20 April 1891
Groote Veemarkt
No. 41.
Srie en ÏMegentigste Jaargang.
1891.
ZONDAG
Dit nummer bestaat uit 2 bladen
EERSTE BLAD
Officieel Gedeelte.
bijzondere inrichting voor
gymnasiaal onderwijs,
Doctor in de Letteren,
Jacht en Vissclierij.
te Alkmaar,
GROOTE PAARDENMARKT
Woensdag: 22 April 1891,
Onbestelbare Urieven
Voorzieningen bij ziekte
en ouderdom.
FEUILLETON.
MIJN VRIEND PARELMAN.
5 APRIL.
Novelle van P. F. BRUNINGS.
COURANT.
Prijs der gewone Atlvertentiën
Per regel ©,lö. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de Uitgevers HERMs. COS-
TER ZOON.
ALklIAABSCHIi
Deze Courant wordt Dinsdag-, Donderdag- en
Zaterdagavond uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden voor Alkmaar j ©,8©franco door het
geheele rijk 1,
De 3 nummors O.Oö.
ïflfcumi
SR IA V
Telefoonnummer 23.
De GEMEENTERAAD vanALKMAAR,
aldaar gevestigd wenschende te zien eene
waar JOAGGLIGDKI zich kunnen bekwamen
voor het STAATS-EX AOTEUT, om, in verband met
de lessen die aan de Rijks Hoogere Burgerschool met
5 jarigen cursus worden gegeventot de Hooge-
school te worden toegelatenheeft besloten aan een
die bereid is die betrekking te aanvaarden aanvanke
lijk voor zes jaren, eene subsidie van
ff 22©©,a f 2500, per jaar uit te loven,
bet juiste bedrag bij het later te nemen raadsbesluit
te bepalen. Het door de leerlingen te betalen minerval
ten bedrage van 30,of 50,per jaar, voor leer
lingen in de eerste en tweede klasse, komt ten voordeele
van den benoemdede gemeente stelt desverkiezende
lokaliteit beschikbaar.
Zijdie genegen mochten zijn, die betrekking te aan
vaardenworden uitgenoodigd zich vóór 1 Mei 1891
met het Gemeentebestuur iu betrekking te stellen.
De Burgemeester van Alkmaar maakt bekend,
dat ter secretarie kosteloos te bekomen zijn blanco
aanvragen ter bekoming van jacht- en vischacten.
Alkmaar, De Burgemeester voornoemd
4 April 1891. A. MACLAINE PONT.
verzonden in de le helft van Maart 1891
J. F Mants, Amsterdam; D. Bakker, Anna Paulowna-
polderGrootOude Niedorp P. P. de WitZijpe
H. Boescaurt,
Van Hoogwoud:
H. SnelWieringerwaard.
Van Schermerhorn
A. M. P. Beumer Amsterdam.
Verzonden geweest naar Afrika:
Van Oudkarspel:
Th. KuijperPretoria.
Ouder de onderwerpenwaaromtrent bet ontvverp-
minifest van het bestuur der Liberale Unie eenige wen-
schen uit, behoort ook het zoogenaamde arbeidsvraagstuk.
Geen wonder. Wie kan zich schooner en belangrijker
hervormingen denken dan de lotsverbetering van den
werkmanen wie zou niet gaarne willen medewerken
tot alles wat zijn ontwikkeling kan bevorderen, zijn
leven eu gezondheid beveiligenzijn inkomsten verbe
teren, zijn levensonderhoud en dat van zijn gezin waar
borgen ook in tijden van ziektebij zijn overlijden of
tijdens den ouderdom, als de werkkracht is uitgeput?
Wat ons land betreftmag bet schier overbodig ge
noemd worden, op dit onderwerp de aandacht te vestigen,
en geen enkele politieke partij zal nalaten wanneer zij
een werkplan voor de eerstvolgende jaren opmaakt
daaraan een belangrijke plaats aan te wijzen. Sedert
eenige jaren is het onderwerp voortdurend aan de orde.
