KANT.
No. 3<>.
Vier en Negentigste Jaargang,
1892
WOENSDAG
23 >1 A A R T.
EERSTE BLAD.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen-
Officieel Gedeelte.
Amsterdamsche Brieven.
FEUILLETON.
DRANKWET (VERGUNNING)7~
5 J
>5
Roman uit het Berlijnsche leven,
ALkflAARSCHE ORERAAT.
Deze Courant wordt Dinsdag-, Donderdag- en
Zaterdagavond uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden voor Alkmaar 0,5©franco door het
geheele rijk 1,
De 3 nummers ©.Oti.
Prijs der gewone Ad vertentlën
Per regel O,IA. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de Uitgevers HERMs. COS-
TER ZOON.
Telefoonnummer
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van ALKMAAR
brengen ter algemeene kennis, dat aan ben vergunning
is gevraagd door DIRK DE BOERlandmanwonende
te Heerhugowaard tot het voortzetten van den verkoop
van sterken drank in het klein in het perceel aan de
Achterstraatwijk B No. 47, welke vergunning thans
ten name staat van P. Va der.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
Alkmaar. A. Maclaink Pont.
21 Maart 1892. De Secretaris,
Nuhout vaw'der Veen.
(Slot.)
Dat verdeel en heersch" schijnt in den laatsten tijd
ook de gedragslijn van den heer Frank van der Goes
te bepalen. Hij wil die speuk toepassen op de sociaal
democratische gelederen. Dat ook daaruit hoe lan
ger hoe meer de eendracht wijkt, kan niet worden ont
kend. Steeds grooter toch wordt het getal dergenen, die
inzien, dat het revolutie-gescbetter van Domela Nieuwen-
hnis hen niet den dageraad van een betere toekomst
zal doen aanschouwen. Voor hen is de haagsche hoofd
man der socialisten de nameloos verbitterde die geen
oog meer beeft voor het goede en zich door zijne woede
tegen de overheid, die hem de gevangenboeien aanschroefde,
zoozeer laat medeslepen dat wraakgevoel hij hem de
alles overheerschende motor is geworden. De door Nienwen-
huis gekoesterde overtuiging, dat niemand zijner partij
gangers zoozeer door het socialistische beginsel heeft ge
leden als hijzelf, maakt hem onverdraagzamer dan ooit
en wie met hem in meening durft verschillen, zou hij
in de buitenste duisternis willen uitwerpen. Hij heeft
rang, aanzien, ja zelfs zijne vrijheid aan het socialisme
ten offer gebracht en blindelings wil hij daarom gevolgd
worden op den weg, die naar de revolutie voert. Wie
meegaat is zijn vriend, wie hetzelfde doel met een au der
middel wil bereiken is zijn vjjand. Aan zulk een leider
kunnen velen zich niet langer onderwerpen al zouden
zij dat ook willen, dan zouden herhaalde conflicten het
hnn onmogelijk maken. Zij toch zijn een andere leer
toegedaan, een gevolg van hnn dieper doordringen in de
sociale nooden. Niet alleeu de maatschappij kan aanspra
kelijk gesteld worden voor het vele, dat niet is zooals
het behoorde te zijnnaast maatschappelijke hervorming
achten zij sociale opvoeding even noodig. Al werd onze
hedendaagsche samenleving op het oogenblik geheel om-
41)
DOOR
P AUL LI VI» AU.
»Met al die lengens praat je jezelven hoe langer hoe
meer vast I" begon Beijer opnieuw. »En je begrijpt wel
waar je nu heenwandelt, als we hier vandaan gaan."
Wildicke staarde met somberen blik voor zich uit.
Dus oogenblikkelijke inhechtenisneming Hij aarzelde
een oogenblik. Zon het iets geven, indien hij gedeeltelijk
de waarheid vertelde Zou ten minste daardoor zijne
inhechtenisneming nog uitgesteld kunnen worden
«Meneer de commissaris!" zei hij na een oogenblik
zwijgens. »Ik zie in dat ik eene domheid heb begaan.
Ik had niet moeten helpen. Maar ik kan n alleen her
halen dat ik van de zaak zelve niets afwist. Ik heb
eenvoudig Hotte eenen dienst willen bewijzentoen hij
er me om vroeg."
