No. U.
Vier en Negentigste Jaargang,
1892.
ZONDAG
29 M E I.
EERSTE BLAD.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Buitenland.
Binnenland
ILklHAARSCHE CRIRAM.
Deze Courant wordt Dinsdag., Donderdag, en
Zaterdagavond uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden voor Alkmaar ƒ0,80; franco door het
geheele rijk f I,
De 3 nummers f 0,06.
B.IAV
Prijs der gewone Advertentie»
Per regel 0,15. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de Uitgevers HERMs. COS-
TER ZOON.
Telefoonnummer: 3.
BELWIE. Te Brnssel is in eene bijeenkomst van
het bestnnr besloten dat het volgend internationaal
Landbouw-Cocgres in 1893 te Lausanne gehouden zal
worden.
De staatscourant van den 24 bevatte de verschillende
verklaringen der Kamer betrekkelijk de grondwetsher
ziening, de verklaring des konings, dat er reden is tot
die herziening over te gaan en het koninklijk besluit
waarbij de wetgevende macht ontbonden en het kiezers
korps tegen den 14den Juni opgeroepen wordt ten einde
de Constituante te kiezen.
In eene den 24 door de conservatieve Vereeniging
te Thielt belegde samenkomst in dat district, hetwelk
de minister-president Beeruaert in de Kamer vertegen
woordigt, zijn de afgevaardigden en Senaatsleden toege
juicht, die zich krachtig tegen het door den minister
met warmte voorgestane koninklijk referendum verklaard
hebben. De heer Beernaerts nam niet aan de bijeen
komst, maar wel aan het daarna gehouden feestmaal
deel, waar hij eene rede hield ten gunste vau het recht
der landbouwende bevolking op vertegenwoordiging. Van
het referendum sprak hij niet.
Den 25 heeft in de drukste straat van Seraing een
ontploffing plaats gehadwaarbij niemand eenig letsel
heeft bekomen De daders hadden van af de straat een
bns met ontplofbare stoffen in de bijgebouwen van de
staalgieterij der firma Cockerill geworpen.
DUITSCHLANO. De opperburgemeester van Ber
lijn de heer von Porckenbeckis den 26 aan eene
beroerte overleden.
EBTGELAKTIL Ter gelegenheid van den 73jarigen
verjaardag van Koningin Victoria op den 24 is prins
George eenige zoon van den prins van Wales, benoemd
tot hertog van York graaf van Inverness en baron van
Killarney.
Toen minister Salisbury zich den 26 naar het depar
tement van bnitenl. zaken begaf gingen de paarden
voor zijn rijtuig op hol. Het rijtuig werd omgeworpen
en de minister viel op de straatdoch bekwam geen
letsel. Hij vervolgde te voet zijnen tocht. De koetsier
was aan het hoofd en den schouder gewond.
De werkstaking in Durham duurt voort. De patroons
verwierpen het voorstel der mijnwerkers tot vermindering
van het loon met 10 pet. on wilden de vermindering op
13 pet. brengen. De Mijnwerkersbond heeft daarna een
manifest uitgevaardigd waarin hij de patroons verant
woordelijk stelt voor de verschrikkelijke worsteling, en
verklaartdat de mijnwerkers besloten zijn de werk
staking voort te zettep.
Lagerhuis. Het wetsontwerp betreffende het plaat
selijk bestuur in Ierland is den 24 bij tweede lezing
aaügenomen met 339 tegen 247 stemmen. Eene motie
Cameron om de Schotsche kerk niet meer als Staatskerk
te beschouwen en haar geen subsidie te verleenen, is
na bestrijding door minister Balfonr met 265 tegen 209
stemmen verworpen.
FBAAUlilJH. De Senaat heeft het wetsontwerp
betreffende het koloniale leger den 24 bij eerste lezing
aangenomen.
De minister voor landbouw heeft het ontwerp der
commissie aangenomen, strekkende om de landbouwsyn-
dicaten te machtigen, zich met inachtneming van zekere
maatregelen te hervormen in handelsvennootschappen
ten einde krediet-operatiën te kannen uitvoeren met de
leden van het syndicaat. Men heeft het plan een kre
dietbank voor den landbouw op te richten welke het
papier zal disconteeren nitgegeven door de landbouw-
syndicaten. Het kapitaal zon 50 miilioen francs bedragen
en de Staat zon eenigen waarborg verleenen.
