No. 35
Drie en NTegentigste Jaargang.
1891.
ZONDAG
22 M A A R T.
Dit nummer bestaat uit 3 bladen
EERSTE^ BLAD.
Het ontwerp-manifest omtrent
liet kiesrecht.
Binnenland.
Stadsbericliten.
Paasclitentooiistell ing.
Yet Rundvee
Stieren.
uitsluitend met hard voeder gemest.
VETTE OSSEN, geboren in 1887.
VETTE OSSEN, geboren in 1888.
VETTE KOEIEN (afgewisseld).
Niedorp. 2e
Dan. NieropNieuwe Niedorp. 3e
VETTE KOEIEN (niet afgewisseld).
R. Groot, Oterleek. Ie Prijs.
RUSTIEREN van inlandsch ras, geboren in 1888.
RIJSTIEREN van inlandsch ras, geboren in 1889,..
CHE CO
Deze Courant wordt Dinsdag-, Donderdag- en
Zaterdagavond uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden voor Alkmaar j 0,80franco door het
geheele rijk 1,
De 3 nummers 0,06.
Prijs der gewone Advertentiën
Per regel O,IS. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de Uitgevers HERMs. COS-
TER ZOON.
Telefoonnummer S3.
Ten aanzien van het kiesrecht begint het ontwerp van
het manifest der Liberale Unie met den wenschdat
door onbekrompen toepassing van het voorschrift der
Grondwet do kiesbevoegdheid worde uitgebreid ook tot
den kring der werkliedendie reeds te lang daarvan
verstoken bleef. De wetgever ga aanstonds zoover"
luidt het verder »als eeno eerlijke uitlegging dei-
Grondwet hem veroorlooft." Daarop volgt de nadere
vrij nauwkeurige omschrijving van de regeling die het
bestuur der Unie verlangt om dat doel te Dereiken en
daarop komt het aan.
Volgens het voorschrift der Grondwet, waarnaar het
Bestuur verwijst(art. 80j, worden de leden der Tweede
Kamer gekozen door Nederlanders die behalve de overige
veroischten, »de door de kieswet te bepalen keuteekenen
van geschikheid en maatschappelijken welstand bezitten."
Over de bet.eekenis dier woorden is veel gezegd, en er
kan veel over getwist wordenmaar zij zullen toch
iets moeten beteekeuen. De kieswet moet dus noemen
kenteekenen van maatschappelijken welstand en kentee-
kenen van geschiktheid, en om kiezer te zijn zal iemand
ten minste ééne van de beide soorten van kenteekenen
moeten bezitten. Ziedaar de ruimste opvatting die het
Grondwetsartikel toelaatdaaraan zal dus althans moeten
worden voldaanWat wordt nu van dien aard in het
ontwerp van het bestuur der Unie gevonden
1°. Dat de Nederlander die kiezer wil zijn, zelf schrifte
lijk het kiesrecht aanvraagt of op een andere wijzein
de kieswet te bepalen, toont te kunnen lezen en schrijven
en belang te stellen in de openbare zaak.
2°. dat niet blijkt dat hij buiten staat is zelf in zijn
onderhoud en in dat van zijn gezin te voorzien.
3°. dat hij persoonlijk in het lokaal der stemming
zijn stembiljet invult.
Onmiddelijk na de aanneming van het tegenwoordige
art. 80 der Grondwet werd tot den Minister Heems
kerk die het zeer uitvoerig had verdedigd en toege
licht, de vraag gericht: wanneer een wet word gemaakt,
waarbij aan de meerderjarige Nederlandsche ingezetenen
het stemrecht werd gegeven onder voorwaarde dat zij
kunnen lezen en schrijven, zou zoodanige wet in strijd
zijn met het artikel? De heer Heemskerk antwoordde
toestemmend. Nu is dit antwoord zeker niet volkomen
afdoende; maar het heeft toch eenige beteekenis, te meer
omdat het overeenkomt met hetgeen de Minister bij de
toelichting van het voorschrift der "Grondwet had ge
zegd over hetgeen hij noemde het intellectueel of weten
schappelijk kapitaal.' Een officier, zeide hij een
notariseen advocaateen geëxamineerd apotheker be
zit een intellectueel kapitaalook al bezit hij overigens
niets in de wereld, ook al heeft de apotheker nog geen
apotheeken dat intellectueel kapitaal is niet alleen een
blijk van geschiktheid, maar ook van welstand; omdat
men er zijn brood mee kan verdienen. Nu kan men
meer voorbeelden van dien aard noemen en dat zooge
naamde intellectueel kapitaal nog in vele andere zaken
meenen te vinden maar dat men met de bekwaamheid
van te kunnen lezen en schrijven zijn brood kan ver
dienen zal toch moeilijk iemand beweren en evenmin,
dat men daardoor alleen reeds toont de noodige ge
schiktheid te bezitten om kiezer te zijn.
