UIT SIBERIË.
No. 142.
Drie en IVegentigste Jaargang.
1891.
VRIJDAG
27 NOVEMBER.
Onbestelbare Drieven
Kadastraal hypothecaire
boekhouding.
FEUILLETON.
AUkllt AKSCHE COURANT.
Deze Courant wordt Dinsdag-, Donderdag- en
Zaterdagavond uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden voor Alkmaar O,SO; franco door het
geheele rijk j 1,
De 3 nummers f ©,Ot».
Prijs der gewone Advertentlën:
Per regel j 0,15. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de Uitgevers HERMs. COS-
TER ZOON.
Telefoonnummer: 3.
verzonden in de le helft van November 1891
Warmestraat 330, Amsterdam G. Bouma den Haag;
J, van der Wel, idem; G. Hansen, Utrecht.
Van Egmond aan Zee:
T. Lagerman Amsterdam.
Briefkaarten:
A. C. Brouwer, Amsterdam van Bommel, den Haag.
In ons nummer van zondag, 8 Nov., vestigden wij
de aandacht op een artikeldeel uitmakende van de
laatste aflevering van »de Gids", niet slechts omdat het
geschreven is door onzen stadgenoot, den hoer A. C. W.
van Woerden, maar ook omdat de inhoud veler belangen
raakt, al wordt hier te lande het onderwerp weinig ter
sprake gebracht. In Frankrijk is dit anders, daar is de
qnaestie der kadastraal hypothecaire boekhouding thans
aan de orde van den dag.
Nu het nummer van Nov. van het Parijsche maand
schrift »Lo journal des Economistes" een artikel geeft van
dezelfde reeds genoemde, hand, vinden wij daarin eene aan
leiding te meer onzen lezers iets mede te deelen over de
wijze, waarop de verkrijging van vast goed in verschillende
landen geregeld is. Wij meenen hiertoe veilig te mogen
overgaan, omdat de grondslag dier bepalingen betrekke
lijk eenvoudig is en geacht mag worden, onder ieders
bevatting te vallen. Immers, hoewel in eiken staat de
wettelijke bepalingen voor een bepaald onderwerp van
wetgeving meestal talrijke eigenaardigheden hebben en
eene min of meer juridische opleiding noodig is om tot
hnnne juiste beteekenis door te dringenzoo ligt het
toch voor do hand, dat de leidende gedachte der wet
gevers in verschillende landstreken en tijdendikwijls
dezelfde moet geweest zijn en in weinige woorden kan
worden samengevat.
Dit moet aldus zijn, omdat men bij de vaststelling
van nieuwe wetten, bijna altijd elders bestaande, heeft
nagevolgd.
Velen onzer rechtsinstituten zijn dan ook zeer oud.
Zoo bestond b.v., reeds bij de oude Egyptenaren het be
ginsel der openbaarheid van eigendomsoverdracht, het
geen gebleken is uit papyrus-rollen, die men korten
tijd geleden heeft ontcijferd, terwijl ook in het land der
Pharao's, evenals bij ons, de acten van eigendomsover
gang in registers werden overgeschreven.
Hoewel de oude Grieken veel van do Egyptenaren
overnamen tusschen hunne wetgevingen schijnt groote
overeenkomst bestaan te hebbenwijzigden zich in
Griekenland de oude rechtsbegrippen belangrijk. Andere
maatschappelijke toestanden eischten veranderingen in
onderdeelen, hoewel in hoofdzaak het bestaande gevolgd
werd. Ofschoon reeds duizende jaren de behoefte bestaan
heeft om eenig onroerend goed tot meerdere zekerheid
van een geldschuld te verbindenis toch het rechtsin-
(56)
DOOR
I. n. HOSTOJEWSKï.
VIII.
MIJN KAMERADEN.
