No. 154*.
Wier en Megentigste Jaargang,
1892.
V R IJ D A O
23 DECEMBER.
TWEEDE BLAD.
Amsterdamsche Brieven.
Waarom
IAAT.
Deze Courant wordt Dinsdag., Donderdag- en
Zaterdagavond uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden voor Alkmaar O,SOfranco door het
geheole rijk 1,
De 3 nummers f O,©O.
Pr(|s der gewone Advertentlën:
Por regel J O,IA. Groote lettors naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de Uitgevers HERMs. COS-
TER ZOON.
Telefoonnummer:
L XX X.
Nog slechts enkele dagen scheiden ons van den nieuwen
tijdkring.
Waar zijn de twaalf maanden gebleven die bij het
intreden van zoo langen duur schenen te zullen zijn
zoo vraagt menigeen zich dezer dagen af. En als daarop
een antwoord zal gegeven wordendringt zich als van
zelf het in dit tijdsbestek doorleefde bedolven als het
was onder allerlei uieuwere indrukken, weder meer naar
den voorgrond. Zoo trekt het in het afgeloopen jaar
ondervondene aan den blik des geestes voorbij, het blijde
nog weer tot nieuwe blijdschap stemmende het droeve
nieuwe stof tot smart schenkende. Wie goede werken
heeft verrichtgeniet daarvan op den Oudejaarsavond
andermaal de voldoening, wie onopzettelijk heeft gefaald
gevoelt zich met nieuwen moed toegerustwie onedel
heeft gehandeld kan dan niet langer weerstand bieden
aan het berouw, dat hem wel vaak bestookte, maar im
mer werd teruggedreven. Vandaar de talloos goede voor
nemens die geen ander rustpunt in den tijdsloop zou
kunnen opwekken.
Zulk een rustpunt in het beweeglijke leven, waarin de
zorg voor zich en de zijnen zoo menigeen schier geen
oogenblik tot adem doet komen, beschouwen wij als een
groote weldaad Het afgelegde terrein kan dan eens
worden overzien en daarmee kan winste gedaan worden
voor het bewandelen van den weg tot een volgenden
mijlpaal.
Wat ieder voor zich kan doen, doet de statistiek voor
de gemeenschap. Zij vorscht ijverig naop welk gebied
de afgeloopen tijdkring verbetering en achteruitgang
bracht en uit hare dorre opsomming van getallen valt
een ware schat van levenswijsheid te putten. Zij is on
verbiddelijk. stoort zich niet aan schijn of uiterlijk ver
toon en legt de wonden blootal werden die ook door
de keurigste pleisters aan het oog onttrokken.
De nieuwste cijfers omtrent den toestand van nijver
heid handel en welvaart in Amsterdam staan niet tot
onze beschikking. Maar ook zonder deze mogen wij ge
rust zeggen dat het afgeloopen jaar voor de hoofdstad
van Nederland weinig schitterend is geweest. Steeds
grooter wordt het aantal barer behoeftige ingezetenen
zonder dat daarmee ontsluiting van nieuwe bronnen van
welvaart of uitbreiding der bestaande gepaard is gegaan.
Oorspronkelijke Novelle door DEBORA VAN DE VELDE.
Slot.
Niet lang daarna had Nancy de stad verlaten en was,
zooals mijne kransgenooten zeiden, die zaak in de doofpot.
Zoo dacht ik er echter niet over. Daarvoor had het ge
beurde mij te diep getroffen. Ik had zulk een afkeer
gekregen van die ellendige beuzelpraatjes, dat ik, niet
tegenstaande het protest mijner kennissen, mij aan de
krans onttrok, en zelfs bij herhaling voor de bij ons
zeer in de smaak zijnde theevisites bedankte. Ook met
Paulien, die ik in mijn hart beschuldigde de eerste aan
leiding tot onze verdachtmaking van oen onschuldige
gegeven te hebben, ging ik niet meer om als voorheen,
het scheen mij eensklaps toe, dat ik ontzettend onwetend
was, en ik begon met allen ijver te studeeren wel is
waar zonder bepaald doelmaar toch mot een ernst,
alsof ik voor een examen werkte. Mijn vroegere vrien
dinnen lachten mij uit. Paulien liet mij langzamerhand
links liggen, en sloot zich bij anderen aan, ik bekom
merde mij er niet over. Ik las over alles en allerlei en
langzamerhand ontsloot zich voor mjjnen geest een rijk
dom van algemoene kennis, waaraan ik vroeger zelfs in
de verte niet zou hebben gedacht. De stadsnieuwtjes
lieten mij ten eeuen male onverschillig, alleen wanneer
in mijne tegenwoordigheid kwaad werd gesproken, of
losse praatjes werden verteld, maakte ik mij warm en
trok partij voor de beoordeelden, zonder mij te storen,
aan het spottend lachje, waarmede men mij aanhoorde.
