No. 55. Drie en Negentigste Jaargang. 1891. ZONDAG 10 MEI. Dit nummer bestaat uit 2 bladen EERSTE BLAD De voorgestelde legerwet. FEUILLETON. MIJN VRIEND PARELMAN. Binnenland. Novelle van P. F. BfiUNINGS. VIMIWHSMII COURAAT. Deze Courant wordt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden voor Alkmaar j 0,8©franco door het geheele rijk 1, De 3 nummers 0,06. lAR ia Telefoonnummer 83. Prijs der gewone Advertentlën Per regel ©,15. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de Uitgevers HERMs. COS- TER ZOON.' Wanneer vóór de laatste wijziging der Grondwet de vraag werd gedaan hoe 'het ons mogelijk zou wezen een leger te verkrijgen van voldoende getalsterkte en voldoende oefening, zonder de lasten en kosten' al te drukkend te makendan werd in de eerste plaats gewezen op de wenscbelijkheid om den diensttijd die in de Grondwet op vijf jaren was bepaaldte verlengen. Is het niet on zinnig, werd gevraagd, onze behoorlijk geoefende soldaten na vijfjaar te ontslaad en bij de schutterijen in te lijven, die grootendeels uit ongeoefenden bestaan, en daarom in oorlogstijd geen bruikbare troepen opleveren Zoo iets bestaat in geen enkel land ter wereld. In andere staten is de diensttijd althans 8 jaren in sommige zelfs 12, 16, 19 of 20 jaren. Wil men een goed geoefend leger voor de minste kosten hebben dan make men de jaarlij ksche lichtingen niet te groot, maar men late tevens de verplich ting om in oorlogstijd dienst te doen wat langer duren. De Grondwet is gewijzigdde bepaling dat de dienst tijd niet. langer mag duren dan vijf jaren is vervallen en do Regeering heeft het vroeger aangeprezen middel om een leger van voldoende sterkte te verkrijgen voor niet te hooge kosten, in haar wetsontwerp in toepassing gebracht. De diensttijd is daarom voor de zeemacht be paald op 6 voor de landmacht op 8 en voor zee- en landweer op 5 jaren zoodat de verplichting om in tijd van oorlog de wapens te voeren voor iemand die bij de zeemacht is ingelijfd, in 't geheel 11 voor den ingelijf de bij de landmacht 13 jaren zal duren. Die nu de op merking zou willen makendat het verschil tusschen de than3 voorgestelde regeling en de bestaande dus al zeer groot isverliest uit het oogdat tegenwoordig op den vijfjarigen diensttijd bij de militie 10 jaren bij de schutterij volgen waarvan vijf jaren bij de reserve, zoo dat de dienstplicht bij militie en schutterij te zamen thans 15 jaren bedraagt; in oorlogstijd wordt, gelijk bekend is, de schutterij evenzeer opgeroepen als de mili tie. Gedurende 8 jaren zal volgens de nieuwe regeling de dienstplichtige beschikbaar blijven om in geval van oorlog onmiddellijk tegen den vijand te worden aangevoerd, en daarna zal hij nog gedurende 5 jaren als oudgediende bij de landweer, als een krachtige reserve kunnen opgeroepen worden naast of tot versterking van het actieve leger. In waarheid zal dus de verplichte krijgsdienst bij de landmacht 2 jaren korter duren dan thans. De jaarlijksche lichting zal om het noodige aantal sol daten te verkrijgen, iets grooter moeten zijn dan tegen woordig. Voor land- en zeemacht te zamen zal zij 1er volledige oefening 13800 man bedragentegenwoordig bedraagt zij 11825 man. Voor de korte oefening van drie maanden zullen er jaarlijks nog 2500 man bijkomen, maar de lasten, die aan deze manschappen worden opgelegd, zijn dan ook heel wat geringer dan die van den tegen woor- 36) o Ik zat naast mijn vrouw, en terwijl ik haar den hoed van binnen liet zien, zei ik effen: Vind-je dat niet een aardig hoedje?" Cateau stiet den hoed van zich af, en toen las ik over luid .Baron Van Parelman heeft zijn hoed verloren; kan dien terugbekomen, ten huize van den ondorgeteekende, tegen schriftelijke verklaring, dat hij nooit ofte nimmer