Maar wat het ontwerp eischt is nog veel minder. Het
is eenvoudig onmogelijk na te gaan, ot iemand de aan
vrage om op de kiezerslijst geplaatst te worden zelf heeft
geschreven. Of men zoo iets al in de wet schrijftbe-
teekent werkelijk niets, omdat het niet kan worden ge
controleerd niet kan worden onderzocht. En zal het
meest gebrekkige schrift met een spelling, die nauwelijks
voldoende is om de bedoeling van den schrijver te raden,
voldoende zijn Of wat zal de grens wezenen wie zal
beslissen? Er blijft dus van dat beweerde kunnen lezen
en schrijven niets anders over, dan dat men een naam
op zijn stembiljet kan teekenen.
Maar er komt nog iets bij. Behalve de bedeelden wor
den ook zij uitgesloten, van wie blijkt, dat zij niet in
staat zijn zelf in hun onderhoud en in dat van hun ge
zin te voorzien. Behalve de bedeelden? Maar
van wie anders dan van de bedeelden kan dat blijken?
Volgens het bestaande kiesrecht doen de besturen van alle
instellingen van weldadigheid, zoowel burgerlijke, ker
kelijke, bijzondere als gemengde, opgave aan den gemeen
teraad van alle personen die op de voorloopige kiezers
lijsten voorkomen en in het vorige jaar van hunnentwege
onderstand hebben genotenom te zorgen dat zij niet op
de kiezerslijsten blijven. De grondwet toch sluit allen van
de uitoefening van het kiesrecht uitdie in het vooraf
gaande jaar van een iustelliug van weldadigheid of van
een gemeentebestuur onderstand hebben genoten. Hoe
kan nu ook nog van anderen blijkendat zij niet in
staat zijn zeiven in hun onderhond en in dat van hun
gezin te voorzien? Wil men ook de particuliere lief
dadigheid controleeren? En op welke vrijze? Lijsten
van deze personen bestaan niet. Zal iemand dan kunnen
eischon, dat de naam van deze of gene van de kiezers
lijst wordt geschrapt omdat hij hem in den afgeloopeu
winter eenigen onderstand heeft verleend, en zal hij dat
moeten bewijzen, door getuigen misschien? Maar wie
zal ooit zoo iets ondernemen?
Het staat dus vast dat alleen van de bedeelden of
gelijk de Grondwet zegt, van hen die van een instelling
van weldadigheid of van een gemeentebestuur onderstand
genieten, kan blijken dat zij niet in hun onderhoud en in
dat van hun gezin kunnen voorzien. De Grondwet
sluit hen reeds uitmaar daaruit volgt ook dat het niet be
deeld worden het voorzien in het onderhoud van zijn
gezin op zich zelf geen kenteeken is van maatschappe
lijken welstand in don zin der Grondwet.
Aan don anderen kant zou do uitsluiting van het kies
recht, zooals die in het ontwerp-manifest is omschreven,
gevoigen hebben, die het bestuur der Unie zeker niet zou
wenschen. Van een jong dokter of een jong advokaat,
die voor zijn eigen onderhoud of, zoo hij gehuwd is voor
dat van zijn gezin een jaarlijksche toelage van zijn ouders
of schoonouders ontvangt, blijkt inderdaad dat hij niet
in staat is zelf in dat onderhoud te voorzien. Hij zou
dus geen kiezer kunnen zijn. Wil men dat werkelijk
Het eenige kenteekou van geschiktheid en maatschap
pelijken welstand, waarvaD het ontwerp-manifest het kies
recht wil laten afhangen; is dus hierin gelegen, dat de
kiezer, hoe gebrekkig ook, een naam op zijn stembiljet kan
schrijven. Eu nu durven wij toch vragenof iemand
in gemoede kan verklaren: wanneer iemand een naam
op een stukje papier kan schrijven dan zie ik daarin
een kenteeken van geschiktheid en maatschappelijken
welstand, zooals do Grondwet voor de toekenuing van
het kiesrecht eischt? Laat »een eerlijke uitlegging
der Grondwet" dat toe?
