Buit e n 1 a n d.
Binnenland.
van het grootste deel der ingezetenen te verzetten. Zoo
werd dan ook den 17en November 1886 het eerst genomen
raadsbeslnit ingetrokken en besloten om 1°. het Binnen-
Gastbnis te verbonwen en 2°. om een nieuw Buiten-
Gasthnis op te richten op het door aankoop van gronden
te vergrooten terrein van het bestaande. Toen het eenmaal
zóó ver gekomen was, werd krachtig aan het werk ge
togen. Het Binnen-Gasthuis is dan nn ook reeds ver
bouwd en bij een wandelingdie ik van de week naar
het Buiten-Gasthuis heb gemaakt, kreeg ik de overtuiging,
dat alle uitzicht bestaat, dat de aannemer van een ge
deelte daarvan zal kunnen voldoen aan den gestelden
eisch om de gebouwen ultimo Mei 1892 op te leveren.
Naar mij van goed ingelichte zijde werd verzekerd
zal de geheele inrichting bestaan uit 4 gemetselde ba
rakken van één verdiepingelk voor 28 bedden een
paviljoen voor zenuwlijders, twee dito, elk voor 116 bed
den een administratiegebouw, waarin tevens vier zalen
voor betalende zieken een woning voor den directeur
lijkenhuis, badinrichting, ketelhuis, waschhuis, apotheek,
keukens enz. De nieuwe gebouwen zijn bestemd tot
verpleging van 392 lijdersd. i. ruim honderd meer
dan het grootste aantal patiënten tot nog toe in het
Buiten-Gasthuis verpleegd. De ko9ten van het geheele
werk, dat in gedeelten wordt aanbesteed, zijn op ruim 1
millioen gulden geschat. De heer H. R. Hendriks te
Oss is aannemer geworden van het paviljoen voor zenuw
zieken de twee paviljoenen voor 232 bedden en de
directeurswoningwelke op het oogenblik in aanbouw
zijn. Dat eerstgenoemde paviljoen heeft, bij eene lengte
van 90 eleene breedte van ruim 20 el. Het bestaat
uit een beganen grond en twee verdiepingen en bevat
o. a. een collegezaal met gaanderij vier zalen voor
dagverblijf, acht zalen voor nachtlogies, twaalf observatie-
kamers zes-en-twintig isoleerkamers zes badkamers
een kamer voor den geneesheereen wachtkamer zes
keukens enz. De beide andere paviljoens hebben eene
lengte van 79 el en eene breedte van 14 el. Deze
gebouwen bestaan uit eene verdieping gelijkstraats en
eene bovenverdiepingterwijl het middengedeelte nog
met een verdieping verhoogd is, bevattende eene reserve
ziekenzaal een bergplaatsprivaten enz. Lang3 elk
paviljoen wordt aan een der lange zijden eene warande
aangebracht, geheel met glas afgesloten en uit de zieken
zalen onmiddelijk te bereiken. Herstellenden kunnen
derhalve in hun krib liggende op de warande gedragen
worden.
Verder bevatten de genoemde gebouwen nog vier
ziekenzalenelk voor 24 beddenvier zitkamers voor
herstellenden vier badkamers vier isoleerkamers, twee
keukens, een magazijn en een woning voor de hoofdver
pleegster alsmede de noodige privaten. De directeurs
woning wordt als volgt ingericht. In het sousterrain
kotnen de keuken de provisiekelder de mangelkamer
de bergplaats voor brandstotfen een privaat enz. De
bel-étage zal bestaan uit een vestibule met gang twee
kamers en suite en eindelijk een huiskamer met veranda.
De eerste verdieping zal bevatten een slaapkamer een
studeerkamer met balkon een logeerkamer en een bad
kamer, terwijl op de zolderverdieping twee dienstboden
kamers worden gemaakt. Zeker al genoeg om onzen
lezers te doen inziendat hier niet uit een schraal
voorziene beurs wordt gebouwd. Het Koningin-Wilhel-
mina-gasthuis belooft in den volsten zin des woords een
sieraad te worden voor Nederland's hoofdstad en zal
door landgenoot en vreemdeling zeker als een nieuw
bewijs worden aangemerkt van den spreekwoordelijken
amsterdamschen liefdadigheidszin. Wordt vervolgd.
