No. 28.
Xlrie en ÏIT egentigste Jaargang.
1891.
y i! IJ D A G
6 MAAKT.
Officieel Gedeelte.
Smederij.
Amsterdamsche Brieven.
FEUILLETON.
MIJN VRIEND PARELMAN.
Novelle van P. F. BRUNINGS.
f
u
ALMIAAItSCIIE COURANT.
Deze Courant wordt Dinsdag-, Donderdag- en
Saterdagavond uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden voor Alkmaar 0,80; franco door het
geheele rijk 1,
De 3 nummers O,O©.
Prijs der gewone Advertentiën:
Per regel O,ld. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de Uitgevers HERMs. COS-
TER ZOON.
Telefoonnummer 33.
Burgemeester en Wethouders van Alkmaar brengen
ter algemeene kennis dat zij in hunne vergadering van
8 dezer ingewilligd hebben het verzoek van J. Asjes Ez.,
van beroep wagenmaker alhier, om vergunning tot het
oprichten van eene smederij in het achtergedeelte
van zijn perceel aan de n.z. van het Heiligland, wijk C,
No. 25. Burgemeester en Wethouders voornoemd,
Alkmaar, A. Ma.clainb Pont.
■5 Maart 1891. De Secretaris
Nuhoüt van der Veen.
XXXV.
Het is nu al bijna twaalf jaren geledon dat op de
Keizersgracht tegenover de Westermarkt een inrichting
werd geopend, waarnaar de burgerklasse der hoofdstad,
die niet kosteloos in een der gasthuizen kon worden
opgenomen, al lang reikhalzend had uitgezien. Wij
hebben hierbij het SBiirgeniekenhuis op het oog
dat op het initiatief van de heeren dr. A. W. C. Berns
en dr. J. Bos is gesticht. Zij waren hetdie destijds
het noodzakelijke van een dergelijke inrichting in een
helder daglicht stelden en wisten te bewerken dat eene
commissie werd gevormddie zich de verwezenlijking
hunner plannen ten doel stelde. Daarin hadden de heeren
mr. P. A. Brugmans H. Luden, F. J. W. H. Schmitz,
mr. J. A. Sillem en A. C. Wertheim zitting, aan wie
het mocht gelukken om het benoodigde kapitaal ruim
schoots bijeen te krijgen. Den 10 Maart 1879 werd da
inrichting geopend en de vole patiëntenal dadelijk
opgenomenwaren wel het beste bewijsdat deze in
een bestaande behoefte voorzag. Ook nn nog staat het
Burgerziekenhuis zeer goed aangeschreven zoodat men
dan ook geregeld ruimte te kort komt om aan alle aan
vragen tot opname te voldoen. Trouwens het gebouw
kan slechts veertig patiënten bevatten al een heel klein
getal voor een wereldstad als Amsterdam. De verple-
giugskostenmet inbegrip van voedselgenees- en heel
kundige hulp, benevens medicijnen bedragen öf 1,50
of 2,50 per dag al naar gelang van de min of meer
hooge eischen der zieken. Om voor verliezen gevrijwaard
te blijven heeft men zich verplicht gezien tot de bepa
ling dat het verpleeggeld bij de opneming veertien
dagen wordt vooruitbetaald en elke week aangevuld
het overschot krijgt men dan bij het verlaten van de
inrichting terug. Verder schrijft het reglement voor
dat uitgaven veroorzaakt door het vervoer naar of uit
de inrichting, het verstrekken van breukbanden en andere
instrumenten of buitengewone zaken die niet door den
geneësbeer voorgeschreven maar wel geoorloofd zijn in
rekening worden gebracht. Ook moeten de zieken min
stens twee behoorlijk gemerkte verschooningen met zich
meenemen voor welker verwisseling door hen of hnnne
13) o-
Baak werd steeds onrustiger. Hij ging voor het open
raam zittenkeek strak naar buiten en luisterde. Ik
ben anders heel scherp van gehoor, maar ik was zoo
diep in gepeins verzonken dat ik niets hoorde. Toen
ik nu den jongen ingenieur met inspanning zag luisteren,
scherpte ik ook mijn gehoor, en toen vernam ik uit de
verte een welluidend gezang
«Schjn, lieve zon,
Spring, frissche bron;
Ge wekt ons tot lust
De zomerwind knst
De geurige blaadjes
En snist door de paadjes
Van den groenenden hof
En toen neuriede het verder. Wat er op hof moest
rijmen, wist ik niet. Lof, stof, dof... Die goede Baak,
zou hij ook het rijmwoord in »slof" hebbon gezocht
Dan was het een zelfverwijt helaasniet onver
diend. Zoo'n flinke jongen hoe kan hij toch zoo onbe
holpen zijn
Ik ging weer aan het cijferen en dacht aan niets
anders meer dan aan ons werk. Toen werd ik opgeschri kt
door een getrommel op het raam naast mijn schrijftafel.