In den Anna l'aulowna polder, zoomede in den
polder Wieringerwaard worden dit jaar weinig
suikerbieten verbouwd. Werd iu 1889 12 in 1890
11 per 1000 ned. ponden besteed, thans wordt niet
meer dan 9,50 geboden.
Het blijkt meer en meer, dat de strenge vorst
veel schade ueeft berokkend aan de winterakkerste
Anna Faulowna is het koolzaad bijna geheel uitge-
ploegdterwijl verscheidene akkers tarwe (vooral de
engelsche soorten)weinig hoop op eenen goeden oogst
geven.
De Gymnastiek-Vereenigiug »Sparta" te Winkel
gaf den 18 eene uitvoering, die opgeluisterd werd door
het klein muziekcorps der Koninklijke Nederlandsche
Marine te den Helder. Had de vereenigiug reeds langen
tijd gerust zoodat meu vreesde dat zij den doodslaap
was ingesluimerd, gelukkig is zij weer ontwaakt en heeft
getoond, nieuwe veerkracht te bezitten. Onder do flinke
leiding van den heer S. Vonk werden de verschillende
oefeningen naar genoegen der talrijk opgekomen belang
stellenden uitgevoerd. Een druk bezocht bal besloot den
gezelligen avond.
Den 18 zijn, naar der politie gebleken is, alhier
op de graan- en zaadmarkt eenige leden der op-
llchtersbenfle aan het werk geweestdie reeds zoo
dikwijls op de veemarkten in deze provincie van de
goedgeloovigheid van kooplieden wist gebruik te maken.
Reeds hadden zij zich van het bezit van een aantal zak
ken met boonen en erwten verzekerd, natuurlijk met het
voornemen ze zoo spoedig mogelijk van de hand te doen,
zonder zeiven aan betaling te denken. De achterdocht
van kooplieden en schippers werd echter op de eene of
andere wijze tegen deze onwelkome bezoekers opgewekt,
zoodat het gekochte nog tijdig uit hunne handen kon
worden gered. De politie werd met de zaak in kennis
gestold. Men zij op zijne hoede.
De heer S3. C. JSIalderalhier is benoemd tot
deurwaarder bij s rijks belastingen te Assen.
Deu 17 werd op de werf »'t Hondsbosch", alhier,
op stapel gezet eeu vaartuig, bestemd voor deu
heer P. Messelaar, mr. timmerman en steenkooper, alhier.
Het vaartuig zal naar het model van een aan genoemden
heer toebehoorend boksehuitje worden gebouwd geheel
van staal worden vervaardigd en voornamelijk moeten
dienen voor het vervoer van bouwmaterialen.
Bij de den 20 door dijkgraaf en hoogheemraden
gehouden aanbesteding van het éénjarig onderhoud
van de Slondsbossche Zeewering en eenige bin
nenwerken waren inschrijvers: G. Moorman, Helder
f 17,500; A. Bos, Heider 18,000; J. GiltjesPetten
16,960; P. Duinker Amsterdam 17,620; W. Am
bachtsheer, Nieuweramstel 17,600; L. Pot, Buiksloot
18,000; Arie Visser, Haarlem 17,680 Jacs. Olden
burg, Bergen 16,890; Gebr. Klein, Helder 17,180;
H. Wijker Helder 18,200 G. D. van Doorn Am
sterdam 18.O00 en H. SchuytAlkmaar 17,300.
Het werk werd niet gegund de herbe3teding is bepaald
op 17 April a.s.
Wel had het koude, gure weder eenen nadeeligen
invloed op het bezoek aan de den 20 alhier gehouden
entoonstelling van rijstieren, melk-, fok-en vet rundvee,
rammen en fokschapen, maar toch was de belangstelling
voor dezen door de gemeente Alkmaar jaarlijks zoo
krachtig gesteunden wedstrijd weder bijzonder groot.
