Een stoere Noorman.
No. 143.
Uier en Negentigste «Jaargang.
1892.
ZONDAG
2? NOVEMBER.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
EERSTE BLAD.
FEUILLETON.
V:
AMÏMAAKSCHE COURANT.
Deze Courant wordt Dinsdag-, Donderdag- en
Zaterdagavond uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden voor Alkmaar f 0,80; franco door het
geheele rijk 1,
De 3 nummers O.Ofl.
ÏAR iaVÏ
Telefoonnummer3
Prijs der gewone Advertentlën
Per regel 0,15. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de Uitgevers HERMs. COS-
TER ZOON.
Tweede Kamer.
De minister van koloniën vervolgde den 23
zijne den 22 aangevangen rede. In de eerste plaats be
sprak hij de sluiting der Atjehsche havens en de scheep-
vaartregeling. Het doel der blokkadestrekkende om
onze overmacht ter zee te doen gevoelen, is niet bereikt
en nu moet de scheepvaartregeling strekken als doel
matig middel om van ons meesterschap ter zee partij te
trekken Onder de vroegere werking van zulk eene re
geling is het gelukt een genoegzaam toezicht op den in-
en uitvoer ook over land uit te oefenen. Dit is geen
nieuwe zwenking in onze staatkunde tegenever Atjeh.
In het koloniaal verslag was het ook reeds medegedeeld.
Dat een grooter scheepsmacht noodig zou zijn geweest
voor de blokkadeis niet gebleken en de indische re
geering was zelfs van oordeeldat bij de betrekkelijke
rust ter Oostkust eene grootere machtsontwikkeling eer
na- dan voordeelig zou zijn. Hij deelt ook niet het
gevoelen van den heer Mackay, dat eene uitgebreider
blokkade noodig ware geweest. Welke gevolgen de scheep
vaartregeling zal hebben, hiertoe wijst hij op de uiteon-
loopende adviezeu der militaire hoofden. Thans zijn alle
autoriteiten in Indië het eens, dat de seheepvaartregeling
het eenig mogelijke middel is om onze positie te doen
eerbiedigen, waarvoor zeer zeker groote krachtsinspanning
noodig zal zijn; zij legt ons de verplichting op, kracht
dadig te steunen hendie welwillend jegens ons zijn en
niet, gelijk tot dusver, dezen aan hun lot over te laten.
Want dit is hethetgeen ons in de schatting der
Atjehers het meest heeft benadeeld. Hij zet dit verder
uiteen. In het gebeurde bij Kalvot ligt geen reden om
den toestand in Groot-Atjeh te donker in te zien zoo
iets komt in alle koloniale oorlogen voor. Het geheele
voorval is te wijten aan overdreven ijver van een officier.
De overige besproken punten zal hij bij de artikelen
behandelen. Hij deelt het gevoelen van den heer Kielstra
over den toestand op Sumatra's westkust. Het plantloon
voor de koffie aldaar kan niet worden verhoogd zonder
een overeenkomstig equivalent.
De heer van Houten, voorop stellende dat hij bij
zijne beschouwingen noch door sympathienoch door
antipathie jegens personen geleid is gewordeu, blijft van
oordeel, dat zoo min in Indië als in Nederland nieuwe
belastingen opgelegd mogen worden, in het vooruitzicht
van latere hoogere uitgaven die misschien noo
dig zijn. Hij dringt zeer aan op verbetering van het
kadaster in Indië en komt terug op de financiëele decen
tralisatie. Het uitblijven van eene afdoende regeling van
dit vraagstuk schijnt wel degelijk in gemis aan krachtige
leiding bij den gouverneur-generaal te moeten worden
gezocht. De Raad van Indië voldoet tegenwoordig ook
niet aan zijne roeping; hij zet zulks uiteen. Ten slotte
gelooft hijdat de minister van de scheepvaartregeling,
Een roman, naar het Engelsch, van Edna Lyall.
3) o
TWEEDE HOOFDSTUK.
De villa in Knlvedalen.
