Feuilleton.
No. 75.
1891.
Drie en Negentigste Jaargang.
WOENSDAG
24 JUNI.
Buiten de grenzen.
HERFSTBLOEMEN.
Buit enland.
■Wr Toen de engelsche geschiedschrijver Kinglake zich
Oorspronkelijke Novelle,
ALKHAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt Dinsdag-, Donderdag- en
Zaterdagavond uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden voor Alkmaar 0.80franco door het
geheele rijk 1,
De 3 nummers ©,06.
Prijs der gewone Advertentlën:
Per regel «,15 Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de Uitgevers HERMs. COS-
TER ZOON.
Telefoonnummer 83
neerzette tot de beschrijving van den Krimoorlog, begon
hij met te wijzen op de groote waarde die door de La-
tijnsche en de Grieksche Christenen gehecht wordt aan
de heilige plaatsen in Palestina, en op den naijver die
toen reeds sinds een eeuw tusschen Frankrijk en Rus
land bestond om in het bezit daarvan te komen en te
worden gehandhaafd. Bij de Rassen geldt een bedevaart
naar het Heilige Land voor allen, die daartoe in staat
zijn, als een godsdienstplicht. Begrijpelijk was daarom
de verontwaardiging van den Czaar, toen de Sultan
bezwijkend voor de bedreiging van Frankrijk, don sleutel
van de hoofddeur van de kerk te Bethlehem en de sleutels
der beide deuren van de heilige grot aan de Katholieke
priesters deed overhandigeu, en de Patriarch den 22sten
December 1852 met groote plechtigheid een schitterende
zilveren ster met de wapens van Frankrijk, die reeds
met groote praal van de zeekust naar Jeruzalem en van
daar naar de Stad der Geboorte was gebracht, in het
heiligdom plaatste. Aldus maakte de nieuwe Keizer van
Frankrijk, Napoleon III, van reeds lang bestaande ge
schillen gebruik om de Grieksche geestelijkheid te kwet
sen. de hartstochten van millioenen geloovige Russen op
te wekken en den Czaar op gevoelige wijze te krenken
hij bereikte zijn doelde ontzettende oorlog, die naar
de Krim wordt genoemd, brak uit.
Thans hebben geschillen van volkomen denzelfden aard
zelfs tot bloedige botsingen tusschen Katholieke en Griek
sche geestelijken aanleiding gegeven, maar, ofschoon de
twist nog niet is bijgelegd en de arme Sultan, die tegelijker
tijd een gevaarlijken opstand in Arabië moet bedwingen,
door de vertegenwoordigers van Frankrijk en Rusland
met vertoogen wordt lastig gevallen een nieuwe Krim
oorlog zal er niet door ontstaan. In plaats van een oorlog
zou Frankrijk niets liever wenschen dan een bondgenoot
schap met Rusland. De kansen op de vervulling van
dien wensch gaan echter niet vooruit. Twisten van dezen
aard, al hebben zij ook geen ernstige gevolgen, zijn altijd
meer geschikt om het vuur der vriendschap te doen
verflauwen dan om zijn gloed te verhoogen. Gelijk gevolg
heeft de beslissing van den Czaar ten aanzien der grenzen
van Nederlandsch en Fransch Guyana gehad. Toen de uit
spraak aan den Russischen Keizer, den vriend van Frank
rijk, was opgedragen, waren de Franschen overtuigd dat de
beslissing in hun voordeel moest zijn. Dat sprak toch van
zelf, meenden zij er zou immers wel iets voor de aanspra
ken van Frankrijk te zeggen zijn volkomen ongegrond
zouden ze althans niet wezen en als dat het geval was,
zou hun vriend" hun wel gelijk geven. Toen het anders
uitviel en Nederland in het gelijk werd gesteld, was men
aanvankelijk sprakeloos van verbazing en daarna onuit
puttelijk in klachten. Toen men eenmaal zoover was
gekomen, en zich begon af te vragen, wat wel de reden
van dit onverklaarbaar geval kon wezen, gaf men al
spoedig de Regeering de schuld, die natuurlijk verzuimd
moest hebben, den scheidsrechter behoorlijk in te lichten
en hem alle bescheiden voor Frankrijks goed recht toe
egpsa IVIS B
(6)
Door Debora van
d e V elde.
