Onze Rechtspraak.
Herijk
KANT.
No. 29*.
Vier en Negentigste Jaargang.
1892.
ZONDAG
B MAART.
TWEEDE BLAD.
Officieel Gedeelte.
Nationale Militie.
FEUILLETON.
voor de bewoners van wijk E op 7 en
8 en wijk F op 9 Maart, van des voor
middags 9 tot des namiddags 3 uren.
jj
Roman uit het Berlijnsche leven,
ALklIAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt Dinsdag-, Donderdag- en
Zaterdagavond uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden voor Alkmaar O,SO; franco door het
geheele rijk 1,
De 3 nummers f 0,0G.
MM
Prijs der gewone Akdvertentlën:
Per regel J O,IA. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de Uitgevers HERMs. COS-
TER ZOON.
Telefoonnummer3.
BURGEMEESTERen WETHOUDERS van ALKMAAR
brengen tor algemeene kennis
dat ter gemeente-secretarie in den loop dezer maand
aanvraag kan worden gedaan door 1 o t e 1 i n g e n dezer
gemeente, lichting 1892, om bij de zeemilitie te
worden ingelijfd. De voordeelen, aan doz n dienst ver
bondon zijn vermeld in de daartoe aangeplakte open
bare kennisgeving.
Burgemeester en Wethouders voornoemd
Alkmaar, A. MACLAINE PONT.
5 Maart 1892. De Secretaris,
NU HOUT van disk VEEN
NATI01VAI.E «ILITIK.
BURGEMEESTER WETHOUDERS van ALKMAAR
brengen ter kennis van belanghebbenden
dat do Militieraad in dit district zijne eers te zitting,
bestemd tot het onderzoeken der redenen van vrijstel
ling van loteliugen dezer gemeente, zal hondenten
raadhnize der gemeente Alkmaar, op Maandag LA
M aart e.k., des vooriridd gs te 11 uren.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
Alkmaar, A. MACLAINE PONT.
1 Maart L892. De Secretaris
NU HO UT VAN DER VEEN.
Ougeveer twee maanden geleden bij de behandeling
van de overeenkomst met de Billiton-Maatschappij in
December vau het voorgaand jaarbleek het dat ia
onze Staten-Generaal eeue eigenaardige opvatting omtrent
de rechtsbedeehug hier te lande gehuldigd werd, die,
indien zrj juist ware, niet zon wijzen op een voortreffe-
lijken toestand.
Wat was 't geval In het jaar 1882 had de Gonver-
neur-Geoeraal van Nederlandsch Indië met de Billiton-
Maatschappij eeue overeenkomst gesloten ter vernienwiug
van hare concessie
Deze overeenkomst wordt om verschillende redenen,
die thans niet ter zake doen, door bekwame juristen
als nietig en van onwaarde beschouwd
De meeste ledeu van ons parlement waren van het
zelfde gevoelen; ook zij aehtten de overeenkomst onwettig.
Ofschoon telkens onderhandelingen waren gevoerd
35)
door
PAUL LI A D AU.
Boven al de koortsvisioenen die haar geest gekweld
eD gepijnigd hadden was er toch ééne zaak geweest
die telkens en telkens zich weer met geweld nit den
chaos van gedachten loswroug en zich aan haar opdrong
telkens en telkens weer hoorde zij het woord waar
mede de vorst ziehzelven beschuldigd had: «Zedelijke
schuld verjaart nooit," en altijd weer den zin dien hij
begonnen, maar niet voltooid bad: «Als gij de schnld-
bekenienis niet wilt vernietigen Op dat oogenblik
had de waakzame bond met luid geblaf bet misdrijf in
het vertrek naast hen verkondigd. Zij had het trouwe
dier niet begrepen. Zij was buiten zichzelve geweest. Zij
had ook den ontrouwen geliefde niet Willen begrijpen.
