering zich tegenover den Koning zou hebben schul
dig gemaakt aan hetgeen de heer Nieuwenhuis
onderstelt. Van het oogenblik, dat de Koning niet meer in
staat was de zaken te behandelen, is geon enkel stuk
meer geteekend.
Den heer Vermeulen hoopt de regeering bij de
behandeling der legerwet te bewijzen dat zij wèl de
rechten en vrijheden van het volk eerbiedigt.
Deu hoer van Vlijmen antwoordde hijj, dat ook ten
opzichte der legerwet dezelfde regelen gegolden hebben
als voor ieder ander wetsontwerp de verantwoordelijk
heid van de ministers die de memorie van toelichting
onderteekenden.
Ten opzichte van het kiesrecht verklaarde hijdat de
regeering zoowel voor do lodgers als voor de hoofden
van gezinnen zekere mate van welstand als eisch^ stelt
voor het kiesrecht, waarvau de regeling in 1891 niet is
uitgesloten in de Regeeringsverklaringen en de stukken.
De districtenwet hoopt de regeering nog bij de aan
staande verkiezingen in toepassing te brengen.
De heer Harte verklaarde, dat het ministerie den
steun der katholieke partij en dus die van de parlemen
taire meerderheid verbeurd heeft, en er naar grondwet-
tiglijk recht behoorde gehandeld te worden.
°De minister M a c k a y ontkende, dat de regeeriDg bij
de legerwet eenig katholiek dogma zou hebben aangetast.
De regeering handelde alleen in het algemeen belang.^
Do °heer Van Nunen verklaarde, dat de regeering
wel degelijk het programma der katholieke partij miskend
heeft.
De algemeene beraadslaging werd gesloten en de
hoofdstukken één en twee werden aangenomen.
In de avondzitting werd do begrooting van
buitenlandsche zaken aangenomen met alge
meene stemmen, na eene bespreking over verschillende
punten, in het volgend nummer te vermelden.
Wegens onvoldoenden wind kon te Monnikendam
den 12 een zeilwedstrijd met ijsschuiten niet doorgaan.
Bij kon. besluit van den 12 is bij de dienstdoende
schutterij op verzoek eervol ontslagen: te Purnierend de
heer P. Klinkertauditeur; te Haarlem de heer jhr.
B. de Jonge, eerste luitenant en benoemd te Haarlem
tot eersten luitenant de heer mr. H. Tuijmelaar en tot
tweeden luitenant de heer J. A. G. van der Steurte
Purmerend tot auditeur de heer K. E. Numan.
Den 13 is op de werf Concordia van de scheeps
bouwmeester Huygens en van Gelder te Amsterdam
te water gelaten het geheel van staal gebouwde fregat
»de Ruijter", gebouwd voor de Nederl. scheepvaartmaat
schappij, zijnde het tweede van de vier schepen, die voor
die maatschappij gebouwd worden.
Bij kou. besluit van den 13 is de heer dr. W.
Nolen te Rotterdam benoemd tot hoogleeraar in de
faculteit der geneeskunde aan de Rijks Universiteit te
Leiden om onderwijs te geven in de geneeskunde de
kennis der geneesmiddelen en de geneesmiddelleer.
Den 13 is in beginsel besloten tot de ontbinding
der vennootschap de Amersfoortscho Beiersch Bier
brouwerij.
Te Kolhorn werd den 14 eene hardrijderij op
schaatsen gehouden door mannen. Prijzen werden be
haald door Plak man te Schagen en S. Liefhebber te
Kolhorn premiën door L. Strijder te Kolhorn en Met
selaar te Schagen.
Trein no. 114 uit Helder, die te 3.38 uit Haarlem
naar Amsterdam vertrekt, liep den 14, waarschijnlijk
tengevolge van verkeerden wisselstand, bjj het binnenkomen
van" het station Haarlem op een stilstaanden leegen
Zandvoortschen trein. Niettegenstaande de machinist
dadelijk den luchtdrukrem in werking steldewas de
schok hevig. De locomotief van den Zandvoortschen
trein werd met een goederenwagen gedeeltelijk van de
spoorstaven gelicht en erg beschadigd, terwijl de andere
wagens losbraken en op eigen houtje het station uitreden.
De schade van den Helderschen trein was minder groot.
De passagiers hadden een hevigen schok gevoelddoch
kwamen overigens met den schrik vrij.