De vroegere vertrouwelijkheid van de besten der scho
lieren met hun beminden docent scheen zelfs plaats ge
maakt te hebben voor een ontzaggrooter dan waarop
de rector zelf zich beroepen kon.
Was het werkelijk eerbied, of misschien vrees, dat
hun leeraar bij het aanstaand overgangs-examen revanche
zou nemen voor onwil of overmoed Dr. van Voorne
verdiepte er zich niet inhij was dankbaar voor het feit
op zich zelf en bewaarde zijne koeleteruggetrokken
houdingals om alle toenadering af te snijden. Toen de
twee uurwelke hij in deze klasse werkzaam moest
zijn om waren, verlieten de jongelui zoo stil het lokaal,
alsof zij vreesdennog in het laatste oogenblik zijn
ongenoegen op te wekken.
Dr. van Voorne begaf zich volgens afspraak naar de
kamer van den heer Holm waar hij ditmaal reeds al
zijne collega's vergaderd vond die hem allen vrij har
telijk begroetten.
Nauwelijks had hij op den hem aangeboden stoel plaats
genomen, of de heer Govers werd aangediend en onmid-
delijk binnen gelaten.
Govers was een rijke slachterdie wildedat zijn
eenige zoon een heer zou worden en hem daarom de
lessen van het gymnasium liet bijwonen.
«Mijnheer Govers dus sprak de rector hem op waar-
digen toon aan, «wilt u in het bijzijn van al deze heeren
verklarenwat u op onzen vriend dr. van Voorne hebt
aan te merken
«Ik, ik kan niets van mijnheer zeggen," klonk het
antwoord, «ik heb, ik ben wat voorbarig geweest, ik
te zenden. Zijt overtuigd, dat wij niets hebben achter
gehouden wat in ons belang kan zijn, heeft de Fransche
Regeering geantwoord alles wat kon dienen om den
Czaar in te lichten, hebben wij naar Petersburg gezonden,
alles, behalve het reisverhaal van den Franschman Men-
telle van 1767, want volgens dat verhaal heeft
Nederland gelijk
Over Rusland te spreken en niet te gewagen van de
vervolging, die de Joden aldaar ondergaan is niet wel
doenlijk. Bedroevend is het, dat zoo iets.nog in dezen
tijd kan gebeuren in een land, dat gaarne onder de be
schaafde staten wordt gerekend en geregeerd wordt door
een Vorst, die Alexander I, den stichter van de Heilige
Alliantietot voorzaat had. De liefde en de vaderlijke
zorg van den Czaar schijnen zich alleen te bepalen tot
de Orthodox-Grieksche Russen. Die geen Rus is en een
anderen godsdienst belijdtschijnt daarvan uitgesloten.
Protestantsche geestelijken die de nieuwe lidmaten aan
sporen tot getrouwheid aan hun kerkgenootschap, worden
als misdadigers behandeld. Allen die niet tot de Rus
sisch-Grieksche Kerk behooren, deelen slechts gedeeltelijk
in de bescherming der wet en in de zorg van het be
stuur, en onder die misdeeldon moeten het vooral de
Joden ontgelden.
Met ware barbaarschheid worden zij vervolgd. On
verwachts komt in de eene of andere stad een bevel dat
de Joden haar binnen enkele dagen moeten verlaten en
wordt hun een andere woonplaats aangewezen. In die
weinige dagen moeten dikwijls honderden gezinueu hunne
zaken regelen te gelde maken wat zij niet kunnen mede-
nemen hunne schulden betalen en de gelden innen die
zij van anderen te vorderen hebben. Wanneer men be
denkt dat er wel behoorlijk voor wordt gezorgd dat
deze ballingen hun eigen schulden betalenmaar dat
er van de invordering van hun toekomende gelden in
zoo korten tijd bitter weinig te recht komt en het ver-
koopen of overdoen van hunne havo en inboedel met
ontzettende verliezen gepaard gaat, dan wordt het be
grijpelijk dat oen dergelijke gedwongen verhuizing veelal
gelijk staat met een financieëlen ondergang. Daarbij komt,
dat er in de nieuwe woonplaats, die hun wordt aange
wezen, veelal volstrekt geen gelegenheid bestaat om door
de uitoefening van het beroep, waarmeo zij tot nog toe
in hun onderhoud konden voorzien hun brood te ver
dienen. Als ongenoode gasten zijn zij er alles behalve
welkom, en in vele streken is de bevolking hun al even
vjjandig gezind als de Rogeering. Niemand wil hen in
dienst nemen of hun een woning verhuren. Zoo zien
duizenden en duizenden ongelukkigen geen andere uit
komst dan het land te verlaten en onder een minder
vijandig volk en een minder onmenschelijke Regeering
aan de verschrikkelijke ellende te ontkomen, die hen in
Rusland bedreigt. Maar niet allen staat zelfs die uitweg
open want om het land te mogen verlaten is een reis-
pas noodigwaarvan de kosten het vermogen van de
armen onder hen te boven gaat. Willen dezen den uiter
sten nood ontgaan, dan blijft hun niets anders over dan
tot de Grieksch-Christelijke kerk over te gaan.