Alles in haar was opgestaan tegen de droevige rol, waartoe
zij veroordeeld was Het eenige, wat haar nog uit hare
vernedering had opgehevenwas het recht, haar door
den vorst zeiven toegestaan om over hem den troo-
welooze, de zwaarste straf nit te spreken. En zij wist,
datindien zij het bevalvorst Ulrich deze straf aan
ziehzelven zon voltrekken. Op dat oogenblik was zij er
trotseh op geweestdoch later, toen aan het gesprek
op zulk eene plotselinge wijze een eind was gemaakt,
toen zij alleen was met hare vertwijfeling en hare wan
hoop, deed het haar huiverenZij dacht niet meer aan
zicnzelve, niet meer aan alles wat haar nog mocht drei
gen zij dacht slechts aan dat éénehoe zij aan
sijue deemoedige bede, om de schuldbekentenis te ver
nietigen, niet gehoor had gegeven
bleef de zaak hangende totdat ia de laatste helft der
maand December van het voorgaand jaar aan de orde
werd gestelddo bekrachtiging eener nieuwe overeen
komst met voormelde Maatschappij.
Vele leden aarzelden om die bekrachtigiug te wei
geren. «want", zoo redeneerden zij, «indien wij de voorge
stelde nieuwe overeenkomst niet bekrachtigen, dan wordt
de Staat der Noderlanden gewikkeld in een proces over
het contract van 1882, en wie kan den afloop van een
proces voorspellen
Hoewel men dus vrij wel algemeen overtuigd was van
de waardeloosh-id dezer overeenkomst en van het goed
recht van den Staat der Nederlanden was men toch
blijkbaar zéér bevreesddat men geen recht zou ver
krijgen. Voorzeker eeu opmerkelijk verschijnsel twijfel
aan de mogelijkheid van handhaving van het recht, in
een 'er hoogste staatslichamenWant. men verlieze niet
uit het oog, dat wanneer de Staat procedeert, niet de
eerste de boste of jongste advocaat wordt aangewezen om
dit geding te voeren maar dat vooraf do bekwaamste
juristen in den lande geraadpleegd worden gnnstige
adviezen omtrent de rechtsquaestie moeten uitbrengen en
dat aan kundige rechtsgeleerden wordt opgedragen, om
eene dergelijke zaak te behandelen
Toch had de aarzeling en de vrees voor een proces
tot de bekrachtiging der nieuwe overeenkomst met de
Billiton-Maatschappij kunnen leiden; ja zelfs verwachtte
men eene beslissing in dien geest Toen stond de reeds
vergrijsde maar toch krachtige afgevaardigde uit Alk
maar lur. Willem van der Kaaij op en gaf in de
avondvergadering van 21 December eeu van die uit.ne
mende adviezen, waarvan de waarde, helaas, nit onbe
kendheid met hetgeen iu 't parlemeut voorvalt, niet altijd
begrepen wordt, maar die toch aan hem bij zijne mede
afgevaardigden een overwegenden invloed verzekeren
«Het. gait niet aan", zeide hij, «hier met loider stemme
te verkondigen het contract is onwettig, voor ons niet
bindend, maar een proces durven wij niet aan. In de
hoogste vergaderzaal des lauds past een dergelijke klein
moedigheid een dergelijk mistrouwen niet." Eenige
oogenblikkeu te voren, had hij aan de vergaderden doen
gevoelen, dat z ij althans nooit mochten twijfeleu aan de
rechtvaardigheid en aan de mogelijkheid om recht te
verkrijgen.
Hij deed dit in deze parlementaire maar daarom niet
minder doeltreffende bewoordingen: «Als de fransche
dichter Audrieux de geschiedenis vertelt van den molenaar
van San Souci en die molenaar den Koning van Pruisen
er aan herinnert, dat er rechters zijn te Berlijn, laat de
dichter er op volgen
«Le monarquo a ces mots revint de son caprice,
Charmé que sous son règne on crüt la jnstice."
