336e Staat's-Loterij.
Telegrafische Berichten.
Stadsberichten.
Ns. 10036, 10833, 10970 en 11066 f 1000; Ns. 496,
4035,8083 en 19297 f 400; Ns. 361, 662, 1660, 5545,
13290 en 18887 f 200; Ns. 759, 857, 2638, 3688, 3797,
5881, 7198, 11680, 12114, 12745, 14919, 15377 en
17081 f 100.
pellaties hangende en slepende te houden; men kan altoos
opnieuw interpelleeren.
De beer van Kerkwijk trok zijn voorstel in.
De interpellatie liep daarmede af.
Met 51 tegen 45 stemmen werd daarna besloten de
behandeling der legerwet, niet den 19 maar den 20
voort te zetten.
Suriname.
De minister van koloniën heeft aan de Tweede Kamer
doen toekomen eene nota van inlichtingen op het adres
van Van Tubergen en Daam c. s. inhoudende klachten
over het bestellen van rijst en meel van regeeringswege
ten behoeve van de kolonie Suriname, zonder voorafgaande
openbare inschrijving.
Den 21 Maart 1.1. ontving de minister een telegram
van den Gouverneurwaarin verzocht werd om, ter
voorkoming van hongersnood, met het op 2 April van Am
sterdam vertrekkende stoomschip van de Koniukl. W.-I.
Maildienst 500.000 P.zijnde p. m. 5000 balen, rijst en
evenveel tarwemeel uit te zenden. Den 25 Maart ont
ving de Minister desgevraagd per telegraaf eene na
dere bevestiging van do noodzakelijkheid dier aanvraag.
Slechts 7 dagen bleven over om aan 's Gouverneurs
dringend verzoek gevolg te geven; tijd voor het uitschrij
ven van eene openbare uitbesteding was er dus niet. De
beschikbare ruimte van het eerstvertrekkend stoomschip
op 2 April liet slechts toe daarmede een klein gedeelte
te verzenden; met de daarop volgende gelegenheid werd
op 10 April weder een gedeelte verzonden alles te za-
men 2400 balen rijst en 3700 balen meel. Inmiddels
was er bericht van den Goevernenr ontvangon waarin
hij verzocht met de verscheping van het meerdere" tot
nader order te wachten daar wellicht hetgeen verzon
den was voldoende zou zijn om in den nood te voorzien.
De leveranciers werden bereid gevonden in de niet-leve-
ring van dat meerdere te bewilligen. Het uitgezondene
beantwoordde in allen deele aan de eischen die het de
partement van Koloniën gewoon is aan do artikelen
waarvan hier sprake is te stellen.
Dat het ingrijpen der regeering in dit geval de belan
gen van den handel heeft geschaad, erkent de minister.
De uitzending heeft zelfs den prijs van de rijst, die reeds
met circa 50 pet. naar boven was gedreventot het
normale peil doen terugkeeren. Dit bewijst tevensdat
het ingrijpen der regeering gerechtvaardigd was en in
het belang der kolonie zelf zeer noodzakelijk. In Suri
name had men de Regeering zelfs reeds aangevallen over
haar dralen in De Surinamer trof haar het verwijt
dat zij de zaken maar liet loopen.
In de den 15 te den Burg op Texel gehouden ver
gadering der liberale kiesvereeniging aldaar trad de heer
dr. P. 0. F. Frouwein van den Helder als spreker op.
Hij constateerde, dat in het district Helder schijubaaral
zeer weinig staatkundig leven istoch waarschuwt hij
voor indommeliug, want de tegenstanders blijven waken.
Spreker deed zich kennen als voorstander van algemeen
kiesrecht, zich hierbij aansluitende bij het program
der .Liberale Unie". Kiezer te zijn, moet geen uitzonde
ring, maar regel zijn. De wet behoeft niet aan te wijzen
wie wel kiezer isdaarentegen moet zij uitdrukkelijk
verklaren wie het niet is. Het gevolg van algemeen
kiesrecht zal invoering van leerplicht zijn en door
leerplicht komt men tot beter onderwijs. Arbeidswet
geving is dringend noodig: de sterke concnrrentie in
verband met do snelle vermeerdering van arbeidskrach
ten zijn oorzaak, dat veel werkgevers gedwongen zijn, te
veel arbeid voor een te gering loon te laten verrichten.
