Ui
Buitenland.
Telegrafische Berichten.
Binnenland
a
r
d<
K
ri
g'
J1
v
t:
c.
v
d
r
b
d
1
d
b
b
8
1
lang er niet een middel wordt bedacht om dien onge
wenschten stroom tegeD te gaan, heeft iedere poging om
den amsterdamschen arbeiderestand lotsverbetering te
bezorgen hare schaduwzijden. Dezer dagou den staat van
den loop der bevolking over het eerste kwartaal van
1892 raadplegende, trof 't mij weder, hoe snel het zie
lental van de hoofdstad toeneemt, zelfs in den ongunstigsten
tijd des jaars do wintermaanden. Terwijl Amsterdam
aan het einde van Januari een bevolkingscijfer van 427.686
had, bedroeg dit aan het einde van Maart dus slechts
twee maanden later reeds 428 974. Gedurende dat
tijdsverloop overtrof het getal dergenen, die zich geves
tigd hadden, dat van de vertrekkenden met 1145
inderdaad een cijfer, dat reden tot denkon geeft. Die
voortdurende aanvoer van werkkrachten in oen stad
waar do arbeiderssluizeu tot boven aan de schutdouren
zijn gevuld roept de ongezondste maatschappeljjke toe
standen in het leven. Ontevredenheid tiert daardoor
welig, en slechts oen zeer middelmatig socialistisch spre
ker is noodig om deze steeds te doen aangroeien, misschion
zelfs tot uitbarsting te doen komen.
Als men deze feiten in aanmerking neemt, is het niet
onverklaarbaardat enkele ingezetenen met eeuige be
kommering de manifestatiën op den len Mei tegemoet
hebbon gezien. In den laatsteu tijd waren er teekonen,
die sommigen deden vreezen, dat de socialisten de bewe
ging voor den achturigen arbeidsdag als een welkome
golegenboid zouden begroeten om wanordelijkheden te
bedrijven. Het hoofd der politie had dan ook uitge
breide voorzorgsmaatregelen genomen. De vrije zondag
was van alle agenten ingetrokken en in de verschillende
bureaux stonden zij gereed om bij het eerste sein uit te
rukken. De heer Veuiug Meinesz schijnt een voorstander
te zijn van zoo weinig mogelijk machtsvertoon zondag
morgen was dan ook bijna geen agent te zien. In do
Spuistraat bij het postkantoor vereenigden zich de loden
dor vakvcreenigingen, die de bijeenkomst in »Oonstantia'
wilden bijwonenterwijl het Waterloopleiu als verza
melplaats was gekozen van hendie n aar »Plancius'
wilden optrekken. Bij dien laatsteu stoet sloot zich de
kroniekschrijver van de Alkmaarsche Courant aan. In
volkomen orde werd de vergaderzaal in de Plantage
Korklaau bereikt. Aan de dringende uitnoodiging vau
»Recht voor Allen" om zich allen met roode strikkou te
tooien, was door bijna niemand gohoor gegoven, zelfs de
heer A. Rot, leider der volksvergadering in «Plancius1
had zich niet met de revolutie-kleur opgesierd. De
sprekers, die achtereenvolgens optraden, behoorden niet
tot de élite dor socialistische woordvoerders de steun
pilaren dor partij waren den boer op om deze in
Amsterdam spreekwoordelijk geworden Burgerplichtsche
uitdrukking eens te gebruiken. Over het geheel wareu
do toespraken nog al gematigd. Natuurlijk ontbrak 't
niet aan uitdrukkingen, die een Oranje-gezind hart deden
popelen maar in eon dergelijken kring moet men zich
daarop voorbereid houden. Verwonderlijke redeneoringeu,
welke die socialisten er op nahouden En die worden
ten besto gegeven, doorspekt met grappen en potsierlijke
opmerkingen dat men zich wel eens afvraagt, of de
uoodeu des volks niet oen ernstiger behandeling zouden
verdienen. Een der sprekers, die de voordeelou had ge-
schotst van den aeht-nrigen arbeidsdagwaardoor de
werkman niet langer de slaaf vau den arbeid zou zijn,
maar ook tijd zou overhouden om zich geestelijk te ont-
wikkeleu enfin, de gewone argumenten toonde aan
de hand der geschiedenis aau, dat de le Mei een gelukkig
gekozen datum was om propaganda te maken voor deze