Dit zon men vin de Nederlandsche Volksvertegen
woordiging iu dezeu tijd niet kunnen zeggen «Iets meer
vertrouwen", deed de spreker hierop ernstig volgen, «iets
meer vertrouwen in de rechtsbedeeling, zou ons hit r
wel betamen, mijne Heeren 1" Deze woorden van mr. W
van der Kaeij misten hunne uitwerking niet. In de
volgende vergadering werd bij meerderheid van stemmen
En straffen wilde zij hem niet, al kon zij hem ook
nooit vergeveu. Zij wilde hem niet straffen en met
hem de arme, niets vermoedende Alix! Dat moest zij
bem laten weten En zij voelde hoe de koorts in haar
gloeide, hare krachten verleerden en reeds in hare her
sens werkte. Zij kon hom niet spreken, zij kon hem niet
schrijven, zij was hulpeloos. Haar denkvermogen, hare
scherpzinnigheid waren reeds verzwaktEea ontzettende
angst greep als met gespierde armen haar aau en ont
nam haar bijna de bezinning Indien zij haar verstand
eens verloor Indien zij hem eens niet meer zeggen kon
wat zij hem zeggen wilde Indien zij eens stierf
Hij moest het weten De schnldbrief is verscheurd
Kon hij hare stem slechts hooren
Dat was het, wat steeds wéér nit den vloed der koorts
fantasieën met wonderlijke helderheid opdoemde. Zij zag
het overal iu de grilligste vormen. Het kroop te voor
schijn uit de pl >oien der Lamoraal, waarin zich hare
ziekelijke overpeinziugen hadden belichaamd. Het was
daar vóór haar, altijd en overal 1
En nn was z.. van deze nachtmerrie bevrijd
Een zncht van verlichting ontsnapte haar. Zij glim
lachte half tevreden. Na wist hij misschien reeds, of zon
het in elk geval te weten komen, wat zij ha l willen
zeggen Nu kwelde haar nog slechts b uar eigeu leed.
Eu indien zij daarvoor al moest bezwijken wat nood
Te midden van eenen hevigen koortsaanval was zij
gekalmeerd en toen Ida terugkeerde met het bericht
dat de brief aan zijn adres was bezorgd verscheen er
een lachje van vreugde op haar gelaat. Zij legde zich
te slapen en sluimerde weldra zacht in.
HOOFDSTUK XL
Johann Hotte en Bertha Schmider waren in den loop
van den voormiddag naar de gevangenis in Alt-Moabit
gebracht, om daar door den rechter van instructie zeer
scherp in verhoor genomen te worden. Het uitvoerig en
belangrijk bericht van den commissaris van politie Beyer
was een uitstekende [grondslag voor het onderzoek van
de bekrachtiging der overeenkomst geweigerl; de vrees-
achtigen waren overtuigd en stemden tegen men zag
do dwalingin en wie zal zeggen hoeveel millioenen door
deze beslissing voor 's lands schatkist behonden bleven.
Zoo hangen somtijds de gewichtigste staatsbelangen van
eukele woorden af. Gelukkig bet land, wiens staatslieden
hunne groote verantwoordelijkheid gevoelen, steeds en
ernstig beseffen dat hnnuo woorden tevens daden zijn
en wèl overwegen dat, hetgeen zij zeggen de voorspoed
van hot vaderland zoowel kan bevorderen als vernietigen.
Inderdaad had mr. W. van der Kaaij gelijk. De tegen-
stolling door oen der Kamerleden gemaakt, tus3cben een
bekwaam jurist en don rechter, mocht niet zonder pro
test blijvou; een blijk van wantrouwen in onze rechtspraak
mocht onze vertegenwoordiging niet geven, en is de
vrees iu het algemeen eene slechte raadgeefster, de vrees
voor processen mag nimmer aanleiding zijn tot hetaau-
nemeu of verwerpen van een voorstel, indien men althans
vast, van zijn recht overtuigd is. Toch is dit alles zeer
verklaarbaar.
Niemand zal beweren, dat het in ons land zóó met de
rechtspraak gesteld is, dat men gemakkelijk recht kan
verkrijgen
Men zou een vreemdeling in Jeruzalem moeten zijn,
om te meenen, dat handhaving van ons recht gemakke
lijk is dat vrees voor proceduren van zekere laf hartig
heid getuigt, en dat zelfs het winnen van een rechts
geding voor dm overwinnaar gelijk staat met een
onverwacht St. Nicolaas cadeau.