meer een voet op diens erf zet. Deze advertentie te plaatsen in alle dagbladen van Nederland." Gij zult toch geen schandaal maken 1" riep mijn vrouw ajgstig. Louise zat met het hoofd diep voorover op haar bordje gebogen, en haar wangen waren rooder dan de roode kersen, waarmee haar lieve vingertjes speelden. Wie denkt er aan schandaal?' lachte ik. .Alleen onhebbelijke kwajongens maken schandaaljongens die geen hoofd hebben en dus ook hun hoed vergeten. We deponeeren dezen hoed ter griffie." Nu nam Baak het woord, en ik moet erkennen dat de jongen in zijn recht was, toen hij zijn hooge gevoelig heid zoo onbewimpeld aan den dag legde. .Mevrouw," sprak hij, met een ietwat bewogen stem, en over de tafel heen mijne vrouw flink in de oogen ziende, »ik geloof te bespeuren, dat ik de schuld moet drageu voor een ander, om de eenvoudige reden, dat ik u niet welkom ben. Dit doet me diep leed, meer dan ik u zeggen kanmaar ik moet me onderwerpen. Ik behoef me niet te verdedigen mevrouw, want ik heb niets gedaan wat ik niet kan verantwoorden. Het eenige wat ik misschien anders had kunnen doen, ten minste in mijn belang, zal ik maar verzwijgenomdat ik dige milicien met de daarop volgende schuttel-plichten. Wanneer men er evenwel op wijst, dat de jaarlijksche lichting voor volledige oefening 'dan toch van 11825 op 13800 gebracht, en dus met 2000 man verhoogd zal wor den, dan vergete men echter niet, dat sedert het jaar 1861, toen het cijfer der jaarlijksche lichting werd vastgesteld, onze bevolking juist zooveel is toegenomen, dat volgens de nieuwe regeling in verhouding tot het cijfer der be volking het jaarlijksche contingent bijna precies even sterk zal zijn als destijds werd 'bepaald. Wat het aantal troepen betreft, komen de eischen van het wetsontwerp vrij wel overeen met hetgeen in de laatste jaren, na 1871, door verschillende Regeeringen noodig werd geacht. Het getal manschappen van ons tegenwoordig leger en onze schutterijen te zamen is zelfs aanmerkelijk grooter dan dat van leger en landweer vol gens het tegenwoordige ontwerp. Op de honderd jonge lingen. die jaarlijks den dienstplichtigen leeftijd bereiken, zullen er ruim 40 ingelijfd worden. In Duitschland bedraagt dii. cijfer jaarlijks ruim 37, in Frankrijk tegen woordig ruim 62, in Italië 40, in Zwitserland ruim 48. Wanneer er nu zoo dikwijls over dat Zwitsersche leger gesproken wordt, alsof het geheele volk er weerbaar is, dan blijkt toch inderdaad dat hot verschil zoo bijzonder groot niet is; bij ons 40, daar 48 van de honderd. De kosten van leger en landweer zullen volgens het Regeeringsvoorstel jaarlijks ruim 2 millioen meer bedra gen dan onze tegenwoordige uitgaven voor leger en schut terijen. Twee millioen is geen onbeduidende som maar als nu daarvoor het aantal bruikbare manschap pen dat wij thans bezittenongeveer verdubbeld kan worden, dan moet men toch erkennen, dat het cijfer niet hoog is. Hun die sinds jaren oen belangrijke uitbreiding en verbetering onzer strijdkrachten noodig geoordeeld en verlangd hebben, kan het niet zijn tegengevallen. Daaren boven zal echter nog voor uitgaven in eens noodig zijn een som van 6 millioen, die over 12 jaren zal kunnen wol-den verdeeld. Wanneer men over dergelijke uitgaven zich een oor deel wil vormen dient men ze te vergelijken met die van de andere stelsels van legervorming die door som migen worden aanbevolen. In dit opzicht kan een leger uitsluitend uit vrijwilligers bestaande zelfs niet ernstig in aanmerking komen dat zou inderdaad al te duur wordenen daarenboven zouden wij dan ook wel voor goed van de mogelijkheid moeten afzien om nog vrijwil ligers te krijgen voor ons Indisch leger. Een leger met korter diensttijd maar grooter jaarlijksche lichtingen