De catalogus van het ingezondene bevatte 108 num-
mors voor het vette en 71 voor het fokvee, terwijl 10
nummers ter opluistering waren tentoongesteld. Onder
deze laatste trok vooral de aandacht een reusachtige
door den heer C. Keijzer Pz., van Texel, ingezonden
gekrnisten ram eu een nieuw modelhoogst practische
kaaspers, vervaardigd door den heer J. Bakker, Scher-
meer. De heer K. Louw, van Knollendam die op de
jongste tentoonstelling van Hollands Noorderkwartier
een diploma verwierf, was met eene inzending kaas
stremsel, kleursel en olie vertegenwoordigd. Onder de mede
dingende vette runderen waren prachtexemplaren. De
reusachtige driejarige os van den heer C. Spaans Cz.,
van Barsingerhorn, met een eersten prijs bekroond, trok
wel het meest de aandacht.
Handel was er, in aanmerking genomen het aanzien
lijk aantal inzendingen vet vee, vrij veel, al is het een
en ander daarvan onverkocht gebleven. Zijn wij goed
ingelichtdan zijn de ossen allen in andere handen
overgegaau.
De heer S. de Jongh, van Oudorp, nam, bij ontsten
tenis van den heer mr. A. P. de.Lange, het voorzitterschap
waar en herdacht in zijne openingsrede hoe de aanvan
kelijke vrees beschaamd was van enkelen, dat do in 1880
opgevatte Alkmaarsche Paaschtentoonstelling aan levens
kracht verliezen zou, nadat de rotterdamsche zusteraf-
deeling opnieuw hare indertijd tengevolge van de in het
spoelingdistrict heerscheude longziekte opgegeven
tentoonstelling had opgevat en met groote geldelijke
krachten voortgezet. De uitkomst had geleerd, dat de
Paaschtentoonstelling niettemin zich bleef ontwikkelen.
Spreker schreef dat zeer terecht voor een voornaam deel
toe aan den krachtigen steun, die Alkmaar's gemeente
bestuur, door zijne tot heden zoo gereedelijk toegestane
bijdrage van 300daaraan verleende, maar ook niet
het minst aan de groote opgewektheid waarmede de
noordhollandsche veehouder zijne belangstelling in de
zaak bleef toonen.
De burgemeester dezer gemeente, de heer A. Maclaine
Pont, benevens eenige raadsleden waren bij de opening
tegenwoordig, terwijl de meeste andere leden van den
gemeenteraad later een kijkje kwamen nemen naar de
belangwekkende inzendingen.
Te twee uren werden in de kleine zaal van het lokaal
Harmonie de prijzen aan de overwinnaars uitgereikt r
die toegewezen waren als volgt
Erven D. J. KaanWieringerwaard. Ie Prijs.
D. Glijnis, Oterleek. 2e
C. Spaans, Barsingerhorn. Ie Prijs,
dezelfde. 2e
dezelfde. 3e
W. Visser, Schermeer. Ie Prijs.
A. Haringhuizen en WilkenNieuwe
J. Laan Rz., Beemster. Bestuursprijs.
J. Hoff, Hoorn. 2e s
P. van der Oord, Winkel. 3e
Dan. Nierop Nieuwe Niedorp. Bestuursprijs.
VETTE KALVEREN.
C. van Reenen, Zuid- en Noordschermer. Ie Prijs.
J. KokOterleek. 2e
N. van LeeuwenEenigenburg. 3e
A. Strijbis, Oude Niedorp. Bestuursprijs.
J. Laan Rz., Beemster, geb. 1 Mei f888,
V »Noordholland", No. 1259; M.
sDiamantje", No. 4834. Ie Prijs.
G. H. Geerligs Jr., Anna Paulowna,
dubbel Stamboek. 2e
G. Claij Haringhuizen, gem. Barsin
gerhorn. Bestuursprijs.
A, Blokker, Wijdewormer. Ie Prijs.
Wed. Joh. Visser en K. Dekker, Beem
ster, „Holland", No. 1770V.„de
Noordhollander", No. 1088; M.
Johanna", No. 5431. 2e s
J. Koopman, Beemster, „Artis Arabi",
geb. 24 Februari, Fokkers-Starnb.
No- 28, N. R. S. No. 1702. 3e
K. Olie, Beemster. Bestuursprijs.