Hoe zijn zulke dingen mogelijk vraagt menigeen
wilzoo mijnheer het wenscht wel in de krant laten
zetten dat ik niets van mijnheer te vorderen heb dat
bet laster iswat er gezegd wordt," en de man veegde
zich met den bonten zakdoek het voorhoofd af, waarop de
angst parels te voorschijn geroepen had.
De rector wisselde een snellen blik met Otto en sprak
toen »Ik geloof nietdat de heer van Voorne dit van
u verlangthet is genoeg dat ge het hier verklaard
hebt, ge zult wel begrijpon, dat de menschen in het alge
meen geen notitie nemen van de praatjes van een kwa
jongen. Dat wij u ontboden hebben is nietomdat wij
uw getuigenis noodig hadden, daar het woord van onzen
vriend zelf ons genoeg ismaar om u te waarschuwen
voortaan wat voorzichtiger te zijn en in het bijzijn van
uw zoon zulke zaken niet te behandelener is niets
zoo verkeerd dan dat ouders het gezag der onderwijzers
bij de jongelieden ondermijnen."
«Ik vraag dr. van Voorne nederig excuses en ik zal
mijn zoon dien brutalen kwant, duchtig onder hauden
nemen en hij zal in het bijzijn van de geheele school
vergeving vragen zoo waar als ik vader ben."
5 Ik verzoek u dat natelaten, mijnheer Govers", nam
thans Otto het woord «Eerst wanneer uw zoon zelf berouw
gevoelt over zijn gedrag, kan zijn verschooning vragen
eenige waarde voor mij hebben de zaak is eenmaal ge
beurd, en hoe minder er over gesproken wordt, hoe
liever het mij zijn zaldat ik u lang op betaling heb
laten wachten, erKen ik, maar het zou fatsoenlijker ge
weest zijn, indien u mij persoonlijk daaraan had herin
nerd; het zo» u zoowel als mij, vele onaangenaamheden
hebben bespaard."
«Maar, u zult toch niet op het examen mijn zoon daar
om achterstellen hoop ik" zei Govers eenigszins
onthutst.
«Indien ik dat deed, zou ik oneerlijk moeten zijn, en
dat ben ik nooit geweest," gaf Otto met nadruk tenant
woord «ik verzoek u echter bepaald uw zoon niet te
straffen, maar hem aan zijn eigen nadenken over te laten,
straf zou slechts verbittering wekken en aanleiding tot
meerder verzet kunnen gevende afkeuring van zijne
zich af en te vergeefs zoekt men een antwoord op die
vraag. Hoeft dan keizer Alexander alle gevoel voor recht
en billijkheid, alle menschelijkheid verloren, dat hij zulke
gruwelen toelaat en gelast Want inderdaad mag wor
den aangenomen dat deze verdrijving van de Joden
uit hunne vroegere woonplaatsen met zijn goedvinden en
op zijn last plaats heeftmaar vermoedelijk mag even
zeer worden aangenomen dat hij met de bijzonderhe
den van deze vervolging onbekend blijften allerminst
beseft welk een jammerlijke ellende voor duizenden van
zijne onderdanen daaruit voortvloeit. Niet onmogelijk
is het, dat hij een gedwongen verhuizing van de eene
stad naar de andere of naar het platteland een vrij on-
schuldigen maatregel acht in het algemeen belang hoogst
wenschelijk en voor de personen en gezinnen die er
door getroffen worden niet zoo heel bezwarend. Waar
om zou men niet op de eene plaats evengoed kunnen
leven en in zijn onderhoud kunnen voorzien als op de
andere
Zoo kan een alleenheerscher oordeelen die, als Alexan
der IIInoch wreed noch onmenschelijk zelfs niet
onwelwillend maar integendeel het goede bedoelende en
in het belang van zijn volk meenende te handelen
afkeerig van onzedelijkheid en lichtvaardigheid, ijverig
en nauwgezet in de opvatting en de vervulling zijner
plichten zich afsluit van de wereld en niemand raad
pleegt dan eenige weinige vertrouwden, voor het meeren-
deel eerlijke lieden naar het schijnt, maar eerlijke dwee-
pers tevens bekrompen en kortzichtig en even bevreesd
voor West-Europeesche begrippen even wantrouwend
jegens vreemden raad en huiverig voor vreemden in
vloed als de Keizer zelf. Dit wantrouwen deze afzon
dering, deze ontoegankelijkheid voor allen buiten den engen
kring waarin hij leeft, en de daaruit voortvloeiende onbe
kendheid met alles wat zich buiten dat kringetje beweegt,
is de vloek van den alleenheerscher en de vloek van het,
volk dat hij regeert.