Zooals vanzelf spreekt, voelde ik mij het meest tot de
mijnen dat is te zeggen »de adellijken", aangetrokken
voornamelijk in den beginne doch van de drie gewezen
adellijke Russendie zich in onze gevangenis bevonden
(Akim Akimytsch, de spion A-w en degenedie van
vadermoord beschuldigd was) kende ik slechts Akim Aki
mytsch en sprak ik alleen tot dezen. Om de waarheid te
zeggen richtte ik mij alleen uit wanhoop tot hom in
onbeschrijfelijke droevige oogenblikken wanneer ik
meende nimmer meer met iemand in aanraking te zullen
komen, in hot vorige hoofdstuk heb ik getracht onze
dwangarbeiders in verschillende categoriën te verdoelen,
doch wanneer ik mij Akim Akimytsch herinnermoet
ik een nieuwe afdeeling bij de overige voegen waartoe
hij, wel is waar, alleen zou behooren. Deze rubriek na
melijk is die van de volkomen onverschillige gevangenen,
dat is te zeggen van hen wien het in het minst niets
doet of zij in vrijheid leven dan wel dwangarbeid moeten
verrichtenwat bij ons slechts een uitzondering was en
dat natuurlijk ook slechts kon zijn. Akim Akimytsch was
zulk een uitzondering. Hij had zich in het tuchthuis in
gericht alsof hij er zijn geheele leven moest doorbrengen
alles wat hem toebehoorde zijn matras zijn kussens
zijn gereedschappen dat alles was op een langdurig ge
bruik gemaakt. Niets deed aan een tijdelijk verblijf, aan
stituut der hypotheekhet woord wijst dit reeds
aan, in Hellas geboren.
Aanvankelijk werd het onroerend goed, dat als onder
pand diende bij het aangaan der schuld, in eigeudom
overgedragen aan den schuldeischerterwijl later aan
den geldschieter, alléén in geval de schuld of de renten
niet naar behooren waren voldaan, de bevoegdheid ge
geven werd om het verbonden goed zich toe te eigenen;
zoo dat derhalve de schuldenaar zijn eigendomsrecht be
hieldindien hij zijne verplichtingen nakwam. Hoe
verder men de geschiedenis van het hypothecair recht
nagaat, hoe meer punten van overeenstemming men ziet
ontstaan tusschen 't oude recht en onze wetgeving, zoo
dat niemand dan ook de waarheid zal betwijfelen, van
hetgeen Mephistopheles tot den scholier, die de rechts
wetenschap wil beoefenen, zegt
Es erben sich Gesetz' und Rechte
Wie eine ew'ge Krankheit fort;
Sie schleppen von Geschlecht sich zum Geschlechte,
Und rücken sacht von Ort zu Ort.
Het behoeft dus geen nader betoog, dat de wetgevingen
van de verschillende staten, waarbij 't oude beginsel der
openbaarheid van eigendomsoverdracht wordt toegepast,
ook wat betreft de kadastraal hypothecaire boekhouding,
tot bepaalde grondvormen terug te brengen zijn. Algemeen
genomen zijn er slechts drie stelsels. I. Het Australische,
II. Het Duitsche, III Het Fransche stelsel.
Het eerste komt voorin Australië, Straits Settle
ments, Philippijnsche eilanden, Tunis en Algerië. Wets
voorstellen in den geest van dit stelsel, zijn in behandeling
in Spanje en in Engeland.
Het tweede treft men aan in Pruisen, Beieren, Wur-
tenberg, -Saksen, Hamburg, Bremen, Zwitserland (gedeel
telijk), Oostenrijk, Hongarije, Dalmatie, Rusland, Zweden,
Spanje, Portugal.
Het derde vindt nog toepassing in Frankrijk, België
Monaco, Italië, Luxemburg, Elzas-Lotharingen (weldra
onder het Ilde systeem te noemen), Rijn-Pruisen, Zwit
serland (gedeeltelijk) Rumenië, Griekenland, Louisiana,
Canada, Illinois, en in Nederland.
Volgens het eerste en het nieuwste stelsel, dat sedert
33 jaren in Australië in werking is, verschaft de Staat
aan eene onroerende zaak na eene algeheele zuivering,
als 't ware een vasten burgerlijken stand, dien ieder kan
raadplegen en waarvan de belanghebbende zeer gemak
kelijk de bewijsstukken met zich kan dragen. De onroe
rende zaak wordt vertegenwoordigd door een bewijsstuk,
door een certificaat dat den daarin genoemden houder
tot volkomen waarborg zijner rechten strekt. Het heeft
tot hoofdbeginsel, de onaantastbaarheid dezer certificaten.
De onmiskenbare voordeelen van dit systeem liggen voor
de hand immers onder deze wetgeving, kan men een
huis ongeveer even spoedig tn even gemakkelijk over
dragen, als bij ons een wissel of een aandeel in de tram
maatschappij AlkmaarBergen.
Wil men een geldschuld aangaan, dan geeft men tot
meerdere zekerheid van die schuld even als thans een
effect, het certificaat, in pand enzoovoorts.