In de laatste dagen zijn weder tal van ongelukken
op het ijs voorgevallen. Den 14 verdronk een van drie
jongens, die door het ijs zakten; bij Joure (Haskerland)
reed een man in een wak en verdronk op het Kaager-
rneer verdronk een man, die zich buiten de baan ge
waagd had.
De vereeniging .Leerzaam Vermaak1 te Oterleek
herdenkt den 15 haar 25jarig bestaan Zij houdt nog
steeds eene flinke bibliotheek in stand en breidt het
aantal boeken jaarlijks uit. Met graagte wordt door velen
kosteloos van de vele boekwerken gebruik gemaakt.
De Eerste Kamer is tegen den 22 des avonds te
half negen bijeengeroepen.
Bij de ned. herv. gemeente te lïensbroek is totj
predikant beroepen de heer G. A. Lolcamacandidaat
bij het prov. kerkbestuur van Noordbrabant met Lim
burg, te Wirdum.
Het hoofdbestuur der Maatschappij tot Nut van
't Algemeen heeft op de bekende motie van het depar
tement Edam ter zake van de lezing van ds. Tenthoff
geantwoord dat het de vrijheid der sprekers eerbiedigt
en de verantwoordelijkheid voor hunne voordrachten niet
draagtdat verder de departementen bevoogd zijn, zelfs
uitgeuoodigd worden, een verslag der gehouden voor
dracht met hun oordeel over deD uitslag daarvan op te
zenden en dat het de motie als zulk een oordeel over
hot gesprokene aanmerkt.
Ten vervolge op de circulaire van den 30 September
1 1. wordt medegedeeld dat het kapitaal, groot f 100,000,
benoodigd voor de oprichting en instandhouding eener
Maatschappij voor Zeëvisscher ij te Eg-
mond aan See nog niet volteekend is. Gesteund
door zeer gewaardeerde landgenootenzelfs ook dpor
H. K. H. de Groot-Hertogin van Saksen- Weimar, ontving
men 36 aandeelem, ieder groot f 500 vertegenwoordi
gende alzoo een kapitaal van f 18000. len einde ieder
in de gelegenheid te stellen van zijne belangstelling in het
lot der Egmonder visschers te doen blijken, heeft men, met
goedvinden van'de vöorloopige aandeelhouders en op aan
drang van enkele belangstellenden, de aandeelén gesteld op
minstens 100. Ieder, die het wel meent met de be
langen van deze plaats wordt nu door de commissie
dringend uitgenoodigd hare pogingen te ondersteunen.
Als men nagaat do gunstige uitkomsten der haringvis-
scherij gedurende de beide laatste jarendan lijdt het
geen twijfel, naar het oordeel der commissie, of Egmond
zal insgelijks deelen in al de voordeelen, aan die visscherg
verbonden. Zij noodigt derhalve alle belangstellenden uit,
aan een harer ledenzijnde de heeren P. Pranger
E. Conijn Jz., C. de Groot en J. van der Pol voor
12 Januari a.s. van hun voornemen om een of moer
aandeelen te nemen kennis te geven.
De heer ds. H van der Hoeven, te Oterleek
heeft voor het beroep naar de ned. herv. gem te Drachten,
bedankt.
De raad der gemeente Rijp heeft den 15 benoemd
tot regenten van het gemeene Wees- en Armenhuis de
heeren" B. Koker, T. EroJ. W. van Raven en D.
Dekker. t
De tachtigjarige grijsaard J. de Wit, uit de lleem-
ster, zwierde dezer dagen nog lustig met eene dame
langs do gladde ijsvlakte, tot groot genoegon van vele
omstanders.
Aan mejuffrouw G. Kooionderwijzeres in de
handwerken aan de school te Noordschermer gemeente
Oterleek, is tegen 1 Januari a s. eervol ontslag verleend.
Den 11 is te Vaals een fabrieksarbeider dood op
den weg gevonden hij was ten gevolge van de koude
bezweken.
Eene welkome verschijning is weder voor de vakman
nen dr. Starlng's Almanakwaaraan weder door
den uitgever W. E J. Tjeenk Willink, Zwolle, bijzon
dere zorg is besteed. Het is een nuttige gids bij tal
van vragendie zich den landman dagelijks voordoen
zij geeft antwoord in vele gevallen die het bedrijf tel
kens aan de hand doetzij is kortom een onmisbaar
zakboekje voor ieder landbouwer die met een open oog
voor ontwikkeling van zijn bedrijf zijn zaken drijft. Vooral
vestigen wij de aandacht op dn rubrieken voevoederen
en bemesting die met blijkbare voorliefde en te recht
behandeld zijn.