»Nn Wildicke, nog één woord: wat heb je met die
dingen gedaan Maar laat dien grooten onbekende bij
den ouden Zieten er alsjeblieft buiten Als je de
waarheid zegt, dan zal ik je zoo redelijk behandelen, als
het me maar eenigszins mogelijk is. Maar als je pro
beert me wat wijs te maken, dan weet je zelf wel wat
er gebeurt. Dan kan je drommels gauw je glas bier
leegdrinken en met me meegaan. Jij en die daar
ookzoo besloot hijterwijl hij naar Rosa Moockel
wees, die juist, niets kwaads vermoedend, binnentrad.
Wildicke verbleektetóen hij zijne Rosa in het hol
van den leenw zag. Hij wilde opstaan.
«AlsjeblieftZitten blijven beval Beijer. «En niet
smoezelen met mekaar! Daar bedank ik je voor! "Als je
het even probeert, neem ik julie beiden apart!" Hij
wenkte Rosa, die achterdochtig bij het biljart was blijven
staan. «Kom eens hier naast me zitten, jongejuffrouw
Hier is nog een plaatsje leeg
vergeworpen, dan zou het nieuwe gebouw, dat op de
puinhoopen van het oude verrees, slechts weinig minder
onvolmaaktheden hebben aau te wijzen. Ook deze jonge
ren in de socialistische richting verwachten alle heil van
eene revolutie, doch zij handelen niet overhaast en wil
len haar eerst behoorlijk voorbereiden. Tegen den gods
dienst treden zij ook niet zoo fol op, al gelooven zij, dat
de geestelijkheid een der znilen is, waarop het vermolmde
gebouw der hedendaagsche maatschappij rust; toch achten
zij deze de moeite niet waard om zich daarover zoo ver
schrikkelijk in het harnas te jagen. Zelfs vinden sommi
gen het niet noodzakelijk, dat atheïsme en socialisme
altijd tweelingzusters moeten zijn. Het is derhalve de
richtingdie in Dnitschland aan Bebel en Liobknecht
op de congressen de hauden vol werk geeft en die in
België en Frankrijk reeds tot splitsing heeft, aanleiding
gegeven.
Om nu op den heer van der Goes terug te komen
deze heeft in den laatsten tijd niet onduidelijk laten blij
ken, dat het hem aangenaam zou zijn. indien de jongeren
in hem hnn leider wilden zien, gelijk hij dat in eigen
meening reeds is. In eene vergadering van de afdeeling
Amsterdam van den Nederl. Bond voor Alg. Kies- en
Stemrecht deed hij, bij de bespreking van het vraagstuk,
in hoeverre de Bond zon kunnen medewerken met het
sociaal-democratische program, opmerken, dat, in deze
qnaestie geen beslissing genomen kon worden om de een
voudige reden, dat er wel een anarchistische, maar geen
sociaal-democratische vereeniging bestondzoodat men
met het onderzoekeu van het, program wachten moest,
totdat er zulk eene was opgericht. Dat negeeren van den
Sociaal-Democratischen Bond, zonder wiens werkzaam
heid het toch nog zeer te bezien zou zijn geweest of
van der Goes zijn tegenwoordig standpunt bereikt zou
hebben, geeft geen groot denkbeeld van zijn veldheers
talenten, die toch zeker onmisbaar zijn om de beweging
dier jongere socialistische beschouwing te leiden. Boven
dien wordt door menigeen betwijfeld, of van der Goes
wel democraat in merg en been is en of hij zich niet
meer op zijn gemak gevoelt onder de heeren dan onder
de eigenlijke werklieden, met wier geringe kennis van
het. socialisme hij zeker ook weinig vergevensgezindheid
zon betoonen, gelijk nu reeds olijkt nit zijn smalen op
hnn «qnasi-filosofiseh geredeneer."
Na een schets van zooveel oneenigheid en harrewarren
is het een verademing om over te gaan tot de beschrij
ving van eene vergadering, waarbij de hartstochten niet
het minst in het spel waren. Want werkelijk, niemand
heeft zich warm gemaakt bij de lezing van den civiel-
ingenienr P. J. Waller in «Burgerplicht" over de
Invoering van den gordeltijd. Toch zijn de daarin
behandelde punten van groot belang, vooral nn deze
gordeltijd met 1 Mei in ons land op de spoorwegen, den
post- en telegraafdienst en de gemeenteklokken zal wor
den toegepast, waardoor de nederlandsche regeering een
heid van tijd wil verkrijgen. Het is hier de plaats niet
Schuchter naderde Rosa. Op bevel van den commissaris
zette zij zich op den stoelwaarop Peterberg zooeven
had gezeten. De commissaris zat tnsschen hen in. Zij zag
Wildicke met eenen vragenden blik aan, dien deze ont
week. Hij wist dat de commissaris in zoo'n geval geene
gekheid verstond.