Twee jaren waren zoo voorbijgegaan, mijne vroegere
kennissen hadden opgehouden te beproeven mij weder
in haren kring terug te voeren een paar van haar, waar
onder ook Paulien, waren reeds verloofd In ons stadje
heerschten erge typheuse koortsen en ook i k werd er
door aangotast. Daar onze oude dienstmeid, niettegen
staande haar goeden wil, geen geschikte oppasseres voor
zulk eene ernstige patiente was, werd er eene verpleeg
ster voor mij ontboden. Ik herinner mij nog zeer goed,
hoe ik te midden van den bewnsteloozen toestand, waarin
ik dagen achtereen verkeerde, altijd toch het besef had
van een vriendelijk gelaat, eene zachte stem en eene
teedere hand, die mij hulp verloende en toen ik eindelijk
weder tot mij zelve kwam herkende ik in mijne liefde
rijke verpleegster Nancy. Dikwijls in die eerste dagen
wilde ik beproeven een gesprek met haar aan te knoopen,
doch altoos wist zij mij te overreden, mij vooral kalm te
Het gevolg daarvan is eene vermeerdering van belasting
goweestdie weder vele vermogenden naar elders heeft
doen uitwijken. Om voor hunne bijdragen in do stedelijke
schatkist vergoeding te vinden dreigt het nieuwe jaar
een nog hooger percentage te brengen. Wanneer dat
aldus voortgaatzal 't spoedig zóó worden dat slechts
diegenen te Amsterdam blijven wier beroep of bedrijf
hen aan do stad bindt, 't Behoeft zeker geen betoog, dat
neringdoenden nu reeds de schade van dezen staat van
zaken ondervinden.
Toch heeft 1892 aan het handeldrijvende Amsterdam
ook een lichtpunt aan te wijzen. Het Jlerwcde-ka-
naal word althans gedeeltelijk opengesteld en daardoor
een gemakkelijker verbinding verkregen met den Rijn,
een der voornaamste handelswegen van Europa. Als deze
route op den duur zal kunnen voldoen aan de eischen
der groote scheepvaart, dan mag men daarvan groote
verwachting koesteren en zal de concurrentie beter kun
nen worden volgehouden met het actieve Rotterdam met
zijne voor den Rijnhandel zooveel gunstiger ligging.
Wat de nijverheid aangaat, dient erop gewezen, dat
de diamantslijperijen do ernstige crisis van 1890
langzamerhand te boven komen. Dit feit is vooral daar
om van beteekenis, omdat deze tak van industrie nog
altijd de voornaamste der hoofdstad i3. De rijke dagen
zullen voor haar echter niet wederkeeren, daar de prijs
der grondstof door de vereeniging der diamantgroeven
te Kimberley in Zuid-Afrika tot de »De Beer's Consoli
dated Mines" voortdurend hoog wordt gehouden en daar
mee zooveel wordt verdiend, dat op de jongste algemoene
vergadering te Kimberley tot de uitkeering van een zeer
hoog dividend kon worden besloten. Met voorspoed werd
in het afgeloopen jaar gowerkt door de Amsterdamsche sui
kerraffinaderijen, die, hoewel slechts vier in aantal, uit
gebreide zaken doen. Zoo werden in 1890 van den totalen
uitvoer van geraffineerde suiker in Nederland, die 100288
millioenen K.G. bedroeg89.459 millioenen K.G., dus
ongeveer 90 pet., door Amsterdam geëxporteerd.
Eene treurige vermaardheid hebben de laatste maanden
van 1892 gekregen door het zich steeds duidelijker open
baren van een geest van verzet tegen de politie,
't Was zeker een krasse maatregeltoen burgemeester
van Tienhoven op de ontevredenen bij de Zaterdagsehe
brug in den Jordaan de geweren liet richtendoch
onder de gegeven omstandigheden was dat waarschijnlijk
het eenige middel om verdere onordelijkheden te voor
komen. Doeltreffend is 't ten minste geweest want
ernstig verzet tegen de openbare macht kwam in de
opvolgende jaren niet meer voor. Onder het nieuwe
houden en niet te veel te spreken. Toen ik echter weer
zoo goed als herstold opzat, liet ik mjj niet langer weer
houden, maar bracht ik het onderwerp op hot tapijt en
vroeg haar uit den grond van mijn hart om vergiffenis
voor mijn aandeel in het leed, dat wij haar door onze
praatzucht hadden berokkenden ik behoefde er niet
aan te twijfelen, dat die vergiffenis evenzeer van harte
gegeven werd, als gevraagd.