BKIjOIK. Bij eene ontploffing van mijngas in eene
der schachten van de Forchies-la Marche bij Charleroi
op den 19 des morgens te ruim 3 uren, zijn 27 mijn
werkers, waaronder 24 hoofden, omgekomen.
Te Brussel heeft den 18 in de Smalle Agnussenstraat
eene gasontploffing plaats gehad, doordat een der fitters
die in eene woning met de herstelling der gasbuizen
bezig wasmeenende dat zijn kameraad reeds gereed
en de leiding weder in orde was de kraan open zette.
De tweede verdieping van het huis was onmiddellijk met
had misschien meer gedronkon dan zijn kameraad, maar
scheen toch heel weinig beneveld. Deze gevangene heeft
karakter en gaat voor rijk door; waarschijnlijk heeft hij
geen lust zijn kameraad boos te maken en troont hem dus
mee naar den drankverkooper. De reusachtige vriend ver
zekert zijn kameraad dat deze hem geld schuldig is en
hem dus dient te trakteeren, »als hij ten minste een fat
soenlijk man is."
De tapper neemt een kopje en giet dat vol brandewijn;
hij toont daarbij eenige beleefdheid tegenover den beta-
lenden klantmaar ziet met een zweem van minachting
naar den leuteraar, die immers maar op kosten van den
ander drinkt.
NeenStephanjij moet betalenwant je bent
me nog geld schuldig.
Loop heen 't Is me de moeite niet waard, dat ik
met je praat", antwoordt Stepka.
Neen, Stephan, je liegt", verzekert de eerste, terwijl
hij het kopje aanneemt dat de tapper hem toereikt
je bent me geld schuldig; je hebt geen geweten; ja zelfs
je oogen behooren je niet toe; die heb ik ook al geleend,
zooals je alles doet. In één woord, Stephan, je bent een
schurk
Wat sta je toch te lamenteeren Pas op, je morst
met je brandewijn Drink ten minste, nu je vrijgehouden
wordtroept de tapper den wauwelaar toe.
Ik zal wel drinken, wees daar maar niet bang voor;
je hoeft niet zoo te schreeuwen Mijn beste wenschen bij
gelegenheid van het feest, Stephan Doroieïtsch zoo wendt
hij zich daarop met het kopje in de handonder een
beleefde buiging tot denzelfden Stephan, dien hij een oogen
blik te voren eon schurk had genoemd. Blijf gezond en
leef honderd jaar, zonder de jareu mee te tellen, die ge
al achter den rug hebt!" Hij drinkt slaakt een diepen
zucht van voldoening en wischt zich den mond af.
Wat heb ik vroeger een brandewijn gedronken zegt hij
met een gewichtig gezicht, en spreekt daarbij in het alge
.meen zonder zich tot iemand in het bijzonder te richten
Maar nu loopt 't op een eind met me. Beantwoord mijn
•dronk, Stephan Dorofeïtsch Wordt vervolgd.
gas gevuld en daar in de keukenwaar de bewoonster
met hare dochter het middagmaal bereidde, juist een der
deksels van het fornuis gelicht was, kwam het gas met
de vlammen in aanraking, waardoor eene hevige ont
ploffing volgde. De bewoonster en hare dochter bekwamen
verscheidene brandwonden: een gasfitter werd op den grond
geworpen en met brandwonden overdekthet huis zelf
en de aangrenzende woningen werden zwaar beschadigd.
Het regende dakpannen in de vrij nauwe straat; een
voorbijganger, de heer van Capellen, werd door een dak
pan zoo ernstig aan het hoofd gewonddat hij kort
daarna overleed. De brandweer slaagde spoedig in het
blusschen van den inmiddels ontstanen brand.
niir§CHIii\!VB. De Keizer van Rusland heeft
zijnen gezant te Berlijngraaf Schuvaloff, de Wladimir-
orde verleend. In het verleenen dezer onderscheiding
wordt eene beleefdheid gezien tegenover den Keizer van
Duitschland.
Do duitsche Juristen-vereeniging heeft op de in de
vorige week te Keulen gehouden vergadering zich, in
strijd met het gevoelen der beide prse-adviseurs, tegen
strafbaarstelling van dronkenschap als afzonderlijk mis
drijf uitgesproken. De meerderheid vreesde dat aan de
politie een te groote macht zou worden gegeven als haar
de beoordeeling van »de ergernis" werd opgedragen en
dat uitsluitend minvermogenden vervolgd zouden worden.