Het tweede stelsel verschilt van het voorgaande, omdat
een bivak denken. Hij moest nog verscheidene jaren dwang
arbeid verrichten doch ik betwijfel of hij wei ooit aan
zijn invrijheidstelling dacht. Wanneer hij zich al met do
werkelijkheid verzoend had was het minder uit tevre
denheid dan wel uit een geest van onderworpenheid
wat voor hem hetzelfde was. Hij was een braaf man
die mij in de eerste tijden door zijn raadgevingen en
kleine diensten veel hulp bewees dit nam echter niet
weg, dat hij mij vaak uiterst droevig stemde, wat mijn
reeds wanhopigen gemoedstoestand nog verergerde. Wan
neer ik al te mismoedig was, knoopte ik een gesprek
met hem aau ik had dan behoefte om hem te hooren
sprekenwant al had hij wraakzuchtige of dergelijke
plannen gehad, dan zouden wij ten minste samen tegen
ons lot zijn opgekomen. Doch hij sprak weinig, lijmde
kalm zijn lantaarn en vertelde van de parade, welke hij
in 18 had bijgewoond; hoe hun divisie-kommandant
heette, dat deze tevreden over de manoeuvres was ge
weest, dat de signalen voor do schutters veranderd waren
enz. Dat alles deelde hij met een bedaarde, eentonige,
stem mede, ongeveer hetzelfde goluid, waarmede het wa
ter druppelsgewijze nedervalt. Hij geraakte zelfs niet in
vuur, toen hij vertelde, dat hij, bij het een of andere
gevecht in den Kaukasus, met de orde van St. Anna be
giftigd was. Alleen klonk zijn stem wat ernstiger en
dieper, toen hij den naam van St. Anna met een zekere
geheimzinnigheid uitsprak, en bewaarde hij gedurende
enkele oogenblikken het stilzwijgen Dat geheele jaar
haatte ik Akim Akimytsch bij tusschenpoozen, zonder
te weten waarom, en was ik soms wanhopig dat zijn
krib naast de mijne stond. Een uur later verweet ik mij
dergelijke buitensporigheden. Overigens was ik slechts
bet eerste jaar van mijn opsluiting aan dergelijke aanval
len ten prooi. Na verloop van eeuigen tijd geraakte ik
aan het karakter van Akim gewoon en schaamde ik mij
over mijn vorige onwelwillendheid ik kan mij echter niet
herinneren ooit met hem getwist te hebben.
Behalve de drie Russiche edellieden, over wie ik reeds
gesproken heb, waren er nog acht andere: met een van
hen ging ik zeer vriendschappelijk om. De beste onder
het aan den eigenaar geen soortgelijk bewijsstuk zijner
rechten in handen geeft, hoewel de registers, die van
staatswege worden gehouden en waarin elke eigendoms
overdracht wordt geconstateerd tegenover derden volledige
bewijskracht bezitten. -Het Duitsche stelsel verschaft
wel zekerheid der ingeschreven rechten aan den eigenaar
van onroerend goed, maar ten koste van talrijke forma
liteiten die het verkeer belemmeren. Het derde of
Fransche stelsel dat ook bij ons van kracht is en terecht
het negatieve genoemd wordt, staat bij de beide voor
gaande verre ten achter; want het staatsgezag geeft aan
den eigenaar geen certificaat in handen en evenmin een
absoluut recht zooals in Pruisen. Dit is op zeer een
voudige wijze verklaarbaar. Volgens onze wetgeving
gaat de zorg der administratie niet verder, dan dat de acten
van eigendomsoverdracht in openbare registers worden
gecopieerd. Het beginsel onzer kadastraal-hypothecaire
boekhouding is een boekhouding van acten, zoodat de
koopers indien zij een huis koopen, maar zelf moeten
onderzoeken of hij die verkocht heeftdaartoe bevoegd
was of niet.
Om het voordeel aan te toonen dat een ontastbare
titel met zich brengt geeft de steller van het genoemde
gidsartikel, op de volgende wijze eene opmerking weêr
van den invoerder van 't Australisch stelsel, Sir Robert
TorrensWanneer ieder kooper opnieuw en voor eigen
rekening heeft te onderzoeken of de verkooper wel tot
vervreemden gerechtigd is, en als hij daartoe terug moet
gaan tot de rechtsvoorgangers van de rechtsvoorgangers
enz. enz. van dien verkooper, stel dat hij in staat is
zulk een onderzoek behoorlijk in te stellen en ten einde
te brengen dan ziet hij ten slotte een ketting van
overdrachten voor zich. De sterkte van dien ketting,
bepaalt tevens hoe sterk de rechten zijndie hij zal
kunnen uitoefenen.