zooals tegenwoordig door deu heer Seyffurdt wordt voor gestaan en dat meer zweemt naar algemeenen dienst plicht zou jaarlijks l1/.', millioen meer en voor eens 9 a 10 millioen meer kosten dan het Regeeringsvoorstel. Ook voor een inrichting als door wijlen den generaal Reuther werd voorgesteld met behoorlijke oefening der schutterijen, die overigens volgens de eigen erkentenis van den voor steller in de meeste gemeenten onmogelijk zou zijn, zou den c'e kosten, met inbegrip van uitgaven voor schietbanen in de bezoldiging dor instructeurs, eenige millioenen meer b,drageu dan voor het voorstel der Regeering wordt gevorderd. het niet eerlijk vindeen ander te beschuldigen om daardoor mijn eigen belangen te bevorderen. Dat stuitte me tegen de borst, mevrouw, en ik wil het vol vertrou wen aan mijnheer Kareis overlaten indien hij het voor mijn eer noodig achthoewel ik hoop dat het niet noodig zal zijn mij in uw oogen te rechtvaardigen." Baak stond op; maar ik greep zijn arm en noodzaakte hem weer te gaan zitten. .Zoo scheiden we van-avond niet," zei ik een weinig driftig, en vast besloten voor mijn vriend Baak in de bres te springen. .Ik heb u niet te rechtvaardigen, Baak; een eerlijk braaf man bewijst door zijn daden dat hij eerlijk en braaf is en ik zou u onrecht doen als ik door gewone praatjes ging bewijzen, dat ge als een rech#- schapen man uw plicht hebt gedaan. En nuvooreerst uit met de Parelmannen, oud en jong geen woord meer van hen Ik bad me toch warm gemaakt, te warm misschien, want ik begon luid te spreken. Mijn vrouw stond op en Louise wilde haar voorbeeld volgen. Toen stond Baak ook op. Hij nam zijn hoed, die naast hem in een hoek lag, boog stug voor mijn vrouw en Louise drukte me haastig de hand en ging heen zonder een woord te spreken. Ik wilde hem naijlenmaar mijn vrouw .kreeg het op de zenuwen", en Louise snelde haar mama te hulp. Zulke onverwachte huiselijke tooueeltjes beletten den man, het tooneel te verlaten. Ik moest het dus aan de hoffelijk heid van Kaatje overlaten, Baak fatsoenlijk de deur uit te geleiden. De voordeur was nauwelijks gesloten, of Cateau's ze nuwen kwamen tot bedaren. Ik ging met trage schreden de kamer op en neer, nu en dan een blik werpende op het blozend gelaat mijner vrouw, en ik'dacht: .Arme ziel, kon ik nu maar een millioen bij elkaar too veren om u te troosten over het onherroepelijk verlies van deu jongen Parelman; dan konden we Baak misschien nog wel jonkheer maken," want een zijner voorouders moet indertijd als grafelijk schildknaap mee naar het Hei lige Land zijn getrokken. Hij zal vermoedelijk Baldewijn, Tegenwoordig bedragen de uitgaven voor onze levende strijdkrachten te land per inwoner 4,40 volgens het. Regeeringsvoorstel zouden zij bedragen 4,87. In België bedragen zij minder namelijk 3,72 per inwoner maar ook daar is een nieuwe regeling aan de orde van den dag. In Zwitserland bedragen zij 5,29 iu Enge land f 5,55, in Duitschland 7,78 in Frankrijk 9,34 per inwoneralzoo bijna het dubbele. Daarenboven mag niet uit het oog worden verloren dat in ouze Neder- landsche begrooting van oorlog ook de uitgaven voor de marechaussée en de militaire pensioenen zijn opgenomen, wat b v. in België niet het geval is met de kosten der marechausséeen slechts voor een klein gedeelte met de militaire pensioenen. Ook o.p de Zwitsersche oor- logsbegrooting zijn geen militaire pensioenen uitgetrokken. De afschaffing der plaatsvervanging maakt een belang rijk deel uit van de verbeteringen die het Regeerings voorstel bevat. Sommig n spreken daarover tegenwoor dig echteralsof die afschaffing het eenige is waarom het te doen is. Schaf de plaatsvervanging af zeggen zij maar daarvoor behoeft gij de legerwet niet aan te nemen; dat kunt gij