BELUclE. Kapitein Becker, de Congo-reiziger. was
door den oud-kapitein Valcke beschuldigd van met de
arabieren handel te hebben gedreven in wapenen en
dat hij het leven van Ray makers bedreigd had. De
krijgsraad heeft hem van die beschuldigingen echter
eenstemmig vrijgesproken,
DUITSCHIiAXD. Bij het door den Keizer bijge
woonde tuinfeest op het Pauweneiland heeft hij met
warmte het koopen van landgoederen in Elzas-Lotharin-
gen door duitschers aangeprezen.
Den 20 is de zitting van den Landdag, des namiddags
te 3 uren, in de Witte Zaal van het koninklijk paleis
door den Keizer gesloten met eene rede, waarin de Keizer
zijne voldoening uitspreekt over het tot stand komen van
gewichtige wetten als die betreffende de hervorming der
klassenbelasting, de betere regeling van het bestuur der
plattelandsgemeenten en het «sperrgesetz". De onmisbare
godsdienstvrede zoo luidde zijne rede verder blijft des
te zekerder in stand, hoe meer de overtuiging doordringt,
makkers die zich zooals ik hoorde reeds heeft uitge
sproken, zal oneindig meer op hem uitwerken."
«Ik onderwerp mij aan hetgeen de heeren goed vinden,
do heeren hebben meer verstand dan ik", zei Govers, ter
wijl hij zich het gelaat nogmaals afwischte, «en nu zou ik
gaarne weer naar mijne zaak terugkeereu"
«Daarin zijt ge vrij, mijnheer Govers", nam de rektor
het woord, «wij hebben met u afgedaan."
De rijke slachter haastte zich na een linksche buiging van
die vergunning gebruik te maken. Ook Otto gevoelde zich
verlicht, dat dit voor hem zoo pijnlijk onderhoud was afge-
loopen, en hij zich voor dien dag in zijn eigen gezin kon te
rugtrekken. Hoewel zijn collega's hem welmeenend, een paar
zelfs hartelijkde hand druktenscheen het hem toch
toedat er eene klove tusschen hen en hem gekomen
was. Alleen de rektor toonde, dat hij de zaak werkelijk
als afgedaan beschouwde.
De week was zoo voorbijgegaan. Op deu eerstvolgenden
zondagmorgen ontving Otto een brief van baron van
Heteren, welke aldus luidde
«Waarde dokter!
Uw brief met de gunstige informaties omtrent den
heer van L. heb ik met genoegen ontvangen en ik meldde
dien heer terstond, dat ik gaarne persoonlijk kennis met
hem wilde maken en hem dus uitnoodigdenatuurlijk
op m ij n e kosten mij een bezoek te komen brengen.
Tot antwoord ontving ik een telegram, welke de tijding
bevatte, dat hij uit hoofde eener aanstelling als redacteur
van een blad, zijne sollicitatie introk. Natuurlijk ben ik
nu ten einde raad en zal opnieuw eene advertentie moe
ten plaatsen tenzij u mij op eene andere wijs weet te
helpen Wat ik u intusschen wilde voorstellen, is dit
Zoudt u, gedurende de weken welke n beloofd hebt tot
het in orde brengen van mijne bibliotheek te besteden,
ook genegen zijn, miju zoons bij voorbaat eenige lessen
te geven Met een gunstig antwoord zult u zeer ver
plichten, uw voor uwe bereidwilligheid dankbaren
Baron van Heteren."