«Wij zaten juist over gisteren avond te praten", legde
Bèijer het meisje nit. dat blijkbaar moeite had om eenigs
zins in haren lastigen toestand thuis te raken, en radeloos
in bet rond keek. «Hotte en Bertha Schmider hebben
alles verraden. Ze geven Wildicke van alles de schuld. Ik
wil hem helpen en nn liegt die domme kerel zóó dat hij
nog kans loopt om in het tuchthuis te komen. Schuif
eens wat dichterbij, kind. We zullen dat zaakje niet al
te luidruchtig behandelen! En jij, Wildicke, draai je eens
om, met je gezicht naar het biljart, zoodat je Rosa niet
kunt aankijkenEn je geeft geenen kik, hoor! Nn zullen
we dadelijk maar eens zien, of Rosa mij ook voorliegt
Rosa, kijk me aan! En luister goed! Ik vraag je nn iets,
iets heel onverschilligs, dat je best kunt beantwoorden.
Ik weet de waarheid. Als je me voorliegt, geef ik dien
man met dat boezeroen daar aan het buffetdien je
misschien van middag al in de Büschinstrasse hebt
gezien dat is een stille waker een teeken en
laat je zonder pardon op stel en sprong naar de Mol-
kenmarkt brengen. Zoo. nu weet je hoe de zaken staan
En nn vraag ik je waar heb je Wildicke van nacht
ontmoet
Rosa sidderde geweldig. Zij wist wat haar te wachten
stond, wanneer de commissaris haar op eenen leugen
betrapte.
«In de Friedrichstrasse", zeide zij bevend.
De commissaris boog zijn hoofd langzaam naar het
hare toe, en keek haar met zijnen doordringenden, drei
genden blik scherp in de oogen.
«De eerste maal", voegde zij er bij. Zij was bang
geworden.
«Wildicke, verroer je niet!" beval Beijer met ontzag-
wekkenden ernst. «Nu en later?" vroeg hij verder,
terwijl hij de sidderende hand van het meisje vast om
klemde.
«Later op den Wilhelmplatz". bracht Rosa met moeite
over de lippen. Beijer liet de hand van het meisje los.
om de voorstellen van het Meteorologisch Institnul te
New-York en van den heer Sandford Fleming tot het
verdoelen der aarde in tijd-zónes uitvoerig te bespreken,
vooral niet omdat verschillende couranten daaraan reeds
lange artikelen hebben gewijd en wij dus in herhalingen
zouden moeten vervallen. Nederland is geplaatst in den
gordel voor den Midden-Europeoschen tijd thans is
de vraag, hoe deze tijd kan worden ingevoerd zonder
dat de twintig minuten verschil met den amsterdamschen
tijd min gewenschte gevolgen oplevert. Het antwoord
van den heer Waller daarop luidde: laat ons den Mid-
den-Europeeschen tijd ook op het burgerlijke leven toe
passen, m. a. w. te middernacht van 30 April op 1 Mei
laat men zijn horloge slechts twintig minuten stilstaan.
Dat zal wel de verstandigste maatregel zijn, vooral na
het bekende schrijven van den minister van binnenland-
sche zaken over deze aangelegenheid aan H.H. Gedepu
teerde Staten. Te aardig om niet even meegedeeld te
worden, was het woord, door den voorzitter van «Bur
gerplicht' aan het einde der vergaderiug tot do aanwe
zigen gericht. Deze, voor het ineerendeel niet voldoende
op de hoogte der wiskundige aardrijkskunde om den
heer Waller tot het eind van zijn betoog met aandacht
te volgen, vergaten daardoor terstond alle verveling en
keerden met een opgewekten lach huiswaarts. Na een
woord van dank aan den inleider luidde namelijk de
snedige opmerking des heeren Wertheimdat hij van
harte wenschte, dat de nederlauders rekening met hun
tijd zouden houden en altijd weten, hoe laat het was.