Ons belas tings tel sol moet hervormd worden
niet in onderdoelenmaar in zijn geheel. Wij moeten
komen tot eene progressieve inkomstenbelasting, geregeld
naar ieders draagkracht om zoodoende do afschaffing der
accijnsen op zeep, zout en suiker mogelijk te maken. De
accijnsen leveren 40 millioen per jaar; grondbelasting,
personeel en patent meer dan 27 millioende staats
uitgaven vermeerderen jaarlijks en dus moet niet deaf
schaffing, maar de hervorming op den voor
grond staan. De mutatierechten moeten vermin
derd worden en billijk geregeld. De gemeentewet
eischt herziening: zij, die deelen in de lusten, moeten
ook deelen in de lasten. Scheiding van kerk en
staat is dringend noodig: het toenemend aantal
secten eischt gebiedend, dat de staat het eene kerk
genootschap niet boven het andere bevoordeelo. Wat ons
verdedigingsstelsel betreft, spreker is een voorstander van
persoonlijken dienstplicht: niet het eene
deel des volks moet heerschen en besturen, terwijl een
ander deel de plichten vervult en de lasten draagt De
mobilisatie moet zoo snel mogelijk plaats kunnen hebben.
Verder is spreker sterk voorstander van het vrijhan
delstelsel; ter bevordering eener nieuwe industrie
of om enkele audere redenen zou de steun van den staat
evenwel onmisbaar zijn.
Na het eindigen der rede bestond er gelegenheid tot
debat. Hiervan maakten de heeren Muller, Stam en de
Braai gebruik. De heer Muller verklaarde zich voor de
afschaffing der patentbelasting, terwijl de heer de Braai,
hoewel gunstiger gestemd voor algemeen kiesrecht dan
voorheen tot heden daarvan op kerkelijk gebied nog
weinig resultaten had gezien.
In do den 16 te den Burg op Texel gehouden ver
gadering der afdeeling Texel" van de Holl. Maatschap
pij van landbouw werd het in de vorige vergadering
afgetreden bestuur herbenoemd. Dit nu bestaat uit de
heeren C. P. Keijser, G. J. O. D. Dikkers, Aug. Keijser,
A. P. Kroon. H. C. Dijt, P. K. Bremer, S. P. Jvoning
en J. J. Roeper. Als nieuw bestuurslid werd de heer
O. M. Kooy gekozen. Met het adres aan Gedeputeerde
Staten van houders van eendenkooien om do eendenjacht
een maand later dan gewoonlijk te openen kou men
zich zeer goed vereonigen. Een voorstel om lid te worden
van de onlangs opgerichte Kamer van koophandel te
Londen wordt aangehouden met het doel om, vóór men
«en bepaald besluit hieromtrent nam af te wachten
wat het gemeentebestuur in deze zal doendat met
genoemde Kamer in onderhandeling is.
De Vereeniging tot opvoeding en verpleging van
idioten en achterlijke kinderen heeft den 13 besloten tot
het aangaan eener geldleeuing van f 50000, in twee serieën
van f 25000, tot het aaukoopen van het landgoed »'s
Heeren Loo" te Ermeloo, tot idiotengesticht bestemd,
en tot het bouwen van twee paviljoens, om aan de menig
vuldige aanvragen tot opneming te kunnen voldoen.
De gemeenteraad van Amsterdam heeft den 13
besloten tot de verhuring en den gedeeltelijken verkoop
van eenige terreinen in den Sloterpolder aan de Maat
schappij Electra, waardoor de maatschappij haar electriach
station in de Kalverstraat zal kunnen vervangen door
een groot station, waar het stelsel van wisselstroomen
gevolgd zal worden. Die nieuwe fabriek zal kunnen voor-
zion in eene lichthoeveelheid, gelijkstaande met 30000
electrische lampen tegen ongeveer 4000 van die in de Kalver
straat. De Maatschappij is voornemens ook vergunning
te vragen tot het leveren van electrisch licht te Haarlem.
Den 16 is de bouw van het Centraalstation voor de
electrische verlichting op een terrein aan den Haarlem
merweg, onder Sloten, reeds aanbesteed. Van de 32 in
schrijvers waren de heeren D. Oerlijn en A. J. de Haan
voor f 153890 de laagste.