zaak. Reeds in oude tijden was nameljjk de le Mei de
dagwaarop de legervorsten gewoon warenhunne
krachten rondom zich te verzamelen en te overzien
ook voor do socialisten had dit zjjn nut. Dan een guitige
opmerking over het eigenaardige, dat de revolutionairen
hier de traditie zoozeer in acht nemen en dit punt is
afgehandeld. Door Rot werd bij herhaling aangemaand
tot het bewaren van de stiptste orde, opdat de socialisten
dor bourgeoisie een voorbeeld gaven. Bjj het verlaten der
zaal werden de bekende socialistische liederen aangehe
ven doch terstond als men buiten was werd voldaan
aau hot verzoek van Rot om daar te zwijgen. Wat den
onpartijdige niet minder aangenaam stemdewas het
feit, dat bjjna geen enkel der vergaderden naar een der
kroegen gingwaarvan het in deze buurt wemelt Zij
schaarden zich iu hot gel,d en trokken den stoet uit
Constantia tegemoet, natuurlijk langs de Heereugracht
voorbjj het huis van den burgemeester. Wie de
nieuwsgierige amsterdammers kentzal gereedelijk in
zien dat de stoet veel bekijks hadmaar of van
die optrekkende volksmenigte een kracht uitging ter
bekeering van twijfelmoedigen tot een werkdag
»Maar de heer, die hem bracht, drong er zeer op aan.
Hij zeide, dat mevrouw den brief zeker graag zou lezen
Juliano nam den brief aan, opende hom, sloeg er eeuen
blik in, en verscheurde hem.
»Ik geef geen antwoord", zeide zij kortaf. En toen
Ida nog even talmde, riop zij op barschen toon: »Heb
je mij niet verstaan Geen antwoord
Ida verwijderde zich zonder een woord te zeggen, en
bracht den jonkman de boodschap over.
Toen Theodoor Mainhardt dit antwoord aau Bertha
mededeelde, verbleekte zij. Zij liet zich dit onbegrijpe
lijke antwoord nog eens herhalen. Toeu lachte zij ge
dwongen en zeide Do gravin zal ongesteld zijn. Den
volgendon brief zal zij zoker wel beantwoordenIk
dank u zeer, mijnheer Mainhardt!"
Zjj was alleen in haar klein kamertje. Zij wierp het
kopje in den nek en hare heldere blauwe oogen fonkel
den droigend.
Wacht maar, mevrouw de gravin I" riep zij, terwjjl
hare wangen weer van toorn gloeiden. Zoo goedkoop
komt go er niet af! Ik woet al wat mij te doen staat!"
En zjj dacht aan vrijheer Emmerich von Saza, eige
naar en voornaamste medewerker van het »Orgaanvoor
de verdrukten", »De Rechtsstaat", »Mene Tekel Upharsiu."
Bertha wist niet wat doze woorden betoekenden, maar
de gedachten, die haar door het hoofd speelden, waren
van dien aard, dat het wel scheen alsof zjj heel goed
begrepen had waarom de geheimzinnige waarschuwing
aau Belsazar als motto voor dit blad was gekozen. Mone
Tekel Üpharsin!
Wordt vervolgd.
van acht uren, gelooven wij gerust ontkennend te mogen
beantwoorden. Waren die slenterende mannen blakende
van het beginsel, dat een korter werkduur hun leven
menschwaardiger zal maken Geloovo wie het wil 1 Dan
was hun stap veerkrachtiger, hunne houding kloeker
geweest. Nu dacht men onwillekeurig aan een begra
fenisstoet
Het gros van ons volk vindt acht uren werken por
dag te kortniet zoozeer de duur vau het arbeiden is
een grief als wel het feit, dat lange dagen van inspan
ning dikwerf zoo slecht beloond worden. Als er dan ook
welhaast een meeting zal worden gehouden voor algemeen
stemrecht, gelooven wjj op vrijwat moer deelneming van
den kant des volks. Rot verklaarde, dat 5000 menschuu
zich hadden verzameld in de Spnistraat, 5000 op het
Waterloo-plein en 5000 de zalen waren binnengekomen
zonder zich bjj eenigen optocht aan te sluiten zoodat
15000 personen, waarondor ook oenige vrouwen, te Am
sterdam aan de beweging deelnamen een cijfer, dat
voor mij oen duidelijk bewijs is, dat Rot er niet af keerig
van is om met spek te schieten, als dat in zijn kraam
te pas komt.