Een redacteur van de Ganlois heeft te Nancy aan den
president van het studentencorps over eene uitsluiting
van duitsche gymnasten voor de gymnastiekfeesten in
lichtingen gevraagd. Deze verklaarde, dat de studenten
van de meest vredelievende bedoelingen bezield waren.
De brief, waarin werd vastgesteld, dat de duitsche stu
denten zonden worden uitgesloten, werd slechts aan een
beperkt aantal personen gezonden. Eene onbescheiden
heid, die de studenten zeer betreurden, bracht hem onder
de oogen van het groote pnbliek. De prefect en de
rector der Universiteit bevestigden deze verklaring en
spraken als hunne overtuiging uit, dat de feesten kalm
zonden afloopen.
ITALIË. Den 25 heeft de minister-president Giolitti
in de Kamer en den Senaat de ministerieele verklaring
voorgelezen, welke een slechten indruk maakte en hevig
aangevallen werd. Het einde der heftige en langdurige
beraadslaging was den 26, dat na verwerping van een
voorstel om de beraadslaging tot den 27 te verdagen,
Giolitti zich vereenigdo met de door den heer Baccelli
voorgestelde motie, luidende: »De Kamer, zich haar
oordeel voorbehoudend over de voorstellen van het Ka
binet wanneer deze worden aangebodengaat over tot
de orde van den dag." Deze motie werd aangenomen bij
hoofdelijke stemming met 169 tegen 160 stemmen, ter
wijl 38 leden zich onthielden De zitting werd daarna
onder groote opgewondenheid opgeheven. De dagbladen,
die zich over den toestand van het Kabinet zeer ongun
stig uitlatenoverwegen reeds de mogelijkheid eener
Kamerontbinding
Op voorstel van minister Giolitti had de Kamer den
25 geweigerd het ontslag van haren voorzitter aan
te nemen deze blijft echter ontslag nemen.
Den 27 verklaarde de heer Giolitti, dat het ministerie
zijn ontslag aangeboden en de koning het geweigerd had.
Een brief van den heer Barzilai werd voorgelezen, waarin
deze zijn ontslag als Kamerlid nam. De Kamer weigerde
het ontslag aan te nemen. Het verzoek van het ministerie
om voorloopig 6/12 gedeelten der Staatsbegrooting to wil
len toestaan, en dit verzoek als van dringenden aard te
beschouwen werd met aanhoudend gemor aangehoord
eu door Cavalotti dadelijk bestreden.
OOSTENUIJK-HOAHAHIJE. Den 24 werd
door de Kamer vau Afgevaardigden de begrooting voor
eeredienst behandeld. Graaf Apponyi verklaarde zich
nadrukkelijk voor volkomen gelijkheid der verschillende
gezindten eu werd daariu ondersteund door den heer
Iranyidie als motie voorstelde bij de regeering er op
aan te dringen dat zij zoo spoedig mogelijk een wets
ontwerp zou indienen op de vrije uitoefening van eere
dienst en de gelijkheid vau rechten der verschillende
belijdenissen. Den 25 vroeg do minister het voorstel
van den heer Iranyi aan te nemen.
Zoowel het oostenrijksehe Heerenhuis als het oosten-
tenrijksche Huis van Afgevaardigden heeft de muntwetten
naar eene commissie verwezen.
KWITSERLAISB. In het kanton Genève moet
volgons eene in de grondwet opgenomen bepaling om de
15 jaar eene volksstemming plaats hebben over de vraag,
of de grondwet ook herziening behoeft. Deze stemming
heeft den 23 plaats gehad met den uitslag, dat de her
ziening met 6050 tegon 4360 stemmen verworpen is.
VEKEEIIVUK STATEST. De Senaat heeft den
26 met 28 tegen 20 stemmen besloten het voorstel
Stewart in overweging te nomen betreffende de vrije
aanmunting van goad en zilver. De commissie voor de
geldelijke aangelegenheden heeft over dat voorstel een
ongunstig oordeel uitgesproken.
Eenige cijfers over aardappelen.
