Een stoere Noorman.
No. 14ti'
Vier en Negentigste Jaargang.
1892.
Zondag 4 December 1892.
TWEEDE BLAD.
Onbestelbare Brieven,
FEUILLETON.
ALKMAARSCKË COURANT.
verzonden in de le helft van November 1892
M. ZonnendalAmsterdam J. Otto id.; Maller, id.
S. Brasser, id.; dames Cruijs, Haarlem; M. J. E. Roeterink,
Botterdam E. Knopp
Van Onkkarspel;
G. Slooves Nienwer-Amstel.
Van Schoorldam:
L. Claas Anna Paulowna.
I n d i e
H. Pronk, Batavia Mevr. B. de Boer-Olij, Cheribon;
D. de Boer, MadjalengkaJ. G. Oadhof, Madura.
De »groote Franschman", de .tachtigjarige jongeling",
zooals de beroemde Ferdinand de Lesseps tot vóór weinige
jaren genoemd werd (hij is den lOden November 11. 87 jaar
geworden) is met eenige andere minder bekende groot
heden gedagvaard om voor den strafrechter te verschijnen,
han wordt ten laste gelegd dat zij met gebruikmaking
van bedriegelijke middelen, ten einde aan het bestaan van
een hersenschimmige gebeurtenis en van een denkbeeldig
crediet te doen gelooven, de geldsommen hebben verkwist,
dievoortgesproten uit openbare inschrijvingen hun tot
een bepaald aangewezen doel waren toevertrouwden
zoodoende het vermogen van anderen geheel of gedeeltelijk
hebben verduisterd.
De 87jarige is niet verschenen en zal ook wel niet
verschijnen op den 18den Januari e.k., tot welken dag de
behandeling der zaak is uitgesteld. Hij is niet meer in
staat zich te verantwoorden. Sedert drie jaren zijn zijne
krachten allengs afgenomen. De treurige geschiedenis
zijner laatste grootste ondernemingde doorgraving der
landengte, die Noord- en Zuid-Amerika verbindtheeft
den buitengewoon krachtigen man gebroken. Zijne vrouw
zorgt dat de gebeurtenissen der laatste dagen hem niet
bekend worden. Tegen zulke schokken zou de grijsaard
niet meer bestand zijn. De sterke is eindelijk afgeleefd.
Heeft hij dan te lang geleefd, en zal hij ten slotte met
schande overladen ten grave dalen Voorbarig zou het
zijnop deze vragen thans een beslissend antwoord te
geven. Men dient in elk geval af te wachten, welk licht
het ingestelde en nog in te stellen onderzoek over zijne
gedragingen zal verspreiden. Voorloopig echter schijnt het
niet onmogelijk reeds eenig oordeel te vellen, met het oog
op het bekende karakter en de eigenaardigheden van den
grooten ondernemer, den man van grootsche plannen en
doorzettende kracht. Hij is althans uit zjjn onderne
mingen, ook uit die van het Suez-Kanaal, die zulke rijke
uitkomsten heeft opgeleverdmet ledige handen uitge
treden. verzekert ons zjjne vrouw, zonder zelfs de toekomst
van zijn groot gezin te hebben verzekerd. Hij »de
groote belangelooze", heeft steeds te goeder trouw ge
handeld aan dwalingen en onvoorzichtigheden moge hij
zich hebben schuldig gemaakt, dus schrijft zij, maar hij
is een eerlijkonbaatzuchtig man geblevenzooals hij
zich steeds heeft betoond.
Wij gelooven inderdaad, dat er grond is om deze be
schouwing al komt zij van iemand die niet onpartijdig
kan zijn in hoofdzaak aan te nemen. Menschen als de
Lesseps hebben de fouten van hun groote eigenschappen.
Deze .groote Franschman" streed voor zijn plannen met
geestdrift., met hartstocht. Lette hij altijd met nauwge-
Een roman, naar het Engelsch, van Edna Lyall.
Cecil zag, dat een oogenblik eene uitdrukking van te-
eurstelling over zijn gelaat kwammaar een minuut
later sprak hij weer opgewekt met Roy en weldra werd
ever het reisplan gesproken en zoodra Frithiof eene plaats
aanbeval, noemden Sigrid en Swanhild andere, die in
geen geval mochten worden voorbijgegaan.
>En hebt gij werkelijk niet langer tijd dan een maand
rroeg Sigrid. Dan zou ik er niet aan denken, naar Chris-
hania of Trondheim te gaan, als ik u was. Zij zullen u
met half zoo bevallen als deze zuidwestkust,"
'Maar, Sigrid, zij kunnen onmogelijk Kongswold en
Dombaas overslaan. Want gij zijt een botanist, zijt gij
met zeide Frithiof, zich tot den Engelschman wendende,
'en daar vindt gij de meeste bloemen."