Het op heden verschijnend nummer van Eigen Haard
bevat o.a. de volgende platen: De Koninklijke Rouwka
mer op Het Loogeteekend door P. de Josselin de
Jong. Schetsen uit den begrafenisstoet, door P de
Josselin de Jong. De teraardebestelling in de Nieuwe
Kerk te Delft op 4 December j.l., geteekend door P. A.
Schipperijs.
(Beide boekaankondigingen reeds in een deel der oplage
van het vorig nummer vermeld.)
's GRAVENHAGE 16 December.
Tweede Kamer.
Op de begrooting voor justitie beloofde de minister
naleving van den elfurigen arbeidsdag ook in de am
bachtsnijverheid. Het prostitutie-vraagstuk moet hoofd
zakelijk opgelost worden door moreele verheffing. Op
nadeelen der coöperatie blijft de aandacht gevestigd en
de afschaffing van de jachtwet onnoodig in het land
bouwbelang; schadeloosstelling aan preventief gevangenen
kan hij niet toezeggen
AaiTmej. G7 Kooij onderwijzeres in de handwer
ken aan de school te Noordschermer, gem. Oterleek,
is tegen 1 Januari a. s. eervol ontslag verleend.
Op het verzoek van den heer L. M. de Fouw, al
hier, om een steiger te plaatsen aan den Kanaaldijk,
bij den Omval, is door het polderbestuur van de Scher-
meer afwijzend beschikt.
De vier photographiën in de uitstalling der
heeren J. A. van den Bosch Zoon. bestemd voor
de tentoonstelling te Glasgowaan te brengenstellen
voor: de stoommachine, de ijsmachine, do kneedkamer
en de karnkamer hunner fabriek, eu zijn uitnemend
vervaardigd, ter grootto van 32 35 duimen, door den
heer W. Hooijer alhier.
In den avond van den 12 is bij de politie alhier
aangifte gedaan door J. M wegwerker, wonende aan
den Omval dat hij dien dag met zijne vrouw en doch
tertje vau Uitgeest te huis komendehet hangslot zijner
deur verbroken had gevonden; dat hij, binnenkomende,
bemerktedat een gedeelte van hot stroo uit de bed
stede hing en in brand was gestoken, de vloer ge
deeltelijk verbrand was eD zijn huis vol rook stond
terwijl hem daarna bleek, dat eenige sieraden zijner
vrouw als: een zilveren kapijzer, twee gouden naalden
On twee gouden haarstekers uit de kfist verdwenen wa
ren. De officier van justitie, vergezeld van den com
missaris van politie, hebben dienzelfdon avond nog ter
plaatse een onderzoek ingesteld.
De liardrijdery tusschen de leden der A 1 k-,
maar 3'o hè IJ s c 1 u b, ten bate van arme huisgezinnen
zal gehouden worden op woensdag, den 17 te 12 uur,
op het afgesneden kanaalvak.
Bij de den 16 door hot gemeentebestuur alhier
gehouden aanbesteding was de uitslag als volgt
perceel 1, onderhouden van allo gemeentegebouwen,
schoten bruggenriolen en verdere gemeentewerken
in 5 afdeelingon, als: a gewoon onderhoud, raming
1791,en b riolen raming 745,— beide gegund
aan C. Grootegoedte zamen met perceelen 2 en 4;
c stukadoorwerk, raming 693,—aan D. H. Horst-
manshoff" voor 465,— d smidswerk, ram. 400,
aan G. T. J. de Muuk voor 245,— e. zink- en löod-
werk, ram. 336,-, aan J A. G. M. Coppens voor
289,— perceel 3, doen van eenige vernieuwingen
aan do bruggen, ram. f 2174,19, aan^ H. Schuijt, voor
1991,perceel 2, doen van eenige vernieuwingen
aen de gebouwen, iu 4 rubrieken, ram. f 1660,99 en
p e rée e°l 4 voeg-, inboet- eu boenwerk aan walmuren,
ram. 542,40" belde met a en b van perceel 1,
alle vier te zamen voor f 3595,aan C. Grootegoed;
pe rcee l 5 'leveren en vervoeren van de bonoodigde