Ook zaterdagavond was ik in du Plantage te vinden
toen echter voor een heel ander doel, namelijk voor het
bijwonen van de jaarlij ksche vergadering van het Honink
lijk Nederlandsch Aardrijkskundig Eenoot
schap. Daar heb ik het genoegen gehadeen hoogst
interessauto voordracht van den hoer G. Verschuur over
Australië en de Zuidzee-eilauden aan te hooren. Personen
die meer van de wereld hebben gezien dan de spreker
van dien avond, zullen or niet veel te viuden zijn. Dat
maakte de voordracht zeer rijk aan belangwekkende
vergelijkingen. Do heer Verschuur deed zijn hoorders
het vijfde werelddeel kennen als een gebied, waar, dank
zij het welbegrepen systeem van engelsche kolonisatie,
toestanden heersclien, zooals oningewijden bij onze tegen
voeters niet zouden vermoeden. Alles, wat het onropeesche
comfort aanbiedt, vindt men daar te midden van een
overweldigend schoone natuur terug. Maar terwijl Europa
zucht onder den druk eenor te talrijke arbeidersbevolking
wacht in de Zuidzee nog menige eilandengroep op de
werkzaamheid van den kolonist. De Nieuwe Hebriden
met oen bodem rijk genoeg om alles voort te brengen,
produceeren tot heden bijna niets, alleen omdat het aau
werkkrachten ontbreekt. Volgens den heer Verschuur kan
alleen de toovoer van chineezen aan dien toestand een
einde maken. Niet dat hij geen open oog had voor de
gebreken der gestaarte zonou van het Hemelsche Rijk,
doch hunue feilen nam hij gaarne voor lief bij den ou-
goëvenaarden arbeidslust, dien zjj in den tropen tentoon
spreiden. Op een braakliggend terrein verdient de Oost
Aziaat met zondige neigingendie van don vroegen
morgen tot den laten avond iu het getouw is, de voor
keur boven den rechtschapen kolonist, die geen kracht
bezit om aan te vatten hetgeen zijn hand vindt te doen.
Men schimpt vaak zoo zei spreker op de chineezen
iu onze Oost, doch ik vraag u, wat de bodem zou pro
duceeren wat de nijverheid zou voortbrengen, wat de
handel zou beteekenen indien zij werden verdreven
Goed geslaagde kalklicbt-projectiën droegen er nog hot
hare toe bij om dezen leerzamen avond des te genotvoller
te maken.
- «»f
HELEIE. De burgemeester van Ostendede heer
Montangisis thans ontslagen.
Den 3 heeft de algomeeuo verslaggever der commissie,
do hoer do Smet de Naoijer, zijne rede in zake de grond
wetsherziening voortgezet. Hij ontkende dat het besluit
der centrale sectio betreffende het referendum als oene
goedkeuring van het stelsel mag worden opgevat. Nadat
hij zich verklaard had tegen het algemeen stemrecht en het
stelsel van bekwaamheid, bestreed hij do bezwaren, door
den heer Graux tegen den huurwaarde-census ingebracht.
Ter bespoediging der behaudeliug werd besloten den
werktijd uit te breiden en ook op Zaterdag bijeen te
komon. Den 4 bracht de heer de Smet de Naujjer zijne
rede ten einde. Hij verdedigde den woning-census.
Daarna bestreed de heer Janson den census, welke zelfs
door de tegenwoordige kiezers losgelaten was
Den 3 werden waarschijnlijk de daders der jongste
dynamietaanslagen te Luik iu hechtenis genomen. Bij een
hunner, Beaujeau, schildersbaas, werd een dynamietpatroon
gevonden gehuld in hetzelfde papier als dat waarin de
patroon was gewikkeld die den 1 gevonden werd op
het venster van den boulevard Sauvenière. Nog twee
personen werden in hechtenis genomenNossent en
Laeroix genaamd, die met Beaujean schijnen in betrekking
te hebben gestaan. Althans Laeroix, schilder, was bij
hem in dienst en bekent al de aanslagen te hebben be
dreven, waaraan Nossent, wapensmid, 22 jaar oud, me
deplichtig was.