Wel was zij voor hooge belasting op sterken drank, voor
beperking van de vergunningen, voor maatregelen, bijv. on
der curateele-stelling, tegen de verstokte dronkaards maar
bijzondere strafrechterlijke bepalingen tegen drankzucht
eu dronkenschap in het algemeen achtte zij ónnoodig.
FRAAKRIJK. De Liberté en de Paris bevatten
voor een paar dagen zeer heftige artikelen tegen den
Keizer van Duitschland, naar aanleiding van een gerucht,
dat de Keizer in eene te Erfurt gehouden rede gespro
ken zou hebben van den «Corsicaanschen parvenu". De
Nation meende zelfs, dat, zoo deze uitdrukking bevestigd
werd, aan Duitschland opheldering en eene schitterende
voldoening gevraagd moest worden. De duitsche staats
courant bevatte den 18 den woordelijken inhoud dezer
rede. Volgens dien inhoud heeft de Keizer gezegd: «op
deze plaats heeft de corsikaansche overweldiger duitsche
vorsten ten diepste gekrenkt en ons overwonnen vader
land zeer vernederd. Toen ontkiemde in het gemoed
van mijn over-grootvader de gedachten aan weerstand tot
het uiterste, die leidde tot den opstand van 1813, waar
door deze smaad werd uitgewischt.
Bij een brand te Annecy in den nacht van den 17 op
den 18 zijn 4 huizen vernield en 2 zwaar beschadigd.
Eene oude juffrouw, die hare kat wilde redden, kwam
in de vlammen om.
ITALIË. Den 19 des middags waren 2000 fransche
bedevaartgangers in de zaal der zegenspreking op het
Vatikaan bijeen, die den Paus bij zijne binnenkomst met
groote geestdrift ontvingen. De Paus sprak staande
eene rede uit, welke anderhalf uur duurde. Hij betuigde
in de eerste plaats zijnen dank aan die bedevaartgangers
en gaf daarna een overzicht van zijne encycliek over
het socialisme. Het sociale vraagstuk kan niet alleen
in de wet zijne ware en vredelievende oplossing vinden,
want het brengt ook mede de verantwoordelijkheid voor
God. De Paus drong met nadruk aan op de Zondags
rust tot vervulling der godsdienstige plichten. Ten
slotte verklaarde hij zich voor de oprichting van patro
naten onder het bestuur der bisschoppen.
De Koning, antwoordende op de gelukwenschen, door
den bui'gemeester van Rome bij gelegenheid der verjaring
van den 20 September 1871 aan hem gericht, heeft den
20 een telegram gezonden, waarin hij verklaart zich ge
lukkig te achten den dag te beleven, aan de bevestiging
der italiaansche eenheid gewijd, en niet alleen voor Rome,
maar voor het geheele vaderland van gewicht.
De Koning brengt vervolgens de deugden in herinne
ring van hendie zich voor de eenheid van Italië heb
ben opgeofferd. De Koning voegt er aan toe dat God
het vaderland in moeielijke tijden heeft bijgestaan en
dat de italianen altijd gereed zullen zijn hunne rechten
te verdedigen en hunne plichten te betrachten, waardoor
zij zich ook uit alle moeielijbheden zullen helpen die
den economischen vooruitgang van Italië hebben be
lemmerd.
OOiTEARIJK-HBAEARIJE. De Keizer zegt
in eenen door hem uit Bistritz uitgevaardigden dagorder
de overtuiging te hebben verkregendat het geheele
leger voortdurende vorderingen maakt en meer en meer
geschikt wordt om een oorlog vol te kunnen honden. Het
biedt alle mogelijke waarborgen aan en is in staat tot
het vervullen van elke taakwelke het zou kunnen
worden opgedragenzoowel in tijd van vrede als in
dagen van gevaar.
SFAAJE. De regeering heeft besloten tot de in
voering van hot Mausergeweer.
2SWITSERLA1VD. Prof. Viscardini een bekend
Alpenbeklimmer, is bij het bestijgen van den Cravairola
in een afgrond van 60 voet diepte gestort en daar met
verbrijzelden schedel gevonden.