In 1887 is het Sociaal Weekblad begonnen het, geweten
van het nederlaudsche volk wakker te schndden en
wakker te houden. Het parlementair onderzoek door
de Tweede Kamer ingesteld bracht toestanden aan het
licht, waarmede een beschaafde maatschappij geen vrede
kan hebben. Particulieren vereenigden zich om verbe
tering aan te brengen en de openbare meening deed
reeds menig verzuim herstellen en menigen heilzamen
maatregel nemen. Sinds eenige jaren bestond reeds het
werkliedenfonds der Nederlaudsche Pensioenvereeniging
voor werklieden, maar de slechte tijden en de voor een
werkman tamelijk hooge premiën waren oorzaak dat er
weinig gebruik van gemaakt werd. Den 20sten April
1888 kwam de Nederlandsche Werkgeversbond tot stand,
waarvan de leden zich verbinden om voor hunne werk
lieden die verzekerd zijn of zich laten verzekeren bij het
Nederlandsch Werkliodenfonds ot eenige andere soliede
verzekeringsmaatschappij voor een pensioen dat niet
lager mag zijn dan 3 's weeks op 60 jarigen leeftijd
wekelijks 15 centen bij te dragen. Het ontbrekende
moet de werkman zelf bijpassen. Wanneer hij op 21
jarigen leeftijd begint bij te dragen, is de premie 22'/2
cent 's weeksbetalen de werkgevers alzoo twee derde
en wordt één derde of 71/2 cent wekelijks op het loon
van den werkman gekort. Gaat de werkman zich eerst
op lateren leeftijd voor een peu.sioen verzekeren, dan
wordt zijn bijdrage in de wekelijksche premie aanmer
kelijk hoogerwant de bijdrage van den werkgever
blijft onveranderd op 15 centen bepaald; op zijn 24ste
jaar beginnend, moet hij wekelijks 12 centen, en op zijn
30ste jaar beginnend wekelijks 24 centen afzonderen
om op 60 jarigen leeftijd een pensioen te kunnen krijgen
van 3 *8 weeks. Maar daarentegen wordt de toestand
van de jeugdige werklieden, die bij leden van den werk-
23) o—
Er was iets seherps in Baak's toon. De jongen vor
keerde in een zenuwachtigen toestand dat was hem ook
duidelijk aan te zien. Ik ben toch kalm van natnur,
behalve die enkele keeren per dagdat ik niet kalm
ben ten gevolge van den zenuwachtigen toestand onzer
Maatschappij, die den bezadigsten Hollander uit de rails
brengt.
Wei-zoo, Baak zei ik, »dacht-je dat, jongen Ik
verhang mijn bordjes niet lichten je moest me genoeg
kennen om dit te weten. Maar nu ter zake. Je waart
van-middag gevraagd op soep, kalfsvleesch erwtjes en
nog wat. Je weet dat onze oude Kaatje kookt als een
godin als ze haar muts niet al te scheef beeft staan.
We zonden een goed glas wijn hebben gedronken en
toen ik hoorde, dat jo eerst de uitnoodiging aangenomen
en toen weer in een booze bni bedankt hadtwaren
mijn maal en mijn genoegen bedorven. Je hebt misschien
in »de Kroon" beter gegeten
»Ik heb niet gegeten..." mompelde Baak somber.
»Wat bliefje niet gegeten riep ik en nu kreeg
ik toch inderdaad diep medelijden met den jongen. Niet
gegetenAls gezonde menschen niet etenzijn ze ziels
ziek en dat is erger dan een maag-catarrhedie men
met een glaasje bisschop al heel aardig den kop kan in-
drnkken als men er bijtijds bij is.
«Niet gegeten Baak herhaalde ik. «Maar jongen
lief dat is te gek. Ik wil niet dat je honger lijdtKom
aan daar moet een eind aan komen. Er ligt je iets
op het harten dat moet er afdan komt de maag
vrijen als je eens flink gegeten en gedronken hebt, is
alles weer in orde hè
«Neen mijnheer," zei Baak«dan is alles niet in
orde. »Ik heb een treurige rol vervuld; ik dacht goed
te hebben gehandeld maar ik deed verkeerd niet
voor me zelf, voor miju geweten, maar voor anderen.