Wie onzer, uitgezonderd degeen die gehoel onvermo
gend is, schrikt niet, als de deurwaarder hem eeu dag
vaarding eindigende met de woorden «waarvan de
kosten zijn', thuis bezorgt?
Laat ons dit eerlijk orkennen, de vrees voor een proces
en de twijfel aan onze recQtspraak is in ons land alge
meen en die algemeene vrees en twijfel hebben zich
onver we chts en toe alligerwijze bij de behandeling van
de Billiton-overeenkomst geuit en geopeubaard.
In dit bijzonder geval en in de Staten-Generaal was
deze twijfel ongemotiveerd en afkeurenswaardig, maar
in het algemeen is zij alleszius begrijpelijk en verschoonbaar.
De baudoaving en verdediging onzer rechten is in
ons land zéér moeielijk de afloop van een proces met
te voorspelleu; de rechtspraik is even weifelend als ver
anderlijk.
De tijd, welke een geding dnren kan, onbepaald; de
kosten evenredig aan den tijd en vooruit zelfs niet bij
benadering te schatten
Zoo is de toestand voor de rechtzoekenden, indien men
die i onbevooroordeeld beschouwt.
Voorzeker zon het gemakkelijker zijn, deze beschouwin
gen door feiten te staven dan wel om den weg tot
verbetering aan te wijzen.
Want. de gebreken van ons rechtswezen scbnilen niet
enkel bij de vaak duistere wet, die geen verband houdt
met. de versuelde ontwikkeling van ons maatschappelijk
verkeerzooals de te vroeg gestorven d' Ablaing op
merkte uiet- enkel bij de wet, die soms noodzaakt
tot het uitspreken van onrecht, gelijk de bekwame jurist
den rechter van instructie Briessen. Hotte bleef bij zijn
hardnekkig loochenenBertha verkeerde in eenon toe
stand waarin bet ter nanwernood mogelijk was haar te
ondervragen. Zij schreide en snikte maar altijd door, en
herhaalde steeds dat zij van niets wist.
De rechter vau instructie Was het volkomen eens met
den commissaris, dat het er in de eerste plaats op aan
kwam vast te stellen of Holte en Wildicke in eenige
verhouding tot elkander stonden Bij het gesprek dat
de beide beambten met elkander hadden verklaarde de
commissaris
Wij kunnen pas handelen, wanneer wij Wildicke
overrompelen Wildicke is eeu der doortrapste en slimste
inbrekers, die ik ken. Als hij, en daaraiu twijtel ik.
geen oogenblik, in de zaak de haud heeft gehad, zi hij
al zeer spoedig te welen willeu komen of zijn mede
plichtige reeds gepakt is en achter slot en grendel zit,
want hij weel dat Hotte een nieuweling en das niet te
vertioawen is. Hij moet er dus op voorbereid zijn dat
Hotte binuen weinige dagen bekent. Wildicke zal zich
dan uit de voet.-u maken en in dit geval zou het vrij
lastig worden, hem te pakken. Daar kannen weken en
maanden over heengaan. Vandaag en morgen acht hij
zich nog veilig Ik heb daarom ook maatregelen ge
nomen dat er van de diefstal nog niets in de kr intun
komt Vandaag kunueu wij Wildicke zeker iup timen
maar dat zou uog uiet veel helpen. Het beste zou zijn,
dat ik hem nog op vrjje voeten aantrof en vóór zjjue
iuhecutenisueming nog een beetje met hein praatte. Na
tuurlijs zal hij achterdochtig zijn, als hij mij ziet. Hij
begrijpt heel goed waarom ik hem opzoek. Maar hij zal
voorouders'.elleu dat nog niets bewezen is, hij zal pro-
beereu zicb door allerlei leugens te redden, en misschien
kom ik daarbij alles te weten, wat we weten willen.
Neuieu wj hem dadelijk in hechtenis, dan hooren wij
Diets, en hier in Moabit vindt de slimme kerel er zeker
het een of ander op, om Hotte te laten weten hoe hij
zicb gedragen moet. Ik kan met dien kerel heel anders
praten dan met umijnheer 1 Eu hij praat met mij
ook heel anders dan met den rechter. Daarom heb ik