Ongelukkiger wijze breekt echter elke ketting, als de
zwakste zijner schalmen bezwijkten wordt dus zijn
kracht, door dezen bepaald. Zoo ook hier. Schuilt er
tusschen de overgangen één, waarbij niet alles volkomen
in orde was, dan kan dat elk oogenblik het geheel of
gedeeltelijk verlies der rechten van den laatsten houder
ten gevolge hebben. Geheel anders is het bij een onaan-
tastbaren titel, die tegen zulke onaangename ervaringen
volkomen waarborgt." Wanneer men kennis neemt van
de lectuur over het Torrensstelsel, dau gevoelt men dat
in deze richtingeene wezenlijke verbetering van onze
wetgeving tot stand kon gebracht worden en dat het
een weldaad zijn zou indien het stelsel werd ingevoerd.
Doch men make zich geene illusiëu Het verschil tus
schen onroerend en roerend goed, dat reeds in de wet der
XII Tafelen voorkomt, zou in sommige opzichten binnen
zeer enge grenzen worden teruggedrevenook andere
bepaliugen van onze wetbv. die de verjaring betreffen,
zouden wijziging behoeven.
En tegen zulke ingrijpende wijzigingen ziet oen jurist
zeer op. Is de mensch in 't algemeen toch reeds geneigd
tot conservatisme tot handhaving van 't bestaande in
veel hoogere mate geldt dit van den rechtsgeleerde die
nieuw rechtdat oogenschijnlijk geen steunpunt in de
-mrr iiTTTTT 7WTTTC- JSM
hen waren ziekelijk, teruggetrokken en in de hoogste mate
onverdraagzaam. Met twee van hen sprak ik op het laatst
geen enkel woord meer. Slechts drie waren verstandelijk
ontwikkeld, B-ski, M-tski en de grijsaard J-ki, die vroe
ger onderwijzer in de wiskunde was geweest, een braaf
mensch een origineeldie ondanks zijn geleerdheid
zeer bekrompen was. Mtski en B—ski onderscheidden
zich zeer van hem. Van het eerste oogenblik af verston
den M—tski en ik elkander goed ik twistte nooit met
hem en droeg hem achting toe, doch genegenheid vatte
ik nooit voor hem op Het was onmogelijk zijn vertrou
wen te winnen want hij was argwanend en verbitterd
en bezat buitengewoon veel zelf beheerschingdit juist
hinderde mij in hem, ik voelde, dat die man zijn gemoed
nooit voor iemand zou ontsluiten. Toch kan ik mij in
hem vergist hebben, want overigens bezat hij een edel,
standvastig karakter. Zijn verstokt scepticisme verried
zich in de bijzondere en zeer voorzichtige wijze, waarop
hij met zijn omgeving verkeerde. Hij leed onder de
dualiteit van zijn gemoedwant hij was een scepticus
en een geloovige tevens; in zijn overtuiging en verwach
tingen stelde hij een onbepaald vertrouwen. Ondanks zijn
praktischen zin leefde hij openlijk in onmin met B—ski
en diens vriend Tski.
Do eerste van dit tweetal was een ziekelijk mandie
veel aanleg voor tering had, prikkelbaar en zenuwachtig,
maar goed en edelmoedig was. Deze gemoedstoestand
maakte hem nukkig als een kind; ik kon zulk een karak
ter niet verdragen en brak al) en omgang met hem af
zonder hem evenwel minder genegen te zijn. Dat was
juist het tegenovergestelde van M—tski, met wien ik nooit
gebroken zou hebben, doch van wien ik niet hield. Door
alle betrekkingen met Bski af te breken moest ik ook van
Tski, over wien ik in het vorige hoofdstuk gesproken
hebvervreemden wat mij veel leed gedaan heeft
want, ai was hij weinig ontwikkeld, hij bezat een goed
hart en een flink, moedig karakter. Hij droeg B ski
zooveel achting en toegenegenheid toe, dat zij, die wei
gerden met zijn vriend om te gaan, ook zijn vijanden
weiden; zoo geraakte hij dan ook door B—ski met M—tski