De heer Caclk woonde in een van de nette, eenvoudige
huizen in Kalvedalen, die meest aan de rijke kooplieden
van Bergen toebehoorden. Het huis stond ter rechterzijde
van den wegomringd door een aardigen tuin. Het was
lichtbruin geschilderd en als de meeste huizen te Bergen,
van hout opgetrokken. In de vensters zag men bloemen
en achter deze, witte mousselinen gordijnen. Het dak was
met donkere pannen gedekt. Dicht er achter verhief zich
een begroeide heuvel, met hier en daar een grijs rotsstuk,
dat tusschen het zomergroen der boomen uitstak, terwijl
de ramen aan de voorzijde uitzagen op een fraai terras
met zorgvuldig onderhouden bloembedden en verder langs
eene begroeide glooiing, beneden op het meer de Lun-
gegaarsvand met purpere en grijze hoogten aan den
anderen oever en aan eenen kant eene opening tusschen
de bergen met een vriendelijke strook open land. Aan
de linkerzijde verhief zich in de verte de reusachtige
Ulriken, soms glanzend en schitterend, soms donker en
sombermaar altijd schoonterwijl rechts Bergen was
te zien met zijn eigenaardigen kerktoren en in de verte
het fjord, dat als een glimmend zilveren lint in de zon
schitterde.
Toen Frithiof over het grasveld van het terras ging,
kon hij uit het huis de tonen van een piano hooren
iemand speelde een zeer vroolijke wals en zoodra hij aan
het openstaand lage raam van zijns vaders kamer was
vooral wat de kosten betreftte hooge verwachtingen
koestert.
De heer G u ij o t blijft van oordeel, dat eene scheep
vaartregeling nog ontijdig is omdat het doel der blok
kade nog niet bereikt is. Die regeling zal naar zijne
verwachting feitelijk weer lot herstel der blokkade hier
en daar moeten leiden. Hij acht wenschelijk de blok
kade maar geen s c h ij n -blokkade nog eenige maan
den vol te houden.
De heer M. Mackay blijft ook volhouden, dat het
oogenblik voor de invoering der scheepvaartregeling nog
niet gekomen is. Voorts blijft hij versterking der zee
macht wenschelijk achten bij invoering dier regeling.
De heer Geertsema merkt op, dat op Sumatra's
westkust het grootste deel der bevolking uit handelaren
bestaatzoodat geen grondbelasting nevens de bedrijfs-
en beroepsbelasting daar kan worden ingevoerd. Daar
mede zou men bedrogen uitkomen.
De minister dankt voor laatstgenoemden wenk en
verdedigt nader de scheepvaartregeling.
De heer van Löben Seis acht de geldelijke zijde
dier regeling niet voldoende toegelicht. De militaire
kosten zijn sedert den Atjeh-oorlog met 17 millioen toe
genomen. En welke versterking van materieel en perso
neel zal nog noodig zijn.
De minister verwijst naar den toelichtenden staat.
Er is geen kwestie van millioenenmaar van 8 ton
hoogstens één millioen Nadat beiden nog nader hunne
cijfers volgehouden haddenwerd de algemeene beraad
slaging gesloten en tot de behandeling der onderdeelen
overgegaan.
Bij art. 5 wordt door den heer Lev yssohn Nor
man aangedrongen op hervorming der Algemeene Se
cretarie, in het belang van de vereenvoudiging van het
beheer. De gouverneur-generaal moet meer in persoon
lijke aanraking komen met de directeuren der depar
tementen.
De minister zegt dank voor de wenken, geput uit
den rijken schat zijner kennis. Bij do afdeeling justitie
zogt de minister den heer v. d. Velde toedat de
Staats-commissie voor het inlandsche privaatrecht den
rechtstoestand der inlandsche christenen ernstig ter hand
zal nemen.
Op art. 47, koffiewaarbij de motie van den heer
van Houten in 1889 ingediend en nu weder aan de orde
gesteldstrekkende om geleidelijk te streven naar de
opheffing van het koffiemonopolie in behandeling werd
genomen, stelde de commissie van rapporteurs voor, om
het artikel uit te trekken op 10.710.309, en de heer
Kielstra om de onder-afdeeling met 286.400 te ver
minderen.