Ik keek op en daar stond Louise die me toeknikte.
Ik was verbaasd. Ik wist op mijn woord niet dat ik
zoo'n mooie dochter had. Het was de lieve zon en de
frissche bron die ze bezongen had, in persoon. Ik schoof
het raam boog op en ging in de vensterbank zitten.
2Zoo, Louisje heb-jij daar zoo aardig gezongen van de
zon en de bron en den hof en de slof vroeg ikj
betrekkingen zoo dikwijls en zoo spoedig als noodig is,
moet worden gezorgd. Voorts moeten zij nog twee
sponsen zeepkam en pantoffels medebrengen. Alleen
lijders aan in- of uitwendige gebroken kunnen opgeno
men worden terwijl krankzinnigenkraamvrouwen
kinderen boneden 12 jaar alsmede lijders aan besmet
telijke ziekten niet toegelaten kunnen worden. Ook is
door eenige welden kenden een fonds bijeengebracht,
waardoor het mogelijk is om ook enkele patiënten kosteloos
op te nemen.
Van de oprichting af heeft dr. Berns, met zijne vrouw
als directrice aan het hoofd van het Burgerziekenhuis
gestaan. Met innig leedwezen werd dit edel echtpaar
steeds vervuld wanneer de beperkte ruimte heu ver
plichtte lijders af te wijzenaan wie zij zoo gaarne
hun trouwe zorgen hadden gewijd. Bovendien zijn vele
kamers van het gebouw op de Keizersgracht te klein om
aan do strenge hedendaagsche eischen der gezondheidsleer
te beantwoorden. Zoo rijpte langzamerhand het plan om
een nieuw ziekenhuis te doen verrijzen, waar de patiënten
nog beter onderkomen zouden vinden en men ook de
lijders aan besmettelijke ziekten niet ongeholpen behoefde
weg te zendon. Nadat eenigen tijd naar een geschikt
terrein werd uitgezien bevatten in 1889 de dagbladen
het verblijdend bericht, dat de vereeniging »Het Bur-
gerziekenhnis" er in geslaagd wasgronden aan de
Liuuaeus-straat aan te koopen.
Kort daarna begaf dr. Berns zich op reis naar het bui
tenland om de nieuwste verbeteringen op hygiënisch gebied
te bestudeeren en daarvan voor de Amsterdamsche inrich
ting gebruik te maken. De bouw van het zieken
hui* werd aan den bekenden architect A. L. van Gendt
opgedragen en den 11 Juui werd de eerste steen door
de vijfjarige Woltera van Rees gelegd. Met inspanning
van alle krachten werd het werk voortgezet zoodat het
nu hijna geheel voltooid is. Aan de beschrijving
van oen technicus ontleenen wij, dat het uitwendige met
grooten eenvoud is opgetrokken terwijl door een sober
aanbrengen van min of meer decoratieve bouwdeelen
zondei de rust te storen een welgeslaagde vulling is
verkregen van de broede dammen tusschen de rijen ven
sters. Ook de topgevels en de balkons deelen in dien
eenvoud. De stemmige kleur van hot baksteen en de
zandsteenen banden, die de muren doorsnijden en overal
op de juiste plaatsen aangebracht zijn is volkomen in
harmonie met het karakter van het geheel.