Ik zal mijn plicht doen, mijnheer, zooals ik altijd
naar mijn beste vermogen heb getrachtmaar ik
heb besloten naar een andere plaatsing om te zien.
Niet om umijnheer dit behoef ik niet te zeg
genik kan nooit betereu chef, braver eu rechtschapener
man en vriend vinden dan u m lar ik kan het hier niet,
uithouden. Ik heb hier mijn levensgeluk verspeeld Is
het mijn eigen schuld? ik weet het niet, maar weg
is het, onherroepelijk weg! Ik ben nog wat nuch
ter, mijnheer, iu ondervinding, te nuchter om goed te
begrijpen wat ge straks hebt gezegd van vronwen die
met een stok moeten geregeerd worden; te nuchter, om
door kunstjes vrouwenharten te veroverenmaar dit
kan ik u zeggen dat nu voor mij de hoop is vervlogen
om ooit door een vrouw gelnkkig te worden. Ge be
grijpt, mijnheer, dat uu uw dochter, die ik in mijn ver
beelding altijd voor mij zie, die ik zoo oprecht liefheb
als een man een vrouw kan liefhebben, zoo duidelijk
toont dat ze niet mij maar wel oen ander genegen is
dat ik uu niets beters kan doen dan haar bijzijn
ontvluchten hoe eer hoe beter Het leven zon me
hier ondragelijk worden en op den duur zou ik onge
schikt zijn voor mijn werk. Dit, mijnheer, moest ik u
zeggen en het verlicht me nu het van mijn hart is
al voel ik mij verlaten en diep ongelukkig
De arme jongen bleef iu zijne woorden steken hij
stond eensklaps op eu maakte een snelle beweging
met zijn rechterhand die hij niet voor me kon verber
gen Hij wischte de tranen weg, die hij niet had kunnen
bedwingen.
»Zeg eensBaak sprak ik ernstig, »je moet het
gevoel niet den meester laten spelen over je gezond en
verstandig hoofd dat past den man niet. Je ziet de
geversbond in dienst zijn bijzonder gunstigdie leden
toch verbinden zich om hnnne werkjongens of leerlingen
beneden de 15 jaren, zoodra zij zes maanden bij ben in
dienst zijn, geheel voor eigen rekening voor een gelijk
pensioen te verzekeren. De premie is dan nog laag
ten hoogste lö1^ cent per week en de werkgever be
taalt haar geheel, zonder den jongen of leerling er in
te moeien. Wordt de jongen of leerling 21 jaar oud
dan wordt de bijdrage van den werkgever verminderd
tot het gewone bedrag van 15 centen 's weeks, en moet
de werkman dus wekelijks l1/^ cent bijpasse.imaar de
premie wordt ook nooit hooger, en men mag veilig aan
nemen, dat hij zijn eigen belang genoegzaam zal begrij
pen om wekelijks ander halve cent te willen uit-
keeren, ten einde zich op 60 jarigen leeftijd een pensioen
te verschaffen van 3 's weeks.
Wij spraken steeds van een pensioen op 60 jarigen
leeftijd van 3 's weeks. Mocht de werkman genood
zaakt zijn, vroeger pensioen te nemen, dan staat hem dat
vrij, maar het bedrag wordt dan ook aanmerkelijk lager.
Op 55 jarigen leeftijd komt het pensioen op f 1,80 per
week. Is daarentegen de werkman op zijn ouden dag
nog kras genoeg om eerst op 65 jarigen leeftijd met zijn
pensioen te beginnen dan bedraagt het wekelijks 5
kan hij tot zijn 70ste jaar wachten, dan ontvangt hij
wekelijks 9. Ook kan hij zelf, door wekelijks iets
meer bij te dragen, het bedrag van zijn later pensioen
verhoogen Voor de werkjongens en leerlingen die de
werkgever vóór han 15de jaar reeds voor zijn eigen
rekening heeft verzekerd, zal die verhooging gemakkelijk
te verkrijgen zijn. Gelijk wij gezien hebben behoeven
zij van hun 21ste jaar af niet meer bij te dragen dan
l'/j cent per week om zich op 60 jarigen leeftijd een
pensioen te verzekeren van 3 's weeks. Begint bij bij
voorbeeld niet vóór zijn 15de jaar zelf wekelijks
cent bij te dragen en verhoogt hij van zijn 21<te jaar
af aan die bijdrage tot 7 centen 's weeks, dan heeft hij
op zijn 60s*u jaar recht opeen pensioen van 4 per week.