In de avondzitting werd na langdurige beraadslaging
de motie van Houten aangenomen met 35 tegen 29 stem
men trok de heer Kielstra zijn amendement in nadat
de minister verklaard hadin beginsel met hem mede
te gaan en werd met 42 tegen 24 stemmen aangenomen
eene door den heer Geertsema voorgestelde motie lui
dende: »De Kamer, van oordeel dat het wenschelijk is
gekomenzag hij een vreemd paar dansers. Een slank
klein meisje van tien jaar met korte rokjes en lang gou
den haar in een enkele vlecht, hield bij zijn voorpooteu
een fraaien eskimoschen hond vastdie er plezier in
scheen te hebben en heel netjes danste en sprong, terwijl
hij gedwee zijn kop op den schonder van het kind liet
rusten. Het was zulk een grappig gezicht, dat Frithiof
lachend bleef staan kijken, totdat hij, zijn eigen lust om
te dansen niet meer kunnende bedwingen, plotseling Lillo
den hond riep en met de kleine Swanhild in de snelle
wals, waarin de Noorwegers genoegen scheppen, met haar
ronddraaide. De lustelooze bevalligheid van oen Lon-
densche balzaal zou hem niet hebben kunnen bekoren
hij danste onstuimig, vol vuur en Swanhild danste ook
zeer goedhet was hun aangeboren.
»Dat is beter dan Lillo", verklaarde het kind. «Het is
wel wat lastig om hem rond te krijgen. Zijn de Engelschen
gekomen Hoe zien zij er uit
»0dat gaat nog al", zeide Frithiof, «behalve het
nichtje zij is allerliefst."
»Is zij mooi?"
«Mooier dan iemand, die gij ooit hebt gezien."
«Toch niet mooier dan Sigiid", zeide het kleine zusje
met overtuiging."
«Wacht, totdat gij haar ziot", zeide Frithiof. «Zij is
eene brunette en ziet er werkelijk bekoorlijk uit. Daar
hebt gij het al!" vervolgde hij, toen de muziek ophield. «Sigrid
heeft haar linkeroor voelen suizen en weet nu, dat wij kwaad
van haar hebben gesproken. Laat ons naar haar toe gaan
en vergiffenis vragen."
Met zijn arm om het kind geslagon, ging hij de nette
vroolijke kamer aan de rechterzijde binnen. Sigrid zat nog
voor de piano, maar zij had zijn stem gehoord en zich
omgewend met eene uitdrukking van ongeduldige ver
wachting op haar gelaat. Broeder en znster leken veel
op elkauder beiden baddeu dezelfde fijn besneden
grieksche trekken, maar FrithioFs gelaat was breeder en
forscher en men kon duidelijk zien dat hij de ontwik
keldste was van de twee. Daarentegen bezat Sigrid een
natuurlijk kalm gezond verstand en zelden faalde haar
het koffiemonopolie in de Minahassa te doen vervallen
gaat over tot de orde van den dag."
Het tweeledig amendement der commissie van rappor
teurs (aanstelling van een wetenschappelijk adviseur voor
de koffiecultuur en diens adjunct en verlaging van het
krediet van lj miljoen tot A miljoen) werd aangenomen
met 46 tegen 18 stemmen.
(Wordt vervolgd')
Den 24 heeft de katholieke kiesvereeniging in het
district Zevenbergen voor lid der Tweede Kamer candi-
daat gesteld met 143 stemmen den heer Emille v. d.
Kun te 's-Gravenhage. De heer A. op de Laak te Noord-
wijk bekwam 43 en het oud kamerlid Borret 11 stem
men.
Schoorl. Benoemd tot onderwijzer aan de school
te Groet, de heer J. van der Veer te Lemmer.
Ook het hoofdbestuur der Hollandsehe Maatschappij
van Landbouw heeft zich met een breedvoerig adres tot
de Tweedo Kamer gewend, waarin met het oog op den
toestand op het platteland als eene dringende eisch wordt
verzocht, bij de peraequatle het percentage op 5 pet.
te bepalen.
Beiintngbroek, In den laatsten tijd is het aan
tal stemgerechtigde leden der ned. herv. kerk tot 105
goklommen. Dienvolgens zal men moeten overgaan, om
aldaar een kiescollege samen te stellen.