Het bleek mij toen, dat mijn vader, toen hij Nancy
op de hoogte had gebracht van de omtrent haar uitge
strooide praatjes, haar niot had gezegd, aan wie zij ze
eigenlijk te danken hadeerst toen hij met haar aan
mijn ziekbed stond had hij haar er mede bekend ge
maakt, en haar tevens verhaald, welk eene omkeering
er sinds dien tijd had plaats gehad.
Na mijn herstel vertrok Nancy natuurlijk weer, om
zich elders nuttig te maken, doch de tusschen ons ge
sloten vrienschapsbetrokking bleef bestaan en bestaat nog
altijd haar vroegere verloofde is echter nooit tot haar
teruggekeerd, hij heeft in Indië spoedig eeue andere ver
bintenis aangegaan, zoo ik hoorde juist geen gelukkige.
In den eersten tijd na mijne ziekte, mocht ik niet
zooveel studeerenik wijdde mij toen met alle kracht
aan de huishouding, daar onze goede Toontje toch wat
oud begon te worden en alles niet alleen afkon. Lang
zamerhand vatte ik echter mijne boeken weer op, en
ofschoon ik het huishouden er niet om verwaarloosde,
ging ik steeds voort mijnen geest de ontwikkelen, nu
niet meer zoo hartstochtelijk, maar daarom nog met te
meer ernst en regelmaat. Eén voor één zag ik mijne
vroegere kennissen in het huwelijksbootje stappen en al
gemeen begon men reeds te fluisteren, dat Laura Verspel
wel haar leven lang ongehuwd zou blijvenwelk een
man zou eene vrouw verkiezen die altijd tusschen de
boeken zat Ik zelf dachtdat men wel gelijk kon
hebben.
Op twee-en-dertigjarigen leeftijd echter, mijn vader
was toen al overledenleerde ik mijnheer Voorhoeve
kounenhij was weduwnaar met drie meisje3 en hij
scheen juist te denken, dat eene ontwikkelde vrouw eene
goede moeder voor zjjn dochtertjes zijn zou. In de dagen,
toen ik tot de ontdekking kwam, welke eone heerlijke af
leiding de studie mij schonk, had ik mij zelve de gelofte
gedaan dat, als ik ooit een huwelijk deed en dochters
kreeg, het mijn streven zoude zijn, ze talenten to geven
en ge ziet, liet de verhaalster er glimlachend op volgen,
dat de hemel mij ruimschoots gelegenheid heeft geschon
ken, die gelofte gestand te doen.
Ik ontdekte al heel spoedig, dat Betsy vrij musicaal
was en deed steeds mijn best haar lust voor de muziek
bewind hebben de sociaal-democraten het hoofd weder
opgestoken en het feit, dat hun daarbij in den eersten
tijd van Veniug Meinesz' optreden een groote mate van
toegeeflijkheid werd betoond, heeft hen tot overmoed doen
vervallen. Toen kon een krachtig optreden der politie
den storm niet meer bezweren maar deed dien veeleer
tot een orkaan aangroeien. Bedriegen dan ook niet alle
kenteekenen zoo dreigt het nieuwe jaar een donkere
bladzijde te worden in de geschiedenis der handhaving
van het gezag. Aan den eenen kant zijn enkele volks
leiders voortdurend in de weer de hartstochten op te
zweepeu en aan den anderen kant doet zich onder een
invloedrijk deel der burgerij steeds krachtiger de stem
hooron, dat de onruststokers zonder genade moeten wor
den behandeld en eonige infanteristen de zware taak der
politie-agenten behooren over te nemen.
Waren er in Amsterdam maar niet zoo velen, wien 't
weinig bekommert, hoe oen eventueele botsing zal afloopen
en daarvan althans niet slechter kunnen worden dan
was de orde wellicht nog te bewaren. Maar als men
nagaat, hoe groot het aantal zwervers is, die gedurende
1892 alleen in het toevluchtsoord van het Leger des
Heils werden opgenomen, dan slaat men de handen ineen
over zooveel schrille armoede naast zooveel grooten rijk
dom in een en dezelfde stad. Daarom is het een geluk
kige gedachte geweest van de heeren Henry Tindal
A. L. Grothe, G. A. Heineken, J. de Koo, dr. A Kuyper,
rnr. J. A Levy, J. A. Tours en mr. Waterschoot van
der Gracht om zich te vereenigen tot een commissie om,
op den voet van de Salvation Army doch zonder pro
paganda te maken voor eenigen godsdienst, aan nach
telijke zwervers ligging en voedsel te verschaffen.