veel eenvoudiger doen en zonder onze oorlogslasten te verzwaren. Dat is zeker volkomen waar men kan de plaatsvervanging afschaffen en verder alles laten zooals het ismaar dat is nu eenmaal het doel niet vau hen die verbetering wenschen van onze weerbaarheid. De afschaffing der plaatsvervanging is één der middelen om daartoe te komen maar volstrekt niet het eenige. Zij maakt oen bestanddeel uit van een betere regeling de persoonlijke dienstplicht moet ons militie- kader en militie-officieren bezorgen; maar daarenboven moet er heel wat meer verbeterd worden. Onze schutte rijen kunnen niet meer voldoen; bruikbare soldaten moeten iu het leger zelf gevormd worden en daarna onze land weer uitmaken. Zonder verhooging van kosten is dat nu eenmaal niet te bereikenen wil men langs een andereu weg den toestand verbeteren dan worden de kosten nog hooger. De kiesvereeniging .Burgerplicht" en de kiesver- eeniging »de Grondwet" te Amsterdam hebben den heer H. F. Groen van Waarder candidaut gesteld voor lid der Prov. Staten van Noordholland en de heeren mr. W. H. K. Mouthaan en mr. R. van de Werk tot, candidaten voor 2 leden vau den gemeenteraad. Te Drachten leefde eene vrouw op jaren in nauwe betrekking met een 29jarig jonkman, die deze betrekking met ontrouw beantwoordde; althans hij wilde gaan hu wen met eene jonge dochter uit een naburig dorp. Dit kwam de oude vrouw ter oore, die den jonkman meedeelde, dat zij de middelen bezat en deze zou aanwenden om zijn huwelijk te verijdelen. Een paar dagen daarna werd de oude vrouw dood, in zittende houding, onder een ladder gevonden met een strop om den hals. De justitie heeft last gegeven het lijk op te graven en te schouwen, waar van het gevolg is geweest, dat do vermoedelijke dader van den moord gevankelijk te Drachten is binnengebracht. of zooiets, hebben geheeten, en in den loop der tijden is die na&m veranderd in Baak. De twee eerste letters van beide namen stemmen immers met elkander overeen, en voor een heraldicus zou het niet onmogelijk zijn, de af stamming te vinden. Ook kon hij een nazaat» zijn van Banner, den Zweedschen krijgsoverste, wiens naam ook met B en a begint. Maar dit was een quaestie van la tere zorg. Ik dacht aan al die hoogernstige dingen, en toen ging Louise die nu ook volkomen gerust was omtrent ma ma's toestand naar haar kamer, na me eerst op haar gewone hartelijke en aanminnige wijze goeden nacht te hebben gekust. Ik drukte haar ter sluiks de hand en fluisterde: .Slaap gerustmijn kind je krijgt een mooi cadeau van me op je verjaardag." Nauwelijks was Louise de kamer uit, of mijn vrouw stond open maakte blijkbaar aanstalten om me alleen te latenmaar haar toebereidselen tot de afreis waren niet ernstig gemeend, dat was duidelijk. Toen zei ze eensklaps »We zullen de fabel van dorp en stad worden, als we het niet reeds zijn." .Dit heb-je, geloof ik, al meergezegd, Cateau," antwoordde ik .maar nu zou ik gaarne willen weten, beste vrouw, wat je er eigenlijk mee bedoelt." »Ei zoo Zoudt ge misschien meenendat het een geheim blijftwat hier van avond is. gebeurd .Volstrekt niet," antwoordde ik. »lk reken er bepaald op, dat iedereen het morgen weet en mocht dit het geval niet zijn welnu dan zal ik wel zorgen, dat het bekend wordt reken er op." Mijn vrouw zag me met groote oogen aan. 5 Ja-wel," hernam ik »dat zal ik doen Cateau." Ze ging weer zitten. Ik wistdat ze dit doen 'zou want de lieve vrouw was nog ver van uitgepraat. Het moest eerst beginnen. Dus", begon ze zul-je-zelf gaan vertellen dat je den jongen baron van Parelman op een slinksche manier in je tuin hebt gelokthem met je beiden hebt overvallen en als een vagebond hebt behandeld

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1891 | | pagina 1