Spanbroek. Voor de veehouders van Spanbroek
en omstreken bestaat een onderling veefonds, in de wan
deling bekend als het Koggefonds. Sterft een rund van
een der leden, dan betaalt de vereeniging aan den eige
naar 100 4 j 120. Nu worden er niet alleen koeien,
die eene waarde van f 250 in opgenomen, maar ook
beesten, die geen f 60 konden opbrengen. Hierin ligt
naar onze berichtgever opmerkt eene groote on
billijkheid en daarom denken er vele boeren ernstig over
bovengenoemd fonds vaarwel te zeggen.
Dat goed weiland nog lang niet weggeschonken wordt,
kon men opmaken bij de verkooping van de boerenplaats
van den heer Oortman Gerlings te Opmeer op den 23.
Deze, groot 19 bunders 79 roeden, bracht op 41855,
dus ruim 2000 per bunder.
Broek in Waterland is bekend wegens de zindelijkheid
zijner bewoners. Men kome binnenkort eens kijken in
Spanbroek, Hoogwoud, Wognum en andere omliggende
dorpen. Dan is de «groote schoonmaak gehouden" en
ziet alles er keurig uit. De gemeentebesturen n.l. volgen
het voorbeeld van eene hollandsehe huismoeder en houden
er van eens in het jaar alles eens flink op te knappen.
Als de jveemarkten gehouden zijn worden in do ge
meente allo straatwegen geschrobd, zeer ten genoegen
van het publiek.
Uitgeest. Tot onderwijzer is benoemd de heer G.
Blok, Wormerveer.
Het Fanfare-gezelschap te Uitgeest gaf den 21 eene
openbare uitvoering, afgewisseld door verschillende voor
drachten in zang. De belangstelling bij het publiek was
groot, en algemeen was men zeer voldaan. Een gezellig
bal besloot dezen genoegelijken avond.
oordeel, terwijl zij. als de meeste noorweegsche meisjes,
bekoorlijke, eenvoudige manieren en eeDe ongekunstelde
opgeruimdheid bezatdie het goed deed te zien.
«Wel! welk nieuws brengt gij?" riep zij uit. «Zijn
zij goed aangekomen Zijn het aardige menschen
«Aardig is het woord niet. Bekoorlijk, schoon Morgen
zult gij zien of ik te veel heb gezegd."
Hij zogt, dat zij nog mooier is dan gij, Sigrid", zeide
Swanhild ondeugend. «Mooier dan gij ooit hebt gezien."
«Zij Wie is zij
«Juffrouw Blanche Morgande dochter van het hoofd
van de firma."
«En de andere?"
«Dat weet ik niet recht, ik heb niet veel naar haar
gekeken; de anderen leken mij gewone engelsche touristen
te zijn, maar zij nu ge zult haar morgen zien."
«Ik wenschte weldat zij reeds van avond kwamen 1
Gij hebt mij nieuwsgierig gemaakt, en vader is zoo opge
wonden over hun komst. Ik heb hem in langen tijd niet
over iets zoo in zijn schik gezien."
.Is hij thuis?"
«Neen, hij is gaan wandelen hij had weer hoofdpijn.
Dat is het eenige, wat mij ongerust over hem maakt.
Die hoofdpijn schijnt in het laatste jaar bijna chronisch
te zijn geworden."
Eene schaduw kwam over haar vroolijk gelaat en ook
Frithiof zag ernstig.
«Hij werkt veel te hard", zeide hij «maar zoodra ik
meerderjarig ben en in de zaak kom, zal hij meer tijd
hebben om rust te nemen. Thans zou ik evengoed in
Duitschland kunnen zijnwant hij wil ter nauwernood
mij iets laten doen om hem te helpen."
«Daar komt hij! daar komt hij!" riep Swanhild, die
naar het venster was gegaan en allen liepen zij naar
buiten om het hoofd van het huis te begroeten, terwijl
Lillo voor hen uit holde en vroolijk tegen zijn meester
opsprong.
De heer l alck was oen man van ongeveer vijftig jaar
met eeu aangenaam uiterlijk hij had dezelfde trekken
als Frithiof, het breede voorhoofd, scherp getrokken wenk-