Ook deze heeren wenschen uit te gaan van den stelregel,
dat geon liefdadigheid wordt toegepast, doch gelegenheid
wordt gegevenhet genotene door werk te vergoeden.
Reeds is een gebouw in de Zwanenburgerstraat, waarin
vroeger een diamantslijperij was gevestigd tot dit doel
aangekocht. Er moeten evenwel nog heelwat anndeelon
door de gegoede ingezetenen worden genomenvoordat
dit toevluchtsoord zal kunnen voldoen aan de wenschen
der oprichters.
De ongelukkige toestand van „Liefdadigheid naar
Vermogen'' is een der schaduwzijden van het welhaast
geëindigde jaar. Dezer dagen ontmoette ik een der
krachtigste voorstanders van dit genootschap, die onver
moeid werkzaam is, in den ruimen kring zijner kennissen
leden te verwerven. Hij klaagde mij zijn nood, dat zijne
pogingen met zoo weinig succes werden bekroond. Bijna
overal stuitte hij op het bezwaardat reeds op andere
aan te wakkeren, wat mij dan ook wel gelukt is. Met
Lize was ik lang in het onzekere, in welke richting zij
zich zou ontwikkelen. Zij had wel is waar oen lieve stem,
doch gaf weinig om de piano, ja keek er soms een ge-
heele week niet naar om, en ofschoon zij haar school
werk, dat ze moest doen, maakte, en volstrekt niet dom
was, scheen de studie toch niet bepaald haar lief hebber jj.
Daar zal ik maar een degelijk huishoudstertje van maken,
dacht ikzij is handig en netjes en heeft een zacht in
schikkelijk humeurnu, ik had daar ook vrede mee,
doch wenschte toch iets te vinden, dat hare vrije uren
kon aanvullen, opdat ook zij in zich zelf een tegenwicht
mocht bezitten tegenover de verleiding tot praten, al
was het dan ook dat ik niet geloofde, dat er gevaar be
stond, dat zij tot kwaadspreken zou vervallen.
Mot genoegen ontdekte ik bij haar een groote voor
liefde voor bloemkweeken en wijl ik hierin een uitmun
tend middel zag, om hoofd en handen "bezigheid te ver
schaffen en de zachtere aandoeningen van het hart tot
ontwikkeling te brengengaf ik haar met volkomen
goedvinden van Voorhoeve, een stukje grond van onzen
tuin, om geheel naar eigen lust en smaak te bezaaien
of te beplantenen dikwijls hebben we met voldoening
hare teedere zorg voor hare lievelingen, zooals zij hare
bloemen noemde, gade geslagen. Reeds dacht ik er over
haar bij haar eerstvolgenden geboortedag, een boekwerk
over botanie ten geschenke te geven, opdat zij theoreti
sche kennis voor haar lievelingswerk zou opdoen, toen
er iets gebeurde, waardoor mij eensklaps een licht opging
voor deu wezenlijken aanleg van onze tweede dochter",
mevrouw Voorhoeve zag bij die woorden met een blik
vol liefde Lize aan, wier wangen met een zachten blos
gekleurd werden, nu ze zich het voorwerp van aller aan
dacht gevoelde en ging toen voort
Het is nu ruim twee jaar geleden, dat onze Nella
ernstig ziek werd. Ik moet erkennen, dat allen hun best
dedenom ons kleintje, zooals wij haar toen meestal
noemdon, zorgvuldig te verplegen, maar niemand, die
zoo goed mij daarin kon behulpzaam zijn, ja zelfs mij
geheel vervangen, dan Lize. Ja. ik moet zelf erkennen,
dat zij mij vaak in geduld overtrof, en meer nog dan
ik van het patientje kon gedaan krijgen. Toen gingen
mjjue oogen open voor hetgeen lot hiertoe niet door
mij was opgemerkt, dat hare zorg voor de bloemen voor
een groot deel voortsproot uit de behoefte om te verple
gen en te beschermen, want godurende Nella's ziekte, was
zij l&ng zoo zorgvuldig niet voor hare natuurkinderen
dan vóór dien tijd. Ik kon toen ook niet nalaten na
iNellas herstel haar eens te polsen, of ze geen lust zou
hebben eens een paar jaar als leerlinge-verpleegster werk-