- Den 14 is te Amsterdam de kunstschilder J. C.
Greive Jr. overleden.
Den 14 is het voorstel om de Amsterdamsche
Tram-omnibus Maatschappij met ingang van den 20 te
likwideeren en den dienst te staken door de aandeel
houders, zonder beraadslaging, met algemeene stemmen
aangenomen.
Den 14 zijn te Zaandam door den gemeenteraad
tot onderwijzers benoemd G. Sutterland te Ter Aar en
O. Nauta te Lioessens, prov. Friesland.
De Wieringerblazerschuit W. R. 118 is den 15 te
Helder met belangrijke schade uit zee teruggekeerd
veroorzaakt, door aanzeiling van de Urker botter U. K. 52.
De molenaar van den watermolen te Ter Idzert
in Friesland is den 15, terwijl hij bezig was met aan de
wieken iets te veranderen, door den bliksem gedood.
Den 15 trad te lirosthulzen in het lokaal van
den heer Jb. Koster op de heer Tenthoff van Hoorn voor
een, vrij talrijk publiek, dat de keurige rede met veel
aandacht volgde waarin hij aanspoorde om elkander op
te wekken tot een meer staatkundig leven en een ieder
aanbeval, het zijne bij te dragen, om door revolutie"
de maatschappij op hechter grondslagen te helpen op
bouwen.
Aan het verslag der spaarbank te Westgraftdijk
ovor 1890 ontleenen wij het volgendeingebracht werd
2149.15, aan interest bijgeschreven ƒ320,58, zoodat de
bezittingen op 31 December 1890 bedroegen f 1326*,69
en het reservefonds 1767,92 groot was.
In een vorig bericht vermeldden wjj dat te Maar -
lcin voor de kweekschool van onderwijzeressen 18 can-
didaten van de 25 slaagdenwaaronder de jongojuff.
J. C. M. Mulder van Westgraftdijk. Dit moet zijn te
Arnhemvoor het examen van de kweekschool van
onderwijzeressen van de Maatschappij tot nut van het
algemeen.
Te Spanbroek hebben zich de stemgerechtigden
het recht voorbehouden, ouderlingen en diakenen te be
noemen en predikanten te beroepen.
Te Moorn is overleden de oud-strijder W. Kra
mer in den ouderdom van 84 jaren. Daar hij
heeft deelgenomen aan den tiendaagschen veldtocht in
1831 was hij versierd met het Metalen Kruis.
De afdeeling Hoogwoud van het Ned. Onderwij
zers Genootschap heeft besloten instemming te betuigen
met het bekende adres Olst-Wijhe aangaande de vrije-
en orde-oefeningen der gymnastieken zal daarvan aan
het hoofdbestuur kennis geven.
Den 26'en 27 is ter gemeente-secretarie te Melder
de inschrijving opengesteld op eene geldleening ten laste
van die gemeente, groot f 30000, tegen eene rente van
4 pet. 's jaars.
Den 6 Juni wordt het badseizoen te Zaudvoort
geopend.
Met 1 Oefober bestaat er gelegenheid tot plaatsing
van leerlingen aan de Rijkskweekscholen voor vroed
vrouwen te Amsterdam en Rotterdam. Zij, die daarvoor
in aanmerking wenschen te komen, moeten zich vóór 15
Juli schriftelijk aanmelden bij den voorzitter van den
geneeskundigen raad der provincie, waarin zij hare woon
plaats hebben. De Staatscourant van den 17, 18 en 19
vermeldt de eischepwelke gevorderd worden en
de stukken, waarvan de overlegging gevorderd wordt.
De Deli-Spoorwegmaatschappij keert over 1890
9 pet. dividend uit.
Beroepen bij de ned. gerf. kerk te Pnrmerend
D. Ringualda, candidaat aan de Vrije Universiteit.
Tot hoofd der school met den bijbel te Monniken
dam is benoemd de heer Bouwman, thans te Westmaas.
De schuld der gemeente Zaandam op 1 Januari
1891 bedroeg f 411000.
De anti-revolutionaire kiesvereniging Nederland
en Oranje te Zaandam heeft den heer mr. J. C. van
Briel Sasse, griffier bij het kantongerecht aldaar can
didaat gesteld voor lid der Tweede Kamer in het district
Zaandam.