Omtrent de inrichting van het nieuwe ziekenhuis is
het ons gelukteenige vertrouwbare inlichtingen in te
winnendie zeker met belangstelling door onze lezers
zullen vernomen worden. Met het hoofdgebouw begin
nende, merken wij in de eerste plaats een breede vestibule
op met portierskamers wachtkamers eu een ruim ver
trek voor de directie. Bovendien bevat het hoofdgebouw
de kamers der le en 2e klasse patiëntenwaarboven
zich de vertrekken voor de verpleegstors bevinden. In
die vestibule is eeu electrisehe klok opgesteldwelke
in verbinding staat met alle andere uurwerken welke
zich in het gebouw bevinden zoodat in alle gedeelten
«Japapa zei Louise en keek eens even door het
raam naar Baakmet een glimlachje op haar roode
lippen dat nu juist zoo heel vleiend voor den jongen
ingenieur niet was. Ik volgde onwillekeurig de richting
van haar blik en ik zag dat Baak haar aankeek en zoo
bleek werd als het papier op zijn teekenplank.
Er was oen glazen deur in de kamer die open stond
ik zette mijn ouden stroohoed op, stapte de deur uiten
ging met Louise den tuin in.
Wat is er, papa vroeg mijn dochter me nieuws
gierig aankijkende.
«Lieve meid, ik vrees dat je vandaag of morgen een
zelfmoord op je geweten krijgt," antwoordde ik met den
noodigen ernst.
»0 zei Louise en keek strak voor zich op het pad.
Ze begreep me terstond.
«Jahernam ik, «Baak meent het heel
ernstig."
«Heeft hij u dit gezegd, papa?" vroeg Louise, altijd
voor zich kijkende.
«Neen, kind, hij is te te beschroomd om er mee
voor den dag te komen."
»Ik vind zoo'n beschroomde man heel dwaas en
kinderachtig," zei Louise.
Dat was een heel verstandig antwoord voor een meisje.
Maar Louiso scheen zich toch te vergissen in het karak
ter van mijn ingenieur.
«Luister eens, Louisje," zei ik, mijn arm vertrouwelijk
op dien van mijn kind leggende«ik wil alleen uw ge
luk en daarom zal ik nooit uw hart geweld aandoen.
Ge moet uw genegenheid volgenmaar ik mag en moet
n raad geven dit is mijn plicht. Ge hebt twee vrijers
Lonise twee mannen willen uw hart winnen maar
alvorens ge het voor goed weg geeftwil ik u waar
schuwen. De een zal u het hart, als hij het gewonnen
heeftbreken de ander zal het als een kostbaren
schat aannemen en tot zijn laatsten snik voor zich trach
ten te behouden. Deze is een jdel wezen, dat alleen zijn
eigenliefde bevredigd wil zien gene een ernstig man
die wil leven om de vrouw die hij lief heeftgelukkig
te makeu.
der inrichting dezelfde tijd wordt aangewezen. Bij den
poitier is het centraal—bureau der telephonen waarvan
er op elk der kamers één aanwezig is. Overal is elec-
trisch licht aangebrachtja zelfs op de privaten. Met
het oog op brandgevaardat in een ziekenhuis nog
zorgvuldiger te vermijden is dan ergens anders is het
vorder streng verboden om petroleum kaarsen vuur
of lucifers in^ het gebouw binnen te smokkelen. Voor
de eigenlijke ziekenzalen is een afzonderlijk deel van het
gebouw bestemd eu daar vindt men een zeer groot
aantal volkomen gelijke kamers, ieder voor zes patiënten.
Langs kolossale liften kunnen de zieken terwijl zij in
hun ledikant blijven liggen, naar boven of naar heneden
gebracht worden. Ingeval van operaties worden de ledi
kanten na het lift-transport op de rails geplaatst
die dooi overdekte gangen naar het operatie-gebouw
leiden zoodat ernstige zieken nooit verplicht zijn, hun
bod te verlaten trappen te klimmen enz. Van uit het
ketelhuis dat in inrichting en grootte dat van menige
kleine fabriek overtreft geschiedt de centraal-verwar-
ming. Ook zijn daar de machines opgesteld om het
electrisehe licht op te wekken. Verder wordt daar stoom
bereid voor het koken het wasschen het wringen, het
mangelen enz., dat alles machinaal geschiedt. Op de
droogzolders zou menige huismoeder de handen van ver
rukking ineenslaan. Daar wordt het goed machinaal
gewasschen onmiddellijk daarop gewrongen en geman
geld eu in weinige minuten heeft de machine een vuil
stuk ondergoed hervormd in een keurig net opgevouwen
en onbeiispeljk helder kleodingstuk. Huisvrouwen zouden
zeker ook met veel belangstelling de stoomovens voor
het koken bezichtigen, die in het zoogenoemde huisboud-
gebouw achter het operatie-gebouw te vinden zijn. Nog
verdient vermeldingdat een aantal steenen barakken
die uitsluitend voor besmettelijke ziekten bestemd zijn
geheel geïsoleerd staat. In een afzonderlijk gebouw is
een desinfeotie-oven geplaatst, die op de Veiligheids-
tentoonstelling is geëxposeerd.