Voor 50 jaar had de aardappelteelt in ons land op verre
na niet de beteekenis en uitbreiding van thans. In 1851
waren er in geheel Nederland slechts 84,000 bunders
land met aardappelen bezet, en de opbrengst er van was,
in vergelijking met de tegenwoordige oogsten per bunder,
dikwijls gering. In 1861, 10 jaar later, waren inmiddels
reeds 106,000 banders met aardappelen bepoot, in 1871
126,000, in 1881 141,000, en thans rekent men 160,000
bunders, zijnde een zesde deel van al het bouwland bin
nen onzo grenzen, of bijna 4'/j pet. van den geheelen
nederlandschen bodem. De opbrengst is dan ook in ons
land gestegen tot ongeveer 40 miljoen mndden en
had in 1889 eene waarde van 65 miljoen gulden of
'/3 van den geheelen nederlandschen oogst. In 1881,
het beste jaar in de aardappelgeschiedenis, bereikte de
totaal-opbrengst van dezen oogst het verbazende cijfer
van 73 miljoen gulden; terwijl de rogge 25 miljoen, de
haver 19, de tarwe 16, de gerst 10 en de boekweit 6
miljoen gulden opbracht samen 76 miljoen dus
slechts 3 miljoen meer dan de oogst der aardappelen.
Van alle korensoorten voert Nederland in, alleen de
aardappel behoort tot onze uitvoerartikelen, n.l. in den vorm
van meel enz. De ontginning van woeste gronden de
vergraviug der venen, inpolderingen, droogmakerijen, stel
len jaar op jaar nieuwe gronden ter beschikking van den
landbouw en de aangroeiende bevolking, de uitbreiding
der stedende veldwinnende aardappelfabrikaten in de
veenkoloniën, deden de vraag naar dit gewas meer dan
naar andere granen toenemen, zelfs werd in sommige
streken de boekweit en roggeverbouw door den aardappel
verdrongen.
Is alzoo deze cultuur voor geheel ons land eene zaak
van groote beteekenis, in het bijzonder is zij dat voor
de Groninger veenkoloniën. In de gemeente Wildervank,
4185 banders groot, worden van 1300 tot 1600 bunders
voor deze teelt afgezonderd. Veendam, groot 4863 bunders,
produceert 1800 tot 2000 bunders aardappelen. Deze
beide gemeenten leveren dan ook 's jaars ongeveer 1 mil
joen mndden aan de fabrieken. Daarbij komen nog de
gemeenten Pekela, Zuidbroek, Muntendam, Hoogezand,
Sappomeer en Stadskanaal, waar de aardappel de eerste
viool speelt. Met hot al of niet welslagen van dezen
oogst, staat of valt dan ook ongeveer de geheele veen
koloniale bevolking. Wanneer late nachtvorsten de jonge
planten in gevaar brengen wanneer door gebrek aan
warmte en zonneschijn de ontwikkeling belemmerd wordt,
of wanneer aanhoudende regens het loof knakken of
wanneer later de gevreesde ziekte de knol aantast, dan be
trekken niet alleen de gezichten der veenkoloniale boeren
maar dan daalt ook de stemming der neringdoende bur
gerij, die in het mislukken van de hoop des landmans
eene vermindering ziet van eigen inkomsten. In één
woord, de aardappel is in deze streken de kurk waar
de maatschappij op drijft.
Geen wonder, dat de aardappel een voorwerp is van
aanhoudeude zorg. De verschillende laudbouwvereenigin-
gen in den omtrek behandelen telkens opnieuw en waar
lijk niet zonder noodzaak, de keuze der soorten, hetzet-
meelgehalte, de productiviteit van deze vrucht, benevens
den toestand van de producenten tegenover die der fa
brikanten. De waarde der meststoffen wordt behandeld
door de zorg der landbonwbonden zijn mestverzamel-
plaatsen zoowel als proefvelden in het leven geroepen.
V roeger heeft vooral do oudste der laudbouwvereenigingeD,
Veendam", zeer veel gedaan in het belang eener ratio-
neele aardappelcnltuur. Zij schreef prijsvragen uit om
verbeterde aardappelrooiers en hield wedstrijden en ten
toonstellingen. Tal van nieuwe en telkens verbeterde
soorten van aardappelen werden ingevoerd van den
renzenaardappel in 1871 tot de champions en school
meesters in 1890.