Rekening met zijn tijd houden dat doet volgens
den heer Hugenholtz majoor Schermbeek niet ge
noeg. Deze krijgsman in hart, en ziel heeft namelijk in
eene vergadering van «De Vrije Gemeente" verkondigd,
dat het noodzakelijk is, de legers te doen voortbestaan,
omdat, zoolang de wereld er zal zijn er ook strijd zal
wezen eene stelling, door Hugenholtz bestreden met
een beroep op de geschiedenis, die zou leeren, dat het
terrein voor den oorlog steeds kleiner wordt naarmate
de beschaving hare vleugelen uitspreidt. Dat er niemand
opstond om tegen die uitspraak verzet aan te teekenen, heeft
mii ten hoogste verwonderd. Met de hand op het boek dercul-
tnur-historie zou het zoo gemakkelijk geweest zijn om jnist
het tegenovergestelde aan te toonen. De wapenstilstand,
zoo wordt daar geleerd, is slechts om te bekomen van
den bloedigen strijd, die weder opgevat zal worden. De
vrede zon gelijkstaan met verslapping met den dood.
Alleen een ten ondergegane natie heeft vrede. Wilt gij
hooren, wat Friedrich von Hellwald den heer Hugen
holtz zou geantwoord hebben Het staat in zijne Kul-
turgeschichte geschreven: «Apostelen des vredeswier
menschenliefde alle achting verdient, meenen in den gang
der beschaving een langzaam streven naar de utopie van
«eeuwigen vrede' te zien. «Een enkele schrede blijft nog
te doen het vaststellen van een volkerenrecht als alge
meene wet voor de menschheid en van kracht voor alle
volken evenals in de afzonderlijke staten de alge-
«Dat wou ik eenvoudig maar van je weten. Je hebt
niet gelogenOp den Wilhelmplatz Wildicke, nu kun
je je weer omdraaien nu kunnen we weer op ons ge
mak verder praten. Zie je, Wildicke, ik zal je eens een
lesje geven dat je te pas zal komen wanneer je later
als een fatsoenlijk mensch met ons wilt werkenAlle
dieven liegen, maar in hnnne lengens steekt toch altijd
iets waars. Toen je me daareven verteldet dat je die
dingen van Hotte op den Wilhelmsplatz aan een ander
hadt gegeven begreep ik dadelijk dat er iets waars in
stak. En nu weet ik ook watJe hebt de dingen die
Hotte je door het venster heeft aangereikt, aan Rosa
gegeven om ze te bewaren!" «Wat Rosa zei...."
«Houd je mond!" beet Beijer hem wel met zachte,
doch niettemin doordringende stem toe. «Jij hebt een
voudig te antwoorden als ik je vraag En nu praten
we met elkaar op een ander toontje, vrindje. Waar zijn
de dingen Krijg ik antwoord Nu
«Meneer de commissaris als u me wondt geloo
ven
«Waar zijn de dingen herhaalde Beijer met fonke
lenden blik. «Je zwijgt Goed. Met jou ben ik klaar.
En nu vraag ik jou, Rosa Moockel en ik geef je wel
in overweging, dat van je antwoord alles voor je afhangt.
Voorloopig kan ik nog aannemen, dat je, zonder te we
ten wat je deedt, je minnaar eenen dienst hebt bewezen,
en behoef ik nog niet tot bet uiterste over te gaan.
Als je blijft zwijgen, zou je bewijzen dat je medeplichtig
bent, en dan heb ik met jon ook afgehandeld. Nu vraag
ik je, Rosa Moockelwaar heb je die dingen gebracht,
die Wildicke je van nacht, op den Wilhelmsplatz heeft
gegeven
Rosa keek met angstigen blik naar Wildicke, die som
ber peinzend voor zich uitstaarde.
«Kijk mij aan beval de commissaris. «Je wilt niet
antwoorden Best."
Hij stond op en haalde den zwaren bamboestok van
Wildicke nit den hoek.
Intusschen fluisterde Wildicke terwijl hij zijne hand
voor den mond hield «Als je vrij komt, neem dan alles
en ruk uit
De commissaris had zich omgekeerd hij naderde het
tafeltje weer en sloeg er eenige malen met den zwaren