'Dan moet gij er stellig heengaan," zeide Sigrid. .Kongs
wold is eene aardige plaats. Maar als gij geene bota-
msten waart, zou ik u raden, liever de Voringsfas of
de Skjaeggedalsfos te gaan zien het zijn onze mooiste
watervallen."
»De Skedadle fos, zooals de Amerikanen zeggen," merkte
Frithiof op.
'Er komen hier vele Amerikanen geloof ik
aide Roy 6
'O ja, zeer velen en wij mogen hen goed lijden, of
schoon niet zooals de Engelschen. Met de Engelschen
voelen wjj ons nader verwant."
»En gij spreekt onze taal zoo goed," zeide Cecil, voor
"ie deze ontdekking eene verlichting was geweest."
»ln Noorwegen wordt veel voor het onderwijs gedaan,
ize scholen zijn zeer goed wij leeren allen duitsch en
zetheid op de middelen die werden aangewend om ze te
doen slagen Bekommerde hij zich veel om hetgeen er
gedaanom hetgeen er uitgegeven werdvermoedelijk
meer door zijn medestanders en helpers dan door hem
zeivenom hen te winnen, wier steun of medewerking
noodig was.' Gaf hij zich altijd rekenschap van hetgeen
er op zijn naam en met zijn voorkennis of onder zijn
goedkeuring geschiedde Onderzocht hij behoorlijk wat
er wellicht nog buiten zijn voorkennis omging Wij
zouden het sterk betwijfelen. Hij geloofde in zijn plannen
zij moesten slagen, als men maar ten einde toe kon vol-;
houden. Do uitkomst zou voor allen bevredigend zijn.
Waarom zou men karig wezen met geld, als het groote
doel er door bevorderd kon worden De onderneming
zon ongetwijfeld ook groote stoffelijke voordeelen ople
veren; dan zou alles te recht komen, elke aandeelhouder,
ieder belanghebbende zou meer dan tevreden zijn wie
zou er dan klagen over de honderdduizenden, de millioe-
nen, die wel niet rechtstreeks aan het werk waren besteed,
maar die men toch had moeten uitgeven om tegenwerking
te keeren en begunstiging te koopen Dit alleen moest
voorkomen worden dat de onderneming mislukte en het
werk bleef stekendan toch zou de schade ontzettend
wezen; om zulk een treurige uitkomst te verhoeden moest
men doorgaan, steeds doorgaan, zoo noodig opnieuw mil-
lioenen vragen en niet karig zijn met uitgaven, die een
goeden uitslag konden bevorderen.
Zoo ongeveer kunnen wij ons voorstellen dat de man
der groote ondernemingen heeft gedacht en gehandeld.
De schitterende uitslag vau de doorgraving der landengte
van Suez had hem immers in 't gelijk gesteld. Toen de
groote financiëele wereld ongenegen bleek om de ver-
eischte millioenen voor te schieten, tenzij onder al te
bezwarende voorwaarden, antwoordde de Lesseps, dat hij
.geld zou slaan" zonder hare hulp; hij weudde zich
rechtstreeks tot het Fransche volk en het schonk hem
zijn vertrouwen. Een leening van 200 millioen francs
word in 20 dagen volgeteekendook de kleine burger
bracht hem zijn spaarpenningen. De onderneming van het
Suez-Kanaal is niets anders dan een vennootschap van
het geringe volkklonk het smalend uit den mond van
den toenmaligen Engelschen eersten Ministerden be
roemden lord Palmerston. Ik heb een democratisch ka
pitaal gevormdjuichte de zegevierende de Lesseps.
Schatten werden aan en ten behoeve van het werk uit
gegeven, en dat men zich tot het strikt noodige bepaalde
zal niemand beweren. Het arme Egyptische volk heeft
heel wat arbeid moeten leveren en heel wat geld moeten
opbrengen ook zoowel om het kanaal te helpen graven
als om het na zijn aanvankelijke voltooiing feestelijk te
helpeu openen. Sedert do Koningin van Scheba te Jeru
zalem haar hulde aan Salomo's wijsheid kwam brengen
aldus schreef een Nederlandsch ooggetuige van die schit
terende plechtigheid heeft de landengte van Suez wel
licht geen tweede schouwspel opgeleverddat met de
feestelijke vaart van 17 September 1869 kan worden
vergeleken. Van het fabelachtig kostbare gastmaal bij
die gelegenheid gegeven heet hetsinds den tijd dat
Cleopatra aan hare gasten fijne, in azijn gesmolten parelen
liet toedienen, hebben zeker geen spijzen en dranken zoo
kostbaar en zeldzaam eenige vorstelijke tafel versierd
als die waarop Ismaël Pacha zijne hooge gasten onthaalde.