Benoemd tot onderwijzer te Barsingerhorn C.
Smit te Haarlem.
Burg. en weth. van Zaandam hebben aan den
gemeenteraad voorgesteld, op de plaats van de voor
malige school van Wijk, aan de Oostzijde, eene nieuwe
school te bouwen, hoog twee verdiepingen, bevattende
10 lokalen elk ruimte aanbiedende tot plaatsing van
56 leerlingen, geraamd op f 35000.
De 's-Gravenhaagsche Vleeschhouwerij keert 3j pet.
dividend over 1890 uit.
Het vertrek van den nieuw benoemden gouverneur
van Suriname is van den 4 tot den 9 Juni uitgesteld.
Te Haarlem bracht de collecte voor de Maat
schappij van Weldadigheid 409.231 op.
Het aantal kiezers in het hoofdkiesdistrict Enk-
huizen bedraagt 4298 tegen 4286 in 1888.
Den 16, des avonds ten half acht ure trad de heer
Calisch vym Amsterdam in het .Noordhollandsch Koffie
huis te Schagen voor een 60 a 70 belangstellenden op
ter bespreking van's Lands belang bij de aanstaande
verkiezingen. In het begin zijner rede bestreed de heer
Calisch de woorden gesproken door den heer Zijpals
zon de radicale partij bijna gelijk zijn aan die der socia-
liston. Verder besprak hij aan de hand van het bekende
manifest der Liberale Unie" de beloften, gedaan dooi
de liberale partij. Uit de parlementaire geschiedenis bowees
hij hoe weinig zijns inziens de liberalen haddon gepoogd
te doen wat zij beloofden. En zouden zij nu dan nog
het vertrouwen der kiezers verdienen 'i Spreker meende
van niet. Daarom dan ook hadden de jongliberalen
radicalon zich van do oude liberale partij afgescheiden.
Zij willen doen wat zjj beloven. De heer Calisch beval
daarom met warmte de candidatuur-Gerritsen aan. De
heer Gerritsen is een mandie als lid van den raad
van Amsterdam bewezen heeftdat het hem ernst is
met het invoeren van verbeteringen. Hij is geheel onaf
hankelijk en niet alleen een man, die de gave der kennis,
maar ook een man die de gave des woords bezit.
Van de gelegenheid tot het voeren van debat werd
alleen gebruik gemaakt door den heer van Albada (alge
meen kiesrecht), terwijl de heer Tieub, mede voorkomende
op de groslijst van candidaten van den Bond der liberale
kiesvereenigingen de redenen opgafwaarom hij voor
de candidatuur bedanktede heer Gerritsen namelijk
stemt volkomen met hem in beginselen overeen. Ook hij
beval den heer Gerritsen met warmte aan. Onder dank
zegging aan sprekers en toehoorders sloot de voorzitter
der Vrijzinnige Kiesvereeniging te Alkmaar, door welke
vereeniging de heer Calisch was uitgenoodigdde ver
gadering
In de laatst gehouden zitting van den gemeenteraad
te Rijp is het kohier der schoolgelden voor het uitge
breid onderwijs over het eerste kwartaal 1891 tot een
bedrag van f 18,75 vastgesteld zijn twee leden der ver
gadering de heeren P. A. Harrebomée en K. Admiraal
Mzn., tot leden van het stembureau benoemd is goed
gekeurd een schrijven van heeren commissarissen der
Maatschappij tot bevordering van Nijverheid aldaar; hou
dende verzoek, den directeur dier Maatschappij te mach
tigen tot het laten doen van belangrijke herstellingen
aan gebouwen der Maatschappijstaande aan de Rechte-
straat n° 31 en aan de Kralingerbuurt n° 449is
behandeld de vijfjarige herziening der plaatselijke straf
verordeningen overeenkomstig art. 178 der gemeentewet
en is ten slotte door den voorzitter den raad aangeboden
de rekening en verantwoording der uitgaven en inkomsten
over 1890 van het gemeene wees- en armenhuis aldaar.
Na behandeling verder van eene reclame in zake den
hoofdelijken omslag werd de openbare vergadering gesloten.