In DuitschlanJ heeft de Staat deze zaak ter hand
genomende regeling waartoe men het daar heeft kun
nen brengen is de volgende. Alle loontrekkende arbei
ders, dienstboden en leerlingen, wier jaarlijksch inkomen
niet meer dan f 1200 bedraagt, moeten aan de verzekering
deelnemen. De bijdragen zijn gesteld op f 10.80 por
jaar, waarvan de arbeider, de werkgever en de staat elk
een derde betalen alzoo 3,60 of bijna 7 centen per
week. Voor den werkman is de bijdrage dus ongeveer
evenveel als de nederlandsche werkman betaalt, die,
als hij op zijn 21ste jaar begint, op zijn 60ste jaar 3,
op zijn 65ste jaar 5 en op zijn 70ste jaar f 9 's weeks
ontvangt, en, zoo hij vóór zijn 15de jaar zeif is gaan
bijdragen reeds op zijn 60ste jaar een pensioen beeft
van f 4 per week. En welk pensioen zal nu de Dnitsche
werkman voor die bijdrage genieten? Een pensioen van
1,38, zegge één gulden acht en dertig centen per week
of 72 per jaarte boginnen met zijn 70ste jaar
niet eerder.
Gaarne erkennen wij dat alle begin moeilijk is en dat
men voorzichtig doet met de jaarlijksohe uitkeeringen
eerder wat laag dan te hoog te stellen omdat men ze
later kan verhoogenmaar bezwaarlijk kan verlagen
dingen te donker in. Het spijt me, dat ge nw welspre
kendheid van zooeven die me getroffen heeft, niet vroe
ger, ter gelegener tijd hebt aangewend maar, beste
jongen alles kan en zal nog wel verkeeren. Ik weet
nietof ik zal moeten zwichten voor de Parelman-over-
heerscbing. Als de oude heer genegen mocht zijn me
Lonise's hand te vragen voor den zoon en als Lonise
zelf geen ander man mocht verlangen dan den jonker,
die, geloof ik vast, haar niet gelukkig kan maken dan
zal ik misschien moeten zwichten. Hoe rnwer men zulke
neigingen tegenwerkt, hoe meer ze in weerstand toe
nemen. Ik kan alleen door zachtheid en diplomatieke
wijsheid beter gezegd list de candidatuur van
nw mededinger in het perk van Amor bestrijden. Ik
sta voor een moeielijk geval als vader, beste jongen
vervolgde ik op luchtiger toon, om mijn ingenieur wat
op te monteren. «Louise's mama is nu eenmaal
niet op uw hand omdat ze op de hand is van een ander,
den baron en millionair, maar Lonise zelf is mis
schien nog niet gewonnen voor den windbuil en volstrekt
niet verloren voor u. Komaan, Baak, ik ben er nog.
Lonise is altijd voor haar vader een goed kind geweest,
omdat ik een lief hebbend vader voor haar was en
ik ben niet van plan, lijdelijk de dingen af te wachten,
die komen zullen. Ik zal me eerst vergewissen omtrent
den toestand en dan handelen. Vertrouw op mij en
nu gaan we naar Verlinden en terwijl gij een biefstuk
eet, blijf ik onder de veranda mijn sigaar rooken en een
kop thee drinken."
Ik had mijn ingenieur werkelijk een hart onder den
riem gestoken, merkte ik, want hij stond op eu nam zijn
hoed en stok We wandelden samen naar »de Kroon", waar
Baak mijn raad in praktijk bracht en in ongeloofelijk
korten tijd zijn inwendigen mensch in zoover verzorgde,
dat hij ten minste voor tiauw vallen behoed was. Veel kon
hij niet gegeten bebben. Toen ging hij met me naar het
bureau, waar we de zaken afhandelden, en toen liet ik
hemna dankzegging voor zijn bewezen dienstende
dearuit. Wordt vervolgd.