Den 3 des avonds heeft de gendarmerie te Bergen
in Henegouwen iemand iu hechtenis genomen, die in
het Park rondwaarde en aan een stadswerkman verklaard
had van plan te zijn de huizen van eenige door hem
genoemde ingezetenen in de lucht te doen vliegen. Hjj
had vjjf dyuam ietpatronen bij zich en bekende, dat vier
andere anarchisten hem moesten helpen om huizon van
de voornaamste ingezetenen iu den omtrek van het Park
door dynamiet in de lucht te laten springen.
DlilTSCIILAAD. Volgons particuliere berichten
uit Parijste Berlijn ontvangenwelke van eene ge
loofwaardige zijde afkomstig zijn zouden op Corfu on
geveer 1000 P. buskruit en dynamiet gestolen zijn.
De Keizer heeft in de vorige week de proefnemingen
bijgewoond met Krupp's kanonnen op zijn schietterrein.
Omtrent dat terrein kan medegedeeld worden, dat het in
den vorm van een driehoek gelegenheid geeft tot op een
afstand van 23000 el te schieten. Het is met de grootste
zorg ingericht, voorzien van spoorwegen, telegraaf en
telefoonleidingen, in het bezit van een laboratorium met
een klein kruitmagazijn, dat 5000 P. kruit kan bevatten,
terwijl een groot magazijn, dat 50000 P. kruit kan in
houden, moer afgezonderd ligt. Bij eene der proefne
mingen werd met een projectiel uit een stuk van 24
ned. duim en 40 kaliber lengte, bestemd voor eene kust-
batterjj, een afstand van 20225 el bereiktde elevatie
was daarbij 45 gr. Een ander dergelijk stuk, maar van
30ned. dnim, wierp onder eene elevatie van 30 gra
den zijn projectiel tot op een afstand van 16651 el.
Pruisen. Het Huis van Afgevaardigden heeft den
4 bij derde lezing zonder beraadslaging de aanvullings-
begrooting goedgekeurd.
ENEELAND. Uit Melbourne is het bericht ont
vangen dat de vrouwenmoordenaar Deeming ter dood
veroordeeld is. De jury verklaardedat hij niet aan
krenking zijner verstandelijke vermogens leed.
Onder de liefhebbers van wedrennen heerscht groote
ontsteltenis over de mededeeling van den hertog van
Westminster, dat men getracht heeft zijn beroemd ren
paard Orme dat beschouwd werd de winner te zullen
worden vau den hoogsteu prijs der engelsche wedrennen
op 1 Juni te Epsom te vorgiftigen. De meoste bladen
wijden daaraan beschouwingen
De redenen waarom mevrouw Osborne na zeven
weken gevangenisstraf vrijgelaten is zijn haar gezond
heidstoestand en de omstandigheiddat zij weldra be
vallen moet.
Lagerhuis. Bij de beraadslaging over een wets
voorstel van den heer Haldaue, strokkende om Graaf-
schapsraden te machtigen, gronden tegen vergoeding te
onteigenen ten behoeve van doeleinden in het algemeen
belang, viel de heer Graham den 4 den heer Asquith in
de redezeggende, dat deze rede eene bedriegerij was.
Eenstemmig werd de heer Graham geschorst, die, heen
gaande vorklaarde te gelooven dat dezo maatregel op
hem werd toegepast om zijne verdediging van het socia
lisme. Hij zou mot genoegeu de zaak in het Hydepark
voor 100.000 hoorders behandelen, maar in het Huis wer
den dergelijke kwestiën weggegoocheld.
'sGRAVENHAGE, 5 Mei
Tweede Hamer.
De minister van koloniën protesteerde ernstig tegen
de bewering van den heer Kerkwijk dat de nederland-
sche en indische financiën bijna dreigen, met de portu-
geesche gelijk gesteld te worden. Bij de interpellatie
over do zaak-Roelants over de middernachtzending verze
kerde minister Seyffardt, hoog te waardeereu de pogingen
tot vorhooging van het moreele peil van het leger, maar
niet te mogen toelaten, dat een officier politiedienst deed
en kans liep, zijne minderen tot insubordinatie te ver
leiden. Ook minister Tak verzekerde, dat de rogeering
do midderuachtzending niet belemmertmits zij blij ve
binnen do wettelijke grenzen. Vele sprekers van anti
revolutionaire zijde waren onvoldaan en meenden dat de
regeering daadwerkolijk moest toonen, z°delijkheid te
willen bevorderen door beteugeling van de bordeolen en
bescherming van de middernachtzending.