Tusschen Bergue en Alfeneu in Grauwbunderland is
de bijwagen van een postwagen van eeu hoogen pas naar
beneden gestort. Twee dames, mej. E. Lehmann uit Bern
eu mej. Mac Gregor uit Engeland werden gedood een
heer brak het been en eenige reizigers werden gewond
ZFID-AMERIK.A. Het voorloopig bewind in Chili
is ook door Italië erkend.
President Balmaccda51 jaren oud, heeft zich den
18 van het leven beroofd door zich voor het hoofd
te schieten. Den 29 Augustus was hij uit die plaats
vertrokken in de hoop dat hij over de Ande.
naar de Argentijnsche republiek zou kunnen ontsnappen.
Dit mislukte waarop hij naar Santiago terugkeerde en
verscholen bleef in de woning van den gezant dier repu
bliek. Daar maakte hij zich van kant. In een door
hem aan zijne moeder achtergelaten brief verklaart hij
door zijne generaals verraden te zijn en ontkent hij de
hem te laste gelegde wreedheden.
BRAZILIË. Een wetsontwerp, strekkende om den
gewezen Keizer toe te staan naar zijn land terug te
keeren isovereenkomstig het voorstel der commissie
van onderzoek, in do Kamer met 105 tegen 10 stemmen
niet in behandeling genomen.
Een vrij groot aantal personen p. m. 150 waar
onder eenige dames bezocht zondag den 20 de ver
gadering te Schagenwaarin mej. Drucker van Am
sterdam zou spreken over de partijen en haar invloed op
het volk.
Na opening der vergadering begon spreekster hare
rede met de opmerking dat zij onaangenaam was ge
troffen toen de afdeeling Schagen van den Sociaal De-
mocratischen Bond haar verzocht op te treden met eene
staatkundige rede. Dat woord «staatkunde" duidde
voor haar altijd iets slechts aan iets van vliegen af
vangen leeper slimmer slechter zijn dan een ander.
Het woord «staathuishoudkunde" vond mej. Drucker
beter. Wijl spreekster zich nooit bijzonder op staathuis
houdkunde had toegelegdzou zij slechts weergeven, wat
zij zelf over de verschillende partijen dacht. Zij kende
er eigenlijk maar 2eene katholieke partij en eene
socialistische. Een derde partijdie echter van minder
belang is zag zij in het leger des heils. De katholieken
en socialisten zullen samen den grooten maatschappelijken
strijd moeten uitvechten.
De katholieke kerk, vervolgde spreekster, is eeuwen oud,
en verouderd. Zij heeft eene groote macht, die over het al
gemeen echter te groot wordt geschat. Hare opkomst heeft
zij te danken aan het wegwerpen van haar schoonste denk
beeld, dat Christus had geleeraard: gelijkheid van allen. Zij
heeft zich altijd in wereldsche zaken gemengd en dat zal
de oorzaak zijn van haren val. Vóór de 3e eeuw was de
macht van de katholieke kerk niet zoo groot. Langzamer
hand nam hare macht toe on werd de paus een vorst,
die niemand boven zich had. Dit werd al heel spoedig
het geval na de bekeering van Constantijn den Groote
en nadat de pausen niet meer door de gemeenten wer
den gekozen, maar door machtige personen werden aan
gesteld. Omdat de katholieke kerk echter altijd juist
anders om handelde dan zij predikte, ontstond er in de
15e en 16e eeuw eene groote beweging tegen haar, de
reformatie, die zij beducht voor haar val te vuur
en te zwaard heeft pogen te stuiten. De katholieke kerk
bouwt hare macht op domheid. Wij zien dit aan Spanje,
waar de katholieke kerk altijd het meest heeft te zeggen
gehad. Dat rijke land is dom en arm. Tot 1808 was de
geestelijkheid de eenige leermeester van het volk. In 1797
kregen dan ook slechts 400.000 kinderen eenig onderwijs,
in 1848 door toedoen der liberalen 1 miljoen
maar in 1860 waren er toch noch 12 miljoen Spanjaar
den, die lezen noch schrijven konden en in 1874 bedroeg
dit aantal 76°/0 der bevolking. Wij zien dat ook in Bel
gië, waar de arbeidersvrouw een dier is.