Trouwens daartoe behoorden de Keizerin van Frankrijk,
de Keizer van Oostenrijk de Kroonprins van Pruisen.
De uitkomst heeft alles goed gemaakt; alles is betaald,
de aamdeelhouders zijn tevreden, en niemand heeft reden
om zich over sommige buitensporige uitgaven te bekom
meren dan de arme Egyptische fellahs; maar dat is
in de eerste plaats te wijten aan de ijdelheid en het
onverstand van den gewezen Onder-Koning; de Lesseps
en zijn onderneming waren slechts de aanleiding zijn
engelschfransch, dat bij u het eerst komt is het
niet zoo is bij ons het derde."
.Vertel mij iets van uwe scholen," zeide Cecil. »Ik
ben benieuwd, of zij op de onze gelijken."
.Wij gaan al op ons zesde jaar naar school en ik hoor,
dat doze scholen veel overeenkomst hebben met de en-
gelsche; mijn broeder en ik hebben te Bergen school
gegaan. Toen wij zestien jaar waren, gingen wij twee
jaar naar Christiania hij naar de handelsschool en
ik naar de school van juffrouw Bauer. Mijn zusje gaat
nu hier school, maar nu is het vacantie."
.En in de vacantie," zeide Swanhild, die minder vloeiend
en gemakkelijk engelsch sprak, .gaan wij weg. Wij gaan
morgen misschien naar Balholm."
«Misschien zullen wij u daar ontmoeten," zeide Sigrid
»0, daar moet gij heengaan. Het is zulk een mooie
plaats."
Toen volgde een gesprek over bloemen, waarin Sigrid
ook belang stelde en daarop kwam de heer Falck t'tiuis
en voltooide de gastvrije groep, die den engelschen rei
zigers altijd in het geheugen zou blijven eindelijk werd
thee gedronken, een nieuw punt van overeenkomst, en
men sprak weder over engelsche en noorweegsche gebrui
ken met veel opgewektheid, vroolijkheid en gelach.
Toen eindelijk de regen had opgehouden en het Roy
en Cecil werd vergund te vertrekken, was het hun, alsof
de vriendelijke Noorwegers oude vrienden waren.
.Zal het u erg spijten, als wij niet naar de Skedaddle
fos gaan?" vroeg Roy. .De eene waterval is precies als
de andere, maar wij zullen niet licht overal zulk eene
familie vinden."
.0, wij denken niet meer aan den waterval," zeide
Cecil vroolijk. »Ik zou veel liever een paar kalme dagen
te Balholm doorbrengen. Ik heb er een hekel aan, alles
af te loopen, wat iedereen gaat zien. Bovendien, wij kun
nen den waterval altijd in Noorwegen terug vinden
maar wie weet, waar die lieve menschen blijven."
schuld zou alleen kunnen bestaan in het niet verhinderen,
in het gebruik maken van zoo bedenkelijke zoo onzui
vere hulp.
Met de Panama-onderneming is het anders afgeloopen.
Dat werk is niet voltooid en heeft bij gevolg geen vruch
ten kannen afwerpen. Ook voor deze zaak bestonden de
beschikbaar gestelde gelden voor een belangrijk deel uit
«democratisch kapitaal ook deze onderneming was ge
deeltelijk een .vennootschap van het geringe volk"; maar
hier is het geld verloren en nu begint men te klagen
over verkwisting over het wegwerpenhet misbruiken
van toevertrouwde penningen, over bedriegelijke middelen
om de zaken gunstiger voor te stellen dan 'met de wer
kelijkheid was overeen te brengen en om de goedge-
loovige menigte over te halen haar geld aan de maat
schappij toe te vertrouwen. Om aan het licht te brengen
wat daarvan is, zal niet alleen de gerechtelijke vervolging
van de Lesseps en de medebestuurders der Panama
maatschappij moeten dienen, maar ook het parlementair
onderzoek waartoe door de Fransche Kamer der Afge
vaardigden besloten is. Ergerlijke beschuldigingen zijn
tegen verschillende hooggeplaatste regeeringspersonen
ambtenaren en volksvertegenwoordigers uitgebracht. Aan
Ministers, leden van de Kamer en van den Senaat, deels
tevens eigenaars of directeuren van dagbladenook aan
den voorzitter der Kamer in eigen persoon wordt ver
weten dat zij eeuige honderdduizenden francs hebben
ontvangenom voor de Panama-maatschappij gunstige
beschikkingen te nemen of te doen nemen en door dag
bladartikelen het publiek gunstig voor haar te stemmen.