Hoe groot nu ook de uitbreiding zijn moge, die deze
cultuur heeft ondergaan, en de massa die er verbouwd
wordt toch hebben we nog geeu aardappelen genoeg
in ons land. Daar is vooreerst de consnmtie. Reken dat
ieder nederlander 3 mudden aardappelen opeet in het
jaar, dan wordt dat reeds ruim 13 miljoen, waarbij nog
gerust 1 miljoen mnd mag worden gevoegd voor de
komende en gaande reizigers-vreemdelingen. Verder wordt
de aardappel bij massa's als veevoeder gebruikt, vooral
wanneer het koron dnnr en de fabrieksprijs laag is, roken
daarvoor 2'/2 miljoen mndden. Dan komen de fabrieken,
17 in getal, in de veenkoloniën. Levert iedere fabriek
15,000 balen meel per jaar, dan geeft dat 250,000 balen,
waarvoor minstens 10 X 250,000, dat is 21/, miljoen
mudden aardappelen verwerkt moeten worden, een getal
dat zeker niet overdreven is. Nn is nog niets gerekend
voor stroop, voor sago, voor dextrine, ook niet voor de
benoodigde pootaardappelen. voor uitvoer
Ja voor uitvoer. In 1881, het uitnemende aardappel
jaar, toen in ons land toch niet minder dan 23 miljoen
mndden aardappelen geteeld zijn, overtrof, volgens het
officieele verslag, de invoer van aardappelen den uitvoer
met bijna 2'ƒ4 miljoen mudden! Dus wij cnltiveeren nog
volstrekt niet te veel aardappelen.
De banden die de Wrle Egmonden met elkander
vereenigen, zijn wederom met één vermeerderd. Met in
gang van 1 Juni is namelijk het hnlppostkantoor te Egmond
aan den Hoef, met de daartoe beboerende dorpen ltin-
negom, Egmondbinnen en Wimmenum, gesteld onder het
beheer van het postkantoor te Egmond aan Zee.
Den 26 is op de lijn Stavoren-Leeuwarden nabij
Boxum eene vrouw door een trein overreden en gedood.
Te Haarlem is den ouderdom van ruim 78 jaren
overleden de heer Mr. H. J. Smit, oud burgemeester van
Zaandam en oud lid van de Eerste Kamer der Staten
Generaal.
Men schrijft ons uit Hoven karspel Den 27
werden de eerste meirapen aangevoerd ten getale van
45000 stuks. Zij waren reeds mooi van stnk en werden
door den handelaar C. Baas te Lntjebroek via Rotterdam
naar de Londensche markt verzonden. Zij brachten f 5
per 1000 stuks op.
Het telephoonkantoor te Bergen opgenomen in
den draad van Petten naar Egmond aan Zee, wordt 30
Mei geopend. Het zal open zijnop werkdagen van 7j
12j lt2^ en 5J7J en op zon- en feestdagen van
7j—8>, en 12 J 1J (spoorwegtijd). Tot kantoorhouder is
aangewezen de heer P. J. Brouwer, die van den heer
van Dortmond, commies der telegraphie te Amsterdam
het noodige onderricht ontvangen heeft.
Den 26 's avonds kwam te Egmond aan Zee eene
stoomboot voor den wal, die door haar gefluit de aandacht
trok. Het bleekdat zij kolengebrek had. Daar van
deze plaats niet voldoende in de behoefte kon worden
voorzien, stoomde men naar IJmuiden.
Bij de herstemming tot lid voor het kiescollege der
herv. gem. te Hoedijk is gekozen de heer C. Kramer Pz.
Den 26 des morgens te vier uren is te Rotterdam
een hevige brand ontdekt in loods 6, gedeeltelijk in ge
bruik bij het Blauwhoedenveem gedeeltelijk bij de ge
meente hoofdzakelijk gevuld met rijst en rotting. De
vlammen grepen zoo snel om zich hoen, dat vier wagons
van den Staatsspoorwegdie voor die loods geplaatst
waren niet tijdig weggehaald konden worden en door
het vnnr vernield zijuzonder dat het door den dikken
rook mogelijk was de Dummors op te nemen. Verschei
dene open goederenwagens van de Holl. Spoorwegmaat
schappij werden mede door het vaar aangetast en be
schadigd. Vjjf loodsjes tot berging van werktuigen waren
geheel vernield. De schade is vrij aanzienlijk. Den
vorigen dag was de stoomgrutterij van gebroeders van
Beekmangevestigd aan de Westmaaslaan, geheel uit
gebrand.
Te Egmond aan den Hoef is eene gemengde
zangvereeuiging opgericht, die aanvankelijk reeds 35
leden telt.
De gemeenteraad van Zandvoort heeft den 25
met 4 tegen 3 stemmen van de hand gewezen het aanbod
van den heer jhr. J. B. van Merlen uit Heemstede om