In 1847 kwam op het congres te Londen het plan gereed
voor eene nieuwe partij, de socialistische, die dus 50 jaren
ongeveer heeft "bestaan. In 1847 was er geen katholiek,
die de socialisten vreesdenu ziet de paus in het so
cialisme de doodsvijand van de kerk. Niet in het Pro
testantisme, dat centralisatie mist, wat niet het geval
is bij de katholieke kerk en de socialistische partijBeide
deze partijen zijn internationaal, de katholieke is echter
gebouwd op domheid, de socialistische op keunis, de katho
lieke houdt met hand en tand vast aan het eigendoms
recht, de socialistische wil juist het tegenovergestelde. Om
dat de katholieke kerk zeer goed weet, dat het oude
moet wijken voor het nieuwe spant zij alle krachten
in om dat nieuwe te weren. Ridders staan haar niet
meer ten dienste, zooals in de middeleeuwen. Er moet
dus iets anders beproefd worden. De socialistische partij
breidt zich op twee wijzen uit, door coöperatie (Belgie)
en door propaganda (Nederland, Frankrijk). Wat doet
nu de katholieke kerk Zij doet de socialisten na en
gaat ook door coöperatie hare macht bevestigen en uit
breiden. lu Frankrijk b. v. bestonden vóór een 5tal
jaren reeds 80 cirkelsvereenigingen van katholieken
door rijken opgerichtdie tevens bestuursleden waren.
Het egoïsme is de grondslag van coöperatie. Coöperatie
trekt daarom altijd. Bij geschillen tusschen arbeiders
en bestuur beslist zoo het niet bijgelegd wordt
de kerk. Jammer voor haar, dat de werklieden over
het algemeen niet zoo dom meer zijn, dat zij van den
hel, van den paus of zijn banvloek bang zijn. De katho
lieke kerk voelt ook, dat zij de oorzaak is van de armoede
en maakt zich daarom meer beangst voor de socialisten
dan wel noodig is. De paus heeft ook al om die
socialisten een encycliek geschreven, waarin eigenlijk
niets nieuws staat, maar dat door de katholieken een
heerlijk stuk wordt genoemd. Schaepman heeft er te
Vlissingen ook al de loftrompet over gestoken. Was de
paus het eens met de socialisten, wat betreft het eigen
domsrecht, dan zou die encycliek volkomen socialistisch
zijn. De katholieke kerk ijvert tegenwoordig ook voor
een hernieuwd gilde wezen, gegrondvest op de onderdanig
heid van den werkman en het meesterschap van den
baas, niet door diens meerdere kennis, maar door zijn
kapitaal. Dit alles nagaande, vond mej. Drucker het
voor de socialisten tijd niet langer alleen propaganda te
maken of kritiek uit te oefenen, maar de handen uit de
mouwen te steken en door daden te bewijzen wat zij
willen en kunnen.
Na de pauze tijdens welke er socialistische liederen
werden gezongen, vervolgde mej. Drucker hare rede
met de opmerkingdat de romeinen liefst nooit lang
denzelfden vijand hielden omdat die vijand hun tactiek
zou beginnen te volgen en overwinnen. Dat deed nu de
katholieke kerk ten opzichte van de socialistische partij,
meende mej. Drucker. De socialisten vroegen altijd eerst
brood en dan kennis. Welnu, de katholieke partij wil
brood gevende paus drukt het elk kapitalist in zijn
encycliek op het hart en langzamerhand zal de armoede
verdwijnen. Het volk komt dan echter op grooter helling,
want brood geeft tevredenheidberusting kennis niet.
Eerst kennismoet daarom de vraag der socialisten zijn.
Verder moet elk socialist weten wat de zaak beduidt
die hij voorstaat en niet langer onder kapitaal alleen
geld verstaan. Ten derde moeten de socialisten niemand
uitsluitendie niet volkomen met hen meegaatwiens
overtuiging begint te wankelen moet niet afgewezen
worden, maar opgenomen in de partij. Onderlinge veeten
moeten niet bestaan, daar dit de geheele partij benadeelt
en de tegenpartij er hartelijk om lacht. Evenmin moet
er wantrouwen gezaaid worden nu de tijd van praten
voorbij is. Het behoeft niet te worden betreurd, dat
er nieuwe partijen ontstaan uit oude, men j niche het
veeleer toe, want de nieuwe partij zal de oude opzweepen