Li is in die betichtingen veel onwaars, zegt men, veel
overdrevensveel dat verkeerd is voorgesteld en zich
onder een geheel ander licht voordoet als alle omstan
digheden naar waarheid worden medegedeeld. Het is
b. v. niet onmogelijkschrijft een correspondent uit
Parijs, dat de tegenwoordige President der Kamer, tijdens
hij Minister was een paar honderdduizend francs van
de Panama-maatschappij heeft ontvangen; maar men kan
er zeker van zijn dat hij daarvan voor zich zelf geen
centime heeft genoten het kan gebeurd zijn tijdens den
bloeitijd van het Boulangisme, toen de geheime fondsen
der Regeering waren uitgeput en er geld noodig was om
die gevaarlijke beweging bij de stembus te bestrijden.
Wij voor ons hopen inderdaad, dat er van al die erger
lijke aantijgingen veel zal blijken onwaar, overdreven,
valsch en onjuist voorgesteld te zijn. Wij twijfelen er
niet aan dat deze beschuldigingen het uitvloeisel zijn
van politieke wraaknemingen dat de beschuldigers
vooral niet beter zijn dan de beschuldigden maar al
geeft men dit alles toe blijft er dan nog niet genoeg
over om liet vertrouwen in een Regeering en een Ver
tegenwoordiging van dat gehalto te ondermijnen Kan
een Minister voor een politiek doel belangrijke geldsom
men aannemen van een particuliere maatschappij, die in
velerlei opzicht zijn medewerking en steun kan behoeven
Kan de Regoering zoo doende vrij en onpartijdig jegens
haar blijven Welk vertrouwen kan men stellen in de
zelfstandigheid en de onpartijdigheid van Afgevaardigden,
Senatoren en dagbladdirecteuren, die dergelijke geschen
ken aannemen? Wat ons hier in Nederland wel het
meest moet treffen, is de luchthartigheid waarmee som
mige correspondenten te Parijs over deze dingen schrijven,
is hun blijkbare onderstelliug dat deze ergerlijke be
schuldigingen niet geheel uit de lucht zijn gegrepen. Zij
schijnen overtuigd te wezen dat onbehoorlijkheden van
dezen aard nu eenmaal in Frankrijk gebruikelijk zijn,
dat men te Parijs op het gebied van kunst zoowel als
van groote ondernemingen zonder beduidende zedelijke
of geldelijke offers aan dagbladdirectiën, recensenten en
invloedrijke personen niet slagen kan. Is dat werkelijk
zoo Is daar zooveel bederf in de maatschappelijke 'en
DERDE HOOFDSTUK.
Blanche.
Iialho'm' h,et liefelijkste plaatsje aan het Sogne Fjord»
is misschien het stilste plaatsje op aarde. Er is een hotel',
dat gehouden wordt door twee brave noorweegsche broe-
SnL T iS T- badhQi8' eene kleine landingsplaats en
kleine houten huisjes met roode pannen daken liggen er
verspreid. Het is alleen over water te bereiken geen
stoffigen straatweg vindt men daar, geene karren of
wagens. Indien gij rust en stilte wenscht, kunt gij die
vinden op de bergen of aan de kustverlangt gijn te
vermaken vervoeg u dan bij de vroolijke Noorwegers
in de salon zij zijn altijd gereed om te zingen of te
spelen, te dansen of te praten, of indien het slecht weer
is, met den gver en de volharding van kinderen aan
gezelschapsspelen mede te doen. Zelfs een zoo ongevoelig
mensch ais Gyril Morgan vond dat het leven in dit
primitief land zijne bekoorlijkheden had, terwijl Blanche
naar waarheid zeide, dat zij haar leven lang niet zoo
had genoten. Er was voor haar iets aangenaam pikants,
zoowel in het stadje als in het volken ofschoon zij ge
woon was aan bewondering, vond zij, dat Frithiof geheel
anders was dan de mannen, die zij in gezelschap had
ontmoethij had iets ongewoon frisch over zich geheel
in overeenstemming met de omgeving en, met hem ver
geleken, schenen alle mannen, die zij zich kon herinneren
gewoon en prozaïsch En Frithiof - hij maakte'
geen geheim van zijne liefde voor haar; iedereen
merkte het op de vroolijke Noorwegers, die het goed
keurend aanzagen Cyril Morgan, die niet kon begrijpen,
wat Blanche in zulk een eenvoudigen knaap kon zien;
de heer Morgan, die, zijne breede schouders optrekkend,
opmerkte, dat er mets aan was te doen, Blanche was
nu eenmaal niet andersRoy Boniface, die meende, dat
die twee goed bij elkander pasten Cecil, die als zij hen
beidengade sloeg m haar hart dacht, wat zij nooit aan eenig
mensch zou heben gezegd, .ik hoop, ik hoop maar, dat
zij genoeg van hem houdt."