De te Wieringerwaard gehouden collecte ten
behoe e der Maatschappij van «Weldadigheid heeft opge
bracht J 5,725.
Zondag, den 24, zal zoo verzoekt men ons te mel
den in de kerk der ned. herv. gemeente te Oudorp
de dienst worden vervuld door den heer W. M. de Vries,
pred. bij de rem. gemeente te Amsterdam.
SUROfAME.
Het Vaderland ontving het volgende telegram uit Pa
ramaribo De Gouverneur heeft aan de negers, die hem
eene ovatie brachten zijn opvolger afgeschilderd als hem
gelijk gezind. De indruk is hoogst gevaarlijk. De r. k.
kerk word bedreigd. De procureur-generaal wordt ge
steund door de marineschutterij en vrijwilligers. De
toestand is daardoor minder angstwekkend.
5e klasse, 5e lijst, 19 Mei.
's-Gkavenhage 13 Mei 1891.
Onlusten in West-Indïe.
Uit Suriname ontvangt het Vaderland het volgend te
legramde toestand blijft nog steeds gespannen: de ge
wapende macht handhaaft de ordo onder de burgerij. De
Staten hebben een request ingediend om nog een oorlogs
boot. De engelsehe consul heeft telegrafisch hulp aan
zijne regeering gevraagd. De Gouverneur beschuldigt den
procureur-generaal, van oorzaak van het oproer te zijn.
Den 17 herdacht J. Jansen, onder vele betui
gingen van waardeeringden dagwaarop hij gedu
rende vijf en twintig jaren verbonden was aan de chl-
chorei- en koftiesiroopfabriek, thans gedreven
door de heeren G. Bossert Rz. en J. W. Wicherink. Van
zijne tegenwoordige patroons optving de jubilaris eene
fraaie pendule ten geschenke.
Het prospectus is verschenen voor inschrijving van
de 70 overblijvende aandeeleu a f 200,ten behoeve
van de oprichting alhier, op een stuk grond, gelegen in
de nabijheid van de Verlaatjes-bruggetjes, van de „Alk-
■naarsclie stoom-, waseh- en badinrichting. Het
maatschappelijk kapitaal is bepaald op f 35000,ver
deeld in 175 aandeelen op naam, elk groot" 200,
waarvan door commissarissen 105 aandeelentot een
bedrag van 21000,—, genomen zijn. De inschrijving,
tot den koers vau 100 pet., kan geschieden bij alle alhier
gevestigde kassiers en commissionairs in effecten, tot
en met 30 Mei a.s. Commissarissen zijn de heeren C.
J. Cantors, N. A. Conijn, Th. van Spall, mr. H. Boel
mans ter Spill,. J. C. M. Simon Thomas, A. C. Vaes-
sen en A. de Vries.
Men schrijft ons
Met oen enkel woord is reeds op de uitvoering der
Aederlandsche Toonkunstenaars Vereeniging
gewezen die den 22 zal plaats hebben. Wij vesti
gen nogmaals de aandacht op dat concert, dat in alle
deelen belangrijk belooft te worden. Immers de werken,
die zullen worden uitgevoerdbehooreu grooteudeols tot
de beste die in de laatste jaren zijn uitgekomen. Niet
onbelangrijk is daarbij het feitdat onder deze het werk
van een Alkmaarder, den heer C. H. Coster, is, aan
wiens compositie, Ritter Oluf, verleden jaar bij de uit
voering der Nederlaudsche Toonkunstenaars Voreenigiug
eene premie toegekend is. Ook het wérk van den heer
de Haan wien onlangs nog in Duitschland eene hoogst
vleiende onderscheiding te beurt mocht vallen, bij gele
genheid van de opvoering van een zijner werkenzal
ongetwijfeld een uitstekenden indruk maken. Daarenbo
ven is de samonstelliug van orkest en koor dezen keer
grooter dan tot nu toe te Alkmaar heeft kunnen plaats
hebben. Wij twijfelen niet of allen, die de toonkunst
liefhebben, zullen door hunne tegenwoordigheid blijk
geven er prijs op te stellen dat de Ned. Toonk. Ver.
dit jaar haro algemeene vergadering, waaraan de bespro
ken muziekuitvoering verbonden iste Alkmaar heeft
willen houden.