TWEEDE HAMEI*.
Zitting van den 3
Ingekomen zijn o.a. het bekende wetsvoorstel van den
heer Pijtterson en een wetsvoorstel van den hoer Schim-
melpenninck van der Oije tot instelling van Kamers
van Arbeid en een wetsontwerp tot gemeentelijke indee
ling van het eiland, waarop het fort aan het Pampus
gebouwd wordtmet een gedeelte der Zuiderzee bij de
gemeente Mniden.
Tot voorzitters der afdeelingen zijn gekozen de
heeren Roëll, Bahlmann, Haffmans, van der Kaay en Kou-
cheniustot onder voorzitters de heeren van
Deldeu, A. van Dedem, Seret, van Kerkwijk en Cremer.
Den 4 werden tot onderzoek in de afdeelingen gesteld
o.a. de wetsontwerpen betreffende den zout-accijns en
het Billiton-contract.
Tegen den 5 werden eenige wetsontwerpen aan de orde
gesteld de interpellatie Keuchenius in zake de Midder
nachtszending un eenige conclusiën van verslagen. Met
46 tegen 35 stemmen werd tevens aau de orde gesteld
de conclusie van het verslag betreffende het adres vanjde
heeren de Kanter c. s. over de wijziging dor jachtwet.
De heer de Beaufort uit Amsterdam had voor
gesteld, de zaak nog eenigen tijd aan te houden in af
wachting van de eerlang door de Juristen-Vereeniging
over dit onderwerp te voeren beraadslagingen, te meer
omdat de bespreking in de Kamer thans toch niet tot
eene practischo uitkomst kon leiden. De heer de Kan
ter bestreed dit advies, op grond dat de Kamer de zaak
van alle zijden had te beschouwen en niet alleen van
een juridisch standpunt.
De heer van Beuningen trok zijne vroeger toege
stane interpellatie betreffende de spoorwegtarieven in,
omdat sedert zijne aanvraag de vrachttarieven vastge
steld wareu en de regeering het voornemen had, om in
de bezwaren aangaande de personentarieven te voorzien.
Tot rapporteurs over het Billiton-contract zijn benoemd
de heeren Rutgers, Sanders, GeertsemaKerkwijk en
Cremer.
Indisch kas-tekort 1892.
Bij hot afdeolings-onderzoek van hot wetsontwerp tot
voorziening in genoemd kas-tekort spraken sommige leden
de hoop uit dat deze minister een voorstel tot scheiding
tnsschou de indische geldmiddelen en die van het moe
derland zou indienen. Het kwam er daarbij op aan de
berekening zuiver te maken. Eenerzijds ging het niot aan,
Indië rente en aflossing te laten betalen van leeningen
ten behoeve der kolonie gesloten doch gelijk tot nu toe
gewoonte was geen rente te vergoeden over aanzienlijke
bedragendie uit de indische middelen voortkwamen
en hier te lande in do schatkist vloeidenom
zij het ook tijdelijk in Nederlandsche behoeften
te voorzien anderzijds had ook het moederland aanspraak
op vergoeding der uitgaven ten behoeve van Indië ge
daan en kon het op den duur in geen geval de tekorten
op den indischen dienst bijpassen.
Aan den heer D. Voerman van Scherinerhorn,
thans onderwijzer met hoofdakte te Amsterdam is door
den heer J. M. Schleijer, het diploma van Tidel volapüka
(onderwijzer in de woreldtaal) uitgereikt.
Van 24 tot en met 30 April zijn te Erk 20 ge
vallen van typhus aangegeven en 3 personen daaraan
overleden.
De gemeente Berge* heeft met den 1 Mei den
Greenwichtijd aangenomen.
In eene huishoudelijke vergadering van het depar
tement Berge* der Maatschappij tot nut van 't alge
meen is met meerderheid van stemmen besloten, dit
departement te ontbinden.