In de aanstaande Meimaand hoopt men het gebouw in
gebruik te kunnen nemen. Als alles behoorlijk is gere
geld zullen dr. en mevrouw Berns zich geheel terug
trekken en zich naar het buitenland begeven. Als ge
neesheer-directeur zal dan optreden dr. Stephanals
directrice mevrouw Koene en als chirurg dr. Schelfgaarde.
Zooals men zelf reeds zal hebben opgemerktheeft
men bij de inlichting van hot nieuwe Burgerziekenhuis
niets onbeproefd gelaten om dit in volkomen overeen
stemming te brengen met de waardigheid van de hoofd
stad des Rijks. In onzen vorigen brief hebben wij reeds
medegedeeld, op welke wjze men een deel der daarvoor
benoodigde gelden tracht bijeen te krijgen. Niets zal ons
aangenamer zjn dan wanneer wj over eenigen t jd kunnen
meldendat de verloting der schilderijen ten behoeve
van de nieuwe inrichting tot heil der ljdende mensch—
heid de gunstigste financiëele resultaten heeft opgeleverd.
Weinig vermoedden wj, toen wj' op de tentoonstelling
dier schilderjen met bewondering stilstonden voor de
afbeelding van het antieke marktplein der Voedings-
«Ik kan er niet veel moer van zeggen mjn kind
maar het is mjn innige overtuigingdat ik in den
jonker Parelman uw vjaud, in Baak uw oprechten vriend
zie. Nu moet ge zelf maar weten te kiezen. Alleen moet
ik u nog zeggen, dat ik niet wil, dat de jonge Parelman
hier ontvangen wordtzoolang zjn vader onkundig blijft
van bezoeken die hij hier aflegt. Ge weet dat ik niet trotsch
ben Louise maar ik heb toch een soort van hoogmoed,
die me beletvoorname jongelui te ontvangen die het
voor hun ouders niet willen weten, dat ze mj met hun
bezoeken vereeren."
Ik merkte dat Louise erg zenuwachtig werdhaar
arm waarop de mjne rustte beefdeze sloeg de oogen
neer en ze had een kleur als bloed. Ze zweeg en een
poosje gingen we zwjgend naast elkaar voort.
«Heeft. hij zich verklaard vroeg ik eensklaps stil
staande en Louise strak aanziende.
Ze boog het hoofd en antwoordde niet.
«Ik vraag niets meer," hernam ik, maar ik zal wach
ten tot mijn dochter het dienstig oordeelt, me haar ver
trouwen te schenken."
Ik ging haastig heen om mjn vrouw op te zoeken.
Ze was bezig een allerliefst stroohoedje op te maken.
Tot lof mjner Cateau moet ik zeggendat zo in de
kunst van hoeden «opmaken" en japonnen «garneeren"
een aanmerkelijke hoogte heeft bereikt. Ik wil hopen
dat ze na mjn dood met die edele kunst den kost voor
zich en haar kroost niet behoeft te verdienen, maar wel
licht moet zj dit wèlen dan vertrouw ik van mjn
goedgunstige lezeressen dat ze mjn arme weduwe met
hare klandizie zullen willen vereereu. Ik durf het geëerde
publiek met vertrouwen een prompte en civiele bediening
verzekeren. Gaat deze réclame niet achteloos voorbj
dames en heeren I De tjden zjn hard voor weduwen en.
weezen zonder effecten of indische pensioenen.
Cateau beschouwde met innig welbehagen het stroohoedje,.
dat voor Louise was bestemd eu door de kunstvaardige
hand der moeder smaakvol met veldbloempjes was gesierd.
Ik kwam heel onverwacht en een weinig haastig binnen.
«Wat is er?" vroeg ze verschrikt, als iemand die geem
heel zuiver geweten heeft.